de
van
crisis
Verarming grijpt om zich heen
I
9
IN EN OM ALKMAAR
Warmenhuizen, brandpunt
uiiuiiiNiiNiiinniHiiitiiitiiiiniiimui
Driedaagsch feest te Schagen
HET NIEUWE KANAAL
VROEGER EEN VAN DE
RIJKSTE PLAATSEN
ZATERDAG 11 JULI 1936
De eerste boottocht
De aardappelen
Wat B. en W. toegeven
f
niet
i
De omzet dér veiling is minder
dan een derde geworden van
dien in 1929
DE BEGROOTING IN
DE SECTIES
De Commissaris der Koningin
heeft Vrydag de haven
officieel geopend
het
Nu een van de armste
gemeenten
De Van den Boschstraat
aangelegd toen de gemeente nog
noodlijdend was
Ken tuinder brengt zijn aardappelen naar
de veiling. Zullen ze verkocht worden?
Rede Commieoari» dar Koningin
Het veiling sgebouw te Warmen huizen
V-
llllllllllllll
die even donker te als de achterliggende vijf
Jaren.
werd tot de officieele opening
10
niet
onge-
(verlaging)
180
Onvoorziene uitgaven
(verlaging)
Dezelfde boose tongen
780
300
100
Totaal 1840
150
I
f
f
f
f
f
f
Een dezer dagen brachten we een bezoek aan
de veiling te Warmenhulzen, dus juist in den
460
160
70
100
huizen zijn producten niet meer
kwijt.
Vrijdag zjjn het kanaal Stolpen—Schagen.
KolhornSchagen en de nieuwe Schager haven
officieel geopend.
zienlng in de behoefte
opgenomen gelden
1017 omzet f 2.067.000
1918 f 1973.000
1919 f 1.444.000
1920 681.000
1931 M 1.073.000
1923 f 616.000
1933 443.900
1924 1.157.000
1925 1 917.000
1926 885.000
1927 M f .961.000
1928
1929
1930
1931
1933
1933
1934
1935
MT.
met bekwamen spoed koers zette naar de nieu
we Schager haven, waar naar schatting drie
duizend mensch/.n den feestelljken Intocht ga
desloegen.
Nadat de boot ongeveer in het midden van de
haven was gemeerd en de radlo-lnstallatie was
Ingeschakeld, werd tot de officieele opening
overgegaan.
Allereerst werd het woord gevoerd door den
heer J. Cornelissen, burgemeester van Schagen.
Burgemeester Cornelissen uitte zijn groote vol
doening over de welwillendheid van den Com
missaris der Koningin om hier aanwezig te zijn
en bracht jhr. mr. A. Roell daarvoor harteljjk
dank.
Tientallen van jaren is naar deze waterwer
ken uitgezien. Schagen. een plaats in bet water
land. had geen behoorlijk vaarwater; maar nu
is daarin voorzien, daar een deel van het ka-
naalplan thans is afgewerkt.
tijd, waarin niets dan aardappelen geveild wor
den; We waren getuige van een seer grooten
aanvoer, niet minder dan 93 schuiten aardap
pelen van 166 aanvoerders werden dien dag ge
reikt. Op den niet ingewijde maakte het veilen
zelf evenwel een trmuigen indruk, bijna de
helft van den aanvoer werd „doorgedraald’’,
hetgeen wil zeggen, dat de wijzer van de groote
klok in de vellingzaal telkenmale het cijfer, dat
den minimumprijs aangeeft, passeerde en eerst
bij een lager cijfer, of heelemaal niet, stopte.
Dat beteekende voor den betrokken aanvoer
der. dat hij zijn aardappelen moest Inkuilen en
moe twachten. tot de regeerlng hem den mi
nimumprijs betaalt, een prijs, die ongeveer ge
lijk is aan de productiekosten.
Wanneer men echter te bevoegder plaatse
informeert, dan kan men vernemen, dat de
toestand op de Warmenhulzer veiling wat de
aardappelen betreft, nog lang niet zoo slecht
is als aan de Langendijker veilingen (waarover
we binnenkort ook het een en ander zullen ver
tellen), omdat Warmenhuizen meer veilt voor
binnenlandsch gebruik. Niettemin is het een
treurige toestand en het moet voor den tuin
der, dien het lot van doordraaien treft, wel een
groote teleurstelling zijn te weten, dat hjj weer
voor bijna niets heeft gewerkt.
Natuurlijk valt er over Warmenhuizen en z*n
veiling nog veel meer te vertellen, maar we
meenen met deze beknopte aanteekeningen toch
reeds het een en ander omtrent den toestand
1585.000
ƒ1.600900
788.000
606.000
355.000
313.000
500.000
449.000
B. en W. schrijven tenslotte:
.De oplossing, die Gedep. Staten voor de dek
king van bet nadeehg saldo 1934 in hun nota
van opmerkingen, na overleg met de door de
Regeerlng ingestelde commissie, hebben gevon
den, is inc)?rdaad uit een oogpunt van finan
cieel beleid zeer bedenkelijk en alleen te recht
vaardigen met een beroep op de bijzondere om
standigheden waarin de gemeente thans ver
keert. Een parallel kan men vinden in de in de
oorlogsjaren gevoerde geckagsljjn, toen tal van
gemeenten voor zuiver consumptieve uitgaven
een leaning met korten looptijd hebben moeten
en mogen sluiten."
Dit klinkt wel heel aannemelijk, maar aan
den oorlog kwam na 4 jaar een eind. En wan
neer zal dat met deze crisis het geval zijn?
1840
van hierboven zullen
misschien beweren, dat dit, gezien de twee laat
ste posten, heelemaal geen kunst was, maar je
moet toch maar op bet idee komen.
Kosten van bestrijding der tuberculose
Kosten van uitzending en verpleging
van kinderen in gezondheids- en va-
cantlekolonles
Kosten van malariabestrijding
Subsidie aan de Vereen, voor zuigelin-
genbescbermlng
K<»ten voor musea of openbare biblio
theken
Subsidies aan armbesturen, te weten:
b. vereenlging voor gezinsverpleging
c. commissie tot huisverzorging
De heer P. Klant, secretaris van de
veiling „Warmenhuizen en Omstreken"
daar duidelijk gemaakt te hebben. We willen
echter niet eindigen alvorens te hebben mede
gedeeld, dat de veiling ..Warmenhuizen en Om
streken” die ondanks alles toch nog de trots
is van heel Warmenhulzen 1 October 1913
werd opgericht. Tot de oprichters behoorde de
dezer dagen overleden voorzitter P. Slot. Het
groote nieuwe gebouw werd in 1928 dus juist
in de goede jaren gebouwd. De veiling is
het middelpunt van den tuinbouw in Warmen
hulsen. Schoorldam, Krabbendam, Harenkar
spel. Eenigenburg. Street, St. Maarten en voor
een deel van De Zijp; zij telt 650 leden en be
hoort tot den machtigen „Vierbond", waartoe
ook oa. de veilingen te Broek op Langendjjk
en Noord Scharwoude behooren. Van dezen
Vierbond is de veiling te Warmenhuizen de
derde in grootte.
De algemeene beschouwingen zijn ditmaal,
uiteraard, niet zoo uitgebreid als gewoonlijk.
Men heeft immers zijn grieven reeds in Decem
ber kunnen spuien. Toch is er nog wel wat be
langrijks bij.
Wjj zullen een en ander naar voren brengen.
Daar is eerst bet algemeen beleid, waarmede
gezien de weinige critiek bepaald ieder
instemt.
Verschillende leden spraken hun waardeering
uit voor den spoed, waarmede deze herziening
van de begrootlng aan den Raad wordt voor
gedragen.
B. en W.. niet erg verwend met loftuitingen,
spreken hier natuurlijk hun groote erkentelijk
heid voor uit.
Dan komt er een opmerking, welke ons uit
bet hart Is gegrepen:
Een der leden vroeg, of B. en W. bereid zijn
voor 1937 te komen met een voorstel tot toe
kenning van kindertoelage asm het gemeente-
personeel, waarop betrekking heeft de circulaire
d.d. 14 Mel jJ. van den Minister van Binnen-
landsche Zaken.
Hoewel B. en W. nog geen positieve toezeg
ging doen, Is hun antwoord toch hoopgevend.
Zij schrijven immers:
Een voorstel als hierbedoeld zullen wij bij het
ontwerpen der begrootlng 1937 in overweging
nemen.
De financiën daar gaat het bij deze be
grootlng toch maar om krijgen In het ver
slag een heel lange beurt.
Allereerst krijgt de Regeerlng een standje.
Meerdere leden waren onstemd over het feit,
dat er ongeveer een half jaar moest verloopen,
aivcrens de opmerkingen, waartoe de begroo
tlng 1936 aan Gedeputeerde Staten en de door
de Regeerlng ingestelde commissie aanleiding
gaf, aan het gemeentebestuur kenbaar zijn
gemaakt.
Terecht repliceeren B. en W. hierop:
„Ook ons heeft deze gang van zaken ten zeer
ste teleurgesteld. De talrijke moeilijkheden,
waarvoor wij gesteld worden, zijn er noodeloos
door vermeerderd.”
Maar na deze reprimande aan Den Haag,
volgt dan een compliment, want een der leden
hed met genoegen gezien, dat de Regeerlng niet
beeft voorgeschreven, hoe de begrootlng slui
tend moet worden gemaakt. Dat de Raad ook
Hoewel de laatste twee jaren een lichte stij
ging te zien geven, is er toch nog geen reden
tot optimisme, want in vergelijking met 1939 is
de toestand nog diep treurig.- De reserves zijn
opgeteerd, er Is links en rechts geleend van
familie, kennissen en banken, er rust nog een
oude schuld van de jaren 1921 en 1923 toen er
ook een soort crisis was, zoodat de tuinders zit
ten met een berg schulden, die niet te over
zien is en waarvan het zeer twijfelachtig is, of
die ooit weggewerkt zal kunnen worden, ze
zonder bedrijfskapitaal en met een toekomst.
Er Is, voor het zoover was, dat een aanvang
met de werkzaamheden gemaakt kon worden,
veel over gesproken en daarom stemt deze dag
tot zoo groote voldoening. De toestand van de
gemeente is niet rooskleurig, doch het is heden
geen dag om daarover te spreken. Spr. wil de
gemeente gelukwenschen met deze nieuwe
aanwinst en hoopt, dat voor Schagen gulden da
gen mogen aanbreken. Dat deze kanalen en ha
ven bronnen mogen zijn van welvaart. Spr. sluit
met woorden van harteljjken dank aan allen, die
aan de totstandkoming hebben medegewerkt
(applaus).
Hierna sprak mr. dr. J A. E. Buiskool, voor
zitter van de feestcommissie.
Dat de 30e eeuw, de eeuw van het verkeer
genoemd wordt, behoeft geen verdonderlng te
baren.
Sinds tientallen van jaren heeft men de be
hoefte aan goede waterwegen gevoeld, maar
steeds bleef men ervan verstoken. Men heeft
overwogen, hoe in dezen achterlijken toestand
te voorzien.
Alleen dan kan een plaats, een streek welva
rend zjjn. wanneer er voldoende verkeersmoge
lijkheid Is. Schagen had verkeerswegen, zoowel
te land als te water, maar niet voldoende.
In 1890 was een Westfriesche Kanalenveree-
nlging opgericht met het doel: het maken van
kanalen in West-Friesland. De plannen werden
voorgelegd, doch vonden bij de Provinciale Sta
ten van Noord-Holland geen bijval.
In 1898 kwam men met nieuwe plannen, doch
ook daarvoor kyam niets, wegens onvoldoende
belangstelling en geen voldoende geldelijke bij
dragen.
Zoo is het jaren lang sluimerende gebleven,
tot op voorstel van mr. W. C. Bosman in 1919
de bekende conunissie-Van Aalst werd opge-
rirtit. De belangstelling van de Provinciale
Staten was In zoo hooge mate gewekt, dat een
leiding van den Commissaris der Koningin in
de provincie, welke Provinciale Commissie met
da commissie-Van Aalst samenwerkte. Het doel
van de Provinciale Commissie* was ruimer dan
die van de commissle-’Van Aalst en dit had tot
De schoolkinderen hebben bij aankomst, on
der begeleiding van de Schager Harmonie
kapel gezongen: ,.WU willen Holland houën”.
Onder de genoodigden. die op het voordek
hadden plaatsgenomen, merkten we behalve jhr.
mr. dr. A. Roëll en burgemeester J. Cornelissen
de volgende personen op: het dagelijksch be
stuur en de, leden van den Raad der gemeente
Schagen: jhr. Reigersman, hoofdingenieur en
directeur-generaal van den Provincialen Water
staat van Noord-Holland; hoofdingenieur Rin
ger van den Rijkswaterstaat, den heer J. W.
Arntz, voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Alkmaar; den heer J. Hoogland, oud-
lid van de Commissie van Aalst; mr. W. C.
Bosman. Alkmaar; den burgemeester van de
Zjjpe. mr. D. Breebaart; den burgemeester van
Barsingerhorn, den heer Loggers; den oud-
burgem. van de Zijpe. den heer J. de Moor; de
ambtenaren van den Provincialen Waterstaat,
betrokken bij deze kanaal- en havenwerken; het
gemeentebestuur van de Zjjpe; het gemeente
bestuur van Barsingerhorn; het bestuur van
den Polder Waard en Groet; het bestuur van
den Zjjpe- en Hazepolder; het bestuur van de
Banne en Polder Schagen en de besturen van
de Vereenlging Algemeen Belang en de Schager
Mlddenstandsvereenlglngen. o
Te ongeveer twee uur verliet ,.de Stierop’’ on
der het zingen van .De kabels los” den steiger
aan het Noordhollandsch kanaal, waar honder
den belangstellenden het vertrek gadesloegen.
De twee*' groote hefbruggen resp. te Stolpen
en te Schagerbrug werden onder groote belang
stelling, gezwaai en gejuich van de toegestroom
de aanwezigen gepasseerd.
Tjjdens de kanaalvaart zorgde de Schager
Harmoniekapel onder leiding van haar direc
teur, de heer Jac. Jansen, voor de muzikale
opluistering door het spelen van marschen en
bekende vaderlandsche toepasselijke llecVren,
die door de kinderen werden meegezongen.
De klanken van den kanallsatie-feestmarsch,
gecomponeerd door den heer Jac. Jansen en de
stemmen van de kinderen, die liet kana allied
zongen, verkondigden duidelijk de opening van
het nieuwe kanaal.
Tusschen de verschillende nummers door wer
den de kinderen getracteerd.
Fietsers en auto's omzwermden de boot, die
Provinciale Commissie werd benoemd onder
gevolg, dat verschillende zijden onder de loupe
werden genomen. s
Ir. Ringers bracht in 1933 aan de commissie''-
van Aalst rapport uit, waarin zoowel de tech
nische als de economische zijde van de te ma
ken kanalen werd .bezien.
Een groote samenwerking was er tusschen den
boofdingenieur Geeling en de ingenieurs Jhr.
Reigersman. Thomesen en Blocq de Kuffeler.
In het verschaffen van de benoodigde gelden
heeft de .gemeente Schagen zich niet onbetuigd
gelaten.
Dreigden aanvankelijk malsche regenbuitjes
het openingsfeest leeljjk te zullen verstoren,
tegen den middag veranderde het en kwam het
zonnetje zelfs zijn welwillende medewerking
verleenen. In de omgeving van de nieuwe haven,
waar duizenden toeschouwers de aankomst van
de „feestboot" afwachtten, was het nog tamelijk
frlsch door den stevlgen wind, die hier over
de nog onbebouwde omgeving vrjj spel had.
De nationale driekleur wapperde in de hoofd
straten vrooljjk huis aan huis. H. A. B. O.-bus-
sen reden af en aan om de talrijke genoodig
den en belangstellenden naar de Stolpervlot-
brug te vervoeren, waar het vlaggeschip van de
Alkmaar Packet ..de Stierop” gereed lag om den
eersten officieelen tocht door de nieuwe wateren
te maken.
Ruim 300 kinderen van alle Schager scholen,
per bus naar' de Stolpen vervoerd, gtjyen. na
van vlaggetjes te zjjn voorzien, aan het geheel
kleur en beweging.
Langzamerhand vulden de genoodigden en
autoriteiten, ontvangen door de feestcommisssie
onder leiding van haar voorzitter mr. dr. J. A.
E. Buiskool, het voordek van de Packetboot.
Te ruim half twee arriveerde jhr. mr. dr. A.
Roëll, commissaris van de Koningin in de pro
vincie Noord-Holland, die per trein te 1.07 te
Schagen was aangekomen, in gezelschap van
burgemeester J. Cornelissen.
publiceerd standpunt.
Ook werd nog erop gewezen, dat de positie
van Alkmaar voor de toekomst niet zonder ge
vaar is. De gemeente wordt bloedloos, daar in
de nabijheid een gemeente is, waarheen de
goedgesltueerde burgerij trekt en daar belas
ting betaalt, dank zij de aanwezigheid van een
natuurmonument, waarin ook Alkmaar zijn
deel heeft betaald.
Dezen laatsten steek .nemen” B. en W. niet.
Zij repliceeren:
„Juist om de hier genoemde reden is het ge-
wenscht, dat de gemeente geen uitgaven dbet,
die haar financieele positie haar niet langer
veroorlooft. Binnenkort hopen wjj te komen
met een nieuw voorstel tot wijziging der ge
meentegrenzen. In zoover in den laatsten zin
der bovengestelde opmerking een afkeuring ligt
opgesloten van het destijds gevoerde beleid, dat
tot aankoop van de Heilooer bosschen ctoor de
Vereenlging tot behoud van natuurmonumenten
heeft geleid met medewerking o. a. van Alk
maar, moeten wjj daartegen opkomen. Het on
gerepte behoud van die bosschen achten wjj
ook thans voor Alkmaar van zoodanige betee-
kenis, dat het daarvoor gebrachte offer onzes
Ir ziens ten volle gerechtvaardigd is. Ongetwij
feld sullen ook komende geslachten daarvoor
dankbaar zijn.”
Het voorbereiden van de opnieuw te behan
delen begrootlng heeft weinig tijd gevorderd.
Men oordeele: Maandag 6 Juli heeft het septie-
onderzoek plaats gehad. Onmiddellijk brachten
de rapporteurs, de raadsleden mej. Nierop en
de heeren Raat, Hoytink en Venneker, hun
verslag uit, hetwelk door dezen laatste als al
gemeen rapporteur op 9 Juli werd ingediend.
Nog vlugger zijn B. en W„ want het lijvige ant
woord was reeds op 10 Juli gereed.
Beide documenten, in één gecyclostlleerd
boekdeel bijeengebracht, ontvingen wjj heden,
10 Juli, reeds ter publicatie.
Wie nu nog volhoudt, dat hier in Alkmaar
met met spoed gewerkt wordt, is wel verstokt
in de boosheid.
Er wordt wei eens gelasterd, dat deze schrif-
tcJJjke voorbereiding maar zoo’n beetje poppen
kast is, en dat B. en W. al die raadsvaderlijke
wijsheid aan hun laars lappen. Het enkele
puntje, dat zij toe willen geven, bewaren ze
zorgvuldig voor het mondeling debat.
Hoe ook dit ernaast is, bewjjst het afzonder
lijke blaadje in dit boek, waarin B. en W.
zorgzaam, dat we het misschien niet zelf zou
den vinden bijeen verzameld hebben alle
goede wenken, die zjj hebben oggevolgd en mits
gaders hun oorspronkelijke 'faming gewijzigd.
Ziehier, hoeveel dit is.
De volgende voorgdstelde verlagingen ver
vallen;
leden veel, dat nu zonder meer moet worden
afgebroken, behouden kunnen blijven, zjj het
dan wellicht op meer bescheiden voet.
Een der leden meende dan ook nog te moeten
v. agen, waarom B. en W. niet vóórgingen met
het in overweging nemen van de thans voor
gestelde bezuinigingen en of zulks nu alleeen
onder Regeeringsdwang geschiedt.
Andere leden daarentegen achtten opmerkin
gen als de voorgaande, die ook in het advies
van de financieele commissie onder c worden
aangetroffen, van goedkoopen aard. Zjj onder
schreven dan ook geheel het door B. en W.
daarop gegeven antwoord.
Die leden waren veeleer van meenlng, dat de
financieele verhoudingswet de oorzaak is van
den slechten flnancieelen toestand der ge
meente. Het gevolg daarvan is, rtat de gemeente
thans onder voogdjj staat van de hoogere auto
riteiten en dat door toedoen van de Regeerlng
moet worden afgebroken, wat gedurende een
generatie is opgebouwd op het gebied van ge-
zonctietdszorg en cultureele zorg.
B en W. mengen zich nu niet in deze strijd
vragen en verwijzen naar hun reeds vroeger ge-
Zooals het een behoorlijk college betaamt, la
voor deae 1840 de noodige dekking gezocht,
wat gezien bet feit, dat reeds voor zoowat 3 ton
hetzelfde heeft moeten geschieden, niet zoo’n
geweldige teer is geweest.
De prijs gegeven gelden zullen dan terug
komen uit de volgende verlaagde uitgaven:
Kitedlng en uitrusting der politie
dienaars en veldwachter
(verlaging rijwielen)
Mr. D. Breebaart, burgemseter van De Zijpe,
spreekt namens het gemeentebestuur van De
Zijpe. Spr. ia blij, omdat de nieuwe verbin
ding van Schagen met het Noordhollandsch
Kanaal in zjjn gemeente tot stand kwam.
Burgemeester Breebaart hoopt op 'n prettige,
aangename samenwerking, welke de laatste ja
ren hoe langer hoe meer naar voren is ge
komen.
Burguneeeten Loggers van Barsingerhorn
biedt gelukwenschen aan met de vervulling
van een lang gekoesterden wensch. Een wel
varend Schagen door een welvarende omge
ving.
Hiema spreken nog mr. W. C. Bosman en J.
W. Arntz, voorzitter van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Alkmaar.
Hiermede was het officieele gedeelte gesloten.
Tjjdens het verlaten van de Packetboot door
den Commissaris der Koningin, werd het Wil
helmus door de Harmonie gespeeld, wat door de
aanwezigen spontaan werd meegezongen.
De Harmoniekapel maakte hierop eenrond
gang door de gemeente en concerteerde op ver
schillend^ plaatsen.
's Avcnda was het in de plaats een gezellige
drukte.
nu nog zelf het bezulniglngswerk ter hand moet
nemen, acht dit lid van de grootste beteekenis
en is naar zjjn oordeel een bewijs, dat de Re
geerlng de autonomie der gemeenten niet aan-
tsst
Zjjn B. en W. in dit opzicht misschien min
ter optimistisch? Hun antwoord is noggl erg
lakoniek:
Wij hopen, dat dit optimisme
grond is.
Een ander lid vast niet hetzetfde van hier
boven was van meenlng, dat de Raad zich
behoort te houden aan de begrootlng, zooals
die met zorg is samengesteld en waarin reeds
verschillende bezuinigingsmaatregelen zjjn ver
werkt. Het verklaart zich daarom niet bereid
mede te werken aan de door de Regeerlng op
gelegde verlagingen, die naar zijn meenlng een
frove aantasting van de gemeentelijke auto
nomie in zich houden. Naar het oordeel van dit
lid behoort het Rijk de kosten van de werk
loosheidsvoorziening te dnagen, waardoor de
gemeenten over de middelen zouden beschik
ken, welke zjj voor een behoorlijke vervulling
van haar taak behoeven, zoodat maatregelen,
als thans worden voorgeschreven, niet noodig
zouden zijn. Zonder vitale belangen ernstig te
schaden, is geen bezuiniging mogelijk. In het
bijzonder kant dit lid zich tegen elke versobe
ring op het gebied der gemeentelijke zorg voor
de volksgezondheid.
'Ook hierop ^hapt” het college niet, want het
zegt:
De Raad zal ons ten goede houden, wanneer
wj ons niet in deze discussie begeven. De ge
meente staat nu eenmaal voor de noodzakelijk
heid, haar budget te beperken. Deze omstandig
heid beheerscht alles.
Wat de zorg voor de volksgezondheid betreft,
spraken andere leden in vrijwel gelijken zin. Zij
vroegen, of men met de bezuiniging inderdaad
zoover mag gaan, dat ook de subsidies voor ver-
eenlgingen met een charitatief karakter worden
aangetast (tuberculosebestrijding, huisverzor
ging e. d.). Andere leden wezen op het gevaar,
dat de volksgezondneid bedreigt, wanneer men
deze subsidies vermindert. Dergelijke bezuini
gingen werken averechts; aan den eenen kant
vermindert men de subsidies, aan den anderen
kant moet de instelling voor maatschappelijk
hulpbetoon de geldeljjke gevolgen daarvan
dragen.
Hierop antwoorden B. en W. met de verlich
tingen, welke wij in den aanvang van dit ar
tikeltje hebben opgesomd.
Interessant is het debat tusschen .meerdere”
leden en „andere" leden over de bezulnlgings-
kwestle.
Afgezien van sommige, détailpunten, konden
meertere leden zich vereenlglngen met het be
zuinigingsplan van B. en W.. te meer, omdat de
objecten, welke thans voor bezuiniging in aan
merking worden gebracht, juist bijna dezelfde
rijn als die, waaromtrent enkele raadsleden reeds
sedert 1930 herhaaldelijk met klem hebben be
toogd, dat daarop bezuiniging in verband met
de financieele positie der gemeente dringend
geboden was.
Deze leden betreurden echter nog steeds, dat
niet tijdig die noodzakelijkheid door het college
en de meerderheid van den Raad is Ingezien en
eikend. Ware deze aanpassing niet stelsel
matig en opzettelijk tegengehouden, en ware
een politiek gevoerd, tengevolge waarvan de
u.tgaven in een langzaam tempo omlaag waren
gebracht, dan had naar de meenlng van die
Een onderdeel van het. plan is afgewerkt: het
kanaal Stolpen-Schagen is open.
De Prov. Waterstaat heeft uitstekend werk
verricht en Schagen is uit zjjn isolement ver
lost. A
Dankbaar zjjn we, aldus spr., tegenover de
commissie-van Aalst, hoofding. Ringers, mr.
Bosman; dankbaar ook tegenover het Rijk.
Spr. prees het werk van den heer Reigers
man, die dAdwerkelijk heeft medegewerkt
aan de totstandkoming van deze kanalen en
haven.
Keurig werk is er ook geleverd door de aan
nemers Den Breejen, van der Bout.
Het isolement van Schagen is thans opgehe
ven. er zijn nu goede waterverbindingen, waar-
ooor land- en tuinbouw tot grootere ontwikke
ling zullen kunnen komen. Spr. zegt de tolk
van alle Schager vereenlglngen te zijn, als hjj
rjtn dankbaarheid over bet gepresteerde uit
spreekt. Dit is met recht een historisch oogen-
bük, waarop de eerste schrede naar een nieu
we welvaart gezet wordt.
Spr. uit zjjn groote erkentelijkheid en dank
baarheid voor de aanwezigheid der genoodig
den en verzoekt aan Jhr. mr. dr. A. Röell, om
de openingsplechtigheden te verrichten.
Vroeger was Warmenhulzen een plaats, die
gold als een van de rjjkste in het land; de
tuinders, de werklieden en allen, die in die
streek hun dageljjksch brood verdienden, had
den een bestaan, waarop menigeen jaloersch
kon zjjn. De toestand was daar zelfs zoo, dat
men er bijna geen belasting behoefde te be
talen; de noodzakelijke uitgaven, die het ge
meentebestuur had te doen, konden gemakke-
Ijjk bestreden worden uit pachten, die de ge
meente ontving van de vele gronden, die in
haar bezit waren.
En nu?
Nu behoort Warmenhulzen tot een der arm
ste gementen; de belastingen zjjn er tot het
uiterste opgeschroefd en nog moet de regeeripg
ieder jaar een belangrijk bedrag in de ge
meentelijke huishouding bijdragen, opdat ten
minste het allernoodzakelijkste nog kan wor
den gedaan. Gelukkig, of ongelukkig men
kan het nemen zooals men wil hebben de
meeste bewoners van Warmenhulzen van deze
hooge belastingen niet veel hinder, wijl hun in
komsten dermate zjjn geworden, dat zjj geen
belasting behoeven te betalen I
De oorzaak van dit verval is, als overal elders,
natuurlijk de verschrikkelijke economische cri
sis, die echter in Warmenhulzen in menig op
zicht meer dan elders heeft huisgehouden en die
daar ook het eerste voelbaar was. We hebben
hierover eens gesproken met den heer Klant,
den secretaris van de Veiling .Warmenhulzen
en Omstreken”, iemand, die den toestand aldaar
door en door kent en ook weet waar de schoen
wringt.
De heer Klant vertelde ons, dat onder andere
het feit, dat Warmenhulzen een plaats is,
waar hoofdzakeljjk bewaarkoc» geteeld wordt,
ae oorzaak is van de diepe ellende waarin men
daar op het oogenblik verkeert, want dit waren
juist de producten, welker export het eerste en
het meeste beknot werd. Hierdoor werd de
crisis in Warmenhuizen reeds zoo spoedig
voelbaar,
Bewaarkool is, zooals gezegd, een voor War
menhulsen belangrijk product, maar dit is nog
meer het geval met de roode kool, waarin War
menhulzen de specialiteit is. Dit vindt z’n reden
in het feit, dat het in Warmenhuizen door ver
schillende oorzaken niet mogelijk is kool te ver
bouwen als zg. nateelt, hetgeen wil zeggen, dat
men daar nfet zooals In andere streken, leder
jaar op het koolland eerst nog een ander pro
duct teelt. Zoo blijft dus de grond uitsluitend
beschikbaar voor de roode kool, met het gevolg,
dat deze ook den besten groeltljd krijgt, waardoor
een product ontstaat dat iedere vergelijking
met glans kan doorstaan.
Deze specialisatie is Warmenhuizen echter
noodlottig geworden, omdat de export van kool
zooals reeds gezegd zoo spoedig zwaar be
lemmerd werd. Kool is nu eenmaal in hoofd
zaak een exportartikel en vooral Dultschland
nam zeer veel af; wel 90 pCt. van den totalen
uitvoer.
Nu is Dultschland zelf kool gaan verbouwen
teneinde te trachten zich zelf te helpen, waar
door Holland, en vooral Wannenhuizen, met de
kool bleef zitten. De omzetten aan de Warmen-
hulzer veiling daalden dan ook onrustbarend,
zolfs zóó, dat de omzet van 1935 minder dgn een
derde was van dien in 1939. Men vergelijke dit
zelf in den volgenden staat, die de omzetten
sinds 1917 te zien geeft
Jhr. Mr. A. Roëll brengt dank aan beide
spreker» voor de waardeerende woorden tot
hem gesproken. x
Hier gaat in vervulling een sedert jaren ge
koesterde wensch, nJ. aansluiting met een be
langrijk net van waterwegen.
Medewerking is vooral verleend door de ge
meente Schagen, die zich groote geldeljjke of
fers getroost heeft, welke goed besteed mogen
blijken te zjjn.
Een woord van hulde pest hier aan bet comi
té van Ingezetenen, dat een driedaagsch feest ep
touw dürft te zetten. Dat fttulgt van kracht
en opgewektheid.
Geen droge feiten wil spr. opsommen, maar
toch zUn deze, nu verrichte werkzaamheden,
etc. geraamd op 1.745.000 gulden.
De Commissie van Aalst legde den grondslag
van de plannen, zooals ze nu zjjn uitgevoerd.
Alle moeilijkheden zjjn glansrijk overwon
nen. Mogen de verwachtingen ruimschoots be
antwoord worden.
Erkentelijk mogen we zjjn tegenover hoofd
ing. Thomesen en de uitvoerders van het werk.
375.000 is aan gronden voor deze kanalen
uitgegeven, zonder dat ze onteigend behoefden
te worden.
Het is voor Schagen een gewichtige dag; een
voorbode voor een nieuwe toekomst.
Spr. verklaarde hierna de haven en het ka
naal voor geopend: Moge het bijdragen tot den
bloei der gemeente! (Applaus)
Hierna knipte de Commissaris der Ko
ningin het lint door, dat dwars over de
nieuwe haven was gespannen.
Het „Wilhelmus” werd gespeeld en ge
zongen, waarna de eerewUn werd rondge
diend.
Typeerend voor den toestand is wel wat een
jonge Warmenhulzer tuinder ons vertelde. Hij
was, evenals zjjn drie broers, vroeger bjj an
deren aan het werk, verdiende goed geld de
loonen van deae vier varieerden van f30.tot
f40 per week en bad geen zorgen. Echter,
evenals anderen verleid, huurden de vier suc
cessievelijk een bouwerij, want er was toen niets
beter dan dat. Nu de crisis vijf jaar geduurd
heeft zitten zij allen aan den grond, het geld
is op, de verdiensten, zoo ze er nog zjjn, zjjn
nauwelijks voldoende om eten te koopen, om
van kleeren nog maar niet te spreken. „Je houdt
op laatst niets anders over dan een hoopje
vodden", zei ae flinke Jonge kerel „en als ik
trouw, weet ik morgen niet, waar ik het eten
vandaan zal moeten halen. Je kunt op het
oogenblik beter in de werkverschaffing zjjn al
is het daarin ook niet best, dan nu je eigen
dood te werken voor niets, maar wjj kunnen er
niet in, omdat we tuinders zijn."
Zjjn geval is nog lang niet het slechtste, het
geen hijzelf ook toegaf, maar het is toch tee-
kenend genoeg om te laten zien, hoe het op
het oogenblik in Warmenhulzen gesteld is.
We vroegen den heer Klant, tijdens ons on
derhoud met hem, ook nog, of de toestand wel
ooit goed zou worden, omdat men toch zou kun
nen veronderstellen, dat b.v. Dultschland in
de toekomst wel altijd voor zich zelf zal trach
ten te zorgen waardoor nimmer eep herstel
van den koolexport mogeljjk zou worden.
De heer Klant zei, dat men met voorspel
lingen in dien zin uiterst voorzichtig moest
zijn. HU was van meenlng, dat, wanneer men in
Dultschland over meer geld zou gaan beschik
ken. Dultschland ook wel weer Hollandsche
groenten zou koopen, omdat deze toch nog altijd
veel beter zjjn. Bovendien moest men dat zelf
verbouwen van groenten in Dultschland niet
al te grootsch voorstellen, want de toestand is
daar op het oogenblik zoo, dat de menschen
buitengewoon weinig groenten te eten krijgen.
Eenlge Invloed op onzen export zou -*e teelt in
Dultschland echter altijd wel blijven behouden.
Subsidie aan den proef- en schooltuin
„Kennemerland"
(korting ad 10 pCt.)
Rente en provisie van tjjdeljjk ter voor
aan kasgeld
1500
■f
