-
'0
Na het accoord van 11 Juli
Mra
6-
- K
- J i
y 1
Si
1
80.
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
i
Plaats een „Omroeper”
gezinnen
in
voor
DE DUITSCHE PEES IS
VOL VERLANGENS
Regensburg
e>
4
-
WOENSDAG 22 JULI 1936
i
I
-
t
a
.t w?
a
7
L
r»
ilV'
w
^1
h
KUNST VAN HEDEN
Pessimisme voorbarig
HOQGE RAAD VAN ARBEID
Bet Zegengniraer Dom-koor
TiT
l9a.9a.9j
PLAATSELIJKE PROTECT HE
De minister licht zjjn circulaire
nader toe
De deelnemers trekken door de landelijke streek nabij Middelaar
MUZIEKTENTOONSTELLING
TE DEN HAAG
K
6>
W- V'
X
-
„Overeenhomet uxu voor Duitech-
land oploasing van een pro
bleem, voor Oostenryk
een redding”
Bezoek van minister Slotemaker
de Bruine
K-* v'.fe-’-
Vervanging volwassen arbeiders
door jeugdige personen
De Vierdaagsche Afstandsmarschen in de omgeving van Nijmegen.
o
4
rx4x&:
J
M?'*
H
•V
T
9
i
A.
■s^
W
E*n welkom* verlritsching tijdens da rust op don eersten dag der vierdaagsche afstandsmarschen in de
omgeving van de .Piasmolen'
t
i
i
1
taxi's als de
binnenkomt.
- Ag
U-’
sMWhfs..
FOTOREPORTAGE
De overeenkomst met Oostenrijk
was voor Duitschland de oplossing
van een probleem als elk ander
probleem. Voor Oostenrijk echter
stond de overeenkomst geljjk met
een redding van den na bij en onder
gang.
T AS ir ilci J»
W(j weten dat de Duitsche pers deze ver.
wachtingen niet uit haar duim zuigt In bui-
tenlandsche bladen kan men dezelfde geruchten
vinden. Het verschil ligt echter daarin dat men
bulten Duitschland alleen maar gist, terwijl
men In Duitschland vraagt, en wel met soo
veel nadruk dat men twijfelt of er misschien
iets gebeuren sou wanneer er aan een doove-
mansoor gevraagd sou worden.
Hat havenhoofd te Scheveningen, dat
vorig jaar wjpter tengevolge van stormen
ernstig verzakt is, wordt thans gerestau
reerd. Een kijkje op de werkzaam*
- Intusschen blijft men ondanks alle vriende
lijkheid en hartelijkheid zelfs, uiterst zakelijk.
Kr is niets In onverschillig welke uiting der
Duitsche openbare meenlng hetwelk er ook
maar op duidt, dat Berlijn eenige haast maakt
■set de doorvoering der maatregelen welke
■an de theorie der overeenkomst van 11 Juli
gM verblijdende practijk moeten maken.
De heer Jansen uit Tiel liep den
eersten dag van de Vierdaagsche
Afstandsmarschen mee opHompen
Sgv-: i-?
<£m5«?5sJ>
Van Utrecht (einduitvoering Kerkmuziek-
scbooD reed Ik naar Regensburg. Dat Is ver
weg. En toch ligt de tijd zoo heel ver niet ach
ter ons, dat ze elkaar heel na waren. Onze
geestelljken-muslcl van de vorige generatie
trokken naar Regensburg, het Mekka der kerk
muziek, de jonge Van Schalk. W. P. H. Jansen,
Eppink. Le Blanc en zoovele anderen I Hoe heb
ben ze d-ze lange reis makend door het groote,
rtjke en vruchtbare Duitschland. waar w(j
kleine Nederlanders tegen op zagen, niet ver
langend iiltgezlen naar de twee gotische Dom
torens van dit Klein-Keulen! Ook twee a-jour-
spltsen, wel geen 189 meter hoog, maar toch
106 meter en ongeveer op dezelfde manier het
stadsbeeld beheerschend.
Met hét eerbiedige: „Germania dócet” op de
lippen trokken onze jonge talentvolle geeste
lijken naar het waarlijk Mnlge Beleren. Keek
ook het trio SchaepmanJan Willem Brouwers
P. J. H Cuypers in de 'politiek en de kunst
niet naar onze machtige Oosterburen? In hoe
verre dan de opgang en de vernietiging van bet
Centrum les en leering voor ons geweest is,
mogen onze politici uitmakenik kan dat niet
in modulaties en toonaarden uitdrukken; maar
waren de groote bouwmeester Cuypers en ook
Mengelberg door zijn werkplaatsen voor kerke-
HJke kunst te Utrecht niet een trait d'union
tusschen Nederland en Rijnland?
A
Aan den anderen kant overstelpt men
Oostenrijk metverlangens. Van eischen
is geen sprake, daar wordt het veel te
vriéndelijk voor uitgedrukt. Maar deze ver
langens zjjn daarom niet minder dringend,
ook al worden ze slechts veronderstellen-
derwjjze geuit en der Oostenryksche regee.
ring als loffelijke voornemens In de schoenen
gesghoven.
Zaterdagmiddag om half drie heeft de minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
prof. dr. ^lotemaker de Bruine, een officieel
bezoek gebracht aan de tentoonstelling „Het
Nederlandsch Muziekleven 1600—1800", In het
Oemeentemuseum aan de Stadhouderslaan te
's-Oravenhage.
De minister, die vergezeld was van den chef
der afdeellng Kunsten en Wetenschappen van
zijn departement, den heer P. Viseer, werd bij
den ingang van bet museum ontvangen door
den waarnemend directeur, mr. H. E. Gallois.
Bet bezoek duurde gerulmen tijd. De minister
toonde zfln groote belangstelling voor de ge
ëxposeerde voorwerpen en documenten,
Tijdens de droogte-catastrophe in Amerika. Met razende snelheid breidt een boschbrand in het gebied
van .Black Hills Forest* zich uft. Van alle zijden te hulp geschoten arbeider* vechten In wanhoop tegen
het voortwoedende element
Onder dagteekenlng van 28 April 1938 heeft
de Minister van Blnnenlandache Zaken, mede
namens de ministers van Handel. Nijverheid en
Scheepvaart en Sociale Zaken, een circulaire ge
richt tot de dagelljksche besturen van de Ne-
derlandsche gemeenten in verband met zooge
naamde plaatselijke protectie, waarmdee nage
noeg alle gemeenten hebben te kampen.
In een conferentie, welke de minister aan ver
tegenwoordigers van de Vereenlging van Neder-
landsche Gemeenten heeft willen toestaan, is de
strekking van een nota dier vereenlging nader
toegelicht. Daarbij bleek, dat voorgekomen mis
bruiken, welke het gevolg waren van het streven
naar plaatselijke protectie, er de regeering toe
hebben gebracht, de hlerbovenaangehaalde cir
culaire te zenden, om op die wijze hare ir.rich-
ten ter kennis van alle gemeentebesturen te
brengen. De bedoeling er van is echter geenszins
den gemeentebesturen moeilijkheden in den weg
te leggen bij het ter hand nemen van werken,
welke het karakter dragen van werkverruiming
en in dezen financieel moeilijken tijd wellicht
zouden kunnen worden uitgesteld, doch onder
nomen worden om de plaatselijke werkloosheid
te verlichten.
Hoewel de minister overwegend bezwaar heeft,
dat gemeentebesturen bjj de openbare aanbeste
ding van werken voorschrijven, dat uitsluitend
ter plaatse gevestigde aannemers daarvoor kun
nen inschrijven, ontmoet het bij hem in het al
gemeen geen bedenking, dat bij openbare ran-
bestedlng waarbij inschrijving zonder eenige
beperking mogelijk is wordt bepaald, dat bij
de uitvoering uitsluitend plaatselijke arbeids
krachten moeten worden te werk gesteld, zfj
het dan ook. dat den aannemer vrijheid wordt
gelaten een kern van eigen arbeidskrachten te
gebruiken.
Tenslotte betoogde de minister met klem, da*
de circulaire allerminst ten doel heelt, het uit
voeren van werken door de gemeente® op eeni-
gerlel wijze te belemmeren, doch uitsluitend be
oogt een onder invloed van de tijdsomstandig
heden gaandeweg hier en daar opgekomen ont-
toelaatbaren vorm van plaatselijke protectie
voortaan te weren.
Aldus de bekende Duitsche Volkenbonds-
Journallst dr. Otto Kriegk, die op het oogenbllk
In opdracht van bet Scherl-ccncern een Infor-
matle-reis door Oostenrijk maakt Of hij zich
bu deze uitspraak niet een beetje vergaloppeer
de. is ons onbekend. In elk geval kon hij den
geest der Duitsche pers niet beter In zoo korte
bewoordingen weergeven.
Wat op die manier van Oostenrijk gevraagd
wordt, is een soort van verzoenlngsfeest op 25
Juli ajs., den tweeden verjaardag van pollfuss’
dood. Men hoopt dat dan door een amnestie
ongeveer dertien honderd politieke gevangenen
op vrijen voet zullen komen. Dat ongeveer
twee honderd personen die niet alleen wegens
politieke actie, maar tevens wegens zuiver
misdadige activiteit veroordeeld werden, voor-
loopig nog achter slot en grendel blijven, schijnt
men stilzwijgend goed te keuren. Voorts re
kent men er op dat het concentratiekamp
Wöllersdorf, waar eenige honderden nat*onaal.
socialisten, vooral na den Putsch van 25 Juli
1934. opgesloten waren, definitief gesloten zal
worden. Ten slotte zal een commissie de be
slissingen moeten herzien waardoor in den loop
der laatste jaren duizenden om politieke re
denen ontslagen werden, hun pensioen verlozen
enzoovoorts.
9
uniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuj
De opheffing der „Tausend-Mark-Sperre" is
niet alleen nog niet een feit geworden, maar
men geeft ook ronduit te kennen dat het nog
wel even duren zal voor het zoo ver komt. En
al zou deze „Sperre” opgeheven worden, en al
zouden de Duitschers dus weer langer dan
vier en twintig uren in Oostenrijk mogen ver
blijven zonder daarvoor het lieve reubelas-
tlnkje van duizend mark te betalen, dan was
men nog niet zoo heel veel verder, daar per
reiziger slechts tien mark mag worden uitge
voerd, een bedrag dat voor een bulter.iaudsche
iets nu niet bepaald toereikend genoemd kan
worden Om de opheffing der „Tauscnd Mark
Sperre” een wezenlijken inhoud te geven, om
met andere woorden het reizigersverkeer van
Duitschland naar Oostenrijk weer movehjk te
maken, is een devlezen-regellng noodlg, rooals
Duitschland die met verschillende arx’ere lan
den en ook met Nederland gesloten heeft. Deze
devlezen-regellng schijnt echter nog in den
schoot der toekomst te liggen. Men verzekert
den Oostenrijkers dat ze op een goed winter
seizoen kunnen rekenen. Wat het loopende
zomerseizoen betreft, gaat men echter niet ver
der dan „er het beste van te hopen” Om zich
voor of tijdens de «Olympiade moedwillig een
concurrent op den hals te halen, geen hsar op
het Duitsche hoofdr schijnt er over te denken.
W S«RK
En Iedereen die op dezen moolen dag door
de Duitsche vruchtbare landouwen rijdt, moet
getroffen worden door die schoonheid en rijk
dom Maar ëén klein getalletje ergens op de
laatste pagina van een Duitsche krant roept
ons wakker uit een ouden droom. Een mede
passagier met wien we aan de praat raakten
over de geestelijke en materieele ellende, wijst
er op. dat de Leenlng Stad Amsterdam 3% pet.
in de bladen hier genoteerd staat op 2061! „Ziet
u," zegt mijn buurman, „zoo „rük''(?> zijn we
hier nou. dat we de stukken van uw kleine land
op 208 noteeren!”
Ik mag mijn kleine Nederlandsche borst dus
wel eenigszlns van trotsch laten zwellen, hoe
wel het bij ons ook niet heelemaal botertje tot
den boom moet zijn, als ik mijn politieke vrien
den over den toestand hoor keuvelen.
Doch als muzikant behoef ik me daar geluk
kig niet mee te bemoeien en ik vind Beleren
een éénig land, zooals Ik reeds zet.
Onze groote Orlando dl Lasso was In de 16e
eeuw reeds als hofmusicus te München een con
nectie tusschen de lage landen en de Beiersche
hoogvlakte! In de 80-er jaren togen wij er heen
om te studeeren, en na de groote veranderin
gen van den wereldoorlog, toen de Caedlianer-
rlchtlng met alle groote Regensburgsche namen
afgedaan had, komt het beroemde Dom-koor
naar ons land om zich te laten hooren en be
wonderen
Regensburg is een éénige stad! In gedachten
heb Ik steeds gereisd in het gezelschap van onze
jonge prlester-muslcl. die het wel een uitge
lezen plaats voor een kerkmuziekschool moesten
vinden en die toen nooit gedroomd zullen heb
ben, dat ons eigen landje er ook nog eens een
zou bezitten!
Het is er rustig op den windstillen zomer
avond; voor het station staan
groote avondlreln uit het wesl
Enze blijven staan. Als het nog aapjes wa
ren geweest, had de koetsier stellig zitten dut
ten achter zfin paard, dat met een decimeter
tong uit zijn bek aan laag-bi]-de-grondsche
overpeinzingen sou lijden. Over de straat-door-
het-park naar de stad rijdt Mn auto met 4
jongelui, die stoppen om een praatje te maken
met 4 jonge dames. Er zijn 4 tramlijnen en
midden op het Domplein stoppen ze, vóór het
tjoofdpos^kantoor. waar je steeds direct aan de
beurt bgnt. De conducteurs zitten dan even op
het voetstuk van Ludwig I, den Beierschen
konlng, aan wien de hervorming der kerkmuziek
te danken is en die aan Caspar Ett als kapel
meester te München en aan Proske in Regens
burg allen mogelijken steun verleende. Verwar
hem niet met den tateren Ludwig n, den een
zamen, den singulieren promotor van Richard
Wagner! Maai is het niet typisch, dat in dit
Dat dit echter het geval zou kunnen wezen,
hoeft niet zeer waarschijnlijk geacht te worden.
De overeenkomst van 11 Juli is geen nauwe
lijks overwogen in der haast in elkaar getim
merde diplomatieke sensatie, doch integendeel
de vrucht van langdurige en diepgaande be
sprekingen. De omzetting in de daad van de
drie kort en bondige, glasheldere paragrafen
welke de overeenkomst telt, is niet iets dat
eerst thans een onderwerp van studie gaat
uitmaken. In beginsel Was men het daar te
voren reeds over eens. Hoe de verwezenlijking
van het accoord nu precies in haar werk cal
gaan, is niet van zoo heel veel belang, mits
zij maar niet te lang op zich laat wachten.
En diegene der beide partijen, die het eerst
een grootsch gebaar maakt, hoeft heusch niet
bang te zjjn dat hjj zich gekleineerd en den
mindere getoond heeft. Integendeel! Overal
zal een dergelijke nobele houding toegejuicht
en naar waarde geprezen worden.
De nationaal-socialistische journalistiek is
sinds Zaterdagavond in een feestelijke stem
ming Zij verheugt zich over den triomf van
Hitler's staatsmanskunst. ZU Is verblijd dat
Weenen eindelijk verstandiger werd en de uit
gestoken vriendschapshand drukte iDuitach-
laadAkon het niet helpen dat er eer. conflict
meWOostcnrjjk bestond De maatregelen welke
bépnam, waren zuiver defensief, noodgedwon
gen en, helaas, onvermijdelijk). En aap den
lof op „den sterken man uit Rome" komt geen
einde. Echter niet in verband met de nieuwe
JBerlijnsoh-Weensche vriendschap. Dat Mus
solini de hand zou hebben gehad in Europa's
Jongste politieke sensatie. Is iets dat 3e Duit
sche pers zelfs niet overweegt. Ook de kleinste
zinspeling daarop in het buitenland wo’dt uit
de overigens zeer rijkelijk overgenomen com
mentaren der bultenlandsche per* zorgvuldig
geschrapt.
land van romantiek en barok twee dergelijke
muzikale initiatief-nemers op den koninklijken
troon zetelen?
Dezelfde Ludwig I stichtte ook het Walhalla,
bulten Regensburg; een machtig gedenkteeken,
hoog op een bergtop, met een duizelingwekkend
uitzicht over de verre Beiersche hoogvlakte; het
is natuurlijk een zuiver na-maak-Orieksche
tempel, maar men was In de eerste helft der
19e eeuw nog niet wijzer en het doet in elk
geval niets af aan de grootschheld van deze
waarlijk vorstelijke geste. Zie je, een dergelijke
romantische uitwerking van een idee vind je
toch alleen maar in Duitschland.
In dit pantheon, met de tallooze manner-
bustes van de grootheden uit de Westersche be
schaving. wordt, zonderling genoeg. Josef Haydn
gespeld aldus; ..Joseph Heyden. Doctor der
Tonkunst". Waarom? In Regensburg kan men
bet ook niet verklaren.
Maar er zijn meer Nederlanders in dit ge
weldige ?n waarlijk Imposante Duitsche heilig
dom: Tr?mp en De Ruyter, Erasmus en Boer-
haave, Piinz Moritz van Oranien (Maurlts) en
Willem III. König von Groas-Brltanien
(Stadhouder Willem ni).
Dan gaan we terug naar Regensburg, de stad
der torens, want hedenavond word ik ver
wacht bij de Regensburger Knaben, en als ik
vertel, dat ik op de Stelnerne Brücke 21 torens
tel van kerken, kapellen en vestingen, zegt mijn
barbier, dat het weinig Is, want dat Regensburg
van ouds evenveel kerken en kapellen bezat als
het jaar dagen)
Heerlijk dit land In den stralenden zomer!
Broeder Zon en Zuster Aarde vieren hun brui
loft en In bet weelderige licht van hun liefde
halen de landlieden de vruchten der aarde bin
nen. Een paartje-op-huwell)ksrels strijkt van
den weeromstuit elkaar onder de kin....
En Regensburg is stil; stiller nog dan Haar
lem b.v. En bet Is, net als Utrecht, een Ideale
stad voor een kerkmuziekschool: een mooie, Im
posante Dom (met prachtige oude vensters, en
een slechts kk tn (26 reg.) onzichtbaar opgesteld
orgel achter Net hoofdaltaar, van waaruit bet
beroemde Domkoor prachtig klinkt) en dan de
Caecllia-kerk vlak naast de bisschoppelijke mu
ziekschool In de buitenwijken van bet rustige
stadje. Met volle teugen hebben de Nederland-
sche jonge priesters de schoonheid der zuivere
kerkelijke toonkunst tngedronken en niet zonder
eenige emotie betreed Ik dit gebouw, waarvan de
heilige vonk rechtuit overgesprongen is naar
bet Utrecht van bet laatst der vorige eeuw.
THEO VAN DER BUL
De voorzitter van den Hoogen Rasul van
Arbeid heeft benoemd tot voorzitter, leden en
plaatsvervangend lid van de commissie, welke
zich zal bezighouden met het vraagstuk der
vervanging van volwassen arbeider* door
jeugdige personen en de maatregelen. welke
daartegen zouden zijn te nemen:
Lid en voorzitter: mr. dr. A. L. Scholtens;
leden en plaatsvervangend lid: 8. de la Bella Jr*
<N. V, VJ. H. B. Berghuys (Ned. Vak Oentrale).
J. C. Blanken (Kon. Ned. M. B.). F. L. v. d. Bom
(Chr. werkgeversver.) (pl.v.v. mr. A Hoekema).
mr.AM. Engel*, dr. Ir. A H. W. Hacke. prof,
mr. A O. Josephua Jitta, Ir. W. Maas Oeeste-
ranu* (Mij. v. Nijverheid en Handel), F. 3.
Noordhoff (N. V. V.), mr. B. C. Slotemaker
(Verbond van Ned. Werkgevers) (pi-V.V. mr. F.
Steins), A.'Stapelkamp (C. N. V). Ch. Stule-
meyer (pLv.v. dr. L. G. Kortenhorst), Alg. R B.
werkgeversver.), Jo*. Jfeldman (R. K. W. VJ»
pv«. dr. J, Veraart, ir. R. A, Verwey.
