ATLAS KOMTNÜ TE PAS!
ng
De jongste spelling-wijziging
Nieuwe Ukwet
In slaapkamer
overvallen
DE „N”-KWESTIE
REDDERS GEHULDIGD
I
Geen grond tot
verwijt
KING-ATLAS VAN NEDERLAND
DE CXD
Vn, Xoavo&e e
oftreuu
krijgen velen wel eens last van onwel
worden, "wagenziekte", hoofdpiin
door de felle zon, de warmte of ae
drukte. Zorgt er daarom altijd voor
"AKKERTJES" bij U te hebben.
Die doen in zoo'n geval wonderen.
Direct knap je daar weer van opl
VRIJDAG 24 JULI 1936
t
mafinen gearresteerd
6
Bij voorkeur niet in café’s
NIEUWE BOETE VAN 800
I
Op den verkeerden weg
Groote brand in India
77 huisjes af gebrand
De brand te Hoogkerk
Tong afgebeten
Crisis-zuivelsteun
Audiëntie
Onderscheid tusschen
spelling en taal
Overtreding van de Crisis
Tarwe wet
Uitbetaling van steun*
gelden
De malversaties te
Vlissingen
Inwoner van Winterswijk
ernstig gewond
Verscheidene Kamerleden hebben
beswaar tegen keuring door
particulieren
Haagsche ambtenaren zullen de
belangen van den dienst
behartigen
Naar zee en strand!
Een onderhoud met minister
Slotemaker de Bruine over
het nieuwe besluit
Onderscheidingen en geschenken
uitgereikt aan de bemanning
van de „Insulinde”
Noord- en Zuid
TONNEMA CIE SNEEK
Politiek misdrijf?
„HÜ” of
Eer dankbaarheid geboden
De buigings-n
Bewoner van een der af gebrande
leizen gearresteerd
Minister geeft een toelichting
aan de Tweede Karper
Minister Slotemaker de Bruine
van
nd
4*
Ca
ar
Eenige leden gaven uiting aan hun bevreem
ding. dat de regeering, hoewel in het voorlooptg
verslag vrij algemeen Instemming met de in
diening van dit ontwerp werd betuigd en ver
klaard werd, dat aan dit wetsontwerp reeds
lang behoefte was gevoeld, blijkbaar geen prijs
heeft gesteld op een spoedige tot standkomlng
van de nieuwe jjkwet.
zoodat hij
arbeid te Vlissingen aal
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week geen audiëntie verieenen.
Z.H. Bxc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week geen audiëntie verieenen.
Voorts vestigden deze leden de aandacht op
de mededeeling, dat de minister zich voorstelt,
dat aan reeds bestaande particuliere Instel
lingen, welke op dit gebied werkzaam zijn, in
de uitvoering der wet een taak zou sjjn op te
dragen. ZIJ meenden te jbogen veronderstellen,
dat de minister, dit schrijvende, in het bij
zonder op de O.M.A. het oog had. Zulk een
opdrachtachtten zQ echter een belangrijke af
wijking van den regel, dat de keuring van
Aangezien alle arrestanten tot eenzelfde partij
behooren en in de woning van den heer K. niets
wordt vermist, heeft men den sterken indruk,
dat deze overval op den heer K die Israëliet
is, een politieken: achtergrond heeft.
Verzorg Uw huid aan zee en strand met
AMILDA-zonnebruincrëme, deze bevordert ’n
snelle, mooie huidbruinlng en beschermt te
vens volkomen tegen vervellen en zonnebrand.
Flacon 90 ct. Tube 60 ct. Doos 50 en 35 ct.
Ióxó
sitlw
owd
/tas
»m-
icM
maten, gewichten, meet- en weegwerktuigen by
uitsluiting Rijkstaak behoort te zijn.
Verscheidene leden meenden, dat de ken-
ring van en het toezicht op electricitelta-
meters by uitsluiting van anderen een Rijks
taak is. Het algemeen belang is hierbij zoo
nauw en in zoo belangrijke mate betrokken,
dat de gróótst mogelijke waarborgen voor
een goed en objectief toezicht moeten wor
den gegeven. Deze waarborgen kunnen niet
beter worden verkregen dan door een Rjjks-
d lenst.
Verschenen Is het voorlooptg verslag der
Tweede Kamer omtrent 4e nadere nota van
wijziging van het wetsontwerp houdende nieuwe
regeling betreffende de maten, gewichten, meet-
en weegwerktuigen.
In regel 5 wordt de naamvalsuitgang-n Prin-
cipieel bewaard. Dat is een beslissing, die eerrt^
ge deining veroorzaken zal. Er wordt een ze
kere vrijheid gelaten, maar niet bjj mannelijke
personen en mannelijke dieren dit is in de
lijn van mijn ambtsvoorganger. Ik heb daar In
de lijn van den heer Terpstra bijgevoegd
„leeuw”, en ik heb bijgevoegd „kennelijk man
nelijke zelfstandigheden”. Principieel wordt de
„n” gehandhaafd. Een en ander hierin is in
derdaad conservatiever dan de spellingregels
Augustus—103^."
tfiter van dien eenen kring afzie,
wredlgd zijn zal, dan vlei ik mjj,
rust zal komen. De schrijfwijze
uu Ik vertrouw, vrij
itasting van de taal
wordt niet belem-
raren zijn geheel of
en. Aangezfen ons
volk zeker geen voortdurende moeilijk
heden wenscht op het erf van spelling en
taal, heb ik de beste verwachtingen voor de
toekomst.
Voor het kantongerecht te Hoorn had zich
Donderdag,te verantwoorden de Hoomsche mo-
ovvnvn, XI1UAC1
lenaar P. M. wegens het in voorraad hebben van VOnfkompndp
ambtenaar van dien dienst naar Vlissingen aal
worden gedirigeerd, om de functie van De W.
waar te nemen. Naar wy vernemen, is voor dit
doel de heer Van der Struyk, controleur bij
de hoofdinspectie voor de steunverleenlng. nog
heden uit Den Haag vertrokken.
Vrijdagochtend zijn
kunnen aanvangen.
De
door
1 Natuurlijk moeten Nederland en België beide
zelfstandig hun houding bepalen, maar gelijk
heid van handelen acht ik wel gewenscht. Dit
ligt voor de hand, want een breeder taalgebied
versterkt de positie van de taal.
Onlangs ben ik in adressen er weer op gewe
zen, dat een regeling van geslacht en voornaam-
woordeljjke aanduiding, die zoowel in Noord als
in Zuid bevredigt, niet te vinden is. Maar ik
i ben niet bereid, die stelling zoo maar voetstoots
te aanvaarden. Een'splitsing op dit gebied zou
L ik betreuren.
Ik geloof dat er thans bevrediging zijn zal op
Met gebied van spelling en taal.
Natuurlijk zal de kring, die den naamvals-uit-
gang n in het geheel niet geschreven wil zfen,
niet bevredigd zijn; waarschijnlijk zet deze zijn
streven voort Maar ik geloof niet, dat het Ne
derlandsche volk in zijn meerderheid dit streven
waardeert. Tegenover den kring, die zulk een
radicale wijziging voorstaat, staan niet minder
levoegde kringen, die van tegenovergesteld ge
voelen duidelijk bljjk gegeven hebben. Twee en
twintig hoogleeraren uit Nijmegen hebben aan
mijn ambtsvoorganger geschreven, dat zjj „in de
algeheele afschaffing der buigings-n een nood
lottig gevaar zien voor de gunstige ontwikkeling
der Nederlandsche taal, die behalve een leervak
voor het onderwijs, ook nog is een deel van het
erfgoed onzer vaderen, een nationale cultuur
schat en een instrument voor wetenschap en
kunst”.
De groote meerderheid van de Kon. Vlaam-
sche Academie heeft mij in Maart doen weten,
dat zjj de huidige regels 5 en 6 niet kan goed
keuren, en in andere wetenschappelijke kringen
wordt hetzelfde gevoelen verdedigd.
Woensdagavond laat is een neg niet be
kende man de woning van den heer K. J.
te Winterswijk blnnengedrongen. HU stek
de zich op in de slaapkamer van den be.
wener en ging desen. toen hjj zich ter
ruste wilde begeven, met een hard voor,
werp te lijf. K. liep verschillende bloeden
de wonden op en moest in het ziekenhuis
te Winterswijk worden opgenomen.
Dereddingsboot „Insulinde” van het red-
dlngsstation Oostmahom der Noord- en Zuid-
Hollandsche Redding Maatschappij heeft in den
nacht van 17 op 18 September van het vorig
jaar een zeer moeilijke redding verricht.
Inzake den overval te Winterswijk vernemen
wij nader het volgende:
Toen de heer M. S. K„ wonende op den hoek
van cte Wllhelminastraat en de Gasthuisstraat
met zijn huishoudster omstreeks middernacht
van een verjaardagparty thuis kwamen,' be
merkten zij, dat het electrische licht zijn dienst
weigerde. De heer K. begaf zich toen in het
donker naar boven en kreeg daar plotseling
een klap op het hoofd. Er ontstond een wor
steling met den onbekenden indringer. De huis
houdster sloeg een ruit stuk en begon „moord”
te roepen. Op het hulpgeroep schoten de bu
ren toe en ook de dadelijk gewaarschuwde po
litie en marechaussee waren weldra ter plaatse.
De indringer was inmiddels door een achter
deur verdwenen. Met gebruikmaking van een
politiehond wist men echter zjjn spoor te vol
gen. Dit leidde naar het huis, bewoond door
zekeren P„ dat meteen door de politiemannen
werd omsingeld. In de donkere huiskamer trof
fen zij zes personen aan. Van hen wees de
politiehond zekeren F.. Nederlander van af
komst. wonende te Bocholts, als den indringer
in de woning van den heer K. aan. Het Zestal
werd in arrest gesteld.
K. heeft by de worsteling verschillende ver
wondingen opgeloopen, welke opname in het
ziekenhuis wenschelljk maakten. Zjjn toestand
was Donderdag redelijk wel.
De spelling.beslulten handelen over het
examen. Hieruit kan de onjuiste gevolgtrek
king worden gemaakt, dat taal en spelling
moeten worden Ingericht met het oog op de
school. Dat is intusschen naar mijn overtui.
ging een volkomen verkeerde opvatting De
taal moet zich niet richten naar de school,
maar de school moet zich richten naar de taal.
Wie het anders zegt, bedreigt ons met vervlak
king en verarming. Daarnaast kan dan onver
let blijven gelden, dat het onderwijs zoodanig
Ingericht moet worden, dat de leerlingen lang-
zaam.aan in de schoonheid en de verschei
denheid der taalvormen worden ingeleid.
Nu regel 6. Hier wordt de pronominale aan
duiding behandeld. De heeren Terpstra en Mar
chant noemden in dit verband het beschaafd
taalgebruik. Ik heb dat overgenomen I alleen
«eb ik in plaats van „spraakgebruik” geschre-
Ven „taalgebruik”, een wijziging die trouwens
in de lijn ligt van hetgeen mijn ambtsvoorgan
ger reeds heeft te kennen gegeven en die be
teekent, dat de taal en niet datgene, wat men
•Preekt, uitgangspunt zijn moet.
De.leerlingen zullen zich, tengevolge van de
Mjzlglng, evenals by de geslachten ook bij de
Pronominale aanduiding moeten leeren richten
haar regels. En verstarring van de taal dreigt
hier zoomin als bij de geslachten, wanneer de’
taeuwe commissie haar werk mag doen. Eco-
homisch valt van de door mij aangebrachte
*Uriging alleen dit te zeggen, dat uitgevers
bewijzen hebben gezonden, dat voorstan-
“ers van de nieuwe spelling inzake de voor-
*taamwoordeUjke aanduiding zich stipt gedra
gen overeenkomstig datgene, wat volgens de
nieuwe redactie van regel 6 gelden zal.
Wanneer de maatstaf van het geslacht niet
meer gebruikt wordt zoodat de „n” niet meer
criterium is, dan is in feite, naar mjjn inzien,
het geslacht vervallen. Dan kunnen wy straks
twijfelen, of wij van de poes wel moeten zeg
gen: ,.zy zet haar staart op” en of wjj wel
licht van den haat binnenkort mogen zeggen:
,ZU bederft ons leven”. Ik kan zulk een taal-
vergroeilng niet voor mijn rekening nemen.
Ik houd mjj overtuigd, dat ik bjj mijn stre
ven om het onderwijs te doen werken met vaste
gegevens, die aan de jonge menschen geestes-
disclpllne by brengen, eigeniyk volkomen han
del in de lyn en naar ik hoop in den geest
van mijn ambtsvoorganger, die immers zyn groo
te bezwaar tegen de tuchteloosheid en de slor
digheid van het schrijven van het Nederlandsch
zoo duideiyk heeft geformuleerd en die zoo
scherp opkwam tegen de gedachte by de jeugd
„bet komt er niet meer opaan. hoe ik schrijf.”
t En dat de regels 5 en 6 in onderling verband
tot regelloosheid by het onderwijs zouden kun
nen aanleiding geven, dat zal, naar ik vermoed,
nu niet meer worden betwist. Daarmee was de
zaak voor my uitgemaakt: de regels moesten
gewyzigd worden; de opdracht aan de commis
sie evenzeer. Het laatste kan echter slechts ge
schieden na overleg met België, want de com
missie is door de twee regeerlngen ingesteld.
Voorshands stelde Brussel my voor, den arbeid
der commissie op te schorten.
heer Van der Struyk wordt vergezeld
een tweeden ambtenaar, die voorloopig
belast zal worden met de leiding der Vllssing-
sche arbeidsbeurs.
Hoewel deze functionarissen in den beginne
ongetwyfeld gehandicapt zullen worden door
'iet feit, dat zy de plaataeUjke toestanden niet
kennen, beeft men gemeend goed te handelen
door niet-ingezetenen voor deze functie aan te
wyaen, die zqnder aanzien des persoons zullen
doen wat noodzakeiyk biykt te zijn.
Uit goede bron vernemen wy voorts, dat de
rykscontroleur.de heer Korver, voor het onder
zoek in deze ingewikkelde kwesties als des
kundige aan de justitie is toegewezen.
redactie van „Het Volk” la zeer
ill verontwaardigd over het feit, dat de
heer Vlruly ontheven is van zijn be
moeienis met de opleiding der militaire
en adspirant militaire vliegers. ZIJ schrijft
..Deze zaak riekt sterk naar een wraak
neming. Want een feiteljjke reden voor
dezen maatregel bestaat niet. Nimmer
heeft Vlruly tegen zijn leerlingen over
zijn antl-militaristische levenshouding
gesproken. Als Vlruly in de lesmachine
zit, is hU vlleger-instructeur en anders
niet in zijn heele verhouding tot de
leerllng-vlieger is hU de leermeester.
Wanneer het anders zou zijn, zou men
zich ongetwijfeld niet tot een dergelijke
slappe „tegenspraak” hebben beperkt,
dogfi er bij verklaard hebben, welke pro
paganda Vlruly dan wel gevoerd heeft.
Wij kunnen in dezen maatregel.^iet
onvers zien dan een volkomen overbodige
plagerij, die bovendien voor de luchtvaart
schadelijk is. Want Vlruly staat bekend
als een der beste instructeurs met groote
ervaring in het lesgeven, die ook door
de K1.M. zelf wordt gebruikt om de ver
keersvliegers op nieuwe machines in te
vliegen.”
We kunnen het met deze beschouwing
niet eens zijn. Het gaat er niet om of de
heer Vlruly met zijn leerlingen spreekt over
zijn anti-mllitaristische levensbeschouwing,
laat staan er propaganda voor maakt. HIJ
heeft daarover zooveel gepubliceerd, dat
zijn leerlingen dit wel weten zonder dat hij
het hun nog eens extra vertelt, en zonder
er rechtstreeks propaganda voor te maken.
Dat is in deze heele kwestie niet het voor
naamste.'
Van overbodige plagerij en van een
wraakneming is hier geen sprake. Het heeft
ons sterk verwonderd te vernemen, dat de
heer Vlruly les gaf aan militairen en adspi
rant militairen en dat hij uit zchzelf daar
niet reeds lang ontheffing van had ge
vraagd.
Ons inzien^ moet de heer Vlruly zijn di
rectie dankbaar zijn, dat deze hem van zijn
bemoeienis met deze opleiding intheven
heeft. HU zelf moet toch reeds lang gevoeld
hebben, dat hU in die functie niet meer
op zyn plaats was. Is het reeds moeilUk te
zwUgen over eigen diep gewortelde denk
beelden, het moet hem een voortdurende
kwelling geweest zUn, niet alleen tijdens het
les geven maar ook daarna, te moeten den
ken, dat de wetenschap, die hy zyn mili
tairen en adspirant militairen vliegers bU-
bracht, eventueel gebruikt zou worden voor
iets, wat hy uit beginsel verfoeit en waar
aan hy, zelfs In geval van gevaaKyoor het
land, zou weigeren deel te nemen.
Deze ontheffing moet voor hem zyn als
een verlossing uit een benauwenis.
Het is ons een raadsel, dat zUn anti-mili
taristische vrienden In de SJJAJ*. dat niet
Inzien.
De vierde regel handelt over de verbu'glngs-
uitgangen e en en, by voorbeeld: myn, mUne,
mUnen, een, eene, eenen. In de regellng.Terp-
stra mogen deze uitgangen altyd worden weg
gelaten. Minister Marchant heeft hierop twee
wyzigingen aangebracht. Hy heeft de moge
lijkheid van het weglaten omgezet in een ver
plichting, maar aan den anderen kant heeft
hy de bedoelde uitgangen behouden in staande
uitdrukkingen. Ik acht dit laatste een verbe
tering, omdat daardoor de rijkdom van de taal
vorming wordt bewaard. Ik acht aan den an
deren kant beter, dat de weglating wordt toe
gelaten en niet wordt voorgeschreven, omdat
er dan ruimte is voor 'n langzame vervorming,
dus zonder gevaar noch voor verstarring, noch
voor fefteering. Ik heb evenwel nog een an
dere aanvulling aangebracht.
Het heet nu, dat de bedoelde uitgangen mo
gen worden weggelaten, behalve in staande
uitdrukkingen en dat bedoel ik nu be
halve In byzondere taal en byzonderer. stijl.
Hét groote voordeel lykt my, dat de kinde
ren nu leeren, dat èr nog ander en fraaier
Nederlandsch is, dan datgene, waarin de aL
gemeene omgangstaal zich uitdrukt. Zil zullen
dat andere straks ontmoeten in de literatuur
en zy moeten langzamerhand daarheen
groeien. Het bestaan van veel nuanceering in
onze 'taal wordt aldus van het begin af vast
gelegd. Dit is niet alleen het geval in regel 4;
voor regel 5 en 6 geldt hetzelfde.
Ik stond voor de vraag, of ik de regeling, die
eenmaal was tot stand gekomen, door een an
dere zou vervangen. Daarvoor moeten zeer af
doende redenen aanwezig zyn. Dit is het geval
by regel 4 tot 6, maar by regel J. tot 3 was
dit niet het geval.
Vooral heb ik gelet op de economische ge
volgen, die dreigen zouden, als def bedeelde re.
gels gewyzigd warden.
Ik moest besluiten, met bettekking tot de
eerste drie regels geen wyziglng voor te stel
len.
Gemeentepolitie en marechaussee werden on.
middeliyk van het voorgevallene op de hoogte
gebracht en stelden met gebruik van een po
litiehond terstond een uitgebreid onderzoek in.
Nog denzelfden nacht werden zeg^gnannen, die
zich in een woning te Winterswyk ophielden,
gearresteerd. Het onderzoek is nog niet ge
ëindigd.
Wanneer menxeeds destyds gehandeld heeft,
alsof principieel de geslachten waren, verdwe
nen, dan valt dit toch wel onder het algemee-
ner bedoelde vonnis: „dat de toestand voor de
jeugd onhoudbaar is geworden, ligt aan de on-
derwyzers, die de vereenvoudiging op de lagere
school sinds jaren alreeds geheel of gedeelteiyk
in praktyk hebben gebracht, of die maar luk
raak lieten schrijven.”
Dit is een uitspraak van prof. Schrijnen.
Behoud van de geslachten beteekent Intus-
«chen niet, dat wy hier niet ruimte zouden
kunnen laten voor geleideiyke taalvervormlng.
Maar dan moet er aan die vervorming be
wust leiding gegeven worden: Ik heb dan ook
•an de Belgische regeering voorgesteld, om bet
geheele vraagstuk vap de geslachten en de voor-
naamwoordeiyke aanduiding in studie te geven
•an een commissie, die zou worden samenge
steld door de Kon. Vlaamsche Academie van
Kunst en Letteren en de Kon. Ned. Academie
van Wetenschappen. Aldus zal, naar myn over
tuiging, eefi gang van zaken verkregen worden,
die in breeden kring bevrediging brengen zal.
Andere leden konden zich met de strekking
van de voorgestelde wyzlging vereenlgen.
Benige leden merkten op. dat de bezwaren,
dat handel en industrie weder zwaarder zullen
worden belast en door nieuwe contröle in hun
bedrijf zullen worden belemmerd, thans'sterker
spreken, nu het toezicht ook tot andere meet
werktuigen zal worden uitgebreid, zy zouden
daarom op prijs stellen. Indien de minister sou
willen mededeelen. welke financieele consequen
ties aan de voorgestelde regeling, zooals zy
thans luidt, in het algemeen verbonden zullen
zUn.
Aan het verslag is een nota toegevoegd jran
den heer Van der Waerden (S.D.), waarin^oeze
opmerkt, dat de voorgestelde afwyklng van het
aanvankeiyk voornemen allereerst beteekent
een sterke beperking van de Rykstaak (ge
sproken wordt alleen van electriclteitsmeters)
maar bovendien treedt het Ryk terug van een
terrein, dat het. volgens verklaring der Re
geering op 13 Maart 1936 ultdrukkelyk aan zich
wenschte te trekken.
Hier moet van een principieel© frontverande
ring worden gesproken, welke vreemd aandoet
na de slechts enkele maanden geleden^ gegeven
verklaring, dat niet aan particulieren de uit
voering der Rykstaak inzake keuring zou wor
den opgedragen; zelfs niet aan een stichting,
welke feiteiyk met overheidsgelden wordt ge
financierd en waarin de Regeering door een
tweetal commissarissen kon worden vertegen
woordigd.
Nederlandsche Zulvelcentraldk26 Juli t/m. 1
Augustus 1936 consumptlemelkWregeeringscon-
tract, taxegedeêlte 5% cent,' eventueel verhoogd
met premie of verminderd met afdracht voor
de kwaliteit; overmelk regeeringsmlnlmumprijs
4J0 cent.
Afdracht by levering in consumptie van an
dere dan'taxemelk 3H cent.
Donderdag kwam de 70-jarige van Z. te
Oss, die arbeio verrichtte op een trap, zoodanig
te vallen, dat een gedeelte van zljsi tong werd
afgebeten. Het slachtoffer werd in emstigen
toestand naar het St. Annaziekenhuis overge
bracht, waar hy ter verpleging is opgenomen.
«sn partij tarwemeel ter waarde van ruim
600.—, welke door de betrokken crisislnstan-
tlë In beslag was genomen. Verdachte bleét
Verkrijgbaar bij drogist of
winkelier Prijs 25 cents
bij aankoop van een rol
Kmg-pepermunt a 10 cents
AIs^M
die niet Tl
dat er pji
Inzake o en sch zal,
spoedig wennen. Een t
is voorkomen; ta
merd, economisch
grootendeejs^mdi
zeker geen
Donderdagmorgen hebben B. en W. van Vlis
singen, in 'n spoedvergadering de onregelmatig
heden by 't Plaatsel. Crisiscomité en by Maat
schappelijk Hulpbetoon onder de oogen gezien.
Eenparig was het college van oordeel, dat ge
heel afzydig van de wyze, waarop zy, die de
fraude hebben gepleegd, zullen worden ge
straft, in het belang van de behoeftige inge
zetenen een ordelyk functionneeivn van de
betrokken diensten verzekerd moet worden.
Vooral de arrestatie en het hierdoor aan zyn
arbeid onttrekken van De W. zal by Maatschap
pelijk Hulpbetoon tot ernstige stagnatie aan
leiding kunnen geven.'De W is hedenmorgen
officieel uit zyn functie geschorst. In overleg
met de hoofdinspectie der steunverleenlng te
Den Haag is daarom besloten, dat een bekwaam
Taal en school
De vorige week zyn te Hoogkerk twee aan-'
grenzende woonhuizen tot den grond toe afge
brand. Als verdacht den brand te hebben ge
sticht is door den burgemeester van Hoogkerk
de bewoner van een der huizen, de 25-jarige
H. van D. aangehouden en ter beschikking van
den officier van Justitie te Groningen gesteld.
Het onderzoek wordt voortgezet.
Nu het spellingbesluit verschenen is. hebben
wy ons tot den minister van Onderwas, Kun
sten en Wetenschappen, prof. dr. J. R. Blote,
maker de Bruine, gewend met de vraag, ons
een onderhoud over Jde spelling te willen toe.
■taan.
De bewindsman verklaarde zich daartoe
gaarne bereid en gaf de volgende uiteenzet
ting:
Ik maak onderscheid tusschen spelling en
taal. Ik zie het belang van de eerste zeer goed
in. maar ik vind de tweede veel belangryker.
De regels, die de spelling raken zUn regel 1
tot 3 over de e, o en ach; van regel 4 tot 6,
zou de invloed op de taal zeer belangrijk kun
nen zyn. Ik ben dankbaar, by een onbetwist
bare autoriteit als prof. Schrijnen een ultla.
ting te hebben gevonden, waaruit biykt, dat
hy deze scheiding volkomen verdedigbaar acht.
(„Onze Taaltuin” 1934 blz. 44 e.v.).
BUITENZORG, 33 JulL (Aneta.) De regee
ring ontving telegrafisch bericht, dat in kam
pong Boba Besar, op Flores, 77c^hulsjes zyn
afgebrand. De schade wordt geschat op ƒ5700.
Het binnenlandsch bestuur tjof maatregelen
tot verleening van steun aan de getroffenen, de heer Bouwman nu, volgens ’n relaas in
o.a. zyn deze vrygesteSd van het verleerten van
hec rendiensten en het betalen van belasting.
door den crisistuchtrechter te zyn veroordeeld
tot een boete van 1300.wegens onvoldoende
afname van Vita-tarwe, doch was in verzuim
gebleven deze boete te voldoen, weshalve zyn
bedrijf was stop gezet. Hy verklaarde dit ta
prefereeren boven het voortwerken „onder de
huidige ambtenarenterreur”. By het verhoor
kwam vast te staan, dat verdachte meermalen
de gelegenheid was geboden, mede te werken,
docoh dat hy dit weigerde. De ambtenaar van
het OM. mr. Thomas, eischte een geldboete
van duizend gulden subs. 40 dagen, benevens
verbeurdverklaring der in beslag genomen
tarwe. De kantonrechter jhr. mr. dr. van den
Brandeler, uitspraak doende, verlaagde fie
boete tot 800. Overigens was de uitspraak
conform.
Kleine politieke actie tot
mislukking gedoemd
•e -r -r eer roeren zich de kleine boeren
yy de kleine zelfstandigen, zooals zy
zich zelf noemen in Oost-Bra-
bant. Noord Limburg en Gelderland.
Ontevreden met hun lot, zich verongelukt
achtend door de regeering en „geleld” door -
een zekeren heer A. Bouwman uit PuyflUk,
zUn zU in verzet gekomen tegen de be
staande toestanden.
Dit was hun goed Techt, en voorzoover
de kleine boeren het recht aan hun zUde
hadden, hebben wU hen verleden jaar dooi
middel van een serie artikelen in ons blad
gesteund.
Nadien heeft dd actie der door den heer
Bouwman, „geleide” kleine boeren echter
een dusdanig fel en gevaarlUk'karakter
aangenomen, dat de Bisschop van *8 Herto-
genbosch zich eenlge weken geleden ge
noopt heeft gezien, ZUn diocesanen het lid-,
maatschap van de Kleine-Boeren-organisa-
t»e ten sterkste te ontraden.
Op een vraag van een „Volk”-verslagge
ver, óf dit vermaan ook invloed gehad heeft
op het ledental van de organisatie, heeft
genoemd blad geantwoord:
,Jntegendeel. De meeste afdeelingen de
bond telt er thans 110 hebben er bU mU
op aangedronge^ de actie onverzwakt voort
te zetten. Voor zoover mU bekend, heeft
niemand aan den wenk van den Bisschop
gehoor gegeven.tEr komen dagelijks nieuwe
leden bU.”
Indien het waar mocht zUn, wat hier ver
klaard wordt, zou het met de door den heer
Bouwman „gelelde” boeren” alreeds heel ver
"gekomen zUn en zouden zU opnieuw het
bewUs leveren, dat het hoogst gevaarlUk is,
zich als Katholiek aan een niet-katholiek
actie-'avontuur te wagen.
WU willen vooralsnog niet aannemen, dat
echt-katholieke boeren een zóó streng ver
maan van hun Bisschop zouden negeeren.
Er staat bovendien nog méér voor de deur:
de heer Bouwman heeft verklaaird. dat het
„geenszins ónmogelijk” is, dat zUn kleine
boeren bU de as. verkiezingen, met een
eigen lUst uitkomen.
Zoo zouden deze boeren van kwaad tot
erger vervallen: de katholieke eenheid scha
den en den hoogen politieken belangen,
welke alléén behartigd kunnen worden als
en piifs wU een zoo sterk mogehjke, ^ééne
katholieke staatspartu hebben, nadeel be
rokkenen.
Zonder er zelf Iets mede te winnen, want
het behoeft wel plet meer te worden be
toogd, dat kleine belangenpartutjes In de
Kamer niets om niet te Seggen: minder
dan niets kunnen bereiken.
Het verleden heeft herhaaldeUjk bewezen,
dat partytjes-actle’ in de Kamer bU voorimat
tot mislukking gedoemd
De minister van Landbouw en Visschery heeft
aan den minister van Binnenlandsche Zaken
bericht, dat hem een mededeeling gewerd, dat
door een landbouw-crisls-organisaUe teeltver-
gunnlngen op verschillende plaatsen in café’s
werden uitgereikt.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken, dat
bet ten platttelande veelal gebrulkeiyk is in
café’s zitdagen te houden, teneinde aldaar
teeltvergunnlngen uit te reiken en/of steun
gelden uit te betalen. Deze toestand wordt zeer
ong^wenscht geacht. In de kleine dorpen zyn
de 'crisis-organisaties echter uit gebrek aan
eenlge andere localiteit van eenlgen omvang
op de café’s aangewezen, waarby nog komt, dat
de café’s hun lokalen veelal gratis afstaan, zoo
dat het huren van andere localitelten kosten
met zich mede zou brengen. De verschillende
veilingen zyn wel bereid, voor zoover uitbe
taling van tuinbouwsteungelden betreft, voor
bovengenoemde doeleinden van tyd tot tijd
eenige ruimte af te staan, maar zyn daartoe
in het drukke seizoen van 1 April tot 1 Sep
tember niet in staat.
In verband hiermede is by den minister
Landbouw en Visschery de vraag gerezen, in
hoeverre de gemeentebesturen zouden kunnen
medewerken om aan dezen toestand een eind te
maken.
Genoemde minister zou gaarne zien, dat de
gemeentebesturen in zooverre hun medewer
king aan de uitvoering der Landbouw-crlsls-
wet 1933 zullen willen verieenen, dat zy van
tyd tot tyd gratis eenige localiteit aan de ver
schillende crisis-organlsatles op hun aanvrage
afstaan om deze in staat te stellen zitdagen
tot uitbetaling van steungelden, uitreiking van
teeltvergunnlngen of anderszins in de betrok
ken gemeenten te houden.
In een circulaire zegt de minister van bin
nenlandsche zaken het zeer op prys te zullen
stellen, indien de gemeentebesturen ten deze in
-i-> gevallen de noodlge medewerking
zouden willen verieenen.
Op het Borkumerrif was het Duitache stoom
schip „Bramow”, geladen met graan en op weg
naar Rotterdam, gestrand. Het had twaalf man
aan boord. De „Insulinde” was te hulp geroe
pen en haar bemanning, onder leiding van
schipper Mees Toxopeus. slaagde er In de
twaalf opvarenden over te nemen en na een
moeiiyken terugtocht behouden aan wal te
brengen.
De Duitache regeering liet Donderdag van
haar erkenteiykheid biyken. Met toestemming
van den Dultachen rijkskanseller zlfn de vol
gende belooningen aan de bemanning der „In
sulinde” toegekend
Het eere-teeken in zilver van het Duitache
Roode Kruis aan kapitein Mees Toxopeus, met
bybehoorende oorkonde, een gouden horloge
met inscriptie aan den machinist K. Relnlgert
en aan den stuurman Klaas Toxopeus, een zil
veren sigaretten-etul met Inscriptie aan de
matroeen K. Steegstra, Anne Steegstra en Jan
nes Toxopeus.
Voorts heeft de Duitache maatachappy tot
redding van schipbreukelingen aan kapitein
Toxopeus en den machinist Reinlgert zilveren
draagmedailles verleend, die van den kapitein
vergezeld van een geschreven oorkonde.
Donderdagmiddag heeft In hotel ..Phoenix”
te Leeuwarden de inspecteur-generaal van de
scheepvaart, de heer 8. P. van t Haeff, de
onderscheidingen en geschenken uitgereikt, in
tegenwoordigheid van het bestuur der
N.Z.H R.M., o.a. de heeren P. E. Tegelberg en
H. Th. de Booy, voorzitter en secretaris. H.
Mellema, gewezen inspecteur voor de scheep
vaart voor Noord-Nederland, alsmede de echt-
genooten en eenige familieleden van de beman
ning der „Insulinde.”
‘t It vacantiatijd. Nu naar buiten.
Nu fit xijn. Dut... King-pepermunt
mea. En de King-atlat. Die wijtt
U de weg. Die komt nd te pat.
Verscheidene leden betreurden, dat de mi
nister op 8 Juli 1936, toen reeds bekend was,
dat de Kamer dit ontwerp had geplaatst op de
lyst van onderwerpen, met welker behandeling
den volgenden dag een aanvang zou worden
gemaakt, daarin by nadere nota van wyzi
gingen zoo ingrijpende veranderingen heeft
aangebracht, dat een hernieuwd onderzoek in
de afdeelingen noodzakeiyk moest worden ge
oordeeld.
De minister van Onderwys, Kunsten en We
tenschappen heeft aan de Tweede Kamer een
brief geschreven, waarin hy bericht, dat by
K. B. van 18 Juli 1936 nieuwe voorschriften
nopens de schrijfwijze van de Nederlandsche
taal bU verschillende examens zyn gegeven.
In de toelichting op de nieuwe regels zet de
mlnister( zyn standpunt uiteen op ongeveer de-
aeKde wtfze, als hy in het door ons gepubli
ceerde onderhoud heeft gedaan.
Aan de in te stellen commissie zal, naar de
bedoeling van den minister, in ieder geval moe
ten worden opgedragen het samenstellen van
een lijst van de woorden, welke voor de toe
passing van regel' 5 beschouwd moeten worden
„kenneiyk manneiyke zelfstandigheden” aan te
duiden. Niet het inzicht van den afzonderiyken
taalgebruiker zal hier dus beslissen, maar er zal
ean vaste regel zyn, die intusschen in de toe
komst steeds by de ontwikkeling van de taal
kar. óorden aangepast.
Ovér het tydstip- waarop de Nederlandsche
Regeering in de offlcleele stukken de nieuwe
spellingsregels zal gaan volgen, wenscht zy zich
nog te beraden. Intusschen kan reeds worden
medegedeeld, dat het de bedoeling is, dat zy
rich in zake geslachten en voornaam-woorde-
lyke aanduidingen in de toekomst zal gedra
gen, als tot nog toe gebrulkeiyk is; de in regels
5 en 6 mogeiyk gelaten afwijking daarvan is
uiteraard niet bedoeld voor taal en styi, waar
van de Regeering zich bedient.
