Tuimeltje en Kruimeltje in het Kabouterland
Si
f
Kabelverbinding tusschen
Europa en Amerika
I
IR
lik
wut den daq
Heir*-
F 750.-
F 250.-
-4
D
I
Zigeunerinnetje
Iff
TO
BESTAAT1 AUGUSTUS
70 JAAR
T
i
Oir
liMli
kS
Ui
Xi'l-'x
=31111^
VRIJDAG 31 JULI 1936
Merkwaardige antieke collecties
iNEN
de
ren
>r
t
Nieuw Carmelitessen-
klooster te Heerlen
ft
z:
rzö
w
ft
Groote moeilijkheden
bij den aanleg
Katwijksche Oudheids
kamer
Het alibi,
dat klopte
R.K. Stud. Ver. „Sanctv
Augustinus
o.
Thans liggen op dan zeebodem
vale kabels, die dag en nacht
den mensch ten dienste
staan
DOOR ANNY VON PANHUIS
““■"“■niiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
I
het
8
>7,
»80
181
aan. „Ik weet
deze ant>
zooveel zorg had klaargemaakt.
wilde.
I
l>
(Wordt vervolgd)
nert
Tuimeltje hield zich heel stil in de doos met ooievaars-puree,
waar hU was Ingevlucht.
geluld, haastte hij zich naar het vertrek waar de konlng at,
om de doos ooievaars-puree te brengen, die de arme kok met
Nadat de konlng met verbaasde oogen naar Tuimeltje had
geluisterd, gat hij hem permissie het kasteel gens te bezichtigen
en Tuimeltje nam dit idee met belde
den weg we! alleen", ael hij tegen den konlng en
woordde lachend, dat Tuimeltje maar doen moest wat hü graag
Zoon ontvangst had Tuimeltje niet verwacht. HU vond, dat
de kok er koortsachtig uitzag. Deze liep met een groot mes rond
en dreigde Tuimeltje te zullen vermoorden. „Ik ben pas van jouw
streken genezen’*, huilde de kok, „en nou ben je er'weer”, maar
De apotheker, die in tamelUk goeden doen
was, verafgoodde zün mooi nichtje alsof ze
St. Anna te Drieën, ten ISe-eeuwsch uit
eikenhout gesneden beeld in de kapel
te Heusdenhout
intei essante
■n en oude
zijn
gevraagd,
hooien
verloving
Orettenau,
ler-
lel-
oeg
3er
de
oec
1
l
toch eenige malen af. Toch slaagde 'men enn
de verbinding tusschen Ierland en New-Found-
land in een jaar tüds tot stand te brengen.
Koningin Victoria opende op den 31en Juli
1866 de nieuwe lün met een telegram, waarin
zif haar gelukwenschen uitsprak aan den Pre
sident van Amerika en aan het geheele Ameri-
kaansche volk.
Op den eersten Augustus werd de lijn voor
het algemeene verkeer opengesteld. Het tarief
was echter voor onze huidige begrippen schrik
barend duur: voor 100 letters betaalde men
M pond! m verloop van tüd werden de prijzen
sterk verlaagd, zoodat de telegraaf weldra hei
algemeen gebruikte communicatiemiddel werd
voor den handel en de pers.
Sinds 1866 zün Amerika en Europa steeds in
contact gebleven door middel van deze tele
graafverbinding. Pas veel later werden nieuwe
kabels gelegd. Heden ten dage liggen op der.
zeebodem vele kabels, die als een spinnewcb de
werelddeelen met elkaar verbinden en dag en
nacht den mensch ten dienste staan.
Haar
zochten
en
bet
md
en
Mk -
en eersten Augustus 1866 berichtten alle
dagbladen van de oude en de nieuwe
werefld. dat het leggen van den eersten
i goed ver
ten Europa
en al in de c
Na deae kal
k
1.
0
ir
r
I,
I.
„Op
jongen.
or "n
oordt
men
t. de
n.
chcn
trra-
PPe-
oeel
moe
ien",
men
leer-
ende
mde
men
die
end-
ons
uit
tha-
den
I rat
reves
el-
btn-
trijk)
tser-
Hjke,
Kler-
Pa-
rvol-
'aar-
idel-
Vk.t
ink
om
bor-
de
oer
bu
iten
2?
alt
nin
Ive-
d;
•j
an
én
ste
lis
an
lel
er
e-
m de
rdeaux
t in
rdeeld,
n af
ar La
Is een
De Eerw. Zusters Oarmelltessen te Heerlen
zullen volgende maand de nieuwe „Flos Car-
mell” gaan betrekken, gelegen aan de Putgraaf,
nabij het St. Jozef-zlekenhuis Op 7 Augustus
zal de H. E. Pater Generaal van de Oarmelte-
ten het nieuwe kloostergebouw inwijden De
zuster-congregatle van Mgr. Savelberg, Zg<
wiens proces tot zaligverklaring reeds 'is aan
hangig gemaakt, heeft het oude klooster aan
de Gosthutestraat, dat tot nu toe als klooster
voor de Oarmelltessen was ingericht weer te.
ruggekocht. In dit tehuis heeft Mgr. Savelberg,
de stichter, vele jaren gewoond in een twee
tal kamers. Deze vertrekken zullen uit piëteit
zooveel mogelUk In haar oorspronkelüken staat
worden teruggebracht.
Aan deken Nledaye is het te danken, gat
de Oarmelltessen zich enkele jaren geleden In
het bescheiden klooster in het hart der mijn
streek vestigden. Het ruime nieuwe klooster
met zün flinke binnenplaats wordt door vier
lange gangen omgeven. In de kapel bevinden
Toen de kok van zUn booze bul genezen was, ging ie weer
rustig door met koken en eoodra de klok voor het eten had
btj verlies van een hand,
een voet of een oog
8--
i een»
Gre-
voor
door
schap
nners
B ge-
i ge-
KM
eom,
naar
- 1
ten Ite-eeuwsche Piëta uit het
antiquariaat Groneman te Breda,
thane in de St. Annakapel
te Heusdenhout
U-.
n het voormalige „Gasthuya" aan de Voor
straat te Katwük aan Zee is dezer dagen
de oudheidskamer geopend, waarin het be-
soneel! Dat had je schitterend in elkaar geaet
om de politie op een dwaalspoor te brengen,
is het niet?"
Bedaard haalde Inspecteur Zwart de stalen
boeien te voorschijn. Biersma wilde nog wat
zeggen. Toen, plotseling, voelde hü «teh om
geven door een bloedroorfen mist.
„Ik beken!" stamelde hü. „Verbruggen snee'
de voor dubbelganger I"
mUn kluizenaarsgewoonten af te wüken! Mis
schien is het een zegen voor mU. dat u hier
°P Dittborn bent gekomen. Uw spel heeft me
1 ware gewekt uit een lange verdooving,
■41» oogen geopend voor het trieste bestaan.
kabel over den Atlantlschen
loopen was en de verbinding
en Amerika tot stand gekomen was.
De vervaardiging van den zeekabel is innig
verbonden met de ontwikkelingsgeschiedenis
van bet telegraafweaen In bet algemeen. De
electrigcbe telegraaf over land bestond reeds
sinds eenige jaren in de meeste staten der
wereld, maar een verbinding tusschen twee
werelddeelen. die zoover van elkaar verwUderd
liggen als Europa en Amerika, neen, dat was
bU den toenmaligen stand der techniek nog
niet mogelUk. De Duitsche ingenieur Werner
Siemens had weliswaar reeds In 1848 In de
haven van Kiel een telegraaflelding aangelegd,
een deel daarvan onder water gevoerd en daar
door elgenlUk den' eersten telegraafkabel ver
vaardigd, maar de isoleering van dezen kabel
was dusdanig prin^üef, dat hU maar zeer kort
bruikbaar was. Pas door aanwending van guta-
percha kon men een kabel construeeren, welke
op den duur het binnenkringen van het water
tot de koperader verhinderde. In Augustus
1880 werd reeds tusschen Dover en Calais de
eerste kabel gelegd. De omvang bedroeg 13
millimeter, de dikte van den koperdraad 1,8
millimeter. Het leggen verliep zeer voorspoedig:
in 10 uur tUds had de raderboot „Goliath" den
kabel over de geheele lengte van Dover tot
Calais doen zinken. In de volgende Jaren.
1852/53 ontstonden reeds grootere kabellUnen
en wel van Engeland naar Ierland en van
Engeland naar Holland.
Het volgende grootere project beoogde tus
schen Europa en Afrika een telegraphische ver
binding te maken. Toen begonnen de moeilijk
heden. Tot nu toe was het leggen zonder tnoei-
Ujkheden verloopen. daar de zeediepte vrij ge
ring was. De kabel sou in opdracht van de
Fransche regeering door de Firma Glass-El-
lloth Si Co. van de Fransche kust, over Corsica
en Sardinië naar Afrika gelegd worden. Daar
bet gewicht van den afrollenden kabel steeds
grooter wordt al naar gelang de zeebodem die
per ligt, moest het afrollen met de grootst
mogeUJke voorzichtigheid geschieden. Eveneens
moesten de remlnstallatles feilloos functlonnee-
ren, wilde het schip niet aan de grootste ge
varen blootgesteld worden.
BU het leggen van den Middellandsche Zee
kabel had echter een ernstig ongeluk plaats.
Juist door het weigeren der remmen. In de
buurt van het eiland Gabita, waar de zeediepte
plotseling tot 1640 meter daalt, rolde de kabel
met een dergelUke snelheid af, dat hU In de
reminstallatie verward geraakte, zoodat dien-
langrijkste wat er op historisch gebied uit de
ontwikkeling van dit zeedorp over Is gebleven.
dronkenschap. De had bU mUn oom een paar
glaasjes wün gedronken an daarna heb ik in
■iiiiiimmi
slaapkuner.
opnieuw alleg ai
onderwierp, opeens uit te hu een kreet van ver
rassing. Aandachtig bekeek hu het gouden hor
loge. dat hU uit het vestzakje van den doode
had genomen en peinzend staarde hu daarna
voor dch uit. ZUn speurdersbrein wikte en
woog.... en Ineens kreeg hU een ingeving. Ja.
ja.' zóó moest het gebeurd zUn. Hu kon zich
nu niet vergissen. En-meteen vloog hU de trap
af en snelde de villa wt....
„Uw alibi klopt inderdaad schitterend, Biers
ma!" ael hU sarcastisch, toen hU ten tweede
male tegenover den neef van den heer Rlsboer
stond, „en.u had volkomen gelUk, zelfmoord
is uitgesloten. Het staat voor mü vast, dat uw
oom vermóórd is!”
„Ziet u wel. inspecteur!" kwam Biersma,
ietwat onzeker door den sarcastlschen toon van
den politieman.
.Maar.de moord Is niet gebeurd tusschen
twaalf en zeven!”
„We.wat bedoelt u?"
doch gisterenavond om half negen!"
Doodsbleek staarde Biersma inspecteur Zwart
aan.
„Om half negen?" stotterde hU, .boe komt u
daarbU?"*
,4Uer is het bewijs, 'jongen!" set de inspec
teur kalm, terwUl hu Biersma het horloge van
sljn oom onder den neus duwde. „Dat klokje
had je oom gisteren laten repareeren. En kUk
nu eens!” Ontaet gaapte Biersma naar het ge
broken glas en naar de fatale gouden wUzers,
die onverbiddelijk op half negen waren biUven
stilstaan! De tijd waarop hu gisterenavond zUn
oom....,
„Nou. wat heb je te zegen. Biersma? Niets?
Dan aal ik het Je wel vertellen. Ik arresteer je
wegens moord op den heer Rlsboer, gepleegd
gisterenavond om half negen! En beken
t u maar als de weerlicht, wie je handlanger is
geweest, die zoo kranig voor meneer Rlsboer
tengevolge het geheele schip met bemanning
werd getrokken.
’e construeerde Werner Sie
mens een volkomen nieuwe reminetallatie. die
het vrUe afloopen. zelfs bU de zwaarste be
lasting en de grootste zeediepte garandeerde.
In 1856 begon men opnieuw met dit moeizame
werk, desen keer echter van Afrika uit. De
,J3ba”, voorzien van Siemens’ nieuwe rem-
installatle overwon alle moeilUkheden, zoodat
nog in hetzelfde jaar de verbinding tusschen
Europa en Afrika tot stand kwam.
In datzelfde jaar kwam de Amerikaan, Cyrus
Field, met het plan voor den dag tusschen
Amerika en Europa een kabelverbinding te
leggen. Field had reeds eenige jaren tevoren
bU wtjse van proefneming tusschen New-Tork
en New-Foundland een kabel gelegd. HU was
het ook, die de Telegraph Company in het le
ven riep, welke voor het benoodigde kapitaal
zou zorgen. Volgens het project zou de kabel
beginnen bU Valentina, de westelUkste haven
plaats vah Ierland en loopen tot New-Found-
land, een afstand van 2640 KM. Men bereken-
de, dat men* 3000 K.M. kabel noodlg zou heb
bes, doch voor alle veiligheid liet de Telegraph-
Company er 4000 vervaardigen om niet voor
verrassingen te komen staan.
Op 7 Augustus 1857 werd een aanvang ge
maakt met deze grootsche onderneming. Ir. het
begin verliep alles Vlot, totdat plotseling bt; een
zeediepte van 3660 M. de kabel afbrak. Daar
inmiddels het jaargetUde al te ver gevorderd
was, moest men het werk stopzetten. Na weken
lang moeizaam zoeken met groote ankers ge
lukte het eindelijk In Juni 1858 de gebroken
kabeleinden boven water te hUschan. 7 Augustus
was de kabel gelegd en reeds den volgenden
dag telegrafeerde minister Field voor de eerste
maal naar Europa!
De isolatie van dezen eersten Atlantische»
kabel werd echter van dag tot dag slechter,
zoodat hU reeds na 23 dagen, op den len Sep
tember 1858 bulten werking gesteld moest wor
den voor altUd. Desalniettemin waren in
deze korte 23 dagen niet minder dan 271 tele
grammen verzonden!
Deze mislukking ontmoedigde de Telegraph-
Company In het minst niet. Door middel van
grootsch opgezette Internationale propaganda
slaagde zU er in weer het benoodigde kapitaal
bUeen te brengen. Bovendien werd een com
missie benoemd, bestaande uit vooraanstaande
geleerden op technisch gebied. Zjf kwam in
December 1859 te Parijs bjjeen ter bespreking
van de volgende problemen:
1. een isolatie te vinden, welke op den duur
bet binnendringen van het zeewater verhindert;
2. een kabel dusdanig te construeeren, dat
hU ondanks zUn groote sterkte zUn elasticiteit
bewaart, zoodat het heen en weer slingeren- op
den zeebodem en het stooten tegen de rotsen
geen gevaar voor breuk of beschadiging op-
levert.
In 1864 kon men beginnen met het leggen
van desen nieuwen kabel, die buitengewoon
massief geconstrueerd was, meer dan een arm
dik en per 1000 M. niet minder dan 11000 Kg.
woog. Ondanks de buitengewoon groote zorg,
welke men aan de machinerieën, en vooral aan
„Zoowat een goede drie jaar geleden nam
de apotheker van het stadje hier in de buurt
een nichtje uit Polen bU zich In huls, wier
ouders kort te voren gestorven waren. Het
duurde niet lang, of het meisje had allen man
nen uit de streek het hoofd op hol gebracht
Het regende Invitaties voor haar, en ze had
een manier om haar gunst te toonen, dat leder
wlen ze ook maar eenige voorkeur bewees, dat
voelde als een buitengewone en onverdiende
onderscheiding. Vooral Jegens mün twee zoons
was ze bijzonder beminnelUk. Ze gingen destUds
beiden geheel op In het beheer van het land
goed. Later, als de oudste, Ulrich, eens zou
trouwen, sou Malte het jachtslot krUgen met
een behoorlUk deel der bosschen en landerijen,
daar waren belden het sedert lang over eens.
Toen Wanda Godeckl in hun leven kwam, be
gon de oneenlgheld en de wrijving; de jongste
sprak het eerst het woord „onbiUUkheid” uit
en meende, dat hU achtergesteld werd: op
het jachtslot kon je toch geen vrouw brengen,
die mooi en verwend was. Voortdurend kwam
het nu tot twisten en meeningsverschlllen
tusschen mUn twee jongens, die het vroeger
zoo uitstekend met elkaar hadden kunnen vin
den. De oorzaak daarvan was elgenlUk, dat
Wanda Godeckl een dubbele rol speelde en met
belden tegelijk flirtte en coquetteerde. Ieder
geloofde vast, de begunstigde en uitverkorene
te zUn, en zU zorgde wel, hen in dezen waan
te laten.
hike bezorgdheid, en haar stem hnperde, toen
ze antwoordde: „Maar mevrouw, terwllle van
mU moogt u zich toch niet op die manier op
offeren en heelemaal van uw levensgewoon
ten afwijken!”
De oudere vrouw streek zich langzaam met
de hand over het voorhoofd, en in haar groote,
heldere oogen kwam een eigenaardige glans.
„Wie weet, misschien kan ik mezelf óók
8®*n grooteren dienst bewUsen, door eens van
zich gebrandschilderde ramen van mevrouw
AlberdlnckMehlen uit Roermond. De kapel
voor het publiek ligt aan de Putgraaf. In den
rechtervleugel bevinden zich de cellen voor de
zusters; ziekenzaal en hoetlebakkerU ’-Un aan-
gebracht In den linkervleugel.
practlsch toegepast in de ISe.eeuwsche bin
nenkamer, welke men er heeft gearrangeerd
en waarin de kanon-kachel evenmin ootoreekt,
als de steenen wieg, welke geheel is afgedekt
met dikke groene gordUnstof, waardoor de mo
derne huismoeder niet anders dan me', ont.
steltenle geslagen kan worden, als zU bedankt
dat daarin zuigelingen werden opgekweekt tot
stoere visschers! Een zeer mooie ooiiaetie rUk
opgetuigde haring-loggers vormt uiteraard een
groote attractie van de Oudheidskamer, waar,
in men echter niet moet vergeten de minder
opvallende maar toch ook seer
verzameling gevelborden en steei
leuzen en aanplakbrieven te bezichtigen.
Het streven der initiatiefnemers la niet al
leen beloond door de groote' medewerking der
dorpsbevolking, maar het vindt tevens zUn
bekroning in het feit, dat hier weder een on
zer oude kustplaatsen oog gekregen heeft voor
zUn geheele verleden en aan de rijke overblUf-
selen daarvan een waardige plaats heeft in-
gerulmd. v. O
en beminnelUk, dat ze van een ander hield en
er de voorkeur aan gaf. diens vrouw te worden,
en dat die ander al sinds verscheidene dagen
haar woord had.
Als een dolleman kwam Ulrich dien avona
naar huls stormen, en. door de opmerking van
den ouden apotheker op een dwaalspoor ge
bracht, verweet hU *Un jongeren broer verra-
derlUke valschheid en schreeuwde hem In het
gezicht, dat hij zUn geluk had verwoest. En
mjjn zoon Malte die uit al dat spektakel
slechts begreep, dat Ulrich bU Wanda Godeckl
was geweest en haar van liefde had gesproken
was eveneens opgewonden, en er vielen steeds
boozer, harder woorden tusschen de twee broers.
Ze stonden tegen elkaar te schreeuwen en te
tieren, en ik kon niets anders doen dan ver
hinderen, dat het tot handtastelUUieden
kwam. En dien nacht verdween Ulrich spoor
loos, om nooit meer lets van zich te laten
hooren. HU verdween alsof de aarde hem ver
zwolgen had. HU liet slechts een brief achter,
waarin hU schreef, dat hU onmogelUk getuige
kon zUn van het geluk van zUn broer; pas
wanneer hU zUn verdriet had overwonnen, zou
hu terugkomen, maar of dat ooit zou gebeu
ren. dat moest de tUd leeren.”
Josefa’s hart bonsde hoorbaar, zóó innig en
heftig voelde zU mee met het diepe leed van
deze moeder. „Lieve mevrouw ael ae zacht,
bUna zonder het zelf te weten.
Den week, vluchtig lachje speelde om de
lippen van Barbara von Dittborn, en as be
sloot;
zUn eigen dochter was. Niets was te goed of te
dtnlr voor haar, en zoo vierde ze haar zucht
naar luxe naar hartelust bot, gaf met haar
altUd even modieuze toiletten den toon aan
in het stadje en Het zich genadig bewonderen
en op de handen dragen. Doch, zooals ik al
zei. mUn zoons schenen al bUzonder bij haar
in den smaak te vallen, en elk van beiden was
overtuigd. dat zU hem niet zou afwUzen,
wanneer de groote vraag eenmaal gesteld werd
Belden bouwden Uverig luchtkasteelen. die op
een goeden dag jammerlijk ineenstortten."
De barones zweeg even, haar adem ging hoor
baar het wond haar heftig op. over deren
ellendlgen tUd van haar leven te spreken,
vingers trilden en schokten even, sis
ze steun. Toen sprak ze verder, rad
der dan te voren, als iemand die een droeve
geschiedenis zoo snel mogelUk wil beëindigen.
een goeden dag heeft nu mUn oudste
zonder er mij of zUn broer van in
kennis te stellen, den apotheker om de hand
van zUn nichtje gevraagd, zóó zeker was hü
er van. dat het meisje zUn gevoelens beant
woordde. De oude aman verwees hem naar
Wanda zelf, doch merkte plagend op: „Als Ik
de kleine schoonheid was. gaf Ik de voorkeur
aan mUnheer uw broer!' HU heeft met die
woorden waarschUnlUk niets bepaalds willen
zeggen, ze er losweg uitgeflapt om Ulrich te
plagen. Maar deze werd er door geprikkeld en
In een opgewonden strijdlustige stemming ver
klaarde hU Wanda Godeckl zUn liefde om
afgeweaen te worden. Ze tel hem heel rustig
Aï E1 A DAMNTÜ’C °p dit blad ïiJn ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen p 7^0 - blJ levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p 7^0 bij een ongeval met
/A I «I <r*v flaJI W I W Pi O ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen VFVFe verlies van belde armen, belde beenen of belde oogen WVi" doodelijken afloop
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK. DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
De Inllchtingencommissle der R.KB V.
Augustinus" Is voor het jaar 1936—37 als volg
samengesteld
Rector R. Reynen, moderator der vereeniglng.
Hooigracht 15, Lelden; F. H. van Ereketens, se
cretaris. Heerengracht 83, Lelden; Secretariaat
Rapenburg Lelden. Inlichtingen aldaar te ver
krijgen lederen Dinsdag en Donderdag van 10-12
uur voormiddag.
Leiden: Mej J. Th. Keesom. de Mey van
Streefkerkstraat 31; P. B. A. Mellef, Leliestraat
126; Den Haag: mej. D. W. Henrichs, Roelofsstr.
66; E. G van Breukelen. L. v. Meerdervoort 825;
Rotterdam: mej. M. A. Knilppe, Schiekade 192;
R. T. M. van der Lugt, Statenlaan 25. Hlllegers-
berg; Voorburg: J. C Mertens, Da Costaplein 91;
Schiedam: P. J. W. Beukers, Burg. Knappertlaan
76; Tilburg: A. v. d. Bande. Blsschop ZwUsenstr
15; Roermond: H. O. Wassenberg. Willem □-
Singel 26; Maastricht: P. H. J. B. Ramaekers.
Groote Gracht 90.
Aankomende studenten kunnen aan deze
adressen inlichtingen verkrUgen omtrent studie,
vereeniglng, kamers, e.d.
„Luister eens. BerlUn Is dlchtbU. We moesten
onszelf maar eens tracteeren op een dag of
w»t in de groote stad een paar tooneelstuk-
ken en goede films gaan zien een naar con
certen gaan hooren en dan kunnen we
meteen eens kUken, of de steedsche Kerstman
misschien een paar orders voor Dittborn sou
willen noteeren.”
Josefa was diep geroerd door deze moeder-
werd bUeen gebracht onder de deskundige lei
ding van mevr. M. V. d. Schrleck. te Den Haag.
Van welk een omvang deae collectie, die nog
lang niet volledig is, reeds werd, kwam tot
uiting In de openingswoorden van den bur
gemeester der plaats, mr. Wolderlng .van der
Hoop, die na geweien te hebben op bet be
lang dezer oudheidskamer, daarop onmlddellUk
liet vólgen dat het reeds van belang wss. om
naar een ruimer onderkomen uit te zien.
Doch niét alleen véle curiosa bevat de nieu
we KatwUksche Instelling, ook hoogst merk
waardige voorwerpen vindt men er. De gele
genheid tot behoud van veel ouds was uiter
aard zeer gunstig in een dorp, waar elk der
huilen nog een „oudheidskamer" sohl'nt te
hebben bewaard. Temeer echter wint een op
zet als er In verwezenlUkt werd aan actuali
teit. door den hoogen ouderdoqi van verrchel-
dene verzamelde artikelen.
Naar verluidt zou namelijk In de buurt van
het dorp een der vele Romeinsche legerplaat
sen In dit kustgebied gelegen hebben Sporen
daarvan in den vorm van aardewerkscherven
en palissade-resten vond men terug, ook res
ten van een Inheemsche nederzetting van Ba
tavieren, alsmede Karolingisch en Safcsiscn
aardewerk. Zelfs een Frankisch grafveld is
blootgelegd, waarvan de noodige foto’s mede
zün geëxposeerd.
In het midden van het voorste vertrek waar
deze historische vondsten zUn ondergebracht
en tevens vele schilderijen van bekende schil
ders, die In de kustplaats gewerkt hebben, zUn
gehangen, Is de oudste luldklok van het dorp
opgesteld. Het is een vrü groot exemplaar uit
bet Jaar 1530. In het aangrenzend vertrek
heeft men alle ruimte benut voor de plaatsing
ven een echelpen-coUectie, een verzameling
opgezette strand- en dulnvogels en van vis-
scherü-benoodigdheden uit den tüd, dat de
KatwUksche vloot nog ter plaatse zelf meerde
en uitvoer. Uit dien tüd stamt de enorme
.Achuiten.vUzel” met behulp waarvan de vis.
schersschuiten door 12 paarden booger op het
strand, tot tegen de duinen toe werden getrok
ken.
Ook antiek huisraad en scheepsgezel Is er
In grooten getale. HóofdUzers door de KatwUk
sche schoonen gedragen liggen er naast de om-
vangrüke kleppers van den dorpsnachtwacht,
die een hand met groot vermogen moet heb
ben gehad!
Als cosmopolitische noot staat er in dit oud-
de remlnstallatles had besteed, brak, de kabel Hollandsch gezelschap een Indisch spiegeltje.
—4..*- *--- met toovereffecten, door een zeemau meege
bracht van vroegere, roemruchte reizen. Dat
de KatwUkers niet bang waren voor verre
reizen bewijst ook een model van de kleine.
maar cordate zeilschepen waarmede zü als
eersten onder de Hollanders, China en Japan
heeten te hebben bevaren.
Dat het in een vlsschersdorp niet aan oude
costumes ontbreekt, en dat Katwük ook ten
dezen een zeer typische verzameUng In zün
Oudheidskamer heeft tentoongesteld, ligt voor
de hand. Heel aardig is deze kleederdracht
dat -wU hier lelden, sedert.... maar dat weet
u. Dittborn Ujkt sinds drie jaren een klooster,
en Ik deed verkeerd, mezelf hier zoo te begraven
en mün zoon nog aan te moedigen in zün terug
getrokken levenswijze.’’
Ze drukte Josefa neer op een smalle erker-
bank en kwam zelf naast haar zitten.
„MUn zoon is nog te jong om enkel nog
maar een harde, gesloten plichtmensch te aUn.
Sedert u hier bent, zie ik .tenminste af en toe
weer eens lachje op zün gezicht, en vandaag
terwül u speelde zag hü er een paar
minuten weer precies zoo Uit als vroeger, vóór
die kleine roodharige heks ons gelukkig leven
verstoorde."
Roodharige kleine heks! BUna instinctmatig
wist Josefa Burger, wie daarmee bedoeld was.
De elegante kleine weduwe, baronesse von
Grettenau, en niemand anders! Het was, alsof
ze haar weer voor zich zag zooals bü de ont
moeting in het bosch alsof ze weer die spot
tende, butende woorden hoorde uit den kleinen,
bloedrooden mond.
Als In gedachten ging de oudere vrouw
voort: „Wat kon het vroolük teggan op
Dittborn, vóór Wanda Godeckl ten tooneele ver
scheen!"
Wanda Godeckl! Josefa keek bUna verbajjd
op er was dus toch sprake van een andere
vrouw dan zü *ftedacht had. Maar weldra bleek
haar, dat haar voorgevoel tóch juist tas ge
weest. want mevrouw von Dittborn, die door
de muziek en door het voorafgaande gesprek
In een mededeelzame stemming gekomen was,
vertelde:
•n tóch....", ,jDe Vierkante Pot" nog een glas of drie Her
gebruikt. Dat scheen mü naar het hdofd ge
slagen te zUn. In leder geval heeft agent Ver-
kauwen mü van kwart voor twaalf tot zeven
uur vanmorgen opgesloten in het lokaaltje on
der den ouden toren!"
Triomfantelük keek Biersma den Inspecteur
aan. Geen spier op zün gezicht verried, dat hü
toch wel even geechrokken was. toen de politie
man hem zoo doordringend had aangekeken.
Inspecteur Zwart moest eens weten, hóé bet
zaakje h. elkaar
zat! Maar daar
kwam nü na-
tuurlük nooit
achten Hem,
Biersma, konden
ze eenvoudig
niets doenhU
sat immers in het cachot toen de mooid «e-
beurd was!
Ontevreden fronste dé Inspecteur zün zware
wenkbrauwen.
„Tja," moest hü toegeven, „een beter alibi kon
je je moeilük wenschen, Biersma."
„En toch is er Iets in dat heerschap, wat mü
niet bevalt!” mompelde hU, toen hü Blersma's
woning had verlaten en zich opnieuw naar de
villa van den heer Rlsboer begaf. Wel had
Verkauwen, die hem zooeven op de flets was
gepasseerd, hem de waarheid van Biersma's
woorden bevestigd, en tóch.... als de heer Rls
boer was vermoord, moest Biersma var meer
van weten
Het lük lag nog altUd languit op den vloer
toen de Inspecteur nog eens
aan een minutieus onderzoek g,
„Malte is toen kort daarop naar het huis van
den apotheker gegaan en heeft, volkomen zeker
van zün zaak, Wanda Godeckl ten huwelük
Maar ook hü kreeg een „neen" te
en daarbü de mededeeling van haar
met den schatrüken baron von
die op het kasteel Grebitzstein
woonde en al naar de zeventig liep. Vol
weerzin en walging kwam Malte thuis en ver
telde mü, hoe nietswaardig ten slotte het
meisje gebleken was, om wier wille zün broer
het huis en het land verlaten had. Nu wisten
wü. dat de beide Dittboms haar slechte ge
diend hadden als figuranten in de comedie. die
zü opvoerde om den ouden von Grettenau
jaloersch te maken en hem in haar netten te
vangen, hetgeen haar dan ook gelukte.
Baron von Orettenau stierf al na een hall
jaar. zoodat zU nu de rijkste vrouw iD denheelen
omtrek is, maar daarom toch misschien nog
niet de gelukkigste, want als ik me niet héél
erg vergis, verlangt ze met alles wat ze dan
aan hart bezit, terug naar Malte; ze zwerft
dikwüls hier in de buurt rond met haar grooten
dog. en meermalen heeft ze mün zoon brieven
gestuurd, die hü echter ongeopend terugzond.
De oude baron wu nu eenmaal rijker dan Malte,
«■n dat heeft destüds bü haar den doorslag
gegeven, maar nu, nu de mtllloenen veilig
In haar bezit zün, kan ze zich permitteeren.
weer wat rekening te houden met haar gevoe
lens.'
Josefa was diep verontwaardigd.
sn zonderling geval, coaamlssarisl” rap
porteerde - liMBgeteur Zwart zün chef.
„Hst lijkt op zelfmoord
voegde hü er met eenige aarzeling in zün stem
aan toe, ^oo héél zeker ben ik daar toch niet
van. Het is wel zonderUng, dat niemand het
schot gehoord heeft. Ik zou zeggen midden In
dén nacht...."
„Dat komt mü ook verdacht voor. Zwart I"
knikte de commissaris. ,Je zegt dus. dat Je er
van overtuigd bent, dal de moord moet begaan
zün tusschen kwart over twaalf en zeven uur
vanmorgen. Staat dat vast?”
„Absoluut, commissaris! De huisknecht en
bet dienstmeisje zün pertinent In hun verkla
ringen. De bediende kwam om kwart voor
twaalf thuis. Toen zat de heer Rlsboer nog de
krant te lezen. En het meisje, dat naar de
bioscoop is geweest en om »Uf minuten over
twaalf thuis kwam, heeft het slachtoffer nog
een boterhammetje gebracht. Ik heb de verkla
ringen van het personeel nauwkeurig gecon
troleerd en ik ben er van overtuigd, dat zü de
waarheid spreken."
De commissaris keek nadenkend roor zich
uit. „Tja." zei hü. „een moeilük geval. Ér Is
geen enkele aanwüzing? Zün er geen sporen
van braak of diefstal?"
Inspecteur Zwart schudde ontkennend
hoofd.
„Het eenige wat mü thans te doen staat,
commissaris, is den neef ven den heer Rlsboer
eens aan den tand te voelen. Hü is de man.
die er belang bü had. dat zün oom zoo spoedig
mogelUk het tüdelüke met het eeuwige verwis
selde. zooals u bekend zal zün. zat de oude
heer Rlsboer er warmpjes bü. En Jan Biersma
te zün eenige erfgenaam. Dat zégt wel lets, m de’
dunkt me! Tot straks, commissaris!"
Een kwartier later stond Inspecteur Zwart
tegenover den neef van het slachtoffer.
„MUnheer Biersma,” begon hü met afgemeten
stem," Uw oom te vanmorgen dood In zün
slaapkamer gevonden. Het betreft hier een ge
val van zelfmoord of.... moord, dat weten wü
nog niet!"
„Wét zegt u?” stiet Biersma ontdaan uit,
„is oom dood? En gisterenavond was 'hü nog
springlevend! Ik ben tot tien uur bü hem op
bezoek geweest. Nee maar, dat te vreeeelükl"
„Zou u denken, dat er een reden te. waarom
uw oom de hand aan zich zelf znu i
vroeg de Inspecteur, terwül hü Biersma
opnam.
„Uitgesloten!” antwoordde deze prompt. ,,O«n
is vermoord, daar ben ik zeker van!”
„Zóó!” zei inspecteur Zwart, „te u daar zeker
van? Waarom?”
„Omdat ik mün oom al jarenlang ken en ik
weet zeker, dat hü tot zooiets nooit In staat
zou zün.”
„Kunt u mü ook verklaren, mUnheer Biers
ma. wat u vannacht tusschen twaalf en zeven
gedaan heeft? Een vreemde vraag, zult u mis
schien denken Maar éls uw oom vermoord te.
zooals u zegt, dan te die moord gebeurd tus
schen twaalf en zeven.”
„U denkt toch niet dat ik....?”
„Wü denken niets. mUnheer Biersma, wü
doen alleen onzen plicht!”
Biersma haalde ruimer adem.
„Ik heb, den hemel zü dank, een prachtig
alibi, inspecteur!” zei hü zelfverzekerd, .stel
je voor, anders zou ik nog verdacht worden!
Wat een geluk, dat ik nauwkeurig kan be-
wüzen, waar ik den tüd tusschen twaalf en
zeven heb doorgebracht. Agent Verkauwen heeft
r->ü om tien minuten voor twaalven glsteren-
a.ond op de Groote Markt Ingerekend wegens
