om
De bloedige worsteling
het bezit van Irun
-,2» -1
1
Het nieuws van heden
Blijft uitwijzing
gehandhaafd?
Nog steeds onrust
in Abessinië
Wijziging in het
kabinet-Giral
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Js
LB X
GOEMBOES TREEDT AF
DE BAROMETER
De non-interventie
LA PUNCHA IN HANDEN
DER OPSTANDELINGEN
HUMANISEERING VAN
DEN BURGEROORLOG
KERK EN ST AA T IN HET
DERDE RIJK
De a.s. partijdag
te Neurenberg
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
4
Als minister van landsverdediging
en
van
San Marcial ingenomen
Verlengd tol 2% joar?
Eden heeft water
pokken
Iran wordt in alleryl in staat
verdediging gebracht
BUREAUX:
DEN HELDER, SJATIONSSTR. 3, TEL 771
SCHAGEN, RENSGARS F 20
■"ALKMAAR, HOF 6, TELEFOON 4330,4220
Een Italiaansche waarschuwing
tegen inbreuk verwacht
Vliegtuig te Altona
neergestort
Dood van den bisschop
van Jaeri
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN,
Koning Gustaaf licht
ongesteld
Geweldige brand te
Stockholm
Abessinische bisschop van Dessie
door de Italianen gefusilleerd
Strooptochten rondom
Addis Abeba
Er sou een ministerie komen
op breedere basis
De militaire diensttijd
in Frankrijk
Alleen de S. S. zal Hitler bewaken
en de orde verzekeren
Episcopaat benoemt zijn vertegen
woordigers voor nieuwe
onder handeling en
Contfict verkregen met Madrid
met Burgos
Nationalisten naderen
Malaga steeds dichter
Letterlijk in stukken gehakt
„Piraten** worden aan
land gebracht
ADVERTENTIEPRIJZEN:
-
Per lossen regel 15 cent, ingez. med.
30 cent per regel; idem op pag. één
45 cent per regel - Bij contract sterk
verlaagde prijzen - Voor de kleine
annonces Omroepers zie de rubriek
si
R
S^x\\\\\\\uuiii mu iiiii/i/fsss.
4 i
Sen rooie uitkijkpost in de omgeving van Madrid
achter
wanhopig
zich
(land de gewapen-
•5
Later werd vernomen, dat de Marckkaansche
troepen Behobie zijn binnengerukt en in hand
gemeen z|jn geraakt met de verdedigers in de
straten. Voor de opstandelingen de stad bin
nenrukten hebben vrouwen, kinderen en grijs
aards deze verlaten.
Het contact met Burgos werd langs particu
lieren weg tot stand gebracht.
Lloyd George brengt vergeSejd van zijn
dochter een bezoek aanDaltschland om
de jeugd- en arbeidskampen in oogen-
schouw te nemen
BOEDAPEST, 3 Sept- <D. N. B.) Minister
president Goemboes heeft rjjksbestuurder Hor
thy verzocht hem te willen ontheffen van de
leiding van het ministerie van landsverdediging
Andere formaties In de natlonaal-soclallsu-
sct.e parts, als de 8.A., de arbeidsdienst en de
politie troepen, zullen hierbij geen medewerking
veileenen.
Dagblad uitgegeven door de
IHV. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Aboena het
stierf en de
slnië een opvol]
HU was een der vUf Abesainteche bisschop
pen, die op verlangen van keizer Halle Selassie
eenige jaren geleden werden benoemd, toen de
pofd van de Abessinische kerk
Coptlsche patriarch van Abes-
:r moest benoemen.
4
verdedigt
ROME, 3 Sept. (D.NB.) Met het oog op de
nieuwe berichten over Fransche wapenleveran-
tles aan de Madrileensche regeerlng wordt in
toonaangevende Italiaansche kringen verklaard,
dat te verwachten is. dat bU een systematische
voortzetting dezer leveranties, welke een inbreuk'
op de niet-inmengingsverpllchting vormen, de
in aanmerking komende regeermgen haar vrij
heid van handelen zullen hernemen.
BERLIJN, 3 Sept. (Havas) Voor de eer
ste maal zal de orde, en bewakingsdienst
ter gelerenheid van den natlonaal-soclalis-
tischen partVdag te Neurenberg uitsluitend
verzekerd worden door leden der S.S.
STOCKHOLM, 3 Sept. (Stefani). Een gewel
dige brand heeft te dezer stede een groote con
fectiezaak geheel vernield. De schade bedraagt
vier millioen kronen. Het geheele personeel,
300 man groot, zal verscheidene maanden zon
der werk zUn tengevolge van dezen brand.
Stand op Donderdag 9 uur vja.: 1SU
Vorig» stand T5M
Koopman te Rotterdam gearresteerd in ver
band met misleidende advertentie-campagne.
Bjj suppletoire begroeting ƒ39.000 aangevraagd
voor de bescherming der bevolking tegen lucht
aanvallen.
Rijksverkeersinspectie ingesteld.
Belangrijke order
scheepsbouw.
De correspondent van de .Daily Telegraph1*
meldt verder, dat het leven onder het Italiaan
sche regiem veel duurder Is geworden. De boe
ren uit de omgeving durven niet naar de hoofd,
stad te komen, daar de wegen onveilig worden
gemaakt door kleine benden goed gewapende
bandieten.
Verder houden in *t binnen]
volksfront
muren.
Evenwel wapperde de rood-gouden vlag
van de opstandelingen op een vUftigtal -
meters van hun stellingen. Tenslotte werd
La Puncha overgegeven.
i <te opstan-
bezet en zU
30 K.M. van Oviedo.
lenochtend mede, dat
de gouverneur van Granada zich naar Sevilla
had begeven, om zich ter beschikking van dé
opstandelingen te stellen. De colonne Yague
heeft wederom een aantal kleine plaatsen rond
Toledo bezet.
MAÖRID, 3 Sept. (Havas) De vroegere so
cialistische minister Prieto verklaarde in ant
woord op een vraag van den correspondent aan.
gaande de geruchten omtrent een as. hervor
ming van het ministerie dat Giral stappen had
gedaan tot wUziging van het tegenwoordige mi
nisterie, waardoor dit een breedere basis zou
krijgen door de intrede van verscheidene per.
soonlUkheden der partijen van het Volksfront,
die tevoren niet In de regeerlng waren verte
genwoordigd, t.w. de socialisten, de communis
ten en de Baskische nationalisten. HU voegde er
nog aan toe, niets bepaalds te weten aangaande
de mogelUke toewijzing van^het ministerie zon.
der portefeuille aan een vertegenwoordiger van
de anarchistische nationale arbeidsconfederatle.
HU meende echtee^eerder, dat er uit deze orga
nisatie een commissie sou worden gevormd ter
-raadpleging van de regeerlng.
Duizenden zUn op Fransch gebied gevlucht
en ondergebracht bU de inwoners van Fransch
Behobie, want de wegen zUn te onveilig om hen
naar Hendaye te brengen.
Het zware geschut der roode militie is thans
gericht vanuit Fontarable op de kerk, welke
boven op de hoogte van San Marcial is ge
legen.
PARIJS, 2 Sept. (Reuter). Naar de ..Fi
garo’’ meent te weten, zou de regeerlng de
verlenging van den diensttijd tot 3% jaar
overwegen.
Deze kwestie zou a.s. Vrijdag in den mi
nisterraad worden besproken.
Een vertegenwoordiger van Havas is erin ge
slaagd Irun binnen te komen. De stad biedt
«en troosteloozen aanblik. Op straat ziet men
niets dan gewapende volksfronters. Steeds ko
men versterkingen uit San Sebastian, die on
middellUk worden doorgezonden naar het front,
Ook verscheidene manschappen van de ru-
geeringstroepen hebben de Fransche grens over
schreden. Fransche gendarmes aUn naar de
grens gezonden, die de mannen, welke Fransch
Behobie binnen komen, onmiddellUk moeten
ontwapenen.
Een Britsche torpedojager, welke te Gi
braltar Is aangekomen, deelde mede, dat de
troepen van Franco tot 5 K.M. van Malaga
waren genaderd.
Even over vier uur kwam een afdeeling op
standelingen ter sterkte van ongeveer 60 man,
op de zoojuist veroverde hoogte .te voorschUn.
Met de rbod-geel-roode vlag aan het hoofd
stormden zij de helling af naar stelling no. 1
der regeeringstroepen, welke iets boven Behobie
■it.
DE NOORDERPOST
ADDIS ABEBA, 3 Sept. De Abessini
sche bisschop van Dessie, die na de over
winning der Italianen zUn onderwerping
aanbood, is gisteren door een vuurpeloton
op de markt van Addis Abeba gefusilleerd,
aldus meldt de „Daily Tel.” De Italianen
zeggen dat men hem op heeterdaad heeft
betrapt, toen hU bezig was een groep Abes,
slnlsche krijgers tegen het Italiaansche ge
zag op te hitsen.
STOCKHOLM. 3 Sept. (Reuter). In een gis
teravond gepubliceerd officieus communiqué
wordt medegedeeld, dat Koning Gustaaf in de
afgeloopen week veel last heeft gehad van ae-
nuwpUnen, doch dat zUn toestand geen reden
tot ongerustheid geeft.
Horthy heeft dit verzoek Ingewilligd en
heeft, op voorste^ van Goemboes, veldmaar
schalk Somruthy benoemd tot minister.
Goemboes ia bevorderd tot generaal der in
fanterie.
De bloedige worsteling om het bezit van Iran
schijnt in het voordeel der nationalisten te
zullen verioopen; La Puncha reeds In handen
der opstandelingen; Malaga wordt steeds dich
ter genaderd.
Een Italiaansche waarschuwing tegen inbreuk
op de non-lnterventie-overeenkomst wordt ver
wacht wegens nieuwe berichten over Fransche
wapenleveranties.
Inzake'‘een eventueele humaniseering van den
burgeroorlog In Spanje zou contact verkregen
zijn met Madiid en mei Burgos.
Verlenging van den militairen dtemttfjd in
trankrtyk tot SM jaar overwogen.
Koning Gustaaf licht ongesteld.
Bezoek van dr. CoRjn aan de tentoonstelling
t Volle Profit” te Enschede.
De troepen van de opstandelingen zetten
hun aanval voort. La Puncba en San Mar
cial zijn reeds gpen strategische posities van
de regeerlng méér, daar de opstandelingen
de plaatsen zijn omgetrokken.
Minister-president Goemboes zal morgen
ochtend om negen uur oer vllegtui» naar Mün
chen Wrtrekken, waar hij in een sanatorium
zal wojden opgenomen.
Op last van het Ministerie van Oorlog werd
de Prelaat in zijn paleis gearresteerd en als
gijzelaar onder sterk militair geleide per trein
overgebracht naar Madrid. Toen deze aan de
halte Vilaverde stopte in de onmiddelltjke na
bijheid der hoofdstad, deed een bende commu
nisten een inval in het station. Alle reizigers
werden uitgeschud, terwijl de militairen geen
vin verroerden om de passagiers te bescher
men, ja zelfs zoo laf waren, dat zij den wagon
verlieten waarin de Bisschop was gezeten,
zoodat deze aan de willekeur van het gepeupel
jvas ovgrgeleverd. De tachtigjarige moeder en
de zuster van den prelaat trachtten den Bisschop
te beschermen, maar zj) vermochten na-
Ijjk niets tegen de communisten, die bij
zien van een toog als razende duivels op
hun prooi toevlogen. ,.De Bisschop werd
letterlijk in stukken gehakt”, waarna de moe
der en de zuster van den kerkvorst eveneens
werden termoord
Memoriepmt op de begroeting voor het Natio
naal fonds voor bijzondere nooden.
Een onderhoud met het Tweede Kamerlid
Steinmetz «vet de tleunwUziging.
De auto-overval over het U te Amsterdam;
een der beide gearresteerden herkend.
RiiksnUverheldsdienst verleent steun aan Ne
derlandse hr uitvinding op het gebied
lucirersfabrleage.
Ook de velden bij de grens bieden een schrik
kelijk aanzien. De bewoners, die nog in Irun wa-
ren gebleven, vluchten hierheen. Overal zijn
hier met gras gevulde matrassen gelegd en res
ten van maaltijden liggen verspreid. Sedert
eenige dagen leven hier enkele honderden
vluchtelingen uit Irun onder den blooten hemel,
gereed bij het minste gevaar te vluchten. Te
half vijf vlogen enkele vliegtuigen van de op
standelingen over Irun.
Terwijl de te hulp geroepen vertterkingen
der regeeringstroepen er»de voorkeur aan gaven
terug te keeren, verplaatst» de artillerie van
Fontarable het vuur belangrijk naar achteren.
Zjj bestookte met de stukken van middelmatig
kaliber de naar Irun leidende helling, teneinde
een verder oprukken der opstandelingen te voor
komen.
Dezen schijnen van hun kant de verovering der
laatste bergpositles door de verder Westelijk
omtrekkend in het veld gebrachte overige troe
pen van Franco af te wachten, alvorens tot een
nieuwen aanval over te gaan.
Opvallend .was het volkomen afwezig blijven
van luchtstrijdkrachten aan beide zijden, even
als de zuinigheid, waarmede aanvallers en ver
dedigers van hun munitie gebruik maakten.
Ook van de zeezijde heeft tot dusverre nog nie
mand in den strijd ingegrepen.
Ongeveer een half uur later vielen de recht-
Ochen, uit het Zuiden komende, deze Unie in
stormloop aan, om half drie kon men van den
Franschen oever de rood-geel-roode kleuren, de
vlag der Franco-troepen, van den top zien
wapperen.
Van het front voor Irun 2 Sept. De
speciale correspondent van het Duit-
•che nieuwsbureau meldt: Nadat van-
daag de ochtend in volkomen rust
was verstreken, openden de opstan
delingen volkomen plotseling om
I uur dea middags een krachtig in
fanterie-, machinegeweer- en hand-
granatenvuur op de regeeringsstellM-
gen, welke van het oude fort San
Marcial omlaag naar de grensrivier
Bidassoa loopén.
de benden, onder aanvoering van de zoons van
Ras Kassa, voortdurend strooptochten.
In het centrum van Addis Abeba is de toe
stand kalm. In de voorsteden wordt lederen
avond schieten gehoord.
Uit Hendaye bericht het D.N.B. dat
hedenavond de nationalisten de hoog
te van San Marcial, welke den toe
gang tot Irun verspert, in stormloop
hebben genomen.
LONDEN, 3 Sept. (Reuter). Eden te lijdende
aan een lichten aanval van waterpokken. «Hij
zal zich eenlgen tijd uit het ministerie van
Buitenlandsche Zaken tertfg moeten trekken.
HU hoopt hersteld te zUn vóór de oUeenkomst
van de Volkenbondsvergadering.
Te kwart over vUf stonden de opstandelingen
voor de poorten van Spaansch Behobie; in de
straten knalden de schoten. De stellingen van
de regeeringstroepen bij La Puncha waren ge
heel omsingeld, doch de volksiront-militie gaf
zich hier nog niet over.
LONDEN, 3 Sept. (Reuter.) De schipper van
de „Girl Pat”, George Osborne en zijn broer
Jim, zijn heden onder politlegeleide te Graves
end aan land gebracht ZU werden onmiddellUk
ip een celwagen naar Londen gebracht, waar «U
jnog hedenmiddag voor den politierechter in
"Bowstreet zouden verschUnen.
Deze rechtzitting te formeel en een verdaging
van het geval zal worden gevraagd.
Nader1 wordt gemeld dat da gebroeders Oa-
borne voorloopig zUn vrijgelaten onder cautie.
De ifiak te een week uitgesteld.
WU vernemen uit Berlijn, dat de drie daar
nog aanwezige Nederlanden wlen was aan
gezegd dat zU het Duitsche grondgebied zou
den moeten verlaten, nog geen mededeellng
hebben ontvangen van een veranderd stand
punt van de Duitsche regeerlng te hunnen
aanzien, zoodat zU rekening moeten houden
met hun vertrek op UlterlUk hedenavond,
avond.
Op hetzelfde oogenblik, waarop de vlag op de
borstwering van de loopgraaf geplant werd,
sloegen vier granaten voor de stelling in, echter
tonder schade aan te richten.
Iqtusschen trokken zich op de uitgangsstel-
llngfen verdere versterkingen samen, benevens
nieuwe stormafdeeUngen. welke tot taak hebben
de bergopwaarts op dezelfde keten liggende
stellingen 3 en 4 aan te vallen. De artlUerie
der regeeringstroepen vuurt onophoudelijk op de
posities, die door de rechtschen genomen zUn.
De opstandelingenartillerie daarentegen zwUgt.
Waarschijnlijk omdat zU rekening houdt niet
een onmiddellUk verder oprukken der rechtscbe
infanterie.
Tegen vUf uur was in de richting van den
straatweg van Behobie naar Irun buitengewoon
hevig infanterie, en machlnegeweervuur te
booten.
Het schUnt, dat de rechtschen ook langs de
grensrivier Bidassoa oprukken.
HU deelde mede, dat sedert gisteren
contact bestaat tusschen Madrid en Bur
gos. De Spaansche regeerlng heeft tot bui
tengewoon ambassadeur Americo Castro
benoemd, die zich zonder verwUl naar
Saint Jean de Luz zal begeven.
PARIJS, 3 Sept. (Reuter) De bUzondere
correspondent van de Intransiteant te Hen
daye, heeft een onderhoud gehad met den Ar-
gentunschen ambassadeur Daniel Mancilla, die
het initiatief heeft genomen, tat het „meer
tnenschelUk maken” van den burgeroorlog.
De batterij van Fontarable, dat nog in han
den van de regeeringstroepen is, vuurt gere
geld, doch dit schUnt niet voldoende om de
opstandelingen tegen te houden.
Op 30 meter van den Franschen grenspost
fluiten de kogels over Spaansch gebied. Alle
verkeer is onderbroken. De militie van het
en Staat
aanleiding van het
__^..Jflgen van het Con
cordaat -van de zijde van den staat,.
De samenstelling van deze commissie >s
thans als volgt:
Kardinaal Adolf Bertram, Aartsbisschop
van Breslau, Kardinaal Michael von Faul
haber, Aartsbisschop van München, Kar.
dlitaal Karl Joseph Schulte, Aartsbisschop
vun Keulen,^ Mgr. Konrad Graaf ven
Preysing, Bisschop van BerlUn, en Mgr.
Clemens August, Graaf von Galen, Bis
schop van Münster.
Uit Biriatou wordt gemeld: Op den top van
den berg Turiarte wappert thans de vlag van
de opstandelingen. La - Puncha is letterlUk
doorzeefd met kogels.
De aanval op San Marcial schUnt dan
ook succes te hebben. Vanaf de brug kan
men zien, dat Iran haastig in staat van
verdediging wordt gebracht. Barricaden
van zandbakken worden gemaakt en voor
de ramen der huizen plaatsen zich schut
ters. Het heeft den aanblik, dai de slag
nog voort zal duren en zeer bloedig zal
worden.
De openbare gebouwen en vliegvelden aldaar
werden door de luchtmacht dqr opstandelingen
gebombardeerd; er werden bommen van 350
K.G. uitgeworpen.
Aan het front in Asturië hebben
delingen Tlneo, Salas e* Trubla I
bevinden zich nog slechte
Radlo-Sevilla deelde N^d<
De manoeuvres van het Italiaansche leger werden o.m. bijgewoond door
maarschalk Badoglio (links), maarschalk Balbo en generaal Teruzzi
-c
Uit Rome wordt aan de K. W. P. gemeld:
Niet voor alle misdaden, die het Communis
tisch gepeupel heeft bedreven kan de regeerlng
te Madrid aansprakelUk worden gesteld. In
enkele gevallen kan zU alle schuld van zich
afwijzen, wijl zU in verband met den verwar-’
den toestand niet altUd haar gezag kon doen
gelden.
Geen enkele verzachtende omstandigheid kan
zU evenwel aanvoeren, als zU eenmaal verant
woording zal moeten afleggen voor den martel
dood van den Bisschop van Jaen.
Het «Abessinische gezantschap te Londen
deelt mede, dat de Negus van den nieuwen
chef der regeerlng in het Amhaarsch een
schrijven heeft ontvangen, waaruit blUkt. dat
in het Westen des lands (het niet door de
Italianen bezette gebied) volledige orde en rust
heerschen. De brief besluit met de mededeellng,
dat in overeenstemming met de instructies van
den Negus met het oog op de bezetting van
Addis Abeba door de Italianen een regeerlng
is gevormd en dat alle staatszaken worden ge
voerd met medewerking van 'een staatsraad,
welke bestaat uit ambtenaren uit alle provin
cies van Abesslniü.
Vanuit San Marcial werden de aanvallers
met een razend machlnegeweervuur be
stookt, hetgeen hun stormloop echter niet
stuitte. Enkele minuten later hadden zU
stelling no. 1 bereikt, die door de regee
ringstroepen reedstwas verlaten.
Op de Vergadering van het gezamenlUke
Duitsche Episcopaat te Fulda is een nieuwe
Commissie benoemd, die tot taak heeft gekre
gen om nieuwe onderhandellngen te voeren
met de Duitsche RUksregeerlng om te komen
tot een vreedzame oplossing van de talrijke
conflicten, die zich tusschen Kerk
hebben voorgedaan naar r
niet naleven van de bepalli
BERLIJN, 2 Sept. Vanmiddag is te Al
tona op de vischmarkt een vliegtuig, dat voor
een oefenvlucht gestart was en In strijd met
de voorschriften over de stad draaide, door
eigen schuld van den bestuurder neergestort.
De piloot kreeg zware verwondingen, waaraan
hU, kort na in het ziekenhuis^te zUn opgeno
men overleed. Gelukkig werden ^een voorbU-
gangers getroffen. Het toestel uiteraard
Nadat La Puncha in handen van de opstan
delingen gevallen te, deden ztf een verwoeden
aanval op San Marcial. Vanaf de brug bU Be
hobie kon men de opstandelingeiw gebukt zien
op de toppen der bergen, geweerschoten knal
len, doch het schUnt. dat San Marcial niet
veel tegenstand biedt.
De volksfronters strijden dapper, doch de
toestand schUnt hopeloos voor hen te worden
en men vraagt zich af, hoelang zU het nog
zullen uithouden. ZU worden gesteund door
een pantsertrein, van waaruit onophoudelijk op
de opstandelingen wordt geschoten. Een groep
manschappen van de regeeringstroepen tracht*'
te een berg voor La Puncha te beklimmen, doch
zUstonden hier bloot aan het vuur van de
opstandelingen. Ook San Marcial wordt hevig
beschoten, evenals de weg tusschen Irun en
San Sebastian.
t
rï
t
x:
