een
vuurzee
Irun is thans nog slechts
onmetelijke
4
i
Madrid onder
een
nieuwe regeering
heden
Sluwe provocatie
Het nieuws
--
van
Uit Vaticaanstad
1
7 MAN VERDEDIGEN DE
INTERNATIÖNALE BRUG
ALGEMEENE MOBILISA TIE
IN CATALONIË
De versterkingen
voor Palestina
De staking in
Zuid-Wales
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAB
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
ZUIGELING EN VOEDSEL
voor eiken leeftijd zoowel voor den
gezonden als zieken zuigeling.
VRAAGT PROSPECTUS AAN
„NUTRICIA” - ZOETERMEER
m alle plaatsen vertegenwoordigd
Giral wordt minister
zonder portefeuille
Thans twee dooden
De non-interventie
Geringere mogelijkheid van succes
De trots der communisten
De bloedige burgeroorlog in Spanje maakt vele dooden en gewonden. De eerste
van ’t secretariaat
s
De „dynamiteros” zouden in alle
huizen aanzienlijke ladingen
dynamiet tot ontploffing
gebracht hebben
Weer.een mijnongeluk
te Bochum
Alle dienstplichtigen van 18 tot
45 jaar opggroepen
Largo Caballero, de leider der
socialisten, als kabinets-
forngateur
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Aanslag op Roosevelt
beraamd?
WOLDEMARAS DIENT EEN
VERZOEK TOT GRATIE IN
De overwinningsbuit te
Talavera de la Reina
Groote boschbrand in
het Salta-gebied
De voorstellingen van cFAnnun-
zio’s tooneelstuk gif gelast.
W aarschuwing
der R.K. Staatsparty
Uitbreiding van terreur
gevreesd
tVEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Bezoekt de gratis demonstratie
van de E. N.*S. A. I. D.-methode in
Knippen, Naaien en Stofversieren
welke gehouden wórdt in de Modevakschool
te ALKMAAR:
Britsche reservisten onder dé -t
wapenen geroepen
De toestand in het Zuidei
Maandag zullen 120.000 mijn
werkers in staking gaan
De belegering van het
Alcazar
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936
■f
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I
NEGEN EN TWINTIGSTE JAARGANG 281
<e-
o
een
op.
Minister
werd
Minister
Minister
van Financiën,
Minister van Onderwijs,
l
Minister van Openbare Werken,
Minister van Justitie,
K
ventte van Europeesche mogendheden in den
.SSt
Iran «elf is nog slechts een onmeteljjke
vuursae, toch wordt hier ca daar nog tsgwn-
staad geboden.
De Fransche gendarmen aan de grens zijn
vervangen door militairen, die minder nerveus
en strenger zijn. Op den weg naar Frankrijk
staan enkele brandende auto’s, welke ook de
boomen langs den weg in brand steken.
De strijd is nog niet ten einde; na Irun
rullen de opstandelingen Ponterabie en bet
nog in handen der regeering zijnde fbrt
hebben te omsingelen.
Tot opperbevelhebber der Catalaansche strijd
krachten is Garrido Diaz benoemd, die den
titel van ..generaal van Catalonië” voert.
De nieuwe Spaansche minister-president
Caballero
Juan Thomas y Pierra
(Linksch Catalaan)
Men heeft den indruk, dat deze toestand nog
Uren kan duren. Ondertusschen komen steeds
menschen aan den Franschen grenspost, .die ’n
koe- of pakketten meevoeren en afgeven met
het verzoek dit aan dezen of genen vluchteling
uit Irun te geven.
Vanaf de hoogten van San Marcial dalen de
rechtsche kolonnes af. Hun opdracht is den
weg van Irun naar 8an Sebastian te bezetten.
De correspondent besluit zijn bericht met de
mededeellng, dat de leiding van de opstan
delingen lang geaarzeld heeft met het bevel
Irun te bestormen.
bjj de.
slechts zeven
n. 200 bur-
rrouwen en
'het laatste
Hingen
donnés
Deze nieuwe regeering is als volgt sa
mengesteld:
In Catalonië sfjn alle dienstplichtigen van 18
tot <5 Ja*r gemobiliseerd.
I
Madrid heeft een nieuwe regeering gekregen, ge
vormd door den socialistenleider Largo Cabal
lero.
ech-
m in
f
Naar vernomen wordt, zal de eerste divisie
van het^ Britsche leger, welke 12.000 man telt,
naar Palestina worden gezonden.
Tusschen Lydda en Haifa- is een trein ont
spoord, tengevolge van sabotage Een Brltsch
soldaat kwam om het leven en twee matroaen
GRENS BIJ IRUN, 4 Sept. (Reuter) Van
avond om kwart over zeven, korten rijd na
dat de opstandelingen hun offensief tegen
Ce brug van Irun hadden hervat, gaven de
reven verdedigfxg hun tegenstand op.
MADRID, 4 Sept. (Reuter). In de
Spaansche hoofdstad is opnieuw ben
tot stand
Vele gewonden vart Irun zijn opgenomen In
het ziekenhuis van Hendaye. Op het oogen-
blik zijn 130 gewonden opgenomen, waarvan
20 ernstig zijn getroffen, een van de gewon
den is blindgeschoten, een kogel In het hoofd,
heeft de gezichtszenuw doorgesneden.
teen geheimzinnig waas omhult nog steeds
den Spaanschen kruiser Mendez Nunez. Kort
geleden vernam Reuter dat de bemanning van
den kruiser aan bet muiten was geslagen en
den kapitein en de overige officieren gevangen
had genomen. Verder werd medegedeeld, dat
de kapitein zich toen vóór de regeering van
Madrid heeft verklaard. De kruiser zou verder
voor anker zijn gepaan Jij het eiland Fernan
do Po in de Golf van Guinea, waar de officie
ren gedwongen zouden zijn aan land te gaan.
Men vermoedt, dat het schip naar het Noorden
Het gerucht gaat, dat de Brttsche regeering
zou overwegen 18.000 man met 8 convooischepen
naar Palestina over te brengen.
JERUZALEM, 4 Sept. (Reuter) De aan
kondiging van het Brttsche ministerie van
Oorlog, dat overwogen wordt, versterkingen
naar Palestina te zenden, heeft tengevolge
gehad, dat het vertrouwen der Joden in de
Britsche regeering is hersteld. Aan den an
deren kant vreest men echter, dat het ter
rorisme zich over het geheele land zal ult-
brelden, als gevolg van de wanhoop der
Arabieren om door een gedeeltelijke revolte
concessies te verkrijgen.
Te Londen zUn den geheelen dag bespre
kingen gevoerd tusschen den minister van
mijnbouw, de vertegenwoordigers van de
arbeiders en van de werkgevers in de steen
koolmijnen van Zuld-Wales, doch een over
eenstemming is niet bereikt.
een mana met conserven, en stapels pa-
iroonhouders
HENDAYE, 4 Sept. (D. N. B.) De radio
zender van Burgos heeft hedenmiddag me
degedeeld, dat de Catalaansche regeering
alle dienstplichtige mannen in den leeftijd
van 18 tot 45 jaar heeft gemobiliseerd, ter
verdediging van Catalonië tegen eventueele
aanvallen der opstandelingen.
In verband met de versterkingen der troepen
In Palestina zijn Britsche reservisten onder de
wapenen geroepen.
De toestemming van Duitschland inzake deel
name aan de non-interventie in Spanje wordt
heden of morgen verwacht.
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
inzake de bijdragen voor werkloosheid aan de
gemeenten.
Ernstig motorongeluk by Roermond; duorljd-
ster gedood.
Ernstige storing in het electrisch treinverkeer
te Leiden wegeAs het doorbranden van oen
rjjdraad.
Mej. MELKER, Nieuwpoortslaan, op 7 September
van 35 en van 810 uur.
In ’het fort Guadelupe bevinden zich nog
eenlge manschappen, die besloten zijn, dit bol
werk te blijven verdedigen.
De vertegenwoordiger van- Havas heeft
een half uur gesproken met dé laatste ver
dedigers van de brug van Irun. Het zijn
zeven man, van wie twee Fransch spreken,
ben stonden enkele fleachen cider
KAUNAS, 3 Sept. De vroegere minister-pre
sident Woldemaras, die verleden jaar veroor
deeld werd tot 12 jaar dwangarbeid wegena
deelnemen aan een complot tegen den staat,
geroepen sou worden en dat het iedere inter- heeft verTOek »°t gratie ingediend. HU be
looft geen politieke agitatie meer te voeren en
regeenngswyziging
komen.
De leider der socialisten, Largo
Caballero werd benoemd tot kabi
netsformateur en heeft een nieuw
ministerie gevormd.
RECKLINGHAUSEN, 4 Sept. (D.N.B.)
Van de mijn Waltrop blj Recklinghausen
komt het bericht, dat daar drie mijnwerkers
bedolven zUn in een ingestorte gaanderij- Het
Is gelukt door klopteekens met hen in contact
te komen, en na 24 uur onverpoosd reddings
werk is het vanmiddag tegen zes uur gelukt de
drie mijnwerkers ongedeerd te bergen.
LONDEN, 4 Sept. (Reuter) Het depar
tement van Oorlog deelt mede dat de
manoeuvres, die vandaag gehouden zouden
worden, zUn afgelast op grond van het feit,
K dat de eerste divisie van het geregeld leger,
dat deze manoeuvres zou houden, daartoe
niet in staat is tengevolge van het zenden
van versterkingen naar Palestina.
De Joodsche vluchtelingen. die met Dultsche
scl epen uit Spanje naar Duitschland zl>n ge
bracht, worden ultgenoodlgd in een nationaal
socialistisch „schollngskamp” te komen, dan wel
het land vrijwel onmiddellUk weer te verlaten.
Ben niet-Joodsch Duitsch vluchteling uit Span
je vertelde den correspondent van Reuter, dat
aar. boord de Joodsche Duitschers als gelijken
der niet-Joden behandeld werden.
OnmiddellUk toen het schip in een DtjjjMtlf
haven aangekomen was, werden de.
te- afgescheiden en werdenb*w^£a
beslag genomen.
Later werden aJJe-Vtuchtelingen overgebracht
mar MuemtWrlfwaar een speciaal diner te
hunner verwelkoming werd aangericht De
Joodsche vluchtelingen waren daarvan uitge
sloten en hun werd medegedeeld, dat, als zU op
Duitsch gebied wenschen te blijven, zij naar een
schollngskamp moeten voor een periode van
„politieke training”.
Willen zU dit niet, dan kunnen zij binnen
acht dagen uit Duitschland vertrekken.
De correspondent van het Dultsche nieuws
bureau deelt mede, dat vanutt de brandende
stad Irun steeds ontploffingen weerkMnken.
De anarchisten uit Bilbao en Asturië, de „dy
namiteros” hebben aanzienlijke ladingen dy
namiet in de huizen gelegd om deze te ver
nietigen. De correspondent noemt dit een
zinlooze vernietiging en schrijft, dat de Bas-
klsohe separation, die tot nu toe mej de
anarchisten samenstreden, met gebalde vuis
ten op Fransch gebied staan en deze vernie
tiging van hun bezit aanschouwen en hun
vergissing Inzien.
zich zoo spoedig mogeljjk mees
van Madrid, teneinde hier offl-
opdracht wordt uitgevoerd door de colonne van
kolonel Yague, die op het oogenblik bjj Toledo
opereert.
Ten derde volgens de officieele uitdrukking
.Andalusië te zuiveren van de rood en." Dit is
de opdracht van de colonnes, welke bij Mala
ga, Jaen en Granada werken.
De actie Is gescheiden in twee afdeelingen;
ten eerste met alle moderne hulpmiddelen te
strijden tegen getrainde troepen en de andere
een soort polltie-actie, welke kan worden toe
vertrouwd aan de gewone vrijwilligers, ge
steund door lichte artillerie en secties mitrail
leurs. De kolonne-Yague is samengesteld uit
Terclo's en Regulares, hierachter komen de le
den van de Spaansche phalanx, die opdracht
hebben vluchtelingen op te sporen, enkele ver-
zetskernen te breken en de orde te handhaven
in de overwonnen centra. De troepen, die In
de omgeving'van Malaga, Granada en Jaen
werken zUn voornamelijk samengesteld uit
jonge vrijwilligers, die vooral de vluchtelingen
moeten opsporen ln het gebergte en de vlak
ten. De inkomsten van de rechtschen bestaan
uit vrijwillige giften In geld en sieraden, als
mede enkele belastingen, welke zijn opgelegd
aan grondbezitters, bankiers en kooplieden. De
rechtschen beschikken over voldoende levens
middelen. In Sevilla kan men alles koopen wat
men wil, de prijs van het levensonderhoud Is
niet gestegen. Dit wordt ook streng gecontro
leerd en elke ongerechtvaardigde prijsv^rhoo-
glng wordt streng gestraft met boete of ge
vangenis.
Na een strijd van 46 dagen Is de toestany!
het Zuiden als volgt: x
Het hoofdkwartlej
bevindt zich te
oprukken met l
eerste een verbii
de troepen vanJ
In dit kader vli
en Merida.
Ten tw<
ter te mi
cieel een nieuwe regeering uit te roepen. Deze
- BUENOS-AIRES, 4 Sept. Een groot boschge-
bled In Salta wordt door brand geteisterd. Pe-
troleumhoudende terreinen worden door het
vuur bedreigd De brand, wordt door den wind
aangewakkerd De steden Oran, Algarrobal, Vol-
can en Santelnjp móesten worden ontruimd. 1
Een vluchteling uit het Alcazar te Toledo
deed een Fransch journalist te Barcelona het
volgende verhaal over den wanhoplgen toe
stand van de opstandelingen, die sedert 41 da
gen In het Alcazar van Toledo worden belegerd
door de regeeringstroepen.
Tot nu toe hebben de vier meter dikke mu
ren van de oude Mborsche vesting de aanvallen
van de volksfronters gebroken. De bezetting be
staat uit 400 cadetten, 700 géndarn
gers en 100 soldaten en verder de
klnoeren van de gendarmen, die o]
moment nog gered konden worden, in totaal
ongeveer 1500 personen.
Niettegenstaande de bronnen in het fort is
er weinig water en het water Is strikt gerant
soeneerd, slechts twee keer per dag wordt water
uitgereikt odt levensmiddelen zUn scnaaracn.
De paarden van het garnizoen leveren vleesch
en zUn thans bijna alle geslacht. Het hooi
vervangt de koffie.
De non-combattanten verlaten de kelders van
het fort slechts twee keer per dag, wanneer het
schieten iets vermindert.
In het begin verdwenen nog wel burgers en
gewone manschappen, doch door 'een strenge
toepassing van de tucht is hier een einde aan
gemaakt.
De cadetten hebben gezworen het Alcazar lie
ver in de lucht te laten vliegen, dan het over
te geven.
Alleen zij mogen de mitrailleurs van de be
zetting bedienen. Behalve over mitrailleurs be
schikken de belegerden over geweren, revolvers
en handgranaten.
BOCHUM, 4 Sept. In de mijn Dahlhauser
Tiefbau van de Essensche Stelnkohl-Bergwerke
A. G. is gisteren tegAi acht uur des avonds een
Instortingsongeluk gebeurd. Onder de neerval
lende steenmassa’s werden twee mijnwerkers
bedolven. Het reddingswerk werd onmiddellUk
ter hand genomen. Vanmiddag om half een zijn
de Ujken der verongelukten geborgen.
Hun eenlge wensch was, da^ hun foto in de
krant zou verschijnen en zjj verzochten drin
gend, dat dit zou geschieden. De mannen zUn
var alle zijden omringd door den dóód, doch op
de foto lachen zU klnderiuk. Van rijd tot tya
schlëten zU op de Marokkanen, die zich in de
maïsvelden bewegen. ZU hebben ook een mas
cotte bU zich, een konUn, welks eetlust hun
trots is. Ook zUn zU tr^tsch op hun baard van
eenlge dagen en him roode vuile das.
Aan de Spaansche zijde van de Bid—na,
I, Imtenditlonale brag, l^gen nog
zeven volksfronters achter een mi
trailleur. De opstandelingen liggen plat In
het veld en durven onder het vuur van dit
wapen niet op te rakken.
LONDE34. 4 Sept. (Reutel) Vanmorgen is
in twee mijnen in het gebied van Rhondda de
„ondergrondsche staking1' afgekondlgd, uit
solidariteit met de stakende mUnwerkers van
Bedwas en Fernhill.
De directeur der mijn Is in de schachten
afgedaald, om de mUnwerkers te bewegen, naar
boven te komen, doch hü schijnt hierin niet
geslaagd te zyn.
LONDEN, 4 Sept. (Reuter) In ver
band met de versterking van de troepen in
Palestina is een aantal reservisten ouder
de wapenen geroepen.
NEW YORK. 4 Sept. (Reuter). De „New
York Daily News” meldt, dat de anarchist
Joseph Kuehnel bU een verhoor door de bonds-
politle bekend beeft, een complot te hebben
gesmeed om Roosevelt te vermoorden. HU had
het plan gevormd, den president te naderen,
en dan een bom te laten ontploffen, die hij
onder zijn kleeren had verborgen.
Met alle middelen wilde men een vernieling
voorkomen, hetgeen tot hedenochtend is ge
lukt Noch de artillerie, noch de vliegtuigen
van de rechtschen hebben ernstige schade
aangericht. Het bleef de misdadige verniel
zucht van de anarchisten voorbehouden in
enkele uren te vernietigen, hetgeen de recht-
achen wilden sparen.
Minister van Verkeerswezen,
Bernardo Clner de los,Rlos (Rep. Unie)
Minister van Arbeid,
Minister van Industrie en
Anastaslo de Gracia
v (socialist)
Aguirre
(Basklsch Nationalist)
Mariano Ruiz Fuez
(Linksch Republikein)
Minister van Landbouw, Luis Urlbe
(Communist)
Premier en minister v. Oorlog, Largo Caballero
(socialist)
Minister van Bultenlandsche’’Zaken.
Julio Alvarez Delvayo
(socialist)
van Marine en Luchtvaart,
Indalecio
(socialist)
van Binnenlandsche Zaken,
Angel Galarza
(socialist)
Dr. Juan Negrin
(socialist)
Jesus Hernandez
(Communist)
Handel.
Maandag zullen 120.000 mijnwerkers in sta
king gaan.
de opsta
i Sfvllla. terwijl drie
bijzondere opdrachten," nJ. ten
Jding tot stand te brengen met
fceneraal Mo'.i in het Noorden,
leien de gevechten btf Badajoz
LONDEN, 4 Sept. (Reuter.) Nu Irun gevallen
is en de opstandelingen ln het Noorden nog wel
andere successen zullen behalen, raakt de mo
gelijkheid van het met succes instellen eener
Internationale coördinatiecommissie wat vertier
weg. Verdere redenen, die een succes der com
missie ln den weg staan, zijn het bericht, dat
er een soclaUstlsch-communlstlsche regeering
ie gevormd te Madrid en dat Italië zich vrijheid
van handelen zou voorbehouden ten aanzien
der Spaansche aangelegenheden op grond van
den dood van Itallaaneche onderdanen in
Spanje.
In zekere kringen denkt men, dat de houding
van Duitschland en Portugal met betrekking
tot de nlet-lnmenging ln SpaflTe aanzienlUk zal
worden, beïnvloed door de gebeurtenissen der
laatste 24 uur. Men toont zich zeer pessimistisch
in kringen, die tot dusverre gehoopt hadden
dat het coördinatie comité onmiddellUk bUeen-
Glral, de afgetreden premier, is ln het nieu
we kabinet opgenomen als minister zonder
portefeujlle.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABQNNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar (2.85
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Het Algemeen Secretariaat der R. K.
Staatsparty veraoekt ons, mede te
deelen, dat aan verschillende plaatse
lijke en gewesteiljke persorganen ln
Noord-Brabant en Limburg van Den
Haag uit een pamflet met provocee-
rende strekking tegen de N. 8. B. is
toegezonden, met welks samenstelling
en verspreiding het partljsecretariaat
hoegenaamd niets te'maken heeft.
Bedoeling en strekking zijn blijkbaar
geen andere, aldus bovenvermeld se
cretariaat, dan een sluwe provocatie
om de katholieken in conflict te bren
gen met wensch en voorschrift van den
Bisschop van Roermond, om zich
5 September strikt afzijdig te houden.
HENDAYE, 4 Sept (Reuter) De
tegenstand te Iran is thans practiscb
gebroken, de laatste volksfronters
xün de Fransche grens overgetrok
ken en de stad staat vrijwel geheel
in vlammen. De huisjes, welke van
ochtend om zeven uur nog wit
waren, waren in den middag slechts
rookende puinhoopen. Vanaf de in
ternationale brug tot aan de laakte
huizen wan Iran stijgen vlammen en
rook de lucht in. De opstandelingen
hebben de stad nog niet geheel in
him bezit en rakken langzaam
Onder het vuur van de opstandelingen ko
men honderden vrouwen en kinderen de In
ternationale brug over, doch niemand
tot nog toe getroffen.
De boeren uit de omgeving van Irun
komen de grens over bUna zonder bagage,
doch met hun vee. Een auto, beladen met
matrassen rijdt steeds over de brug heen en
weer en tracht -zooveel mogelijk de vluchte-
hngen te beschermen.
vaart, na te Dakar steenkool te hebben In
genomen.
De Spaansche zaakgelastigde te Londen heeft
hedenmiddag ln opdracht van zUn regeering
de aandacht gevestigd van de Britsche regee
ring, dat te Vlgo 24 Itallaansche vliegtuigen
waren ontscheept. De Britsche regeering had
van onafhankelijke zUd? reeds bericht ontvan
gen, dat deze vliegtuigenlwaren ontscheept.
Het schip kwam 28 Augustus aan en op dien
datum kondigde de Itallaansche regeering het
besluit af geen wapenen aan Spanje te leveren.
Het schip was dus vóór dien datum uit Italië
vertrokken.
Het radiostation Jerez de Ia Frontera heeft
vanmorgen meegedeeld, dat <je regeering te Ma
drid den Spaanschen ambassadeur te Lissabon.
Martinez Lopez, opgedragen heeft Portugal te
verlaten.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d 4 September: J
Naar de Itallaansche bladen melden, zUn de
voorstellingen van d'Annunzlo's mysteriespel en
van klassieke dansen ln het Oud-Romelnsche
theater van Pompe ji af gelast.
Dit is merkbaar het gevolg van de protesten
van den ApostoUschen administrator van Pom
pe j> en van de Katholieke pers, die in dese
voorstellingen, waarbij de rol van St. Sebastia-
nue reeds vroeger door een actrice gespeeld
werd, een onteerlng zagen van het groote bede
vaartsoord van Mariaverering, dat Pompejl se
dert 50 jaar geworden Is.
De burgeroorlog in Spanje. Sen vliegtuig wordt van munitie voorzien
