Grootsche Van Nispen-herdenking
Tuimeltje.en Kruimeltje in het Kabouterkind
Twee duizend Gezellen bijeen
Jl
i)
I
DE UREN GAAN
V O O R B IJ
I
MGff. HUIBERS VIERT
HET FEEST MEE
MhklWfhG 14 SEPTEMBER 1936
Herdenkingsrede
I
l
i1
V
ft
V
239l
i
u
4
Welkomstwoord Centr. Praesqt
Drost
Indrukwekkende manifestatie tot
slot der middagbyeenkomst
in Carré
I J
'aReer1
Ook voor onzen tyd
I
Telegrammen
Trouw aan Geloof, aan
Kerk en Kolping
,rlungs, houdt vast!”
De tyd der Voorzienigheid
Meer dan twee «duizend gezellen, vertegenwoordigend de
SL Josephsgezellen-Vereenigingen in Nederland, hebben
Zondag te Amsterdam op grootsche wijze het feit herdacht,
dat voor honderd jaar Jhr. Hubertus van Nispen tot Seve
naer, de eerste en grootste Nederlandsche gezellenvader en
sociqje pionier, werd geboren, ’s Morgens droeg Mgr. Jlui-
bers voor hen de pontificale Hoogmis op, ’s middags werd
de herdenkingsbijeenkomst in Carré tot een indrukwek
kende manifestatie van trouw aan Geloof^ Kerk en Kolping,
waartoe de duizenden onder groote geestdrift de belofte in
handen van Haarlems Bisschop aflegden.
Belofte van trouw u
-■ - -
3
I
Z. H. Exc. Mar.
Hulben
*mr. Jr
ten
Pater dr. Cassianus Hentzen O.F.M.
van het dis-
mde het Lau-
4
.■dJl
•rt*»
1
Ik
die
(Word* vervolgd).
BWO-
-I
l
De kabouterbaaa, die vond dat kikker Karei lang genoeg m
het strafbed had geesten. ging hem self opzoetten en beval hem
uit zün bed te komen. Maar nu zag hü dat de kikker voi snoep,
goed aal en verontwaardigd weed kikker Karel,óoor den ouden
nsan aangefcstaa. .JU bent een onvetbeterlijke bengel", riep de
taabdeterbaas alt en kikker Karei moert mee naar bulten.
Tot slote zelde Mgr.: Dit Is dan een schoone,
historische dag. Nu kan ik gaan, gesterkt door
het besef, dat een leger van krachtige jonge
mannen achter mü staat!
UTT HET FRAN8CH VERTAALD
DOOR CHRISTINE KAMP
gemoed door getroffen was
omdat hU zich jegens de ande-
3
4
r
I
Na deae ontroerende oogenbllkken, die op
allen diepen Indruk maakten, knielde men neer
en gaf Mgr. den aanwezigen zün bisschoppelü-
ken zegen.
Met het zingen van het Kolplngslled ging de
bijeenkomst uiteen.
Kikker Karei werd naar de strafcel gebracht. Bbrrrr.... wat
een koud, naar vertrek. Hen stuk drooge brood, het atrafbed.
de kan met water. Kikker Karei vond het eng vervelend en nu
kwamen bij hem al heel gauw groote tranen voor den dag,
maar de celbewaarder mocht hem niet laten gaan en hij werd
in bed gestopt.
De Bisschep was verheugd het werk van Van
Nispen zoo te zien uitgegroeid en in beteeke-
nls toegenomen en zooveel nut stichtend, voor
al in een stad als Amsterdam, waar nu ook
gelukkig, de zetel der Vereeniging behouden Is
gebleven. (Langdurig applaus). En de man, die,
in de rij der opvolgers van den grooten Gezel
lenvader. thans is gesteld aan het hoofd der
Nederlandsche gesellen, is. aldus Mgr, bezield
van den geest en werkkracht van Van Nispen!
Toen kikker Karei in zijn strafbed zat vastgebonden, kwam
er door het celraampje ineens een bekende stem. ..Ik ben het,
Tulmeltje”, werd er zacht gefluisterd en Ineens viel er allerlei
lekkers op het bed neer. Het was nu heelenraal geen straf meer
voor kikker Karei en gulzig begon hij aHes op te smullen
A*pie pax vanastaa?
I
leel vertoond de
Hen Vereeniging:
eensgezlnd-
jPRood
brêod
Het mannelijk jeugdwerk is altijd de groote
zorg geweest van het Nederlandsch Episcopaat.
Mgr. herinnerde aan het feest van „de Jonge
Werkman” te Nijmegen, waarbij ook de Ge-
zeilen vertegenwoordigd waren, zooals nu hier
de Jonge Werkman. Het is heerlijk, dat beide
organisaties met elkander optrekken naar het
zelfde doel. Eenheid toch is er noodlg In den
geweldigen strijd onzer dagen.
Dringend wekt Mgr. zijn gehoor op om toch
nooit prijs te geven, het heiligste, het grootste,
het eenlgste wat ons redden kan: het geloof.
De wereld in al haar moeilijkheden kent slechts
Mn uitkomst: Jezus Christus. Het Heilig Huis
gezin van Nazareth moge voor de gezellen, nu
en als zü eenmaal zelf een gesin stichten, het
model zijn, waarnaar zij zich vormen, om zoo
zelf ten voorbeeld te zijn aan anderen.
En dan bet hoogtepunt van den
avond toen daar de krachtige, rijzige
gestalte van Haarlems Bisschop op
het podium stond en met luider stem
den groet bracht: God zegene het
eerzame handwerk I Tot ver buiten
de muren van Carré moet uit al die
jonge forsche kelen het antwoord
hebben geklonken: God zegene het!
niet lijkt op de moeder met het mooie ge
zichtje, die 'a avonds uitging en haar stief
zoontje alleen liet, overgeleverd aan de angsten
der nachtelijke duisternis en eenzaamheid.”
HIJ antwoordde niet rechtstreeks: „Och. de
verdichting komt zich altijd in een autographie
met de waarheid vermengen. Mijn vader stierf,
toen ik paa aes jaar oud was. Hij had recht op
een vooraanstaande plaats bij de balie, maar liet
geen fortuin na. Voor zün jonge weduwe was
het leven niet gemakkelijk. Ik moet erkennen,
dat mjjn moeder partij heeft weten te trekken
van de relaties, die zü onderhouden had en dat
zij middelen verschaft heeft om mijn natuur
lijke talenten te ontwikkelen. Ik blijf haar daar
innig dankbaar voor
Onder die gematigde woorden, zoo tactvol,
voelde Margaita, dat hun metgezel zijn zieke
lijke gevoeligheid van aenuwachtig jochie, dat
alleen in huis is achtergelaten, ten prooi aan
angst voor spoken, die over den grond voort
sluipen, niet wegredeneerde. Maar haar tante
begreep daar niets van.
Zij kwamen aan den mooien weg die naar
Madrid leidde. De auto's hielden stil voor een
oud hek, waarvan de spijlen losgeraakt waren.
Al de Inrittenden stapten uit en verspreidden
zich In groepjes lachend en vroolük langs een
schaduwrijken weg, die In den tijd, dat Biar
ritz niet «neer was dan een dorpje met witte
hulsen. voorzien van groene of bruine luiken,
voerde naar een nu in puin gevallen villa.
En ook voor onzen tijd is dit programma ac
tueel. Van Nispen stierf, maar zijn werk is ge-
A1 die duizenden hier te samen zijn Immers
de vrucht van het echt Roomsche gezin. Zij
zijn geroepen dit erfdeel te bewaren. Het is
heden het uur van den leek. En goede leeken-
apostelen vormt bij uitstek de SL Josephsge-
zellen Vereeniging. De katholieke actie van
vandaag moet staan in het teeken der kern
vorming!
Dep middags drie uur stroomde de
zaal van Carré vol met meer dan twee
duizend gezellen, samengekomen voor
de groote herdenkingsbijeenkomst Zij
vulden de rijen, beneden in de zaal,
hoog boven op de balcons. Jonge men-
schen voor het overgroote meerended,
afkomstig uit alle deelen van het dio
cees, uit de groote steden, van het
land; frissche montere koppen, waar-
tusschen i de grijsgedekte slapen, het
eerbiedwaardig wit der ouderen en
oudsten; zij, die het eeremetaal van
van Kolpingsvlaggen versymboliseerde de eens
gezindheid. Het motief van het lied, dat de
jonge menschan zingen, werd na bet sluiten
van het doek, in de nog duistere zaal overge
nomen door een jongenskoor onder leiding van
Broeder Regis, opgesteld terzijde op de boven
galerij. Het laatste tafereel, de vroolükheid.
voldeed nog het meest, door de uitstekend ge-
kosen décors, de kleurige aankleedlng, de be
weging en werkelijk feestelijke sfeer, gewekt
door wegsctiletende serpentines en peerwol-
kende confetti. Décors en costumeerlng waren
van A. v. d. Plas.
Ten slotte deelde spr. mede, dat drie tele
grammen waren verzonden, namens de 2000
hier “aanwezige Kath. gezellen, vertegenwoordi
gend het Centraal Verband der St. josephs
gezellen Vereenlglngen In Nederland in feeste
lijk samenzijn met den Blsschop van Haarlem
vereenigd, en wel: aan Prinses Juliana en
Prins Bernhard, aan H. M. de Koningin en aan
Z. H. den Paus, waarmee de aanwezigen op
geestdriftige wijze hun instemming betuigden.
Vooral derihartelüke tekst van het telegram
aan de Vorstelijke verloofden werd duidelijk
gewaardeerd.
nieuwe maatschappij. Zijn «r
geest legde dit vast in ten
makkelijk te volgen zün. mai
te hebben den oer-chrlsteljj
door dén arbeid te adelen
groote Ideaal, dat hem steed
waren
wilde hij de maatschappij hervormen op basis
-‘lk« hij stelde tegenover
Zaterdag was aan dezen feestdag een senlo-
ren-congres voorafgegaan. Hierbij was o.a. te
genwoordig Mgr. Th. Hürth, generaal-praeses
der St. Josefsgezellenvereenlging die een toe
spraak hield.
Patej L. D. Vorsprong O.P. hield een inleiding
ovgr „De Paladijnen", terwijl senior J. Koot van
Amsterdam sprak over .Kolpings lijfwacht.’*
I herkenden stand, om daarin katholieke actie
»te voeren en den waren christelüken geest te
doen doordringen in de ontkerstende maat-
I schappij.
In het bijzonder richtte spr. zich hierna tot
Mgr. Hürth en zijn gevolg, gekomen uit het
land en de stad van Kolping naar de stad van
Van Nispen "ter eere van den eersten Neder-
landschen Gezellenvader. Onder daverend ap-
I plaus der aanwezigen verzocht Rector Drost
den generaal-praeses de verzekering van trouw
der Nederlandsche gezellen naar het graf van
Kolping over te brengen. Een hartelijke ovatie
viel daarop aan Mgr. Hürth ten deel, waarbij
alle blikken zich richtten op het innemend ge#
laat van den praeses-generaal, den leider vap
het talrijke gezellen-leger ter-wereld.
Ook de roemruchte familie Van Nispen/ot
Sevenaer heette spr. welkom. Groote mai
heeft dit geslacht voortgebracht, maar de Ne
derlandsche gezellen danken het vóór alles den
model-prlester Jhr. Hubertus, den onsterfelij-
ken gezellenvader.
Begroet door harteljjk applaus verscheen
daarop Mgr. Hürth op het podium, die als op
volger van Adolf Kolping den groet van heel
de machtig^ organisatie overbracht aan de Ne
derlandsche Vereeniging, die hier van Nispen
viert. Achter de figuur van dezen onvergete-
Hjken gezellenvader rijst Adolf Kolping op en
achter dezen Christus. Want in God vloeit heel
het wereldgebeuren samen, óók dat van onze
Als het applaus na deze doorwrochte rede is
verstild, opende zich het doek voor de Van
Nispen-huldlglng. Van achter uit de zaal trok
de Kolpings Lijfwacht met roffelende trom
mels en geheven vlaggen op naar het podium,
gevolgd door Jongens In ‘oranje-kleurlge hem
den, die de wapenschilden droegen der gemeen
ten. waarin gezellenvereenlglngen zijn geves
tigd. Zij stelden zich op In een dubbele rij: de
jonge schilddragers voorop, daarachter de Lijf
wacht met neigende vanen. Achter op het po
dium, boven een verhevenheid, met palmen ver
sierd, daalde, dan machtig groot, het wapen
schild van Jhr. Hubertus van Nispen tot Se
venaer. Uit honderden kelen klonk het lied
„God van Arbeid”.
Vroeg Iemand naar het doel van zijn
tijdelijke afwezigheid, dan antwoordde hij
kortaf, haast onbeleefd alsof hU zeggen wilde:
JDaat gaat u niet aan.”
HU verscheen zelden in het Casino als er bals
of tooneelvoorstelllngen werden gegeven en
Jacqueline beweerde, dat dit geen wonder was,
want hU zou er Margaita niet ontmoet hebben.
Inderdaad bij het begin van hun verbluf,
toen juffr. Oracleuse met haar nicht op zoo'n
wereldsche bijeenkomst waren geweest, had
tante verklaard, dat zU de toiletten en het onbe-
hoorlUke van sommige dansen zoo schandelijk
had gevonden, dat haar nicht er niet zou komen
en ook niet de tooneelstukken zou gaan zien,
waar de dames Mayou en Darringand hun
dochters heengeleidden.
Maar zU kon de vroolüke tennisparken bü
Massot, den rUken uitgever, niet verbieden. ZUn
kleine varkensoogjes glinsterden van pret als hU
een zwerm aardige jonge meisjes om zich heen
kon vergaderen. Ook niet de autotochtje»,
waarbij Margaita aan haar hoede ontsnapte en
dat door de schuld van oom Janekl.
Mgr. verklaarde zUn groote vreugde over dit
heerluk feest, dat HU mocht meevieren in den
kring der Vereeniging. door zUn aanwezigheid
tevens blUkgevend van zUn volle medeleven
met het werk der St. Josephsgezellen-Vereeni
ging. Wj) vieren het eeuwfeest van de ge
boorte van een Heilig priester, aldus Mgr.,
wiens geest nog leeft in het werk, door hem
begonnen en hier In de Vereeniging voortge
zet: het werk van Kolping, dat hU, met al
den üver. godsvrucht en offerzin van zUn hart,
hier heeft gevestigd in een tUd. waarin het zoo
noodlg was.
,i.ems-
eeuw. HU kent onze nooden, onze moeilUkbeden,
de gevaren, die duchten van liberalisme, marx
isme, en bolsjewisme en hun ondermUnsnde
macht. God zendt *Un groote mannen. HU ver
leent kracht. HU gaf ons ook Kolping en Van
Nispen. Dringend wekte Mgr.. de aanwezigen
op vast te houden aan wat onze vaderen tot
stand hebben gebracht, om pal te staan in
de fabrieken, de werkplaatsen en overal. Aan
Kolping en Van Nispen. zoo riep Mgr. in ge
broken Nederlandsch uit: Jungs, houdt vast!
Toen allen gezeten waren, betrad Centraal-
praeses H. A. Drost het podium om allen het
welkom toe te roepen en zijn groote vreugde
te uiten over het feit, dat de Blsschop zich
bevond temidden der Nederlandsche Kolplngs-
famllie, tusschen 2000 jongemannen, bezield
van den waarachtlgen Kolplngsgeest, dat is de
Christelüke geest in
wezen van het Kdipl
van het Christendom.
Geestdriftig legde spr. getuigenis af van de
trouw der gezellen aan het BlsschoppelUk ge
zag en de groote voldoening van allen, dat de
Blsschop zelf dit feest heeft willen meevieren,
daarmee de vereeniging erkennend als de aan
gewezen organisatie voor den jongeman uit den
bleven. zUn geest leeft nog. Al paste man zich
aan de veranderde omstandigheden aan. de be-
roepsgedachte bleef van al)es het middelpunt.
Nogmaals bevestigde spr. zUn woorden, reeds
vóór 14 Jaar gesproken. waArbU hU nadrukke-
Mjk verklaarde, dat de beroepsgedachte bü geen
enkele vereeniging zóó in ChristelUken zin is
begrepen en den jongen werkman wordt büge-
bracht als In de 81 Josephsgezellen Vereeni
ging, welke haar sociaal program in Quadra-
gesimo Anno terugvlndt.
De tUd. waarin wU leven. oogenschünlUk zoo
vol botsingen en ontevredenheid, is, aldus spr.
de tUd der Voorzienigheid bü uitstek. De ideeën
wijzigen zich, er zün radicale veranderingen
op komst. De menschheld groeit naar een vol
komen aaamhoorigheld na anderhalve eeuw het
individualisme te hebben gehuldigd. Thans is
tegen dit systeem de opstand in vollen gang.
Het gejuich daverde uit de rijen, toen
om drie uur de grijze veteraan Th. Gabriel,
gesteund door behulpzame armen, de zaal
betrad. Hartehjk drukte Jhr. (Mr. O. van
Nispen tot Sevenaer den toegew*üden hel-
per van wülen zün heeroom de hand, een
oogenbllk, dat een golf van ontroering door
de zaal deed gaan. En het gejuich wies
tot een ovatie aan, toen daarop Mgr. Th.
Hürth, gevolgd door praeses Simons en
vloe-praeses van Galen zün plaats innam.
Nauwelüks was het spontaan aangeheven
Kolplngslled beëindigd, of Z. H. Exc. Mgr. J.
P. Huibers trad naar binnen, vergezeld van
Mgr. dr. G. C. van Noort. Thans dreunde de
zaal van de geestdriftige toejuichingen uit al
die jongens- en mannenkelen. Mgr. nam plaats
in de eereloge naast Mgr. Hürth en Mgr.' van
Noort.
was om de inlichtingen te verkrijgen, die haar
broer wenschte. „Als men deze schoone natuur
aanschouwt,” zei zU, „is het moeilük zich voor
te stellen, dat verleden jaar de oorlog nog
woedde. Waar was u toen, münheer Liserolles?"
HU aarzelde even en antwoordde toen: „Ik
kwam uit het ziekenhuis, waar ik door het
Ministerie van Oorlog was heengezonden om
de archieven bü te houden.”
^Maar te voren, waar was u toen?”
„Aan het front als brancardier.”
HU voegde er niet bü. dat hü er maar acht
dagen gebleven was. Dat werd hem niet ge
vraagd en trouwens juffr. Gracieuze was al
voldaan en hernam: „Toen had u geen tüd om
romans te schrüven, zooals nu. U is zeker bezig
met een mooi werk en ik hoop, dat daarin
geen al te heftige scènes zullen voorkomen.”
HU durfde dat punt niet toe te geven en
toen de oude dame naar het onderwerp vroeg
van zün nieuwen roman: ..De man met de
avonturen." zocht hU een muizengaatje om haar
niet naar waarheid te antwoorden: .Het la
een drama tusschen den erfgenaam en zün' jon
geren broer."
„Bü ons zün de broeders steeds eensgezlif|l,
ten minste die, welke ik om mü heen geziqn
heb.”
„Ja, gewoonlük wel, maar dit is een büsonder
geval, dat Massot mü heeft verteld en dat mü
interessant leek.” Meer sel hü er niet van.
Juffr. Gracieuze ging voort: „Ik heb uw boek,
„Het kind met den bleeken glimlach” gelezen
Dat la toch uw geschiedenis niet waar? Uw
moeder la een charmante vrouw, die heelemaal
Hierna werden op het
symbolen der 8t. Josephs
Godsdienstzin, arbeidzaamheid,
heid» en vroolükheid en wel als rhythmisch-
dynamische tableaux onder regie en met muw
zlkale verzorging van Marius Monnikendam,
die persoonlUk het orkest leidde.
zilveren, gouden en zelfs diamanten
lidmaatschap fier op de borst dragen.
Verstaan wü wel genoeg de teekenen des
tUds?, vroeg spr. Nooit hadden wü. katho
lieken, schooner gelegenheid de leiding te
grijpen als nu. Maar dan moeten wü ook
den strijd aandurven tegen het staatkundig
liberalisme. Maatachappü-ordenlng beeft
haar sonsequentles. Laten wü ons zelf zün
in dezen moeilUken, maar toch ook zoo
schoonen tüd, waarin wü de groote waar
heid van ons geloof moeten uitdragen. God
heeft ons in dezen tüd geplaatst met Van
Nispen tot voorbeeld. Zegenen wü dezen tüd.
Het is de tüd der Voorzienigheid.
Het eerste tableau toonde de hulde van jonge
menschen, met brandende kaarsen en palmen
in de hand, aan het kruis, hoog en donker
tegen lichtenden achtergrond. De arbeidzaam
heid werd vertolkt door handwerkslieden die
hun bedrüf uitoefenen en tenslotte zich scha
ven om de Kolpingsvlag, in licht geheven bo
ven een in aanbouw zünden muur. Gezamen
lijk optrekkende Jeugd langs een dubbele haag
tafel gezeten, vroolijk en vreedzaam, terwül
mannen van zün leeftnd zich aan het front voor
Fiwnkrük lieten dooden? Dat zou ik wel eens
willen weten en ik: belast je er mee, er naar te
informeeren....”
Tante Gracieuae zuchtte bü het lezen van dien
brief en er kwam wroeging in haar naïeve ziel,
die niets wist van slechte lectuur en die door
het leven ging slechts het uiteriük der karak
ters bemerkend.
„Arnaud denkt aan Dominique," dacht «tl.
„maar waarom Is die niet vaker bü ons
cekomen, waarom vertoont hU zich geen enkelen
keer in Biarritz? Als hü bü ons op bezoek
kwam, sprak hü zeer weinig. Nooit heb ik zün
ware gevoelens kunnen doorgronden en ik zie
wel, dat Margaita niet meer aan hem denkt.
Hugo Liserolles Integendeel is voortdurendin
haar nabüheld en hü spreekt zulke mooie
woorden, dat het een genoegen is naar hem te
luisteren.”
De oude juffrouw liet zich door die charme
gevangen nemen, toen eens de vroolüke troep
een tochtje georganiseerd had naar het meer
Brindos. Om aan haar broer te gehoorzamen
en gewetensvol haar rol als chaperonne te ver
vullen, stapte zü zonder iets te vragen in de
limousine van Janekl. De jonge auteur Het niet
merken, dat haar tegenwoordigheid hem onaan
genaam was, maar omringde haar met zooveel
attenties en beleefdheden, dat zü er tot in het
diepste van haar
en dat te meer, or
ren heelemaal niet voorkomend toonde.
Zü meende, dat dit het gunstige oogenbUk
De mldden-loge was voor den Bisschop ge
reserveerd. Terzüde hadden leden van de fa
milie Van Nispen tot Sevenaer plaats geno
men, onder wie ook de oud-gezant van Neder*
land te Brussel, Jhr. Mr. O. van Nispen tók
Sevenaer, alsmede de burgemeester van Laren.
Verder de leden van den Raad van Bestuur,
presidenten en vice-presidenten; katholieke
gemeenteraadsleden, enz.
Onder de zeer vele genoodigden zagen wü
ook den grüzen pastoor Tholenaar uit Wasse
naar, eens vice-president onder praeses Van
Nispen en assistent bü de begrafenisplechtig
heid van den grooten Gezellenvader. Verder de
opvolgers van' praeses van Nispen: oud-praeses
Beysetn en oud-praeses Th. J. van Galen,
terwül oud-praeses van Adrichem tot zün groo
te spijt verhinderd was.
de perfectie. Want het
ilngsprogram is het wezen
schen braveeron.Wat zU ook doen, zü
kunnen niet streven naar den troon, wasu- de
christelüke moeder zetelt, die haar plicht doet
en de vlam van het goede en ware In de ziel
barer kinderen doet opleven
Tante Gracleuse ontving ook een scherp ge
stelden brief„Gracleuse, je bent Jong van
harte gebleven, maar Janekl is een oude gek.
Ik ben bang, dat jullie tweeën te samen min
der goed uit je oogen külat dan Ik in mün
eenzaamheid. Die romanschrijver, die Margaita
het hof maakt, verontrust mü. Ik ken van hem
alleen zijn laktste boek: „Het diepe Meer”
en daarom alleen is hü mü onsympathiek. Wel
hoe! HU stelt daar een vrouw voor, die vroom
schünt te zün, ten minste hü beechrüft haar
aldus en büna zender strijd verlaagt zü zich tot
de ergste zonden. Als hü de moralist was. dien
sommigen in hem schünen te zien, zou hü niet
een roman geschreven hebben, die bitterheid en
walging achterlaat en voor Jongelieden beslist
de verwarrende gevolgtrekking moet meebren
gen: in deze wereld zün er geen deugden, die
aan den hartstocht kunnen weerstaan. Gra-
cieuse, ik smeekte er om. kom terug zoo
spoedig mogelük of ten minste zoek een voor
wendsel om Margaita mee te nemen naar je
huls in Marraoq.... Ik zou het verachrikkelük
vinden als zü verliefd werd op een man. die
niet gelooft aan de waardigheid van een vrouw.
Mün dochter moet een ri:htgenoot hebben, die
haar eerbiedigt, die van haar de koningin van
zün huls en hart maakt.Eh dan, waar was
hü. die mooie meneer gedurende den oorlog,
die pas geëindigd is? Was hü aan zün schrüf-
Het woord waaf daarna aan pater
®dr. Cassianus Hentzen O. F. M. uit
Haarlem voor het uitsprelcen van de
herdenkingsrede. De zeergel. spre
ker wilde de figuur van Van Nispen
dezen middag in het bijzonder belich
ten als den man der Voorzienigheid
voor zjjn tjjd en ook voor den onze.
Zondag, de groote dag van de Van Nlspen-
vlering, werd Ingezet met een H. Mis, te acht
uur in de 8t. Hubertus-kapel, voor de deelne
mers aan het daags tevoren gehouden Senioren-
Congres. Mgr. Th. Hürth. generaal-praeses,
droeg deze H. MIs op, waarna men zich m
de Bazenzaal van het Gezellenhuls vereenlgde
aan- een gemeenschappeiük ontUUt.
Tegen half twaalf trokken de leden der Am-
sterdamsche Gezellen-vereenigingen en de ver
tegenwoordigers van de verschillende afdeelln-
gen in den lande, tezamen over de twee duizend-
personen, met hun geestelüke leiders en de le
den van den raad van bestuur naar de St, W'l-
llbrordus bt-iten de Veste. Hier vulden zij heel
het gropte kerkgebouw. Voor den aanvang der
H. Mis'reed Mgr. Huibers, vergezeld van zün
secretaris, den weleerw. heer Achteraf, vanuit
de pastorie per wuto in de Servaes Noutstraat
voor, waar een talrijke sehare belangstellenden
den bisschop eerbiedig begroette. Onder een
haag van Kolpingsvlaggen, geheven door de
leden der geüniformeerde lijfwacht, schreed
Mgr. Huibers het kerkgebouw binnen, tusschen
de onafzienbare rijen der gezéllen door, naar
het hoogaltaar, waar de pontificale hoogmis
een aanvang nam.
Hlerbü werd Mgr. geassisteerd door Mgr. dr.
G. C. van Noort, deken van Amsterdam, ais
presbyter-assistenspastoor Lucassen en cen-
traal-praeses H. Drost, troondiakenspater 'L.
D. Oorsprong o. P. ep pater M v. d. Schoot
O F. M„ beiden leden van den Centralen Raad,
als diakens; kapelaan Verhaar, ad-baculum;
pater Vonk S. C.J., ad-mltram; kapelaan Vos-
kühler, ad greminale; kapelaan van Rooyen,
ad-llbram: ceremoniarius was de weleerw. heer
Achteraf, terwül kapelaan v. d. Ven de leiding
had over de misdienaars, voor deze gelegen
heid leden van de Gezellen-Vereenlging Am
sterdam XIV. Mgr. Hürth had terzüde van het
priesterkoor plaats genomen.
Het zangkoor van het district Amsterdam,
onder leiding van vice-praeses E. Paap, voerdï
op zeer mooie wjjze de Missa Brevls uit. De
Schola werd gevormd door led»
trlct Haarlem. 1
Na de H MIs, terwijl allen staai
date Domlnum zongen, schreed Mgr. nog een
maal, begeleid o. m. door Mgr. Hürth, zegenend
de kerk door. De Kolpings LüfWBcht had zich
daarbü achter in de kerk opgesteld.
Gods Voorzienigheid riep Van Nispen voor
zün sociaal werk in 1868, dat is büna 70 Jaar
geleden. Welk een afstand tusschen toen en
nu. Spr. schilderde de verhoudingen van 1868.
de eerste schuchtere pogingen der Nederland
sche Katholieken om zich te doen gelden, zich
op te heffen. Nog büna alles, wat in 1848 was
beloofd, moest veroverd worden. Juist dat Jaar
ggven de Nederlandsche bisschoppen hun man
dement over de Katholieke school. Het zou een
moeizame strijd worden. Voor de liberale heer-
schers dier dagen gold het katholieke volks
deel immer nog als dom nlet-volk.
Daarnaast kwamen de industrieën op, ver
kommerde de werkmansstand in geestelüke en
stoffelüke armoe. Geen sociale wetgeving be
schermde hem, van organisaties was nog geen
sprake. Vooral op het katholieke volksdeel druk
ten deze misstanden zwaar. Wie zou de Kol
ping zlfci van de Nederlandsche Katholieke
werkmansjeugd? De Voorzienigheid Koo» den
edelman, den priester, den asceet van Nispen.
Een leven van offezen en zwoegen heeft v.
Nispen geleefd voor zün geliefde gezellen, om
voor hen te doen openbloeien de idealen van
een nieuwe christelüke maatschappü. Met eere
noemde spr. de edelmoéSiL-e^katholleke leeken
d. Biesen, architect Jb-H. Schmitz, dr.
Stracké enz., die toen, zestig jaar
voor selfsShet woord katholieke actie gebruikt
ging wordenShun apostolaat uitoefenden en den
priester van Nispen ter züde stopden. meehel
pend de Gezellen-veroenlging (tot bloei te
brengen, flank bracht spr. aanween GabriëL
van heden
rkt, om de
In de zeventiger en tachtiger Jaren stond
praeses van Nispen met zün program een
zaam en weinig begrepen. HU ontwikkelde
het twintig jaar vóór een R. K. Volksbond
en R. K. Werkliedenvereenlglngen werden
opgericht, rijf en twintig jaar vóór Rerum
Novarum verscheen, vUf en zestig Jaar vóór
Quadrageslmo Anno, welke de schitterende
bevestiging zou worden van dé visie van de
zen eersten centraal-praeses der Nederland
sche Gezellen, dezen socialen apostel van
Nederland, prlester-edelman, vriend des
en man der Voorzienigheid.
Strü’d wacht ons, zoo riep Mgr. uit,
tegenwerking en onverschilligheid.
Maar gü züt kerels en zult overwin
nen, daar vertrouw ik opt Op dezen
dag, den onvergetelyken dag van
Van Nispen, vraag ik Uw aller belof
te van trouw aan ons H. Geloof, aan
de H. Kerk, aan de Bisschoppen en
aan de Kolpingsgedachte.
Terwül allen zich van hun plaatsen
verhieven, klonk tot viermaal het da
verend ,,Wij beloven het”, telkens als
de Bisschop de trouwbelofte had af
geroepen.
„Gracleuse,zei hü, „maak je niet bezorgd
over ons kind, zU gaat met mü mee....” Maar
hü Inviteerde ook Hugo Liserolles en lang
zamerhand wist deze Gerard Mayou en Leo
Darringard het veld te doen ruimen, hoewel zü
niet geneigd waren, zich zoo gemakkelük te
laten verdringen.
In den kring hunner kennissen werd gemom
peld: „Dat zal wel met een verloving eindigen
en die twee zullen gelukkig zün: zü is rük an
hü beroemd.”
Die geruchten werden algemeen geloofd,
want ook mevr. Liserolles versterkte ze door de
attenties, waarmede zü Margaita overlaadde.
Het Jonge meisje bleef echter tegenover haar
eenigszins teru-getrokken, want zü kon niet
den indruk vergeten, dien de roman van Hugo
haar had gegeven. Dat boek bladerde zü nog
dikwüls door. Maar zü hield dien Indruk ver
borgen in haar gemoed. Het voorbeeld van haar
vriendinnen veranderde in niets haar ingeboren
terughouding, het was alsof zü zich daarin
hulde en wat men ook deed, zü bleef altüd de
Jonge Baskische, die de groote Bonnard had
geschilderd, zedig gedrapeerd in haar zwarte
man tllle.
Haar vader schreef haar: „Het bevalt mü
heelemaal niet, dat je in Biawitz blüft. Ik
vrees, dat je onvoorzichtig je liefde zult schen
ken aan Iemand, die het niet waard is.
kan het Idee niet verdragen, dat je eens ge-
lük zou zün aan die moderne vrouwen,
vergeten voor welke taak zü geschapen zün en
die om hun macht te toetsen, de zedigheid
kwetsen en de meening van Xatooenlül
aan al de leeken, die tot den
met de priesters hebben samei
organisatie groot en schoon te
Van Nlspen’s program, waarvoor hü leefde,
offerde en stierf, was de kern, van een geheel
:dltatieve, mystieke
en, die niet altüd
r tot grondgedach
ten mensch in en
n te heiligen. Het
voor oogen stond,
de middeleeuwen en hun ordening. Zoo
der beroépsgedachte, well
klassenstrUd en internat!
