Onze lieve
IH1IED LOG E INI E Jl ES
HALT
Sa
Jan Brauneck Zoons
Goedkoop en toch goed
WED. J. KEIJSPER
'i
11
I
GEZELLIG!
IDm is d» uitro-p d|« u h«rhaald«Ui>^
lull T.m.m.n sla Uw aitkamn ingariehlS
ia mal amaakvalla aa gaad ai(awaikla
maubalan.
I
3W
Fa. JAN KuHNE
ALKMAAR
IN HET LATE NAJAAR
ONS NAJAARSNUMMER
l
SL JiMtetr. hMk FridsM
ANTHRACIET
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
-1 h-
I
WAARHEEN
DAMES!
>T MODEHOEKJE
BEZOEKT DE D.E.K.-DEMONSTRATIE-TENTOONSTELLING
>3
i
I
t
1
Herfstnevel in het bosch
1
i
f
f
VLUG - HET - GOEDKOOP
H
t
P
Een namiddag in Sejdvnher
KOLENMANDEL
WH
■n
STENCIL mCOPIEERWERK
VEREENIGINGSDRUKWERk
Langzaam ontdoen de boomen
zich van hun tooi
BRANDSTOF
VOOR ÜW HAARD
is
f 1.00
f 0.75
KANTOOR EN
MAGAZIJNEN
HELDERSCHEWEG
WOONHUIS
SCHARLOO17a
TELEF. 3-2-6-O
RIDDERSTRAAT 9 TELEFOON 3707
E*
I J
vjgf' 1
F
j
HEERENZOLEN ER -HAKKER
DAMESZOLEN EN -HAKKEN
Met om oovorwoeetbiar Rubberleder
Heerenzolenee-hakkoe 90 c. Danes-70 c.
HM
-
-*4
VOOR ANTHRACIET. EIERKOLEN. COKES.
BRECHCOKES, ENZ.. ENZ. NAAR
BRANDSTOFFENHANDEL
2« TUINDWARSSTRAAT 13 HEUL 30
STOFFEN - ZIJDEN
GARNEERIRG
DOODKISTEIXFABRIEK „RUST’
levert le klas massief blanke Amerlkaansch Grenen kisten
in prtyzen van f 27.M - f 31.H - f 35.M - f 39.M - f 48.M
Specialiteit in blanke eiken kisten. Levering geheel franco,
zonder bijkom, kosten. Crematiekisten met huur der sierkist.
Agent: J. P. TE88EIAAB LAAT H ALKMAAR
Het beste adres voor leden van Begrafenlsvereenlging
ar»
-
VAN
t
,1
WWW:.
f
i
f x*
tn
IW
i
M
z;:.W
t&j
f
Lyceumstraat 39
J'.;// JA ‘-L
4
«SPBUIJT.
duizenden draden
Over den zandlgen weg,
Verzilverde splnnegewaden
Ollnst’ren in 1 groen van de heg."
Groot Mechanisch SchoenreparaUebedrQf
Naast V. en D. Warenpaleis
het Europeesche vasteland mlDioenen herfst
draden werden gesponnen en dat de in het na
jaar dagenlang heerschende Oostenwinden ae
over de Noordzee naar de Engelsche kuststreken
transporteerden. Op deze wijze Wordt zeer in
genieus door Arachne’s i) kinderen gezorgd
„voor de verspreiding- der soort”. Maar het Is
achter dit alles niet zoo
r de dauw-webben bij het
VRAAG ONS BEKEND
SPECULAAS
van en 8 cent per ons
N.V. EERSTE ALKM.
PATROON8BAKKERU
Alkmaar Payglop 7
r
timÈg I
CF**
ZBÜ
Het adres voor hen die zelf schoenen maken) Groote
voorraad RUBBERLEDER en ZOOLLEDER, In alle
prijzen.
Dit zoekt iedereen in deze slechte tijden:
Door ons enorm debiet en massa-inkoop kunnen wi)
deze prijzen noteeren:
-
Onze beetelhahen z|jn:
Nieuwlandersingel 72 - Telef. 2.2.1.4
OOK UW ADRE8
VOOR
VRAAGT ONZB NATUUR
ZIJDEN KOU8 A 138
BITSKVOOBT 36
dwergen In den laten herfsttijd de zijde spin
nen, die het late herfstlandschap inzulk een
geheimzinnige sfeer weven, en den voor schoon
heid ontvankeiyken wandelaar de ontroering
brengt van „het vliegend zomert je” als:
n
M»n hooft Mrst gelachen
toen men de annonces les
Schoeiei voer 6 twen
Ha, ha, ha, weer ieU nieuws.
Niets voor mij hoor, ik heb
goede voeten Maar de
VOETLIJDERSdachten: Zou
X niet iets voor mij zijn? *>c-
css hadden wij beiden, de
voetlQders met hun gekochte
schoenen. Ze lopen hu als op
rozen. Kung U dat ook zeg-
gen? Niet, neem dan ean
proef.
Geopend 23 Sept, X morgens van la oor tot
*s avonds 10 uur
Geopend M Sept., *s middags van 2 aar tot
TENTOONSTELLINGSZAAL A. HILDERING BBr
ZAADMARKT 66—68 ALKMAAR
Zéér leerzaam en Interessant - Vrije Toegang - Alles in volle werking Bovendien ontvangt Iedere
SOste bezoeker (ster) een aardige verrassing. Demonstraties mei PFAFF-, VE8TA- en TITAN-NAAI-
MACHINES. De nieuwste vindingen op het gebied van Amerik. Waschmac bines, Demonstraties van
KLEEDING INDUSTRIE PFAFF KLASSE 38. Nieuwste modellen Kinderwagens van 1937 voorradig.
begrijpelijk, dat 1
spoedig kwam en
hooger stijgen van de Octoberzon hun wondere
sprookjesschoonheld verloren, beschouwde men
ze als: „planten-uit-asemlngen, die in de koele
herfstlucht verhardden."
Als voorbeeld werd de hars genoemd, die mm
ook tot lange fijne draden kan trekken, terwijl
men ook wees op de cocons van zijderupsen en
andere insecten en het herfstweb hield voor het
spinsel van een soort kevertje. Nu is veel in
natuurhlstorlschen zin opgelost, maar ondanks
alle wetenschappelijke verklaringen blijft er nog
altijd veel raadselachtigs In het soms plotseling
als in een regen verschijnen van mlllioenen
schimmelende draden, die in de licht-blauwe
nevelen van een stillen Octoberdag over de be-
In het Christelijk streven om het oude hel
dendom te vervangen zien wij de herinnering
aan Vrouw Holle met de 11.000 elfen overge
dragen op de Heilige Ursula met haar 11.000
jonkvrouwen, wier naamdag op den 2Ssten Oc
tober herdacht wordt. Deze Ursula was een En
gelsche Prinses, die In het jaar 453 te Keulen
door de Hunnen werd gedood. De 11.000 Jonk
vrouwen moeten volgens sommige verschers
slechts tot 11 worden teruggebracht, daar In de
desbetreffende paaslo aangegeven staat: „Sancta
Ursula et XI M.V.”, wat beteekent: „Sancta Ur
sula et XI .Martyres Vlrglnes”. De letter M werd
voor het getal 1000 gehouden en voor Martyres
las men Mllla.
Nog moeten de elf roode vlammen in zilver
op het wapen van Keulen aan deze legende
herinneren.
Ook In de legende van Clematlus’ kerkstich
ting boven St. Ursula’s graf speelt een helr-
schaar van Jonkvrouwen, die de Hunnen ver
slaan, zoodat de Inwoners van Keulen op plech
tige wijze de lijken der martelaressen konden
begraven, een groote rol, en zoo iz er meer In
de Sint Ursula-vereerlng, dat wijst op vereerlng
van de uit hun graven opgestane zielen.
In Zweden heeft de Heilige Brigitte, die te
Vadstena In het Luthersche Zweden nog zeer
pleus herdacht wordt, den plicht op zich genomen
ieder jadr op haar vierdag van den 8sten Octo
ber te zorgen voor een vroolijk najaarszonnetje
in dm „Britteommer" of Brittasommer”:
zaaide rogge-akkerz zweven, zoom urm m urm
ver.
Zulke „dradenregens" hebben reeds de aan
dacht van Pllnlus getrokken, die schreef, dat
het wol regende bi) het kasteel van Caressa.
Dichters als Spencer en Thomson bezongen het
spinneweb en verheerlijkten het rag als fijnge-
sponnen, gedroogden dauw. Maar het natura
listische landvolk, dat zoo heel dikwijls blijk
geeft meer van he* bestaan der natuurlijke din
gen als bij intuïtie te weten, dan zeer- en hoog
geleerde, maar van het natuurleven itu iteemde
-
it jM; (-
I" aaaa modalkamara vindt U vale van 1
dia gaaalliga intariaun. ^1
Bakwama binnanhaisarchitactan ai|n da
ontvarpara arvaa. Earata klaa maubal-
makara aorgdan vaar da «Uvoaring. Zn M|
ana gaachaold paraonaal ataal U gaama SE
mat adviaaan tan dianata.
in Engeland is het 8t. Lucas die den Engeischen
de verrassing schenkt van ,Bt. Luke’s little sum
mer" en weer elders is deze functie weggelegd
voor St. Michaelis, Bint Gallus, Bint Maarten of
voor de Moedermaagd Maria.
Want de namen „Flugsommer”, „Sommerflug”,
„Graswebe”, „Herbstgam” en „Altwelbersom-
mer”, die alle duiden op het splnneweefsel, dat
een karakteristiek is van deze late nazomer
dagen, zien we vergaan «in „Mariengarg” en
„Marienfaden", in het Engelsche „Gossamar”,
dat duldt op een godasleep of een sleepend ge
waad. En men herkent thans niet meer in het
glinsterend spinrag draden afkomstig van de
gewaden der rondzwevende elfen, welke Juist bij.
den uitzaai van het winterkoren zeer gevreesd
zijn, maar men vereert daarin franje van het
hemelvaartskleed der Moedermaagd.
r»t mysterieuze spinrag, dat sedert oeroude
tijden als bloedstelplngsmlddel gewaardeerd
werd, kreeg in het volksgeloof magische kracht
en schoiak zoo in Zweden en in de Lettische
landen aan de Oostzeekust in de volksfantasie
het beeld van een heilbrengende ,X>rahtn*herin”,
welke dan weer vereenzelvigd werd met de Hei
lige Moedermaagd.
De drie Noraen, welke aan den levensdraad
sponnen en de benaming van „Drie meisjes
zomer” of „Drle-ouwe vrouwenzomer” in het
leven hebben geroepen, werden gemetamorpho-
seerd in „de drie MariSn”, welke als zusters in
vele Oermaansche sprookjes voorkomen en die
als „Die Heilige Drei Jungfrauen” in het volks
geloof der Tlroler Alpen een zeer groote rol ge
speeld hebben.
Nog een ontroerende legende brengt de herfst
draden met Maria in verband en zjj houdt
tevens een verklaring in zich van de Russische
waarschuwing aan boerenmeisjes: .Hartstocht
brengt verderf, dat leeren de herfstdraden.”
Een vroom boerenmelske had Maria gesmeekt
haar toe te staan, dat een door haar gesponnen
hemd haar eenigen geliefden broeder, die Juist
ten strijde moest trekken, onkwetsbaar zou
maken. De Heilige Maagd verhoorde haar smeek
bede, doch het meisje werd plotselng verliefd
op een haar onwaardigen krijgsknecht en zij
schonk in plaats van aan den broeder, den
minnaar het tooverhemd. Toen nu de indringer
tegen den broeder daarvan hoog opgaf, ontstond
er een tweegevecht, waarin de broeder gedood
werd. Doch Maria strafte het meisje zeer ge
streng en droeg haar op eeuwig te spinnen aan
het doodshemd van haar broeder.
Ieder najaar is zij daarmede bijna gereed, maar
dan komen de herfstwinden haar arbeid wreed
verstoren en dan ziet men het verscheurde weef
sels als „Marlagaren” over velden en wegen
zweven en er den schoonsten tool van parelende
en in de late ochtendzon dlamantflonkerende
herfstwebben brengen langs mijmerstllle bosch-
randen en tusschen jdeeke wuivende varens aan
den voet van rijzige stammen.
Natuurlijk, dat de wetenschappelijke mensch
zich niet heeft kunnen neerleggen bjj de ver
klaring, welke sagen en legenden in portlschen
vorm hebben trachten te geven van het zoo
aandacht-trekkende verschijnsel der zwevende
herbstwebben, die de meest prozaïsche dippen,
selfs de vocht-drulpende mestvaalt in den vroe
gen ochtend van een windstillen Octoberdag
een fantastische schoonheid kunnen scMtnken.
Eeuwen zijn er voorbijgegaan, voor men iets
wist van het ontstaan dezer herfstdraden, voor
men ze kon determineeren als miniatuur para
chutes van nijvere Lycasa-splnnetjes, van kruis
spinnen (Epelra). brabbesplnnen (Thomlsius) en
weverspinnen (Theridlum).
Eerst Darwin heeft het verschijnsel der herfst
draden tot wetenschappelijke klaarheid gebracht
en geconstateerd, dat deze „Vagabondae" of
Jachtspinnen met hun zweeftulgen tot wel zes
tig mijl ver in zee kunnen komen. Vooral op
de Britsche eilanden moeten herhaaldelijk
„dradenregens” zjjn waargenomen, die nu hun
verklaring vinden door aan te nemen, dat op
zomer is voorbij, de herfst is gekomen
II en de winter staat voor de deur) Maar
evenals men den zomer laat voorafgaan
door „negen” zomersche dagen, waarop wü in
Maart aanspraak rneenen te mogen maken, geeft
de landman den zomer gaarne ook een uitge
leide in tal van „vliegende”- of JOelligen-
aomertjes".
Het begint al met een Bint Mlchaells-zomer-
tje, dat ons de blijde verrassing van mijmer-
stille nevelochtenden en zonfonkelende mid
dagen kan brengen, en het gaat heel October
door met St. Gallus- en Bt. Ursula-zomertjes tot
eindelijk na het „Allerheiligen-somertje”, Bint
Maarten, mogelijk nog met een .JBlnt Maarten-
aomertje" als heusche winterheraut optreedt.
Deze roerende aanhankelijkheid tot den zomer
als het mooie en blijde jaargetijde heeft menl-
gen dichter geïnspireerd.
Het Allerheillgenzomertjel Als er het strakke
morgenlicht streelend langs de bemoste zerken
der oude boerenkerkhoven glijdt en in den na
middag de vrome katholieke bewoners onzer Zul-
dellijke provinciën met de laatste zomersche
bloemen-gaven der boerentuintjes, met lila
asters en bruine chrysanthen de graven tooien
als een nagedachtenis aan de betreurde dooden,
maar eens tevens ook als een offer aan de
ronddolende zielen
Immers algemeen verbreid is ook thans nog
in Vlaanderen het volksgeloof, dat de „geloo-
vige zielen” gedurende de twee eerste Novem
berdagen het vagevuur mogen verlaten om haar
vroegere woonsteden te bezoeken. Dit rondwaren
aldus D. 3. van der Ven in „De Zwerver in
Gods vrije Natuur" bracht natuurlijk velen
angst en vrees en men meende onheil te kun
nen afwenden door bulten zielebroodjes en ziel
tjeskoeken klaar te zetten.
In dit zeer verbreide gebruik, waarvan uit
Nederland meer gegevens nog verkregen moesten
worden, ziet de folklorist zuiver animistische
trekken, die hem een verklaring geven voor
menige onverklaarbaar Jeachte volksrellgleuze
voorstelling.
Dit omdolen der zielen heeft zeer waarschijn
lijk het aanzijn geschonken aan volksfantasieën,
waarbij in grooten getale de zielen onder lei
ding van een aanvoerder als een soort wilde
Jacht het luchtruim onveilig maken, m Dultoch^
land kent men selfs de zegswijse: ,-Auf AllerA
heiligen und Allerseelen fliegt aller Teufel” er*’
volgens Rochholz moet in de dalen van de
AltmUhl en den Donau de vage herinnering
nog voortleven aan Vrouw Berthe of Vrouw
Holle, die bij haar jaarlijkach bezoek aan de
aarde vergezeld wordt van 11.000 luchtelfen, die
voor haar zilveren draden sponnen.
Daar Vrouw Holle dikwijls als een zeer oude
vrouw wordt voorgesteld en mogelijk als zoo
danig identiek is aan de oud geworden vege-
tatledaemon, gerepresenteerd in de oude kalen-
derpersonlficatle, ia in deze richting waarschijn
lijk de verklaring te vinden voor den ook In
Nederland verbreiden naarn van ouwewijven-
zomer”, dien we als .Alt-Welbersommer”
alle Oermaansche landen aantreffen.
Eveneens wijzen de vele volksverhalen op anl-
mlstlschen oorsprong, waarin de vrouwtjes van
