Onze lieve
HEILIGE
N-ZOMEIÜTJES
HALT
Jan Brauneck Zoons
Goedkoop en toch goed
.GEZELLIG!'
i
IN HET LATE NAJAAR
Fa. JAN KuHNE
ALKMAAR
ONS NAJAARSNUMMER
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
WAARHEEN
DAMES!
’T MODEHOEKJE
BEZOEKT DE D.E.K.-DEMONSTRATIE-TENTOONSTELLING
Herfstnevelin het bosch
STENCIL en COPIEERWERK
VEREENIGINGSDRUKWERK
VLUG - NET - GOEDKOOP
St. Jacobstr. hoek Fnidsen
RIDDERSTRAAT 9
Schoenen voor 6 tenen
Schoenen voor 6 tenen
Telef. 2.2.1.4
1
tv*
Langzaam ontdoen de boomen
zich van hun tooi
HEERENZOLEN EN -HAKKEN
DAMESZOLEN EN -HAKKEN
KANTOOR EN
MAGAZIJNEN
HELDERSCHEWEG
WOONHUIS
SCHARLOO17a
TELEF. 3-2-6-O
VOOR ANTHRACIET, EIERKOLEN; COKES,
BRECHCOKES, ENZ., ENZ. NAAR
BRANDSTOFFENHANDEL
WED. J. KEIJSPER
2e TUINDWARSSTRAAT 13 HEUL 30
TELEFOON ?787
f 1.00
f 0.75
STOFFEN - ZIJDEN
GARNEERING
Met ons onverwoestbaar Rubberleder
Heerenzolon on-hakken 90 c. Dames-70 c.
Het adres voor hen die zelf schoenen makenl Groote
voorraad RUBBERLEDER en ZOOLLEDER, in alle
prijzen.
KOLENHANDEL
DOODKISTENFABRIEK „RUST”
levert le klas massief blanke Amerlkaansch Grenen kisten
in prijzen van f 27.00 - f 31.00 - f 35.00 - f 39.00 - f 43.00
Specialiteit in blanke eiken kisten. Levering geheel franco,
zonder bijkom, kosten. Crematiekisten met huur der sierkist.
Agent: I. T. TE8SEIAAR - LAAT 95 - ALKMAAR
BRANDSTOF
VOOR UW HAARD
is
ANTHRACIET
dt
(J*
t
Groot Mechanisch Schoenreparatiebedr|jf
Lycemnstraat 39
WSPRUIJT
Ome bestelhuizen zijn:
Nieuwlandersingel 72
Men heeft eerst gelachen
toen men de annonces las
duizenden draden
Over den zandigen weg.
Verzilverde splnnegewaden
Glinst'ren in t groen van de heg."
Naast V. en Q. WarenpaJels
het Europeesche vasteland millloenen herfst
draden werden gesponnen en dat de in het na
jaar dagenlang heerschende Oostenwinden M
over de Noordzee naar de Engclsche kuststreken
transporteerden. Op deze wijze wordt zeer in
genieus door Arachne's kinderen gezorgd
„voor de verspreiding der soort". Maar het is
begrijpelijk, dat men achter dit alles niet zoo
spoedig kwam en daar de dauw-webben bij het
hooger stijgen van de Octoberzon hun wondere
sprookjesschoonheid verloren, beschouwde men
ze als: „planten-uit-asemlngen, die In de koele
herfstlucht verhardden.”
Als voorbeeld werd de hars genoemd, die men
ook tot lange fijne draden kan trekken, terwijl
men ook wees op de cocons van zijderupsen en
andere insecten en het herfstweb hield voor het
spinsel van een soort kevertje. Nu is veel in
natuurhistorischen zin opgelost, maar ondanks
alle wetenschappelijke verklaringen blijft er nog
altijd veel raadselachtigs in het soms plotseling
als in een regen verschijnen van millloenen
schimmerende draden, die in de Ucht-blauwe
nevelen van een stillen Octoberdag over de be-
O
m
di
OOK UW ADRES
VOOR
VRAAGT ONZE NATUUR
ZIJDEN KOUS A 1.30
RITSEVOORT 36
VOETVERZORGING
MAGDALKMSNSTRI* TIL
Dit zoekt iedereen in deze slechte tijden:
Door ons enorm debiet en massa-inkoop kunnen wjj
deze prijzen noteeren:
In het Christelijk streven om het oude hel
dendom te vervangen zien wij de herinnering
aan Vrouw Holle met de 11.000 elfen overge
dragen op de Heilige Ursula met haar 11.000
jonkvrouwen, wier naamdag op den 35sten Oc
tober herdacht wordt. Deze Ursula was een En-
gelsche Prinses, die in het jaar 453 te Keulen
door de Hunnen werd gedood. De 11.000 jonk
vrouwen moeten volgens sommige vorschers
slechts tot 11 worden teruggebracht, daar in de
desbetreffende passio aangegeven staat„Sancta
Ursula et XI M.V.”. wat beteekent: „Sancta Ur
sula et XI Martyres Vlrglnes”. De letter M werd
voor het getal 1000 gehouden en voor Martyres
las men Mllla.
Nog moeten de elf roode vlammen in zilver
op het wapen van Keulen aan deze legende
herinneren.
Ook in de legende van Clematius’ kerkstich
ting boven St. Ursula's graf speelt een helr-
schaar van Jonkvrouwen, die de Hunnen ver
slaan, zoodat de Inwoners van Keulen op plech
tige wjjze de lijken der martelaressen konden
begraven, een groote rol, en zoo is er meer in
de Sint Ursula-vereering, dat wijst op vereering
van de uit hun graven opgestane zielen.
In Zweden heeft de Heilige Brigltta, die te
Vadstena in het Luthersche Zweden nog zeer
pieus herdacht wordt, den plicht op zich genomen
ieder jaar op haar vierdag van den Ssten Octo
ber te zorgen voor een vrooltfk najaarszonnetje
in den „Brlttsommer" of ,JSt. Brittasommer”;
VRAAG ONS BEKEND
SPECULAAS
van 6 en 8 cent per ons
N.V. EERSTE ALKM.
PATROONSBAKKERIJ
Alkmaar - Payglop 7
zaaide rogge-akkers zweven, soms uren en uren
Zulke „dradenregens” hebben reeds de aan
dacht van Pllnlus getrokken, die schreef, dat
het wol regende bij het kasteel van Oaressa.
Dichters als Spencer en Thomson bezongen het
spinneweb en verheerlijkten het rag als fjjnge-
sponnen, gedroogden dauw. Maar het natura
listische landvolk, dat zoo heel dikwijls blijk
geeft meer van het bestaan der natuurlijke din
gen als bij intuïtie te weten, dan zeer- en hoog
geleerde, maar van het natuurleven vervreemde
Ha, ha, ha, weer iets nieuws.
Niets voor mij hoor, ik heb
goede voeten Maar de
VOETLIJDERS dachtenZou
*t niet iets voor mij zijn? Suc
ces hadden wij beiden, de
voetlijders met hun gekochte
schoenen. Ze lopen nu als op
rozen. Kunt U dat ook zeg
gen? Niet, neem dan een
proef.
«Geopend 23 Sept, 's morgens van 16 uur tot
*s avonds 10 uur
Geopend 24 Sept, 's middags van 2 uur tot
TENTOONSTELLINGSZAAL A. HILDERING
ZAADMARKT 08—68 ALKMAAR
Zéér leerzaam en Interessant - Vrije Toegang - Alles in volle werking Bovendien ontvangt iedere
50ste bezoeker (ster) een aardige verrassing. Demonstraties met PFAFF-VESTA- en TITAN-NAAI-
MACHINES. De nieuwste vindingen op het gebied van Amer.'k. Waschmachines. Demonstraties van
KLEEDING INDUSTRIE PFAFF KLASSE 38. Nieuwste modellen Kinderwagens van 1937 voorradig.
in Ittigeland is het 8t. Lucas die den Engeischen
de verrassing schenkt van „St, little sum
mer” en weer elders is deze functie weggelegd
voor St. Michaelis, Sint Gallus, Sint Maarten of
voor de Moedermaagd Maria.
Want de namen „Flugsommer”, „Sommerflug",
„Graswebe”, „Herbstgarn” en .jutwelberaom-
mer”, die alle dulden op het splnneweefsek dat
een karakteristiek is van deze late nazomer
dagen. zien we vergaan in „Mariengarn” en
„Marienfaden", in het Engelsche „Gossamer”,
dat duldt op een godssleep of een sleepend ge
waad. En men herkent thans niet meer in het
glinsterend spinrag draden afkomstig van de
gewaden der rondzwevende elfen, welke juist bU
den uitzaai van het winterkoren zeer gevreesd
zijn, maar men vereert daarin franje van het
hemelvaartskleed der Moedermaagd.
Dit mysterieuze spinrag, dat sedert oeroude
tijden als bloedsteipingsmlddel gewaardeerd
werd, kreeg in het volksgeloof magische kracht
en schonk zoo In Zweden en in de Lettlsche
landen aan de Oostzeekust In de volksfantasie
het beeld van een heilbrengende „DrahtnAheiin”,
welke dan weer vereenzelvigd werd met de Hei
lige Moedermaagd.
De drie Nomen, welke -aan den levensdraad
spannen en de benaming' van „Drie meisjes
zomer” of „Drle-ouwe vrouwensomer” in het
leven hebben geroepen, werden gemetamorpho-
seerd in „de drie Maliën”, welke als zusters in
vele Germaansche sprookjes voorkomen en die
als .Die Heilige Drel Jungfrauen” In het volks
geloof der Tiroler Alpen een zeer groote rol ge
speeld hebben.
Nog een ontroerende legende brengt de herfst
draden met Maria in verband en zjj houdt
tevens een verklaring In zich van de Russische
waarschuwing aan boerenmeisjes: „Hartstocht
brengt verderf, dat leeren de herfstdraden.”
Een vroom boerenmeiske had Maria gesmeekt
haar toe te staan, dat een door haar gesponnen
hemd haar eenigen geliefden broeder, die Juist
ten Strijde moest trekken, onkwetsbaar zou
maken. De Heilige Maagd verhoorde haar smeek
bede, doch het meisje werd plotselng verliefd
op een haar onwaardigen krijgsknecht en zij
schonk In plaats van aan den broeder, den
minnaar het tooverhemd. Toen nu de Indringer
tegen den broeder daarvan hoog opgaf, ontstond
er een tweegevecht, waarin de broeder gedood
werd. Doch Maria strafte het meisje zeer ge
streng en droeg haar op eeuwig te spinnen aan
het doodshemd van haar broeder.
Ieder najaar is zij daarmede bijna gereed, maar
dan komen de herfstwinden haar arbeid wreed
verstoren en dan ziet mefa het verscheur de weef
sels als „Mariagaren” direr velden en wegen
zweven en er den schoonsten tool van parelende
en in de late ochtendzon dlamantflonkerende
herfstwebben brengen langs mfjmerstlUe bosch -
randen en tusschen bleeke wuivende varens aan
den voet van rijzige stammen.
Natuurlijk, dat de wetenschappelijke mensch
zich niet heeft kunnen neerleggen bij de ver
klaring, welke sagen en legenden in pcétischen
vorm hebben trachten te geven van het zoo
aandacht-trekkende verschijnsel der zwevende
herbstwebben. die de meest prozaïsche dingen,
zelfs de vocht-druipende mestvaalt in den vroe
gen ochtend van een windstillen Octoberdag
een fantastische schoonheid kunnen schenken.
Eeuwen zijn er voorbijgegaan, voor men iets
wist van het ontstaan dezer herfstdraden, voor
men ze kon determineeren als miniatuur para
chutes van njjvere Lycasa-spinnetjes, van kruis
spinnen (Epelra), brabbesplnnen CHiomlsius) en
weversplnnen (Theridium).
Eerst Darwin heeft het verschijnsel der herfst
draden tot wetenschappelijke klaarheid gebracht
en geconstateerd, dat deze „Vagabondae” of
jachtspinnen met hun sweeftulgen tot wel zes
tig mijl ver in zee kunnen komen. Vooral op
de Britsche eilanden moeten herhaaldeüjk
„dradenregens” zijn waargenomen, die nu hun
verklaring vinden door aan te nemen, dat op
Het beste adres voor leden van Begrafenlsvereenlging
tW'Wïi vf
T'x s zomer is voorbij, de herfst Is gekomen
II en de winter staat voor de deurf Maar
evenals men den zomer laat voorafgaan
door „negen" zomersche dagen, waarop wij In
Maart aanspraak meenen te mogen maken, geeft
de landman den zomer gaarne ook een uitge
leide in tal van „vliegende”- of „helllgen-
somert jes”.
Het begint al met een Sint Michaells-zomer-
tje, dat ons de blijde verrassing van mijmer-
stille nevelochtenden en zonfonkelende mid
dagen kan brengen, en het gaat heel October
door met St. Gallus- en St. Ursula-zomertjes tot
eindelijk na het „AllerheUlgen-zomertje”, Sint
Maarten, mogeljjk nog met een „Sint Maarten-
zomertje” als heusche winterheraut optreedt.
Deze roerende aanhankelijkheid tot den zomer
als het mooie en blijde jaargetijde heeft menl-
gen dichter geïnspireerd.
Het AllerhelligenzomertJ? I Als er het zwakke
morgenlicht streelend langs de bemoste zerken
der oude boerenkerkhoven glijdt en in den na
middag de vrome katholieke bewoners onzer Zul-
dellijke provinciën met de laatste zomersche
bloemen«gaven der boerentuintjes, met lila
asters en bruine chrysanthen de graven tooien
als een nagedachtenis aan de betreurde dooden,
.maar eens tevens ook als een offer aan de
ronddolende zielen
Immers algemeen verbreid is ook thans nog
in Vlaanderen het volksgeloof, dat de „geloo-
vlge zielen” gedurende de twee eerste Novem
berdagen het vagevuur mogen verlaten om haar
vroegere woonsteden te bezoeken. Dit rondwaren
aldtjs D. J. van der Ven In „De Zwerver in
Gods vrije Natuur" bracht natuurlijk velen
angst en vrees en men meende onheil te kun
nen afwenden door bulten zielebroodjes en ziel
tjeskoeken klaar te zetten.
In dit zeer verbreide gebruik, waarvan uit
Nederland meer gegevens nog verkregen moesten
worden, ziet de folklorist zuiver animistische
trekken, die hem een verklaring geven voor
menige onverklaarbaar geachte volksrellgieuze
voorstelling.
Dit omdolen der zielen heeft zeer waarschijn
lijk het aanzijn geschonken aan volksfantasieën,
waarbij in grooten getale de zielen ondfcr lei
ding van een aanvoerder als een soort wilde
jacht het luchtruim onveilig maken. In Dultsch-
land kent men zelfs de zegswijze: ,Auf Aller
heiligen und Alleroeelen fllegt aller Teufel” en
volgens Rochholz moet In de dalen van de
AltmUhl en den Donau de vage herinnering
nog voortleven aan Vrouw Berthe of Vrouw
Holle, die bij haar jaarlijksch bezoek aan de
aarde vergezeld wordt van 11.000 luchtelf en, die
voor haar zilveren draden sponnen.
Daar Vrouw Holle dikwijls als een zeer oude
vrouw wordt voorgesteld en mogelijk als zoo
danig identiek Is aan de oud geworden vege-
tatledaemon, gerepresenteerd In de oude kalen-
derpersonificatle, is ln-deze richting waarschijn
lijk de verklaring te vinden voor den ook In
Nederland verbreiden naam van ouwewijven-
zomer”, dien we als „Alt-Welbersommer” In
alle Germaansche landen aantreffen.
Eveneens wijzen de vele volksverhalen op anl-
mlstisehen oorsprong, waarin de vrouwtjes van
dwergen In den laten herfsttijd de zijde spin
nen, die het late herfstlandschap In zulk een
geheimzinnige sfeer weven, en den voor schoon
heid ontvankelijken wandelaar de ontroering
brengt van „het vliegend zomert je” als:
D«1 la da uilroap die U herhaaldelijk
lult vernemen el> Uw aitkemer ingericht
ia met ameekvelle en geed algewerkle
meubelen.
In ome modelkamer* vindt U vole van I
I die gesellipe interieur*.
j.1 Nakwam* binnenhuisarchitecten ai|n de KsM
51 ontwerpers ervan. Eerste klas meubel-
makera aorgden veer de uitvoering. En
ons geschoold persdneol staat U gaarne
S mei adviesen ten dienste.
VAN
MD
d
1<
h
11
k
r
n
v
n
Vi
n
O'
d
ei
d
n
v<
n
zi
h
d
d
r
n
d
8
r
d
ec
m
di
T
W!
4
BI
4»*
w