ONS BIzA.D
Japans strijdmacht
China
Rede van Churchill
in
President Azana
af getreden?
Het nieuws van heden
FJ
DE BAROMETER
I
WEER EEN JAPANNER
VERMOORD?
Praag protesteert
te Berlijn
Portugal bepleit
zijn houding
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALK M AAK
r
Hl
i
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Tv
A
r
14
Aantal dooden tol vijftien gestegen
Streven naar collectieve
veiligheid
De Locarno-kwestie
Fransch disconto
verhoogd
Met twee procent
Dal van Talavera
overstroomd
De ziekte van Stalin
[n
13
DE GRAAF VAN COVADONGA
Japan wil Noord-China
helpen
De Witten zouden in vyf dagen
22 vliegtuigen der regeerings-
troepen hebben omlaag
geschoten
Nog geen antwoorden op de
Britsche nota
De motieven voor het standpunt
inzake non-interventie
uiteengezet'
Onderzoek naar wapen-
voorraden in België
DIT NUMMLR BESTAAT UIT
BLADZIJDEN
De onderwerping van
Wolde Mariam
Anti-revolutionnaire beweging
op touw gezet
De treinramp nabü
Lourdes
Tegen het Fransche
Volksfront
3500 man Japansche troepen
in Sjanghai
Wordt de anti-Japansche actie
begunstigd door de
Kwomintang?
Hoe de nationalen wenschen
te regeeren
Geen Britsche jnmenging
Tegen de verklaringen van Goeb
bels en Rosenberg op het
congres te Neurenberg
Delbos wenscht byeenroeping
van het bureau
De ontwapenings
conferentie
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40c
p.regel;idem op pag. één 55cp. regel
BH contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroeper»
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
^A\\\\\\\UUIII llir/Z//////A9^
:s.
Engeland moeien
samenwerken voor den vrede
en de vrijheid
Machinerieën in beslag genomen
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1936
I
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
C
l.
r
.4’
van
Framch disconto met twee procent verhoogd.
I
Horeca/ vergadert te Groningen.
O
•i
alle
diensten
Stand ep Vrijde* M »w vm: TOM
Het radiostation van Bilbao heeft
heden
t
Radto-SevilU meldt, dat president Azana Is
afgetreden en ad interim wordt vervaagen deer
Martinir Barrie.
Proces van de Hollandsche Stoomboot Maat
schappij teren den Staat.
t
i
Roeen-
tegen
H. M. de Koningin, H. K. H. Prinses Juliana en Prins Bernhard woonden Donderdag in de omgeving van Rucphen de legerma-
noeuvres in Noord-Brdbant bij. De vorstelijke personen toonden o.m. grootebelangstelling voor een stuk veldgeschut
:1 omdat geen
it bezit om de
Spanje vormen
Desondanks Is een groote hetz-campagne te
gen dit land op touw genet. Twee kwesties ech
ter zijn voor Portugal van belang:
Portugal bepleit zijn houding inzake de non-ia-
terventie en de gebeurtenissen ia Spanje.
De beer A. W. 1. J. baren van Nagell, voorzitter
der Ned. Heide Mjj„ te Barneveld overleden.
Na de legeroefening; dagorder van den oom.
mandant van het veldleger.
Versterking
China.
geschut en ander oorlogstuig hidden. De
geeringstroepen hopen op deze
genstanders onschadelijk te maken.
De opstandelingen hebben verder in vQf
dagen 22 vliegtuigen
troepen omlaag geschoten, terwijl
in dien tjjd slechts twee toestellen verlo
ren.
NEW-YORK 24 Sept. (Stefani). Vandaag is
in tegenwoordigheid van zijn moeder voor de
dertiende maal een bloedtransfusie op den graaf
De Fransche
Delbos
Engeland heeft neg steeds geen antwoord ont
vangen ep z«jn nota aan de Locarno-mogend-
heden.
Memorie van antwoord aan de Tweede W sneer
betreffende bet wetsontwerp tot regeling van
den verkoop door middel van automaten.
Mishandeling van een kind voor de Haarlem-
sche rechtbank.
PARIJS. 24 Sept. (DJt.B.). De beide recht
sche Kamerleden Bouissoud en Bataille hebben
besloten een antl-revolutionnaire beweging op
touw te zetten, welke tegen t Fransche Volks
front is gericht. In alle provincies tal propa
ganda worden gemaakt om binnen afztenbaren
Uid een krachtige beweging te organiseeren.
TOKIO, U Sept. De „Yomiuri Shimbun"
aehrijft, dat het groeiend aantal anti-Ja-
paneche terroristische uitbarstingen in
China de Japansche marine de overtuiging
heeft gegeven, dal de Chineesche regeering
m>eh den wil noch de macht heeft de orde
en den vrede *e bewaren en-de Japanners
kt China te beechermen.
Ofschoon de mogendheden de door Portugal
gemaakte reserves stilzwijgend voorbij ge
gaan zijn, hebben deze daardoor toch niet
hun beteekenls verloren. Portugal heeft zijn
verplichtingen voortvloeiend uit dé prtnei-
pleete toetreding tot de overeenkomst van
niet-inmenglng getrouwelijk vervuld.
van ^e regeerings-
zljself
De vrees van de Portugeesche regeering is
niet van romantlschen aard, doch kómt slechts
voort uit de verdediging vsm de vrijheid. De
minister-president geeft verder uiting aan zijn
vertrouwen, dat Engeland de houding van Por
tugal zal kunnen begrijpen, zooals dit altijd het
geval was, wanneer Portugal zoo overtuigende
argumenten wist aan te voeren.
o. Ver
in een
h
c
It
It
n
k
c
e
s
U
n
Q
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
▼•Woon Administratie 4330, Radactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Por kwartaal voor Alkmaar 12.—
Voor buiten Alkmaar f2.85
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 booger
De Britsche gezant te Tokio heeft heden
een bezoek gebracht aan den minister van
Bultenlandsche Zaken Arita.
Hjj verklaarde, dat alle geruchten omtrent
een geheime overeenkomst van Britsche auto
riteiten te Hongkong met TsJang Kai SJek in
take Britsche interventie onjuist zijn. De Brit
sche regeering heeft niet het voornemen zich
te mengen in de Japansch-Chineesche betrek
kingen
PARIJS. 24 Sept. (D. N. B.) Ra-
dio-Sevilla deelt mede, dat de pre
sident van de Spaansche republiek,
Azana, zou zijn af getreden en dat
hij ad interim wordt vervangén door
Martinez Barrio.
in een ver
malen zich
1. Hangt van het resultaat van den grooten
slag op het Iberisch schiereiland het tot van
Europa afV
Binnenkort wordt te Nancy een gedenk-
teeken ter nagedachtenis van wijlen koning
Albert I onthuld. Onze foto geeft het
voornaamste ornament hiervan weer, nd.
den degen, op het handvat waarvan een
2. Zou een omwenteling in Portugal voor het
Iberische communisme van grooter waarde zijn
dan wapenleveringen naar Madrid, daar hier
door de opstandelingen-legers in den rug zou
den kunnen worden bedreigd?
Het\b
de rondt
van Oei
van het
belangrijke Óh^li
den naar gelarig
te van Stalin.
De ..Matin" v<
op -
set. De militaire atthet
worden door Jagoda. d<
peoe, naar Moskou ger
trouw aan Stalin te gei
van den stuw-
geopend.
meter water in
het dal van Talavera zijn gestoft, waar de op
standelingen een aanzienlijke opslagplaats van
re-
wijze hun te-
Generaal Matsumuro, de politieke vertegen
woordiger van het Japansche garnizoen in
Noord-China, verklaarde in een interview, dat
Japan Noord-China kan helpen en daarom
wenscht het een stabiele regeering, welke aan
geheel China ten voorbeeld kan worden ge
steld. Matsumuro stelde Kwomintang ver
antwoordelijk voor de voortdurende onrust on
der het Chineesche volk Hij acht thans eten
H)d gekomen voor een scherpe en gevoelige les.
‘De Arabische opstand in Palestina duurt
hu reeds maanden. De Engelschen transpor-
teeren thans groote troepenmassa’s naar
het H. Land, om het oproer te dempen. Hag
Emtn El Mussetn, die te Jeruzalem als lei
der der Arabieren optreedt
Uit Madrid wordt gemeld, dat de reegerings-
troepen gisteravond de sluizen
dam in de Alberco-rlvier hejiben
waardoor tien millloen kubieke
BRUSSEL, 34 September (Reuter). Het par
ket van Brussel heeft vanochtend bij een
maatschappij te Vilvoorde, welke een contract
had gesloten met de vertegenwoordigers van
een bultenlandsche mogendheid voor de le
vering van» 20.000 granaten, een onderzoek in
gesteld.
Het contract was gesloten voor Me^i<
der heeft men een onderzoek ingestelH
ijzergieterij te Haren, waar men den
tijd onderdeelen van granaten maakte,
de bij een onderneming te Berchem St. Aga
tha.
Er was geen uitvoervergunning gevraagd.
De machinerieën «ijn in beslag genomen,
terwijl het gefabriceerde materiaal is verbeurd
BERLIJN, 24 Sept. (Havas). De zaakgelas
tigde van Tsjecho-Slowaklje te Berlijn heeft
den Staatssecretaris van het Rüksminiaterie
van Bultenlandsche Zaken, Dieckhoff een nota
overhandigd, waarin geprotesteerd wordt te
gen de woorden, welke Goebbels en
berg op het congres te Neurenberg
Tsjecho-Slowakije hebben geult.
Het gerucht gaat, dat ook Roemenië gepro
testeerd heeft tegen de beschuldigingen van
de Duitsche pers, dat Roemenië strategische
lijnen heeft aangelegd welke Rusland met
Tjsecho-Slowakije verbinden door Roemeensch
gebied.
LISSABON, 34 Sept. (D. N. B De nota van
den Portugeeschen minister-president, waarin
de motieven voor de houding van Portugal met
betrekking tot de gebeurtenissen in Spanje
worden uiteengezet, en welke reeds In bet kort
in ons blad werd gepubliceerd, is in acht af-
deellngen verdeeld, en behandelt meer in het
bijzonder de geheimenissen in den Spaanschen
burgeroorlog en de reserves der Portugeesche
regeering ten opzichte van het Fransche voor
stel tot niet-inmenglng. In de nota verklaart de
minister-president os, dat bet van belang ia
het wezen-van de Spaansche onlusten en de
politieke beteekenls van de overwinning van de
eene .of de andere partij vast te stellen.
In Volkenbondskrlngen heeft het gebeurde
niet meer dan een lichte nieuwsgierigheid ge
wekt, terwijl de Abesslniache delegatie geneigd
was het gebaar van WoMe Mariam te beschou
wen als een verachtelijke afvalligheid, waarom
trent zij niets meer wilde zeggen.
Te Burgos worden inderdaad
door militairen geleld. De „Junta" bestaat uit
generaals. De secretaris der Junta, kolonel
Montanez, verdeelt het werk over verschillend»
afdeellngen, die men met ministeries zou kun
nen vergelijk, n. Deze opzet schijnt het middel
te zullen worden voor de Spaansche regeering.
indien de witten op beslissende wijze overwln-
PARIJ8, 34 Sept. Het aantal dooden tenge
volge van de treinramp is tot vijftien geete
gen. Acht personen zijn zwaar gewond, vijf
tien kregen minder ernstig letsel.
Behalve de machinist is nu ook een telefo
niste van het station Lourdes aangehouden.
Zij zouden door grove nalatigheid de voor
naamste schuld van het ongeluk dragen.
Generaal Mola te Burgos hei
klaring medegedeeld hoe de r
voorstellen te regeeren.
,J9et leger zal regeeren en v
andere macht voldoende autorit
heterogene elementen die thans
bijeen te houden.”
De toestand in Sjanghai blijft gespannen. He
denmiddag zijn verdere versterkingen van de
Japanners aan land gezet, zoodat zich thans
2500 man Japansche troepen m Sjanghai be
vinden. Naar verluidt willen de Japanners hun
landingsdivisies verdrievoudigen. In politieke
Hedenochtend zijn Japansche versterkingen
in Sjanghai aan land gezet. De commandant
van de Japansche troepen heeft een proclama
tie uitgevaardigd, waarin hij verklaart, dat de
Japansche versterking alleen bedoeld is tot
bescherming van de levens en eigendommen
van de Japanners, doch dat zij. die de orde ver
storen en vijandig optreden tegen de Japanners
streng gestraft zullen worden De correspon
dent van de „Asahl Shimbun" deelt telefonisch
mede, dat op het oogenbllk de toestand te
Sjanghai nog niet zoo gespannen is, dat reden
bestaat te vreezen voor een tweede Sjanghjri-
incident. De Japanners zijn wel verontwaar-
<Mgd doch zjj toonen zich gereserveerd, terwijl
de plaatselijke Chineesche pers zich afkeerlg
toont van de antl-Japansche uitbarstingen.
kringen acht men het waarschijnlijk, dat de
Japanners de sUver-eUanden willen bezetten,
welke den Jangteekiang beheerechen.
De Japansche kolonie in Sjanghai eischt, dat
het Japansche leger in China wordt versterkt
en verlangt verder, dat drie kruisen worden
gezonden naar Dairen. Het doel van deze Japan
sche beweging is onbekend
BIJ het vallen van den avond schoven de Ja
panners hun pantserwagens en tanks in voor
ste linie, doch lieten het verkeer ongehinderd
doorgaan. Bijzonder scherp werden de Chinee
sche wijken, welke door de Japansche troepen
zijn bezet, bewaakt. Alle Japansche bijeenkom
sten in Sjanghai zijn uitgesteld, de scholen zUn
voorlooplg tot Zondag gesloten, aangezien z{j
gebruikt moeten worden voor legering van aan
gekomen versterkingen.
De Chineesche regeering heeft thans haar
standpunt bepaald omtrent bet incident van
Sjanghai, waarbij een Japansche matroos word
gedood en twee gewond. De regeering verklaart,
dat men haar niet de schuld hiervan kan geven,
aangezien het incident plaats had in de inter
nationale concessie. In verband met den ernst
van de kwestie heeft zij evenwel het stadsbe
stuur opdracht gegeven de Japansche autori
teiten bij het onderzoek sooveel mogelijk te
steunen.
LONDEN, 24 Sept. (Reuter). Te Londen is
nog geen enkel antwoord ontvangen op het me
morandum, dat verleden week is toegezonden
aan de regeerlngen van Dultschland, Frankrijk,
Italië en België. In gezaghebbende kringen
wordt er overigens de aandacht op gevestigd,
dat noch van Dultschland noch van Italië een
antwoord werd verwacht voor de Volkenbonds-
vertedering.
„Wy hebben vernomen, dat oud-minlster v.
de Mariam zyn onderwerping is gaan aanbie
den. Indien dit bericht juist is. wenschen wü
niet, dat daaromtrent misverstand bestaat. De
eerste secretaris en het geheele personeel van
de Abesrinische legatie te Parijs verklaren, dat
zü het initiatief van den oud-mlnlster met be
slistheid afkeuren, dat zij nooit van diens stap
pen op de hoogte zijn geweest en dat. Indien
hij werkelijk zyn onderwerping heeft aangebo
den, hij dit slechts voor zich persoonlijk heeft
kunnen doen".
De Japansche marine heeft derhalve maat
regelen genomen, het recht van zelfverdediging
uit te oefenen en het Japansche smaldeel in
China, alsmede de landingsdctachementen te
versterken. Het blad schrijft, dat het een open
geheim is, dat de antl-Japansche actie in
China wordt begunstigd door de Kwomintang.
GENEVE, 24 Sept. (Reuter)
minister van Bultenlandsche Zaken,
heeft het paesidium der Volkenbondsvergade
ring medegedeeld, dat hij voornemens is de
bjjeenroeping van het bureau der ontwape
ningsconferentie te vragen.
Het is volkomen duidelijk, dat de strijd slechts
gaat. om het communisme in Spanje, ook al
heeft het er eerst den schijn van gehad, dat deze
ging tegen de parlementaire democratie. Hier
door hebben de Spaansche gebeurtenissen, on
danks het nationale terrein van den strijd, een
Internationale beteekenls gekregen.
Frankrijk echter niet het Frankrijk van den
„Qual d’Orsay" heeft de kwestie op inter
nationaal terrein overgebracht, door den plicht
tot materieele hulpverleening aan de roode ml-
lltietroepen te motiveeren met de kwestie der
veiligheid aan de grens der Pyreneeën en de ver
bindingen met Noord-Afrika.
Portugal heeft in het daarop gebaseerde
Fransche voorstel tot niet-inmenglng onder
voorbehoud toegestemd.
PARIJS, 24 Sept. (Renter). In een drak-
bezochte vergadering sprak de vroegere
kanselier van de Britsche schatkist
Winston Charchill over de betrekkingen
van Frankrijk en Engeland. Hij begon met
de BMgendheden la te deden la drie kt—
sen: zjj die geregeerd worden door natio
naal-socialisten. «ij. die geregeerd wordea
door bolsXw loten en zjj. die sichzeif regee
ren. Deze laatste regeeringsvorm versokert
volgens Churchill niet aMeen de rechten
van den burger, doch geeft den volkeren
ook een grootere materieele welvaart.
/oegt er aan toe. dat de Jacht
de Trotskiïsttech\elemente»i wordt voortge-
lés in het buitenland
•n leider van de Ge-
öepen om van hun
Vervolgens besprak Churchill de maatrege
len!. welke het moreel en de Idealen van de
beide democratiën Engeland en Frankrijk
kunnen steunen. Als eersten maatregel wenscht
hij. dat beide mogendheden tezamen blijven
voor vrede en vrijheid. Zij zijn niet zoo zwak
en zonder verdediging als sommigen wel den
ken. Churchill noemt hier het Fransche le
ger het mooiste Jues wereld en van de Brit
sche vloot verklaart hij, dat deze kterker te
dan in 1914 en zjj zal dit blijven in de toe
komst.
spoord zich over te geven. Den vertegenwoor
diger van het Internationale Roode Kruis Bro-
cat wordt eveneens aangeraden, Bilbao, waar
hjj op het oogenbllk vertoeft, te verlaten
aangezien een verder verblijf gevaarlijk voor
hem zou kunnen warden.
Verder deelt radio-Buxgos mede, dat dc
Volksfronten hebben getracht de voorhoede
van het rechtsche leger, dat Toledo nadert,
te verdrijven. De artillerie van de opstandelin
gen heeft hen evenwel verdreven en het
Volksfront telde 70 dooden.
De luchtvaart moet nog nader bestudeerd
worden. Verder seide Churchill, dat het ide
aal van collectieve veiligheid moet worden
gehandhaafd, dit is het ideaal van de „groote
massa" en dit drijft de groote massa tegen de
extremisten.
Sprekend over Spanje verklaarde Churchill,
dat de Spaansche regeering een fout beging,
toen zjj de verantwoordelijkheid op zich bleef
nemen, toen zjj de macht niet meer uitoefen
de. Hierdoor wordt het handhaven van een
strikte neutraliteit nog meer gerechtvaardigd.
PARIJS, 24 Sept. (Reuter A. N. P.) De
Banque de France heeft het disconto ver
hoogd tot 5 procent.
Het militaire commando te Burgos deelt
mede, dat de rechtsche troepen, die te Oviedo
ingesloten zijn, een uitval hebben gedaan en
een afdeeling regeeringstroepen op de vlucht
hebben geslagen. Verder hebben de opstande
lingen het dorp Ituz aan den weg naar San
tander, dat door de regeeringstroepen sanzien-
Hjk was versterkt ingenomen. Verder hebben
de vliegtuigen van de rechtsche troepen in, den
loop van Woensdag het hoofdkwaftier van de
regeeringstroepen in Asturië, Langreo gebom
bardeerd.
Nogmaals besprak Churchill de collectieve
veiligheid en verklaarde, dat aan twee voor
waarden moet worden voldaan, de vreedzame
landen mogen niet ontwapenen, zoolang de
makers van den oorlog nog hun wapens sme
den en hun regimenten vormen en vervol
gens. ..wanneer wij deze collectieve veiligheid
zoeken voor onszelf, moeten we deze ook
ernstig aan, de anderen aanbieden." Engeland
en Frankrijk vragen voor zichzelf geen enkele
garantie voor veiligheid en onafhankelijkheid.
Welke zjj niet bereid zijn aan het groote
Duitsche volk aan te bieden, waarmee wij al
len wenschen in goede verhouding van vrede
en welwillendheid te teven.”
Tenslotte wees Churchill nog op de gevaren,
welke een klassegeest oplevert voor de collec
tieve veiligheid en hU veroordeelde de inter
ventie in blnnenlandsche aangelegenheden en
de propaganda, welke belde een ernstige pro
vocatie vormen.
Volgens de Parijsche .Matin" hebben ver
belden» geneesheeren en Akoelof. de secre-
iris van het uitvoerend centraal comité, zich
larV het ziekbed van Stalin begeven.
•d zegt, dat te Moskou het gerucht
doet, dat men tegen de eerste dagen
her een buitengewone vergadering
poljttek bureau zal beleggen, waarop
gingen zulten genomen wor-
van het verloop van de tlek-
NEGEN EN TWINTIGSTE JAARGANG 298
Een gezelschap Japansche jour
nalisten, dat Woensdagavond uit
Peking was vertrokken, miste bij
s»nkom«t te Tientsin een van de
leden.
Heden werd een onderzoek inge
steld en het lijk van den vermiste
werd gevonden, liggend langs de
spoorlijn bij het laatste station voor
Tientsin.
Het onderzoek duurt nog voort.
