ONS BLAD
Japans strijdmacht
China
m
Churchill
van
I
I
Rede
te Parijs
r
President Azana
af getreden?
r
1
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
WEER EEN JAPANNER
VERMOORD!
Praag protesteert
te Berlijn
Portugal bepleit
zijn houding
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
ELASTIEKEN KOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Aantal dooden tot vyftien gestegen
Geen Brit ache inmenging
De Locarno-k wectie
Fransch disconto
verhoogd
Met twee procent
De ziekte van Stalin
ll
1
K
VAN COVADONCA
De ontwapening»?
conferentie
Staal ep Vrijdag M war Vtaai W.<
Voriga ataal: NM
Japan wil Noord-China
helpen
Wordt de anti-Japansche actie
begunstigd door de
Kwomintang?
De Witten zouden in vyf dagen
22 vliegtuigen der regeerings-
troepen hebben omlaag
geschoten
Dal van Talavera
overstroomd
De motieven voor het standpunt
inzake non-interventie
uiteengezet
Delbos wenscht byeenroeping
van het bureau
Onderzoek naar Wapen-
voorraden in België
Engeland moeten
samenwerken voor den vrede
de vryheid
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
De onderwerping van
Wolde Mariam
Anti-revolutionnaire beweging
op touw gezet
Nog geen antwoorden op dg
Britsche nota
i I
-
Tegen het Fransche
Volksfront
De treinramp nabij
Leurde»
Hoe de nationalen wenschen
te regeeren
Binnenkort wordt te Nancy een gedenk-
teeken ter nagedachtenis van wijlen koning
A^ert I onthuld. Onze foto geeft het
voornaamste ornament hiervan weer, n.l.
den degen, op het handvat waarvan een
relief is aangebracht
Tegen de verklaringen van Goeb
bels en Rosenberg op het
congres te Neurenberg
VRUDAG 25 SEPTEMBER 1936
NEGEN EN TWINTIGSTE JAARGANG 298
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
3500 man Japansche troepen
in Sjanghai
Machinerieën in betlag genomen
Strevèn naar collectieve
J veiligheid
A
5
V-i
NOORD HOLLANDSCH DAGBLAD
van
Framch dtacssU met twee
O O
bU
M
.59
re-
B
De
ver-
42
M
.22
•c
IB
IS.
08
PARUS, 24 Sept. (Reuter
Banque de France heeft het
hoogd tot 5 procent.
NEW-YORK, M Sept. (Stefani). Vandaag U
In tegenwoordigheid van zijn moeder voor de
De heer A. W. J. 1. baron van Nagell, veerztttei
der Nel. Heide Mij., te Barneveld overleden.
Na de legeroefeningdagorder van dea eom.
mandant van het veldleger
Heeeeaf vergadert te Groningen.
Preeeo van de Hellandeehe Stoomboot Maat
schappij togen den Staat.
- ---
A. N. P.)
disconto
haar
van
Desondanks Is een groote hets-campagne te
gen dit land op touw gezet. Twee kwesties ech
ter zijn voor Portugal van belang:
PARUS, 24 Sept. (D.N.B.). De beide recht
zche Kamerleden Bodlseoud en BatalUe hebben
besloten een anti-revoiutionnaire beweging op
touw te zetten, welke tegen ‘t Fransche Volks
front is gericht. In alle provincies aal propa
ganda worden gemaakt om binnen afstenbarei-
UJd een krachtige beweging te organiseeren.
Ofschoon de mogendheden de door Portugal
gemaakte reserves stilzwijgend voorbij ge
gaan zijn, hebben deze daardoor toch niet
hun beteekenis Verloren. Portugal heeft zijn
verplichtingen voortvloeiend uit de princl-
pleele toetreding tot de overeenkomst van
niet-inmenging getrouwelijk vervuld.
Mishandeling van een kind voor de Haarlem-
sehe rechtbank.
760
Versterking
China.
Roeen-
tegen
Het is volkomen duidelijk, dat de strijd slecht*
gaat om bet communisme in Spanje, ook a|
heeft het er eerst den schijn van gehad, dat deze
ging tegen de parlementaire democratie. Hier
door hebben de Spaansche gebeurtenissen, on
danks het nationale terrein van den strijd, een
Internationale beteekenis gekregen.
De vrees van de Portugeesche regeerlng is
niet van romantischer! aard, doch komt slechts
voort uit de verdediging van de vrijheid. De
minister-president geeft verder uiting aan zijn
vertrouwen, dat Engeland de houding van Por
tugal zal kunnen^jegrijpen. zooals dit altijd het
geval was, wanneer Portugal zoo overtuigende
argumenten wist aan te voeren.
„Wij hebben vernuuten, dat oud-mlnistc.
de Mariam zijn onderwerping ia gaan aam>..
den. Indien dit bericht juist is. wenschen wv
niet, dat daaromtrent misverstand bestaat. Dc
eerste secretaris en het geheele personeel van
de Abesslnische legatie te Parijs verklaren, da:
zjj het initiatief van den oud-minlster met be
slistheid afkeuren, dat zij nooit van diens stap
pen op de hoogte zijn geweest en dat, indien
hij werkelijk zijn onderwerping heeft aangebo
den, htf dit slechts voor zich persoonlijk heeft
kunnen doen”.
De Arabische opstand in Palestina duurt
nu reeds maanden. De Engelschen transpor-
teeren thans groote troepenmassa’s naar
het H. Land, om het oproer te dempen. Hag
Emin El Mussetn, die te Jeruzalem als lei
der der Arabieren optreedt
LISSABON, 24 Sept. (D. N. B.) De nota van
den Portugeeschen minister-president, waarin
de motieven voor de houding van Portugal met
betrekking tot de gebeurtenissen in Spanje
worden uiteengezet, en welke reeds in het kort
In ons blad werd gepubliceerd, is In acht af-
deelingen verdeeld, en behandelt meer in het
bijzonder de gebeurtenissen in den Spaanschen
burgeroorlog en de reserves der Portugeesche
regeerlng ten opzichte van het Fransche voor
stel tot niet-inmenging. In de nota verklaart de
minister-president o.a„ dat het va^a belang is
bet wezen van da Spaansche onlusten en de
politieke beteekenis van de overwinning van de
eene of de andere partij vast te stellen.
PARIJS, 24 Sept (D. N. B.) Ra-
dio-Sevilla deelt mede, dat de pre
sident van de Spaansche republiek,
Azana, zou zijn afgetreden en dat
hjj ad interim wordt vervangen door
Martinez Barrio.
H. M. de Koningin, H. K. H. Prinses Juliana en Prins Bernhard woonden Donderdag in de omgeving van Rucphen de legerma-
noeuvres in Noord-Brabant bij. De vorstelijke personen toonden o.m. groote belangstelling voor een stuk veldgeschut
1. Hangt van het resultaat van den groeten
slag op het Iberisch schiereiland het lot van
Europa af?
LONDEN, 24 Sept. (Reuter). Te Londen is
nog geen enkel antwoord ontvangen op het me
morandum, dat verleden week is toegezonden
aan de regeeringen van Dultschland, Frankrijk,
Italië en België. In gezaghebbende kringen
wordt er overigens de aandacht op gevestigd,
dat noch van Dultschland noch van Italië een
antwoord werd verwacht voor de Volkenbonds-
vervadering.
T)<- opstandelingen hebben verder in vijf
dagen 22 vliegtuigen van de regeerings-
troepen omlaag geschoten, terwijl «ijself
in dien tijd slechte twee toestellen verlo
ren.
2. Zou een omwenteling in Portugal voor het
Iberische communisme van grooter waarde zijn
dan wapenleverlngen naar Madrid, daar hier
door de opstandelingen-legers in den rug zou
den kunnen worden bedreigd?
TOKIO, 24 Sept. De „Yomiari Shimbun”
Schrijft, dat het groeiend aantal aati-Ja-
paaeche terroristische uitbarstingen in
China de Japansche marine de overtuiging
heeft gegeven, dot de CMneesche [«gearing
noch den wil noch de macht heeft de orde
en den vrede *e bewaren en de Japanner»
BRUSSEL, 24 September (Reuter). Het par
ket van Brussel heeft vanochtend bij een
maatschappij te Vilvoorde, welke een contract
had gesloten met de vertegenwoordigers van
een buitenlandsche mogendheid voor de le
vering van 20.000 granaten, een onderzoek in
gesteld.
Het contract was gesloten voor Mexico. Ver
der heeft men een onderzoek Ingesteld in een
ijzergieterij te Haren, waar men den laatsten
tijd onderdeelen van granaten maakte, zoome
de bij een onderneming te Berchem St. Aga
tha.
Er waa geen uitvoervergunning gevraagd.
De machinerieën zijn in beslag genomen,
terwijl bet gefabriceerde materiaal ia verbeurd
verklaard.
Uit Madrid wordt gemeld, dat de reegerings-
troepen gisteravond de sluizen van den stuw
dam in de Alberco-rlvler hebben geopend,
waardoor tien millloen kubieke meter water in
het dal van Talavera zijn gestort, waar de op
standelingen een aanzienlijke opslagplaats van
geschut en ander oorlogstuig hadden. De
geerlngstroepen hopen op deze wijze hun te
genstanders onschadelijk te maken.
Hedenochtend zijn Japansche versterkingen
in Sjanghai aan land gezet. De commandant
van de Japansche troepen heeft een proclama
tie uitgevaardigd, waarin hij verklaart, dat de
Japansche versterking alleen bedoeld is tot
bescherming van de levens en eigendommen
van de Japcmners, doch dat zij. die de orde ver
storen en vijandig optreden tegen de Japanners
streng gestraft zullen worden. De correspon
dent van de „Asahl Shimbun” deelt telefonisch
mede, dat op het oogenblik de toestand te
Sjanghai nog niet zoo gespannen is, dat reden
bestaat te vreezen voor een tweede Sjanghal-
Incident. De Japanners zijn wei verontwaar
digd doch zij toemen zich gereserveerd, terwijl
de plaatselijke Chlneesche pers zich afkeerig
toont van de anti-Japansche uitbarstingen.
kringen acht men bet waarschijnlijk, dat de
Japanners de zilver-eilanden willen bezetten,
welke den Jangtseklang bebeerschen.
De Japansche kolonie in Sjanghai eischt, dat
het Japansche leger in China wordt versterkt
en verlangt verder, dat drie kruisers worden
gezonden naar Dairen. Het doel van deze Japam-
sche beweging is onbekend
Bij bet vallen van den avond schoven de Ja
panners hun pantserwagens en tanks in voor
ste Unie, doch lieten het verkeer ongehinderd
doorgaan. Bijzonder scherp werden de Chlnee
sche wijken, welke door de Japansche troepen
zijn bezet, bewaakt. AUe Japansche bijeenkom
sten In Sjanghai zijn uitgesteld, de scholen zijn
voorlooplg tot Zondag gesloten, aangezien zy
gebruikt moeten worden voor legering van aan
gekomen versterkingen.
De Chlneesche regeerlng heeft thans
standpunt bepaald omtrent het incident
Sjanghai, waarbij «en Japansche matroos werd
gedood en twee gewond. De regeerlng verklaart,
dat men haar niet de schuld hiervan kan geven,
aangezien het incident plaats had In de inter
nationale concessie. In verband met den ernst
van de kwestie heeft zij evenwel het stadsbe
stuur opdracht gegeven de Japansche autori
teiten by het onderzoek zooveel mogelijk te
steunen.
Generaal Matsumuro, de politieke vertegen
woordiger van het Japansche garnizoen in
Noord-China. verklaarde in een Interview, dat
Japan Noord-China kan helpen en daarom
wenscht het een stabiele regeering, welke aan
geheel China ten voorbeeld kan worden ge
steld. Matsumuro stelde Kwomintang ver
antwoordelijk voor de voortdurende onrust on
der het Chlneesche volk. Hij acht thans den
Hjd gekomen voor een scherpe en gevoelige les.
Te Burgos worden inderdaad alle diensten
door militairen geleid. De „Junta" bestaat uit
generaals. De secretaris der junta, kolonel
Montanez, verdeelt het werk over verschillende
afdeelingen, die ipen met ministeries zou kun
nen vergelijk n. Deze opzet schijnt het middel
te zullen worden voor de Spaansche regeerina.
indien de witten op beslissende wijze overwin- I dertiende maal een bloedtransfusie op den graat
1 van Oovadonga toegepast.
Memorie van antwoord aan de Tweede Kamer
betreffende het wetsontwerp tot regeling van
den verkoop door middel van awtomaten.
In Volkenbondskringen heeft het gebeurde
nlH meer dan een lichte nieuwsgierigheid ge
wekt, terwijl de Abessinische delegatie geneigd
was het gebaar van Wolde Mariam te beschou
wen als een verachtelijke afvalligheid, waarom
trent zij niets meer wilde zeggen.
Generaal Mola te Burgos heeft in een ver
klaring medegedeeld hoe de nationalen zich
voorstellen te regeeren.
„Het leger zal regeeren en wel omdat geen
andere macht voldoende autoriteit bezit om de
heterogene elementen die thans Spanje vormen
bijeen te houden.”
PARUS, 24 Sept. (Reuter). Ia een drak-
beaeehta vergadering sprak de vroegere
kamelter van de Briteehe schatkist
Winston Churchill over de betrekkingen
van Frankrijk en Engeland. Hjj begon mei
Je meponRMon In te «zelen In drie ktee-
esn: af die geregeerd worden deer eetio-
nëal-sectalMen, zü, die geregeerd werden
door bolsjewisten en «ft die sichself regee-
ren. Deee taatste regeeringavorm veruekert
volgens Churchill niet alleen de rechten
van den burger, doch geeft den volkeren
eek een greetere materieele welvaart.
Vervolgens besprak Churchill de maatrege
len, welkf het moreel en de idealen van de
beide democratiën Engeland en Frankrijk
kunnen steunen. Als eersten maatregel wenscht
hij, dat beide mogendheden tezamen blijver,
voor vrede en vrijheid. Zij zijn niet zoo zwak
en zonder verdediging als sommigen wel den
ken. Churchill noemt hier het Fransche lé
ger het mooiste ter wereld en van de Brit
sche vloot verklaart hij, dat deze sterker is
dan in 1114 en zij zal dit blijven in de toe
komst.
r
2 I
S
PARUS. 24 Sept. Het aantal doodentenge
volge van de treinramp la tot vijftien geste
gen. Acht personen zijn zwaar gewand, vijf
tien kregen minder ernstig letsel.
Behalve de machinist is nu ook een telefo
niste van het station Lourdes aangehouden.
Zij zouden door grove nalatigheid de voor
naamste schuld van het ongeluk dragen.
--
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Vsfofoon Administratis 4330, Rsdactis 4220
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar f2.85
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geilluitreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
OENKVE, 24 Seps. (Reuter) De Fransche
minister van Buitenlandsche Zaken, Delbos
heeft het presidium der Volkenbond»vergade
ring medegedeeld, dat hij voornemens is de
byeenroeping van het bureau der ontwape
ningsconferentie te vragen.
Engeland beeft neg steeds geen antwserd ent-
vangen ep z(jn note aan de Docarwe-asagsad-
teeden. -1
Radto-SeviBa meid*, dat president Asana b
afgetreden en ad interim wordt vervangen deer
i Martines Barrio.
Portagal bepleit s*jn bonding inspire de aen-ta-
I tervenUe en de gebeurtenieaen ta Spanje.
Frankrijk echter niet het Frankrijk van den
„Quai d’Orsay” heeft de kwestie op inter
nationaal terrein overgebracht, door den plicht
tot materieele bulpverleenlng aan de roode mi-
Utietroepen te motiveeren met de kwestie der
veiligheid aan de grens der Pyreneeën en de ver
bindingen met Noord-Afrika.
Portugal heeft in het daarop gebaseerde
Fransche voorstel tot niet-inmenging onder
voorbehoud toegestemd.
BERLIJN, 24 Sept. (Havas). De zaakgelas
tigde van Tsjecho-Slowakye te Berlijn heeft
den Staatssecretaris van het Rijksmlnisterie
van Buitenlandsche Zaken, Dleckhoff een nota
overhandigd, waarin geprotesteerd wordt te
gen de woorden, welke Goebbels en
berg op het congres te Neurenberg
Tsjecho-Slowakije hebben geult.
Het gerucht gaat, dat ook Roemenië gepro
testeerd heeft tegen de beschuldigingen van
de Duitache pers, dat Roemenië strategische
lijnen heeft aanggesd welke 'Rusland met
Tjsecho-Slowakije verbinden door Rqemeensch
gebied.
De Japansche marine heeft derhalve maat
regelen genomen, het recht van zelfverdediging
vit te oefenen en het Japansche smaldeel in
China, alsmede de landingsdetachementen te
versterken. Het blad schrijft, dat het een open
geheim is, dat de anti-Japansche actie in
China wordt begunstigd door de Kwomintang.
Volgens de Parijsche .Matin” hebben ver
scheidene geneesheeren en Akoelof, de secre
taris van het uitvoerend centraal comité, zich
naar het ziekbed van Stalin begeven.
Het blad zegt, dat te Moskou het gerucht
de ronde doet, dat men tegen de eerste dagen
van October een buitengewone vergadering
van het politiek bureau zal beleggen, waarop
belangrijke beslissingen zullen genomen wor
den naar gelang van het verloop van de ziek
te van Stalin.
De .Matin’’ voegt er aan toe, dat de jacht
op de Trotskiïstische elementen wordt voortge
zet. De militaire attachés in het buitenland
worden door Jagoda, den leider van de Oe-
peoe. naar Moskou geroepen om van hun
trouw aan Stalin te getuigen.
De luchtvaart moet nog nader bestudeerd
worden. Verder zeide Churchill, dat het ide
aal van collectieve veiligheid moet worden
gehandhaafd, dit is het ideaal van de .xroota
massa” en dit drijft de groote massa tegen de
extremisten.
Sprekend over Spanje verklaarde Churchill,
dat de Spaansche regeerlng een fout beging,
toen zij de verantwoordelijkheid op zich bleef
nemen, toen z*j de macht niet meer uitoefen
de. Hierdoor wordt het handhaven van een
strikte neutraliteit nog meer gerechtvaardigd.
Nogmaals besprak Churchill de collectieve
veiligheid en verklaarde, dat aan twee voor
woorden moet worden voldaan, de vreedzame
landen mogen niet ontwapenen, zoolang de
makers van den oorlog nog hun wapens sme
den en hun regimenten vormen en vervol
gens, „wanneer wij deze collectieve veiligheid
zoeken voor onszelf, moeten we deze ook
ernstig aan de anderen aanbieden.” Engeland
en Frankrijk vragen voor zichzelf geen enkele
garantie voor veiligheid en onafhankelijkheid,
welke zij niet bereid ztjn aan het groote
Duitache volk aan te bieden, waarmee wij al
len wenschen in goede verhouding van vrede
en welwillendheid te leven."
Tenslotte wees Churchill nog op de gevaren,
welke een klassegeest oplevert voor de collec
tieve veiligheid en hij veroordeelde de inter
ventie In binnenlandsche aangelegenheden en
de propaganda, welke beide een ernstige pro
vocatie vormen.
De toestand In Sjanghai blijft gespannen. He
denmiddag zijn verdere versterkingen van de
Japanners aan land gezet, zoodat zich thans
2600 man Japansche troepen tn Sjanghai be
vinden. Naar verluidt willen de Japanners hun
landlngsdlvlsles verdrievoudigen. In politieke
spoord zich over te geven. Den vertegenwoor
diger van het Internationale Roode Kruis Bro-
cat wordt eveneens aangeraden, Bilbao, waar
_hU_ op het oogenblik vertoeft, te verlaten
aangezien een verder verblijf gevaarlijk voor
hem zou kunnen worden.
Verder deelt radio-Burgos mede, dat dc
Volksfronten hebben getracht de voorhoede
van het rechtsche leger, dat Toledo nadert,
te verdrijven. De artillerie van de opstandelin
gen heeft hen evenwel verdreven en bet
Volksfront telde 70 dooden.
Een gezelschap Japansche jour
nalisten. dat Woensdagavond uit
Peking was vertrokken, miste bij
aankomst te Tientsin een van de
leden.
Heden werd een onderzoek inge-
ateld en het lijk van den vermiste
werd gevonden, liggend langs de
spoorlijn hg het laatste station voor
Tientsin.
Het onderzoek duurt nog voort.
Het militaire commando te Burgos deelt
mede, dat de rechtsche troepen, die te Oviedo
ingesloten zijn, een uitval hebben gedaan en
een afdeeling regeerlngstroepen op de vlucht
hebben geslagen. Verder hebben de opstande
lingen het dorp Ituz aan den weg naar San
tander. dat door de regeerlngstroepen aanzien
lijk was versterkt Ingenomen. Verder hebben
de vliegtuigen van de rechtsche troepen in den
loop van Woensdag het hoofdkwartier van de
regeerlngstroepen in Asturjë, Langreo gebom
bardeerd.
Het radiostation van Bilbao heeft heden
de bewoners van Bilbao en Santander aange-
De Briteehe gezant te Tokio heeft heden
een bezoek gebracht aan den minister van
Buitenlandsche Zaken Arita.
HU verklaarde, dat alle geruchten omtrent
••n geheime overeeokomst vj* Brltaete guto*
(iteiten te Hongkong met Tsjang Kal Bjek in
zake Britsche interventie onjuist ztjn. De Brit
sche regeering heeft niet het voornemen zich
te mengen in de Japansch-Chlneesche betrek
kingen
mé
0—
.11.
rek
n»
o
n
w
a
6