ONS BLAD
De eerste maatregelen
STICHTING VAN EEN EGALISATIEFONDS
GROOT 300 MILLIOEN GULDEN
I
WAARDEVERMINDERING VAN DEN GULDEN
Kamers bijeen
Een wetsontwerp tegen prijsstijging heeft
reeds het Departement verlaten
BESCHERMING VAN DE
EERSTE BEHOEFTEN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
I
-ra
6®
Jat
Beroep op middenstand
m3
D
MM
W3P
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1936
De devaluatie zal een ingrijpende
verandering brengen in de
land bouw-crisis politiek
N
Per lossen regel 20 c, ingez. mod. 40 c.
p. regel,- idem op peg. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
De minister van Financiën, mr. P. J. Oud. heeft Zondagmorgen in effn
Departement te Den Haag verschillende besprekingen gevoerd in verband
met de monetaire politiek der regeering. De minister na het. verlaten van
iet deaprtem eptsgeöauw
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Drukte aan de telefoon
Ministerieel echryven
Ik doe daarom op uwe orgtóaüe «p
Naar wij vernemen wordt heden een wetsontwerp, dat be
oogt A prijsopdrijving tegen te gaa>A naar den Raad van
State gezonden, om Dinsdag in de Kamers te worden be-
handeld. In dit wetsontwerp züllen zoowel de prijzen van
diensten en goederen als de huren aan bepaalde regels worden
gebonden.
Voorts heeft de Regeering een ernstig beroep gedaan op de
middenstandsorganisaties, om mede te werken de prijsop
drijving te voorkomen. Deze medewerking is inmiddels toe
gezegd.
Zondagmiddag is een bespreking gehouden tusschen de
regeeringscommissarissen voor de uitvoering der landbouw
crisiswet, teneinde maatregelen te nemen in verband met de
positie van het landbouwcrisisfonds en de steunuitkeeringen
op de verschillende land- en tuinbouwproducten en de
monetaire maatregelen der regeering.
De regeering heeft, in volledige overeenstemming met het
gevoelen der Nederlandsche Bank, besloten ipet ingang van
27 September den uit voer van goud te verbieden, tenzij ge
dekt door een authentiek certificaat van de Nederlandsche
Bank.
Tevens is de Effectenbeurs heden en morgen gesloten.
Nader vernemen wij, dat het gouduitvoerverbód eveneens
geMt voor Ned. Imttë. De Effectenbeurs te Batavia zal even
eens heden en morgen gesloten zijn.
t
l
1.
12.-
Hpe werd
Voorloopig zijn ten aanzien van de landbouw-
uitvoerverbod
van
beteekent,
i
4
den
zou
Een wetsontwerp tot bet tegengaan van on-
redelljke prijsverhooging van goederen, dien
sten en huren heeft reeds het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart ver
laten.
waarbU
van
geweest vanaf Ai
In zooverre is
Beteekent het
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
het andere den
van de twee de
De Tweede Kamer is bijeengeroe
pen tegen a.s. Dinsdag te half twee,
ter behandeling van eenige spoed-
wetsontwerpen.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen
tegen a.s. Dinsdag des avonds te
half negen.
Het Zondag in den voornacht bekend gemaak
te verbod tot gouduitvoer door de Nederlandsche
regeering heeft tot gevolg gehad, dat door tal
van financieele, handels, en industrieele onder
nemingen reeds dezen Zondag hier te lande en
in het buitenland besprekingen zijn gevoerd,
welke ten doel hebben maatregelen voor te be
reiden om een stagnatie in het zakenleven te
voorkomen.
In dit verband kreeg reeds van den vroegen
morgen af de rjjkstelefoon een record aantal
aanvragen voor gesprekken te verwerken. Een
en ander leidde er toe, dat te Amsterdam reeds
van negen uur at extra-personeel in dienst
moest worden genomen, terwijl het tot stand
komen van de overtalrljke telefoonverbindingen
langeren tyd in beslag nam dan op andere Zon
dagen het geval is.
crisisbepalingen de volgende maatregelen ge
nomen;
Alle restitutie-, exportbeschikkingen, enz.
sullen, met uitsondering van de beschik
king voor zoover betreft de teruggave van
binnenlandsche heffing op boter, voorzoo
ver de normale hoeveelheden betreft, voor-
loopig worden stopgezet. Zoo spoedig mo-
geüjk sul worden bekend gemaakt, welke
restitutie, premies ene. met Ingang van 28
September 1936 sullen gelden.
Met ingang van 38 September 1936 zal tot
nader order geen rogge worden gedenatureerd.
Dit geldt ook ten aanzien van partijen, waar
omtrent reeds toezegging tot het houden van
toezicht werd gedaan.
De steun k ƒ3.25 voor gerst wordt met In
gang van 28 September 1936 tijdelijk opgeschort.
Dorschingen dienen echter op den ouden voet
door te gaan. Alle formaliteiten dienaangaande
worden voorloopig gehandhaafd.
Geen monopolie-overeenkomsten zullen ten
aanzien Van den uitvoer van consumptie- en
pootaardappelen_' naar België en
naar Dultschl:
De reductie
wordt tijdelijk
«met ingang van
Voorts kan worden medegedeeld, dat de
gevolgen van het
gond een ingrijpende verandering in de
landbouwcrisispoUUek
sal vqaswrtaan, dat met inachtneming
fls blagen van den landbouw de prtjsen
van de eerste levensmiddelen, tast name
brood en aardappelen,, niet zullen worden
verhoogd.
van het eigen land en van
gend beroep, teneinde hare leden onverwijld
met het bovenstaande in kennis te stellen en
hen uit te noodigen, al het mogelijke te doen,
teneinde door eendrachtig optreden moeilijk
heden, die aan den détailhandel niet anders
dan ernstig afbreuk kunnen doen, te voor
komen.
aan het buiten-
NEGEN EN TWINTIGSTE JAARGANG 299
van de regeering, 01
Teneinde eventueel on zoo kort mogelljken
termijn aan excessen paal en perk te kunnen
stellen, zal het ontwerp eener wet, welke de
mogelijkheid voorziet daartegen op krachtige
wijze op te treden, een dezer dagen de Tweede
Kamer der Staten-Generaal bereiken.
Ik vertrouw, dat uwe Organisatie intusschen
waar mogelljk haar invloed zal doen gelden,
om den détailhandel tegen normale prijzen
voortgang te doen hebben.
Van deze aanschrijving is afschrift gezonden
aan de Kamers van Koophandel en Fabrieken,
met verzoek eventueel te barer kennis komende
klachten inzake prijsopdrijving onverwijld
nauwkeurig te willen onderzoeken en den mi
nister voomoemd daarvan op de hoogte te
brengen.
num
digheden, wel eens fwiwilrt
(Ongecorrigeerd
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar f2.85
Dagblad uitgegeven door de
HV. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Aan de centrale middenstandsorganisaties,
diverse bonden op het gebied van den détail
handel In levensmiddelen, coöperaties en
grootwinkelbedrijven heeft de minister van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart een aan
schrijving gericht van den volgenden Inhoud:
Ik acht het niet uitgesloten, dat een aantal
winkeliers in de gebeurtenissen van den dag
aanleiding zullen zoeken tot een overigens niet
gemotiveerde verhooging van de prijzen der
eerste levensbehoeften.
Afgezien nog van het bezwaar, dat een der-
geltfk optreden de reputatie van het winkelbe
drijf als geheel aal schaden, acht ik het ta
het algemeen belang noodzakelljk, dat onder
de tegenwoordige omstandigheden iedere po
ging in deze richting achterwege blijft at. zoo
al door enkelingen ondernomen, ten spoedig
ste wordt onderdrukt.
veldboonen
Kd worden aangegaan.
bij invoer van Indische maïs
opgeschort.
Voor zoovel betreft de Nederlandsche aard-
appelmeeleentrale is voor alle georganlseerden
tot nader order de verkoop van aardappelmeel
stopgezet. De aardappelmeeloéntrale aanvaardt
geen enkele verplichting voor verkoopen, geslo
ten na 37 September 1936.
De Nederlandsche. Veehouderij-centrale heeft
den verkoop van spek door spekexporteurs stop
gezet.
edenochtend acht uur heeft de minister-president, dr. H.
Coljjn, vanuit de gebouwen van het hoofdbestuur der
P. T. T. de volgende radio-rede gehouden, die over
de beide Nederlandsche zenders en de Phohi werd uitgezonden:
Alvorns een nadere motiveering te geven van het in den
nacht van Zaterdag op Zondag genomen besluit der regeering in
zake onze monetaire politiek, roep ik eerst in de herinnering
terug, dat een zeker aantal landen in 1933, tijdens de Londen-
sche wereldconferentie, als hun gemeenschappelijk gevoelen tot
uitdrukking brachten, dat het wenscheljjk was den z.g. gouden
standaard te handhaven, d.w.z. door afgifte van goud aan el
kander de onderling gestaande muntverhoudingen in het wisse 1-
verkeer te verzekeren.
Deze landen waren zes in getal, n.l. Frankrijk, Italië Zwitser
land, België, Polen en Nederland.
Van deze zes konden Italië en Polen 0en laatsten tijd niet
meer meegerekend worden, trwjjl België, ;na ht vorige jaar een
devaluatie zjjner munt te hebben doorgeméakt, onlangs wel weer
tot het goud terugkeerde, doch niet mer behoorlijk tot het oor
spronkelijk goudblok. nr H CnlUn
Zoo waren er van de zes dan maar drie meer overgebleven
n.l. Frankrijk, Zwitserland en Nederland, en weliswaar behoorde ook Amerika sinds eenigen tijd tot de landen,
die het wisslverkeer door goudafgifte steunden, doch de goudwaarde van den dollar was daar nog niet defini-
tief; de dollarwaarde kon nog door den President der V.S. veder verlaagd worden .nadat hjj reeds 40 pCt.
van zijn waarde had ingeboet.
Niet zonder bezorgdheid heeft de Nederlandsche regeering den laatsten tijd den gang van zaken op mo
netair terrein gevolgd. Nis*, omdat z^ twijfelde aan de juistheid barer eigen politiek. Het tegendeel is waar. De
aanpassing aan de gewijzigde internationale verhoudin gen op economisch ten financieel terrein was hier een
heel eind en in Ned.-Indië nagenoeg geheel geslaagd en men mocht hopen, dat het eind van een zeer moeilijke
weg in het zicht was.
De bezorgdheid der regeering vond haar oorzaak d an ook in hetgeen hier en daar om ons heen plaats greep
en waarvan geducht moest worden, dat de voornaamste pilaar onder het reeds gehavende goudbloc bezwijken
zou. Men mocht zich niet verhelen, dat de positie van Zwitserland en Nederland heel veel moeiljjker zou
worden, indien Frankrijk zich genoodzaakt zou zien het Belgische voorbeeld van 1935 te volgen en eenigen
tijd den gouden standaard prijs te geven.
Toch meende de regeering. toen bekend werd, dat Frankrijk den gouden standaard ging verlaten, en zij
zich daarover in den nacht van Vrijdag op Zaterdag te beraden had, hVe beproefde politiek nog niet te mo
gen prijsgeven. Vandaar dat in de ochtendbladen van Zaterdag de mededeeling verscheen, dat de regeering
hare tot nu toe gevolgde monetaire politiek onverande ZOu handhaven. Op die houding was mede van in
vloed de op dat tijdstip volstrekt ongegronde verwachting, dat Zwitserland den gouden standaard zou blijven
handhaven. i_
Zaterdag, in den loop van den namiddag, ontving de regeering evenwel door haren gezant te Bern macle
Uiting van den Zwitserschen Bondsraad, dat mem integen(]ee] jB Bern besloten had tot aanpassing van
Zwitserschen frank aan de leidende valuta's en men du, tot prjjsgeving van den gouden standaard
overgaan.
E>it feit maakte een
De positie van c t
Zusterinstelling. Toen dus de sterkere
de nationale en i.---
Zondag is vanwege de regeering
contact gezocht met de verschillen
de middenstandsbonden, de groot
winkelbedrijven en coöperaties, ten
einde - onredelijke prijsverhooging
van levensmiddelen te voorkomen.
Het resultaat hiervan is, dat vol
ledige medewerking werd verkre
gen.
Mocht desniettemin onredelijke
prijsverhooging plaats vinden, dan
zal de regeering met kracht optre
den om zulks te verhinderen.
S..:
X
hernieuwde overweging van het Nederlandsche standpunt noodzakeljjk.
je Zwitsersche Nationale Bank was banktechnisch sterker dan die van de Nederlandsche
ustcun»ic,u..s -van de beide banken <Jen strijd meende te moeten opgeven, moest in
de’nltionale en internationale geldteereld wel de vraag opkomen: nu het eene goudland na het andere den
gouden standaard heeft moeten prijsgeven, nu van de twee laatst overgeblevenen de sterkste
vlag strükt waarom zou nu de laatst overgeblevene het wel kunnen houden?
Dit allés noopte er toe om opnieuw de positie van Nederland in beschouwing te hemen.
Nederland zou nu, met Amerika, dat al 40 pet. gedevalueerd had en waar de mogelijkheid van verdere
devaluatie nog aanwezig was en met België, dat ook reed» gedevalueerd had. deel blijven uitmaken van een
trio waarin het het eenige lid was het eenige land zelfs in de geheele wereld dat zjjn oude munt-
pariteit ongerept had weten te bewaren. -
Hoe werd nu het beeld van den toestand?
Zoo. dat men dan enkele weken, of. op zijn best, een paar maanden zou blijven doorworstelen, met door-
1 end’e sterke schommelingen in den rentevoet, met al de daaraan voor het bedrijfsleven verbonden bezwa
rend om dan ten slotte toch te eindigen met het prijsgeven van den gouden standaard, doch dan met een op
onverantwoordelijke wijze verzwakten goudvoorraad v»n de Nederlandsche Bank.
OnVDit moest worden voorkomen, omdat wjj. temidden van deze grenzenlooze verwarring op financieel ter
rein niet weten wat de toekomst ons nog brengen kan.
Daarbij kwam dan nog, dat men zienderoogen »»n sommigen de gelegenheid bleef schenken om. door
middel van het afvloeiende goud van de Nederlandsche Bank, zich in een nabije toekomst winsten te verze
keren. waarop niet alleen geen enkele zedelijke aanspraak bestond, doch die bovendien aan het land ernstige
schade berokkende.
In die overwegingen wortelt het besluit van de regeering, oré «met ingang van 27 September den uitroer
van goud te verbieden.
Daardoor is verzekerd, dat de Nederlandsche goud schat ter beschikking blijft
het algemeen belang.
Wal beteekent deze maatregel nu eigenlek
Hij beteekent, dat we den z.g. gouden «landaard Wdelpk hebben prijsgegeven, zooals dat ook het geval te
geweest vanaf Augustui 1914 tot eind April 1925..
In zooverre is hejédus ook voor ortr niet iets nieuws.
Beteekent het nijuook waardevermindering van den gulden, zooals door devaluuten gewenscht wordt.
Met volkomen zekerheid valt dit niet te zeggen.
In de periode 1914-1925 zijn er tijden geweest, dat de waarde van den gulden, met betrekking töt
pond en dollar, lager dan normaal kwam te liggen, doch er waren ook perioden, waarbij het omgekeerde het
geval was.
Nu is dit laatste thans niet te verwachten en moet er met het eerste, d.i. eenige waarde vermindering
van den gulden egenover buitenlandsche valuta, gerekend worden.
Twee factoren oefenen daarop voornamelijk invlo ed uit.
De eerste is de kapitaalbeweging en de tweede de aanpassing, voor zooveel <og noodig.
lan<I^ hetPoogPmoet worden gehouden, dat het wensch elijk is. dat de weggevloeide kapitalen weer naar Ne
derland terugkeeren. waardoor kapitaalvlucht vanzelf word tegengegaan, en ook, dat de concurrentie-mo-
gelükheden voor onzen export ten zeerste de aandacht verdienen.
Dit brengt mee, dat de regeering den nieuw geschapen toestand niet geheel aan zjjn eigen ontwikkeling
kan overlaten.
Het betalingsverkeer blijft volkomen vrij.
Maar wel stelt de regeering zich voor, onverwijld aan de Staten-Generaal te doen toekomen een ont
werp van wet tot instelling van een Egalisatiefonds van omtrent 300 millioen gulden, ten einde daardoor
harerzijds invloed te kunnen oefenen op derr loop der wisselkoersen met bet buitenland, gelijk Engeland
ook beeft gedaan «n in Frankrijk en Zwitserland in overweging is.
Daardoor hebben we het in de hand, in samenwerk ing met de Nederlandsche Bank, onnoodige daling van
den gulden te voorkomen.
Dit is ook onvermijdelijk met het oog op het binn enlandsche prijspeil. Verhoogoing van dat prijspeil zal
niet geheel zijn te ontgaan. Wat we uit het buitenland moeten betrekken zal duurder worden, indien de gulden
belangrijk in waarde dalen, zou. maar voor het binnenland ligt de zaak ten deele anders.
Daarom is ook een wóórd van ernstige waarschuwing tegen onnoodige prijsopdrijving op zjjn plaats.
Wie zich daaraan schuldig maakt, verricht een onsociale, oen onvaderlandslievende daad en de regeering aal
niet aarzelen daartegen op te treden met alle bevoegdheden, waarover zij beschikt en die haar verder bij
de wet zullen worden verleend.
Een ontwerp van wet tot het tegengaan van onredelijke prijsopdrijving zal deaer dapam aan da Staten-
Generaal worden aangeboden.
Ook het koopend publiek waarschuw ik met eras t tegen het z-g. „hamsteren** van goederen. Daarvoor
bestaat geen enkele reden.
Er ontstaat geen gebrek aan goederen, dns ia de vlocht in de goederen niet noodig. Wel ia zuIk
vlucht in de goederen, een buitengewone vraag naar goederen, oorzaak ven r~" -
of ten deele zou zijn uitgebleven.
Laat ona volk niet vervalleëf'in de fouten, die eldera, onder gelRhe o
zijn. Laat ona onze koele bezinning behouden.
