ONSBLAD
J
Naar een militair directorium
in Spanje?
'i
heden
4
1 -1
Het nieuws
van
Geruchten rond
Litwinof
Einde Zomertijd
GENERAAL FRANCO ALS
PRESIDENT EN PREMIER
Twee generaals in
een hinderlaag
MajooY Fey uit de
Heimwehr gezet
De muntpolitiek in
het buitenland
JAPANSCH- CHINEESCHE
VERWIKKELINGEN
JOH. LAUWERS
FATCLOP 3
ALKMAAR
RECHTHOUDERS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
De protocollen van
Rome
DEVALUATIE OOK IN
TSJECHO-SLOWAKIJE?
ZUIGELINGEN VOEDSEL
voor eiken leeftijd zoowel voor den
gezonden als zieken zuigeling.
VRAAGT PROSPECTUS AAN
ZOETERMEER
alle plaatsen vertegenwoordigd
r z is
i
I
r
r»
Hy
Zal hy spoedig moeten aftreden?
In Catalonië zou thans
orde heerschen
Na de luchtrace naar
Johannesburg
Goemboes’ aftreden
verwacht
Ten gevolge van de jongste aanslagen op de Engelsche troepentransporten in
Palestina, hebben de Britten talrtike beschermingsmaatregelen genomen
De hopelooze toestand
te Jeruzalem
^0
bid
Twee Chineezen ter
dood veroordeeld
HANDELSOVERLEG TUS
SCHEN AMERIKA EN JAPAN
De pers van Madrid over de
Donderdag gehouden zitting
van de Cortes
Hulp aan de nagelaten betrekkin
gen der verongelukte deelnemers
Hirota vertrekt naar Hokkaido om
den Japanschen Keizer verslag
te geven over den toestand
Een recordhoogte van den Ameri-
kaanschen goudvoorraad
De ambassadeur by het
Vatikaan af getreden
ADVERTENTIEPRIJZEN;
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 g
p. regel; idem op pag. één 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
In den komenden nacht ein
digt de zomertijd. Men zette
dus hedenavond vóór het naar
bed gaan de klok één uur
gaan
terug.
ZATERDAG 3 OCTOBER 1936
Taifoen in Japan
Begin November een bijeenkomst
der onderteekenaars te Weenen
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
F
-
DIT NUMMER BESTAAT UIT'
VEERTIEN BLADZIJDEN
Agrariërs en socialisten eischen
aanpassing van de Tsjechi
sche valuta
Ook deburgemeester van Weenen,
Lahr, is geroyeerd
zou opgevolgd worden
door Daranyi
Oviedo bebombardeerd
„NUTRICIA”
Ruslands financieele steun
Twee schepen in beslag
genomen
1
DERTIGSTE JAARGANG No. 3
M
■-
o
niet
die
f'
n
Deze maatregel, die een zuiver Intern karak
ter draagt, is van geen politiek belang.
De bestorming van het Alcazar. Over de puinhoopen snellen de nationalisten hun
maandenlang belegerden vrienden te hulp
De Japansche militaire attaché te Peking
heeft verklaard, dat de Japansche autoriteiten
in Noord-China maatregelen nemen voor het
geval de Chlneesch-Japansche onderhandelin-
gen mislukken.
Auto-ongeluk met verstrekkende gevolgen on-
der Nispen; het geheele dorp in het donker
gewet.
Een bijzondere medewerker bericht ons,
dat Jeruzalem er verlaten uit ziet, de stra
ten zijn leeg, de winkels gesloten.
Palestina is wachtend op de 25.000 man En-
gelsche troepen.
Door geheel Palestina heen, zoowel In de ult-
JERUZALEM, 2 Oct. (Reuter) Generaal-
majoor Howard, die het bevel voert over de
vijfde divisie en generaal Beauman, die het
beval voert over de vijftiende infanterie
brigade, ztfn gisteravond op den weg van
Acre naar Safad in een hinderlaag gevallen
en onder vuur genomen.
PRAAG, 2 Oct. (DJf-B.) De beid» groot
ste TSjecho-Slowaaksche partijen, de agra
riërs en de sociaal-democraten, hebben be
sloten van de regeering te verlangen, dat de
Tsjechische kroon wordt aangepast aan de
internationale valuta-basls, welke door de
devaluatie in enkele landen is ontstaan
de
ge-
Twee Kantoneezen. Yang Wen Tao en Yeh
Hal Sjeng zijn ter dood veroordeeld wegens
moord op den Japanschen verblndlngs-officler
Nakayama op 9 November van het vorig jaar.
Vrijdag waren wederom de effecten- en goe
derenbeurzen te Parijs heropend.
In flnancieele kringen te Rome wordt verze
kerd. dat Italië het bestaande systeem van con
trole op de wisselmarkt en den buitenlandschen
handel zal handhaven, welke maatregelen ook
genomen mogen worden in antwoord op de de
valuatie van den Franschen franc. Aan terug
keer tot vrijheid op de wisselmarkt wordt niet
gedacht Het schijnt dus. dat men zal overgaan
Te Luxemburg verklaart de regeering catego
risch, dat zij niet denkt aan een devaluatie van
den Luxemburgschen franc.
WASHINGTON, 2 Oct (Reuter) De Fede
ral Reserve Board heeft medegedeeld, dat de
<oudvoorraad der Amerikaansche regeering
op 30 September U'iAW dollar bedroeg,
hetgeen een record beteekent
Hirota vertrekt naar Hokkaido om den Japan
schen keizer verslag te geven ever den Japanseh-
h toestand.
Regeling Inzake den richtprijs van tarwe ge-
wfjsird.
Centrale
industrie ingesteld.
Dnitsche motorschoener b(j Terschelling ge
strand.
Naar de bladen berichten, zouden Amerikaan
sche katoen-belangen overwegen een economi
sche missie naar Japan te zenden. Dit voorne
men gaat evenwel geheel buiten de regeeringen
van b^ide staten- om.
De ambassadeur van de Spaansche re
geering btf tiet Vatikaan. Zulereta, te af
getreden en heeft de ambassade verlaten.
Thans heeft de vertrouwensman van de
voorlooplge regeering van de nationalisten
te Burgos, admiraal markies Magar rich
in het gebouw gevestigd. Van het gebouw
wappert thana de rood-gonden vlag der
■atiawaltei—
Taifoen in Japan; M mensehen en 7 schepen
verqgM
Aftreden van Goemboes verwacht
Generaal Franco sou aansturen op een militair
directorium, waarbg hjj de plaats van president
en premier son innemen.
Begin November zuilen de drie stalen-onder-
teekenaars der protocollen van Rome bijeenko
men te Weenen.
Ca-
verlaten
van een
af gestempeld (foor comlté’s
sf
a
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Om
moge»
ZjjBl
Manschappen der militie zijn behoorlijk ge
kleed. De menigte verdringt zich voor de win
kels, waar kaarten hangen met de posities aan
de verschillende fronten, de radiozenders zen
den communistische redevoeringen uit in de
Fransche taal. Bjj de leiders heerscht ongerust
heid sinds de nederlaag bij Talavera.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS,
Per kwartaal voor Alkméar f2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
Te Barcelona zou orde heerschen. De le
vensmiddelenvoorziening, gaat het bericht
verder, is normaal en de bedrijven werken
op volle capaciteit. In de straten ziet men
de rood-zwarte vlaggen van de Iberische
anarchistische federatie en roode vlaggen.
gestrekte wijngaarden om Hobron en Bethle
hem, als in die in de vlakte van Esdralon tus-
schen Haifa en Nazareth, rotten de druiven aan
de ranken, want er is geen vervoer mogeiUk.
- i m.
Uit Perpignan wordt, volgens een Reuter-te-
legram, bericht, dat de toestand in Catalonië ge
wijzigd zou zjjn sinds de junta van verdediging,
welke geleld wordt door Companys met San-
dino als technisch raadgever, werd gekozen.
Naar vernomen wordt, sal minister-pre
sident Hirota Zaterdagmiddag 19 uur naar
BMMaM» vertrekken ous den Kataar wc-
■lag utt te brengen over de ontwikkeling
van den Japansch-CMneeochen toeotead.
BURGOS, 2 Oct. (Reuter). Kolonel Fran
cisco Franco, een neef van generaal Fran
co, zou verklaard hebben, dat Franco voor
nemens is een militair directorium in te stel
len. Hij zelf sou president en minister-pre
sident worden. Een aanval op Madrid zou
hij persoonlijk leiden.
hetzjj tot een gematigde devaluatie, hetzij tot
maatregelen ter bevordering van den uitvoer.
Hoewel de ministerraad eerst tegen 5 October is
bijeengeroepen, acht men het waarschijnlijk, dat
de beslissingen der regeering eerder bekend zul
len zijn.
De ministerraad van Hongarije heeft Vrijdag
eenige aangelegenheden behandeld, welke be
trekking hebben op door het buitenland geno
men monetaire maatregelen.
De goudvoorraad der Amerikaansche regeering
baAop 30 September JX een recordhoogte.
Twee Britsche generaals in Palestina la
hinderlaag gevallen; de toestand te Jerusalem
is hopeloos.
Minister Slingenberg kondigt verbetering ia
steunwijsiging aan.
Geldkist gestolen uH een postwagen te Rot
terdam. J3
Dit vonnis werd geveld door de bijzondere
Chlneesche dlstrlcts-rechtbank te Sjanghai. Een
derde beklaagde Is vrijgesproken.
Gemeld wordt, dat de krachtige houding der
Chlneesche regeering tegenover de Japansche
eischen ongerustheid in Japansche diplomatieke
kringen heeft veroorzaakt. Deze zijn pessimis
tisch gestemd ten aanzien van de onderhande-
llnpen. De spanning In Sjanghai neemt snel
toe. Japansche mariniers hebben barricades en
prikkeldraadversperringen In Hongkew aange
bracht. De bevolking vlucht uit de wijk.
Uit Hongkong wordt bericht; De toestand tc
Sjanghai en omgeving is zeer verontrustend.
Ixngs de spoorlijnen Nanklng-Sjanghal en
HangtsjouSjanghai wordt een aanzienlijke
Chlneesche troepenmacht geconcentreerd. Van
Japansche zijde wordt het aantal manschappen
langs de Nanklngljjn op 70.000 geschat. De di
plomatieke correspondent van Reuter schrijft
verder, wijzend op het onderhoud van den Brit-
schen ambassadeur te Tokio met den Japan
schen minister van buitenlandsche zaken, dat
het geenszins in overeenstemming is met de fei
ten. dat Engeland zich niet zou interesseeren in
de huidige crisis in het Verre Oosten, zooals wel
wordt beweerd.
Van regeeringszljde wordt echter gemeld, dat
alle aanvallen, die Vooral plaats hebben iff den
sector van Siguenza, worden afgeslagen.
De nationalisten zouden 200 dooden hebben,
terwijl 300 man gedeserteerd zouden zijn. Op
de linie Olias Bargas hebben de regeeringstroe-
pen hun stellingen geconsolideerd en zelfs
zjjn zjj iets opgerukt, hoewel de luchtmacht der
nationalisten actief is.
Naar het radio-station Valladolid mededeelt
zullen 150.000 man en 100 vliegtuigen der natio
nalisten voor de blokkade van Madrid ter be
schikking worden gesteld.
WEENEN, 2 Oct. (Reuter). In welinge
lichte kringen wordt bevestigd, dat de
ministers van Buitenlandsche Zaken der
drie staten-onderteekenaars van de pro
tocollen van Rome, begin November zullen
bijeenkomen te Weenen.
Gistermorgen is te Burgos plechtig de macht
overgedragen aan generaal Franco, die door
de junta tot staatshoofd is uitgeroepen. Bij het
paleis van den militairen gouverneur werd
Franco verwelkomd door generaal Cabanellas.
Franco werd met een onbeschrijfelijk enthou
siasme begroet.
De troepen defileerden voor hem, waarna hjj
zich naar den troonsalon van het paleis begaf,
gevolgd door de stedelijke autoriteiten.
Generaal Cabanellas zeide: „In naam van de
junta draag ik u de hoogste staatsmacht over.".
TOKIO, 2 Oct. De taifoen, waarvoor het
observatorium van Tokio eenige dagen geleden
reeds een dringende waarschuwing bad uitge
geven. heeft thans Naha in het district Oki
nawa getroffen. De stormwind joeg reusachtigc
watergolven op. Voor eoover tot dusverre be
kend is worden 50 personen en 7 vlsschersvaar
tuigen vermist.
Okinawa ligt ongeveer 800 mijl ten zuiden
van Tokio aan den Stillen Oceaan.
behalve de in den aanvang reeds bijeengebrach
te 7.0964)31 roebel, nog 6.964.640 roebel opgele
verd. Tot 2 October zijn dus in totaal 14.061.191
roebel ontvangen. Voor de bijeengebrachte gel
den hebben de vakvereeniglngen levensmidde
len gekocht en die n et twee vrachtschepen, de'
„News" en de .Xoeban” verzonden. De col
lecte duurt voort.
Staatspresident Benesj heeft hierop met den
minister van Financiën en den gouverneur van
de .Tsjechische bank den toestand besproken.
Ten aanzien hiervan schreef de officieuze
.Prager Presse”, dat vermoedelUk nog In den
loop van den nacht een verklaring zou worden
gepubliceerd, waarin de beslissingen van den
ministerraad, welke in den avond van 2 Oc
tober is bijeengekomen, zouden worden bekend
gemaakt.
Het hoofdkwartier te Oviedo deelt mede,
dat een regeerlngsvliegtulg twaalf bommen op
de stad heeft laten vallen, waardoor negen
mensehen gedood werden. Bovendien liet het
vliegtuig een ontvlambare vloeistof vallen. Qe
brand, die daarvan het gevolg was, kon echter
gemakkelDk bedwongen warden.
De Britsche vlootautoriteiten hebben regelin
gen getroffen voor de evacuatie van Britsche
Vrouwen en kinderen uit Hankau en andere ha
vens aan de Yangtze, wanneer dit noodig mocht
blijken. Men leyt er echter den nadruk op, dat
er geen reden is zich ongerust te maken, daar
het hier zuiver voorzorgsmaatregelen betreft.
In Japansche kringen te Sjanghai raamt men,
dat ongeveer 70.000 Chlneesche soldaten samen
getrokken zjjn tusschen Sjanghai en Nanking.
LONDEN, 2 Oct (Reuter) Schlesinger, de
Zuld-Afrikaansche industrieel, die de organisatie
van de vlucht PortsmouthJohannesburg heeft
bevorderd, heeft medegedeeld, dat het bedrag,
dat overbluft na aftrek van de 4000 pond, welke
als prUzen worden uitgekeerd aan Scott en de
andere deelnemers aan den wedstrUd, die de ge
heele route hebben afgelegd, den grondslag zal
vormen voor een fonds ten behoeve van de na
gelaten betrekkingen van kapitein Findlay en
den radio-telegrafist Morgan, ..die bjj Abercom
om het leven zijn gekomen.
PARIJS, 2 óct (Havas). De ..Matin’' vóór
ziet dat een spoedig aftreden Litwinof bedreigt.
Het blad meldt: „diplomatieks kringen te Mos
kou zUn verrast door de arrestatie van Stephan
Rajefsky, die als hoofdredacteur van een krant
te Moskou in de plaats was gekomen van Loe-
kakof, die zelf naar Siberië is verbannen. Ra
jefsky is steeds een beschermeling van Litwinof
gèweest, wiens particuliere raadsman hU was.
De geruchten, die de ronde doen over een
spoedig te verwachten aftreden van Litwinof
zouden hierdoor bevestigd lUken. Onder de per-
sonen, die voor de opvolging van Litwinof in
aanmerking komen, noemt men Potemkin,
Krestinsky, den eersten adjunct van Litwinof en
Mikoyan.”
BOEDABEST, 2 Oct. (D. N. B.) In welinge
lichte krinfcen rekent men erop, dat binnenkort
een wUzigtng zal worden gebracht in de regee
ring. De gezondheidstoestand van Goemboes is
weliswaar verbeterd, doch men twUfelt er aan,
of de geneesheeren hem wel zullen toestaan reeds
nu weer aan het werk te gaan. Men verwacht
thans, dat de RUksbestuurder het noodig zal
oordeelen, de regeering te wijzigen en dat minis
ter van landbouw Daranyi, die reeds nu Ad in
terim de functie van minister-president vervult,
de vorming van een nieuwe regeering zal wor
den opgedragen. De nieuwe regeering zal ver-
moedelUk ook in de toekomst op den door Goem
boes ingeslagen weg voortgaan.
In welingelichte kringen neemt men verder aan,
dat Goemboes na volledig herstel naar HongarUe
zal terugkeeren en zich ter beschikking van het
land zal stellen.
Volgens opgaven van den centralen raad van
Sowjet-vakvereenlglngen heeft de ten gunste
van vrouwen en kinderen in het republlkelnsche
Spanje gehouden collecte onder de arbeiders
De ministerraad heeft echter geen beslissing
genomen in haar bijeenkomst van hedenavond.
In een communiqué wordt medegedeeld,
dat een mlnisterieele commissie is benoemd tot
studie van den toestand.
MADRID, 2 Oct. (Renter). De berichten,
«e hier van de verschillende deden van
het front worden ontvangen, wekken den
indrnk, dat de nationalisten het plan heb
ben, Madrid volkomen te omsingelen.
NANKING. 3 October. (D. N. B.) Chl-
neesche en lapansche diplomatieke kringen
alhier sUn van meening, dat de huidige Ja-
panoch-Chineeoche crisis-van buitengewoon
emstigen aard is. Het optreden van Japen
heeft de houding van China standvastiger
doen worden. De Chlneesche bladen lijn
eenstemmig van oordeel, dat het geduld
thans de grens heeft bereikt. China aal
ingeval van nieuwe eischen niet voor de
verdediging zijner rechten terugdeinsen.
TXjang Kal SJek is Intusschen van Kanton
naar de badplaats Koeling gevlogen,, waar hjj
voortdurend van den toestand op de hoogte
wordt gehouden. Een ontmoeting tusschen hem
en Kawagoe wordt hier niet uitgesloten ge
acht.
De woordvoerder van het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken heeft ten stelligste tegen
gesproken. dat Japan van China heeft ge-
eischt:
1. Autonomie voor de vijf Noord-Chlneesche
provincies.
2. Economische samenwerking der belde lan
den.
3. Het recht op verschillende punten van de
Jangtse troepen te legeren.
4. Het recht, de Chlneesche schoolboeken te
herzien, teneinde een einde te maken aan de
antl-Japansche propaganda.
In de haven van La Rochelle zijn de
Spaansche schepen Jaime en Francisco uit
Bilbao in beslag genomen. De schepen hadden
steenkool en levensmiddelen geladen, zonder
dat beschikt werd over de noodige middelen
tot betaling van de bestelling of, van 4e
douanerechten.
WEENEN, 2 Oct. (8tefani)) In de
heden gehouden bijeenkomst -an Heim-
wehrleiders is overeenkomstig de gisteren
gehouden stemming besloten tot royeering
van den vroegeren vice.kanselier majoor
Fey, den burgemeester van Woenen, Lahr
4B alfa stodere feden, fcun stestt Mtted
verleend aan het door de beide eerstge-
nooautm glnnun Initiatief, toa daul heb-
bende de opperste leiding der bewegipg aan
prins Starhemberg te ontnemen.
Volgens welingelichte kringen bereidt men
een devaluatie voor, welke in geen geval grooter
zal zijn dan 16 pet. n
Deze maatregel zou een aanvulling rijn van
de devaluatie van 10 Februari 1934, toen
Tsjechische kroon met 16,70 pet, werd
devalueerd.
Zoo de druiven getransporteerd worden op
kameelen of ezels, worden de beesten door de
tegenpartij doodgeschoten. Eiken dag vallen er
In die schermutselingen langs de wegen van <0
tot 50 lastdieren.
De toestand wordt hopeloos voor beide par
tijen.
Toch gelooft de bevolking, dat de Catalanen
onoverwinnelUk zullen zijn en zij Interesseeren
zich niet voor de regeering van Madrid. Van de
6000 Franschen, die in normale omstandigheden
te Barcelona wonen, zUn nog slechts duizend
gebleven. Ten kantore van de Air France
is het abnormaal druk. Om het
talaansche grondgebied te
moeten de reizigers voorzien
paspoort, dat is
der anarchisten, socialisten en communisten en
republlkelnsche HnkerzUde. In de haven liggen
tal van oorlogsschepen. De Uruguay en de
Argentina zijn tjokvol met gevangenen. Zoo nu
en dan worden eenlgen hunner overgebracht
naar Montjulch en dan gefusilleerd.
Te Valencia heeft de nederlaag bU Talavera
groote beroering gewekt en is dit aanleiding
geweest tot represailles op gUzelaars. Men
verzekert dat sinds het begin van den burger
oorlog te’ Valencia 6000 personen sUn gefusil
leerd.
Te Malaga hebben de „anarchisten” de
macht geheel In handen. De toestand daar ter
plaatse is zeer crltlek. Te Alicante daaren
tegen is de toestand normaal. De laatste da
gen zijn daar veel vluchtelingen uit Madrid
B&ngekomeii.
De handel heeft een normaal vrij verloop,
doch lederen dag heeft een zeker aantal te
rechtstellingen plaats.
K-
Franco verklaarde daarop: .JDe overwinning
is ons. WU zullen het vaderland redden door
het op te,heffen. Ik heb uw nedewerking
noodig en ben er zeker van, dat gij mij zult
helpen Leve Spanje.”
In een radiorede, gericht tot het Spaansche
volk, zeide Franco, dat de aanstaande regee
ring zich zal inspannen om de sociale orde te
herstellen door allen arbeiders werk te ver
schaffen. De godsdienstvrijheid aldus Franco
zal gerespecteerd worden.
Met andere landen zullen handelsgemeen-
schappen tot stand komen en overeenkomsten
zullen worden aangegaan met landen, die zich
tegenover de Spaansche politiek stellen.
Oeen band zal kunnen bestaan met hen,
tegen onze beschaving strUden”.
Twee afdeelingen mariniers waren met pant
serauto’s en een stuk geschut des morgens vroeg
uit Acre vertrokken voor een verkenning van
den weg. De beide generaals begeleidden de co
lonne.
Plotseling werd van twee zjjden van den
weg het vuur geopend, hetgeen zich een elnd-
weegs verder herhaalde. In beide gevallen werd
de hulp van luchtstrtjdkrachtên ingeroepen,
maar tengevolge van het dichte gebladerte der
langs den weg staande boomen was het niet
mogelijk de rebellen op het spoor te komen.
De marlne-geschutseenheden, die bekend
staan onder den naam Pip, Squeak en Wilfred
worden steeds meer gebruikt in samenwerking
met het leger tegen de opstandelingen. De Pip
Is een tweeponder, de Squeak een driepondcr,
terwijl de Wilfred een zoeklicht is. Deze een
heden zUn alle drie op open vrachtwagens ge
monteerd.
