1
H. BOSSERT ZOON
A. ENTE
VALK’S LUNCHROOM
ONTZETVIERING
IN OUDE DAGEN
A. BEKE
Beleefd aanbevelend E. A. BEKA
vji. Meesterknecht in de Steenhouwerij van N. V. Steel, Alkmaar
A. C. KOOY
VERHUIZINGEN
JAC. KOOP
^5
Bi
HUISHOUDELIJKE EN
WEELDEARTIKELEN
HET MODERNE BINNENHUIS
tea HEILOOER GRAF-
«Tk STEENHOUWERIJ
Naast eerste kwaliteit
geven *U ook
Bonnen voor den Laat-Express
op 8 OCT. Noemt KOOT als uw SLAGER en U is tevreden
SNEL,
ACCURAAT
EN....
VOORDEELIG
h
38
38
H
W. en A. VAN DAALHOFF
I
Ontstemming
f
5%
De Vereeniging opgericht
BEZOEKT gedurende de feesten
HUICBROUWERSTR. 11 hoek Laat ALKMAAR
WIJ ZIJN DEELNEMERS AAN
DE ETALAGEWEDSTRIJD
t
DE GEMEENTERAAD WERKTE
U
i
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
HOUTTIL
STATIONSWEG 6
K
NIET ZOO VLOT MEE ALS NU
Laat 180 Telefoon 2864
Door aanschaffing van een
„WEGWAGON”
zijn wij thans in staat
UITGEBREIDE INBOEDELS
in den KORTST mogelijken tijd te
vervoeren - Vraagt onze speciale tarieven
NIEUWP00RT6LAAN 164 - TELEFOON 2166
Binnen- en Buitenlandsche verhuizingen
ONZE MEUBELEN VAN EIGEN I-
ONTWERP EN FABRIKAAT
MUNTEN UIT DOOR SIERLIJKE
EN DEGELIJKE CONSTRUCTIE
Illi WIJ ZIJN U GAARNE
VAN DIENST MET
MODELLEN
EN CONCURREERENDE
PRIJSOPGAVE
VERT. ZONWEREND
ROLGO-GORDIJN
llllllltlIllllllllllllllllllllllllllllOlllllllllllllllllllllll
LAAT 227 - ALKMAAR
oo«
Hat naambordje
Programma eener feestviering
op 8 October 1860
4
i
N
maar
I
t
L«
1.
-X
een
i
MPRUIJT
r
1
-•
GEDENKPENNING VAN HET PRINSELIJK
PAAR VOOR VERZAMELAARS, SO millimeter
LEPELTJES VAN HET PRINSELIJK PAAR
EN VAN DE OVERIGE. LEDEN VAN HET
HUIS VAN ORANJE, per stak vanaf 65 cent
Bestellingen betreffende het gedenkbord van het
PrinselUk Paar, plateel, kunnen tot 1 November
worden aangenomen
Het Victoriebeeld, dat volgende week weer
tn het middelpunt der belangstelling zal
staan
L
O
O
T
’Bi
Ge
ter
N
I
V
8
L
O
O
T
N
I
E
V
selfs
het
STUARTSTRAAT 45 ALKMAAR
Bes tel hu iaën: Alkmaar: Breedstraat 25 - Telefoon 4251
Amsterdam: Stroomarfct 21 - Telef. 48911
terug
over-
Specinnl
GRAFMONUMENTEN. ZERKEN
GRAFFALEN
Volgens foto’s en eigen teekenlngen
ZEER FIJNE AFWERKING GOEDKOOPSTE ADRES
Het b&tll
Augustwris
ten niet |te
men omyani
he-
Spanjaardt, Joh. Roem,
E. Masdorp,, Dr.
'tide en Dr. J. J.
Beleefd aanbevelend,
---
oei esffirc
ninklUke Prinsen, die daar den gemeenteraad
waren uitgenoodigd en door de legging van
den sluitsteen voor het Vlctorlabeeld in het
Victoriapark. Voortaan sou ook de Nederland*
sche Driekleur op 8 October van eten toren
wapperen.
Als laatste goeete noot vermeldt dr. van Gel*
der, dat op Initiatief van de vereeniging vroeger
dan men had durven hopen, op 30 October
1873 floor den gemeenteraad besloten werd tot
den bouw van een museum op de plaats van
dén ouden schouwburg.
Dit is in het kort de geschiedenis van het
ontstaan van onze, thans Jubileerende Ontset-
vereenlglng, verteld door iemand, flie dat ont
staan van zeer nabij heeft medegemaakt.
Het bekende Huis meteen Kogel (link» boven in den hoek), hetwelk tijdens het
beleg van het Spaansche bombardement te lijden had (foto 4. B. Winter»)
IS DE VERZENDING UWER GOEDEREN
DOOR AUTOVRACHTDIENST
BL ’-’M
is geen overbodige luxe. Can derde deel van
Uw leven brengt U door in dit vertrek. Waarom
zoudt U aan ae slaapkamer dus minder aan
dacht schenken dan aan de overige vertrekken
Met geringe kosten kunt U thans ook in Uw
slaapkamer die echt gezellige sfeer scheppen
Ziet U eent rond in onze showroom en model
kamers.
afschriften uit onze
teneinde een geschikte
oor ons jaarlljksch 8 Oc-
wfj ’n aardig en zeer le-
eenig; volgende dagen, zal eene tentoonstelling
van oudheden tot het beleg betrekkelljk gehou
den worden. Indien de bezitten van zulke
voorwerpen ze daartoe in genoegzame hoeveel
heid. willen afstaan en zal door de rederijkers
kamer een tweede, mogelljk een derde voor
stelling van het historisch drama gegeven wor
den, teneinde de burgerU zooveel eenigszlns
mogellik het genot te geven.
Dit programma werd den 4 Juli 1860 door
eene commissie van drie leden aan den heer
Burgemeester ter hand gesteld, met een ver
zoekschrift aan den gemeenteraad: „om des
Raads goedkeuring met de voor die feestviering
benoodlgde fondsen te erlangen en twee ol
meer Raadsleden te benoemen, die in de com
missie van requestranten zitting konden ne
men.”
Prachtig doorkijkje bij ‘t Hooge Hups
,i
gedenkstukken betreffende gebeurtenissen in
Holland, Zeeland, West-Friesland en Utrecht,
gedurende den 'onafhankelijkheidsstrijd tegen
Spanje, van 1570 tot 1578, in den ouden Doelen,
van 3 tot den 19en Oct. 1861 te houden. Door
de gemeenten Alkmaar, Haarlem. Hoorn, Lel
den, Middelburg, Enkhuizen, Monnickendam,
Nijmegen en drieëntwintig particulieren, waar
onder ook twee uit Amsterdam, welks gemeen
tebestuur de gevraagde voorwerpen met aristo
cratische onverschilligheid geweigerd had, wer
den 412 nummers bijeengebracht, uitnemend
door den heer Cornells Pieter Bruinvis gerang
schikt. Deze tentoonstelling werd door eten Se
cretaris der Vereeniging, Dr. J. J. de Gelder,
geopend, waarbij tenslotte de voorspelling voor
het eerst werd Uitgesproken: „dat licht een
maal een gedenkteeken verrijzen zou aan het
oord, waar Alkmaar streed voor vrijheid, goed
en bloeck en met God voor Nederland over
won.”
lit van den Gemeenteraad van 33
I860: in het verzoek van adressan-
treden, kon men van den al te rul-
ng van het programma, ook
voor een Eeuwfeest, verwachten,
tweede gedeelte van dit besluit, „om tevens van
gemeentewege op gemelden dag geene blijken
van Feestviering te geven", wekte veler onte
vredenheid op. Waarom, vroeg men, wordt dit
geweigerd? Ruim een vijftal weken later bleek
het.
De heer J. Krabbendam zond weldra met
vierentachtig Ingezetenen, 1 October 1860, een
brief aan den Gemeenteraad, waarin uiting
werd gegeven aan de heerschende bevreemding
over het besluit van den Gemeenteraad en
waarin werd verzocht alsnog van gemeentewege
aan de feestviering mee te doen door het laten
bespelen van het carillon en het uitsteken der
vlaggen van openbare gebouwen. In de vergade
ring van 37 October van dat jaar bleef de raad
by zijn besluit, omdat hij meende, dat door
een openbare feestviering de Godsdienstige ge
voelens van belijders der onderscheidene Gods
diensten zouden worden gekwetst.
Om tot de geschiedenis der vereeniging
te keeren, de commissie besloot na lang
wegen het feest op een meer huiselijke wijze ie
herdenken. Daartoe zou op Maandag 8 October,
in het lokaal van oen heer Walraven (sedert
afgebrand en door dat van den heer A. L.
Switzar vervangen), door onzen stadgenoot W.
J. Hofdijk, toenmaals wonende te Amsterdam,
eene toepasselijke feestrede worden uitgespro
ken en, op eten avond van dien dag, door de
Rederijkerskamer Bilderdljk” eene gecostu-
meerde voorstelling worden gegeveix. van het
Historisch drama ven dienzelfden verdienste
lijken dichter, waatvan de handeling, uit het
beleg genomen, door tooneeldecoratiën zou wor-
dsn opgeluisterd, oie gezichten op en uit de
stad Alkmaar In 1573 voorstellen.
De Uedertafel Arfon werd bereid gevonden bij
de Feestrede van den heer Hofdijk een ope
nings- en slotkoor te zingen.
Deze feestviering gelukte bU uitstek. J. van
Leeuwen en Zoon, vuurwerkmakers te Haarlem,
verzochten, bij genoegzame deelneming van in
schrijvers, des avonds een vuurwerk te «oen af
steken, dat evenwel floor een stortbui mln ge
lukkig afliep. De heer Hofdijk sprak tot veler
genoegen. Men gaf zijn feestrede uit: „Ten vier
dag gerechtigd.” De opvoering van Hofdljk's
Alkmaars beleg In 1573 door de Rederijkerska
mer .RllderdUk” gelukte uitstekend, al droeg
het laatste becteljf duidelijke sporen van over-
haaatlng bij Hen Dichter.
K
den 16 November 1860 stelde de voorzitter de
vraag voor: of de .leden het wenschelijk achtten
dat deze commissie zich bereid verklare,
het denkbeeld van Vereeniging was nog niet uit
gesproken om zich als blijvende commissie
tot de viering van Alkmaars ontzet In 1573 voor
de volgende Jaren te constitueeren, doch onaf
hankelijk van het Nuts-Departement en van
de Rederijkerskamer „Bilderdljk.” Met alge
meen- stemmen w.^rd die vraag bevestigend be
antwoord en besloten, na eenige welgezinde In
gezetenen gepolst te hebben, cte commissie met
twee of drie leden te versterken.
Zoo ontstond de vereeniging, die zich bijna
tegelijk met haar ontstaan dadelijk verder ont
wikkelde. ZIJ noemde zich aanvankelijk: Veree
niging tot de jaarlljksche viering van Alkmaars
verlossing in 1573.
De commissie kwam op het gelukkige denk
beeld, om een tentoonstelling van oudheden en
MAAK ER NU REEDS EEN BEGIN MEE
VOOR DE A.S. FEESTDAGEN
verhandeling leek ons ook voor onze
lezers zoo aantrekkelijk, dat we niet aarzelen
daar het een en ander uit over te nemen en
hlexondea te laten volgen.
Na een korte inleiding over de Fransche
overheerschlng In de 18e eeuw, waardoor de
Ontsetvierlng ónmogelijk werd gemaakt en
over de pogingen, <lie vóór 1860 door verschil
lende Instanties en personen werden onderno
men om de viering weer Ingang te doen vin
den, geeft de schrijver het volgende (door ons
hier en daar bekort) relaas.
„Op den 1 November 1859 werd het niet vie
ren van den Gedenkdag van Alkmaars Ontzet
In het Bestuur van het Departement Alkmaar
der Maatschappij tot nut van het Algemeen
ter sprake gebracht, zonder dat dit toen eenig
gevolg had. Men benoefde zich immers niet te
haasten. Op flen 10 Januari 1860 deed het jong
ste bestuurslid, Dr. J. J. de Gelder, een meer
bepaald voorstel tot de verkrijging eener jaar-
HJksche herinnering aan 8 October 1573. Acht
dagen later, op den 17 Januari 1860, bracht het
Bestuur dit voorstel in de Departementsverga-
derlng. Er werd eene afloopende Commissie tot
ondersoek van het voorstel benoemd. Des
commissie bracht in cte vergadering van 22
Mei 1860 haar rapport uit. Onder de beraadsla
gingen deelde de heer p, Spanjaardt mede, dat
bij de Rederijkerskamer „Bllderdjjk” het plan
bestond, om op flsn 8 October een nieuw histo
risch drama „Het oeleg vin Alkmaar” op te
voeren en dat er bU het kader der dienstdoen
de Schutterij 'over het houden eener maske
rade sprake was. Men las de vertaling der
woorden voor, die de Hertog van Alva aan Ko-
nlng Philips geschreven had:
Zoo ik Alkmaar bemachtig, heb ik besloten
geen enkel schepsel In het leven te laten;
voor elke keel zal het mes getrokken zijn.
Daar het voorbeeld van Haarlem gebleken is
niets gebaat te hebben, zal misschien een
voorbeeld van wreedheid de andere steden
wjjs maken l
Die woorden, op een gepast oogenbllk voor
gelezen, gaven den doorslag aan de nog altoos
schommelende balans der beraadslagingen. Er
werd, In overleg met „Bilderdljk”', een commis
sie gekozen, die tot taak kreeg de geheele
feestviering te regelen. Dese commissie
stond uit de heeren P. C,
J Llekeles Oebles, A. Swart,
C. J. de Lange, F. van de V(
de Gelder.
Al dadelijk bleek het, dat, op dit oogenbllk al
thans, de Rederijkerskamer een schitterende
voorstelling op het oog had en dat bjj het ka
der der schutterij tan een gecostumeerden op
tocht gesproken was, maar dat belden de vie
ring van den ontzetdag meer als middel
dan al doel beschouwden. Men moet hierop wel
degelijk het oog houden om te begrijpen, hoe
nog dienselfden avond het volgend ontwerp van
Feestprogramma kon tot stand komen:
-a v- euzend in ou$e
stadsboekerij, t<
stof te vinden vo
tobernummer, vonden ja
zenswaardige verhandeling van Dr. J. J. de
Gelder, rector van het toenmalig Gymnasium,
een In het laatst van de vorige eeuw bekenden
Alkmaarder, over het ontstaan van de Alk-
maarsche Ontzetvereenlging en eten gang van
zaken bij de ontsetvierlng In de jaren 1860 tot
1873.
Deze
WOL en ZIJDE - TRICOTAGE - KOUSEN
HANDSCHOENEN - SJAALS HANDWERKEN
Wel staat thans het schoone monument In
lachende plantsoen, maar het naambordje Vic
toria Park Is sedert 1878 nog In de maak!
Die tentoonstelling vond onverwachten bijval.
Toen al cte uitgaven, ook die der feestviering
van 1861, waren, bestreden, bleef er nog ƒ308,54
voor het vervolg beschikbaar.
Op den 12den Dej 1861 had de eerste ver
gadering der leden (liaata. Er werd een regle
ment vastgesteld en een voorstel van Jhr. M/.
De Jong van Beek van Donk, om de vereeni
ging tevens te doen strekken tot verlevendiging
van alle andere belangrijke feiten van staat- g
kundigen aarfl, uit Alkmaars geschiedenis en“
oudheden, werd met algemeene stemmen aan
genomen en voortaan heette deze vaderlandsche
kring: Vereeniging ter viering van den
denkdag van Alkmaars Ontset In 1573 en
bewaring van andere belangrijke historische
herinneringen dezer stede.
Het eerste bestuur bestond uit cte heeren P.
Spanjaardt, Dr. J. J. de Gelder. Mr. W. van
der Kaay, C. W. Bruinvis, J. J. Slemerln'g
Schaap, E. Masdorp, A. Swart, Joh. Roem en
J. Llekeles Oebles.
Drie Jaren na haar stichting, dus In 1864,
bracht de vereeniging, met toestemming wan
het Gemeentebestuur, haar feestviering bui
tenshuis. Op Zaterdagavond van dat jaar, den
7den October, omdat de Ontzetdag op Zondag
viel, dreef een boot van Avis te Westzaan,
waarop electrisch licht ontstoken werd, voor de
Bierkade op en neer. Na die welgelukte proeve
werden volksspelen In den Hout in 1867, 1868,
1869, 1873, 1876 en 1879 gehouden, waaronder ook
harddraverijen, hoewel men die niet als volks
spelen beschouwen kan. Maar er woel nog geen
vlag van den toren!
Er werden In den loop van die Jaren ook nog
uitvoeringen gegeven, feestreden gehouden en
allerlei zaken gedaan, die de feestviering ton
goeete konden komen.
Het derde eeuwfeest In 1873 werd op onver
gefelijke wijze gevierd. Het werd opgelulsterd
door een bezoek van Z. M. den Konlng en Ko-
Het Uitsteken der vlaggen van de open
bare gebouwen, met uitnoodiging aan de Inge
zetenen, om insgelijks hunne hulsen te versle
ren.
3. Het bqgpelen van het carillon des mor
gens te acht, des middags te twaalf en des
avonds te vijf uren. Des morgens te negen uren
muzikale optocht van het corps muzikanten
der schutterij, als aankondiging der feestvie
ring.
3. Te tien uren toepasselijke volksvoorlezing
of feestrede In de Groote Kerk, waarbij alleen
het geschiedkundigefeit zal behandeld worden,
met vermijding van alles wat cp kerkelijk ge
bied zou kunnen voeren: tot bet houden van
hoedanlge voorlezing reeds door het Departe
ment Alkmaar der Maatschappij tot Nut van
het Algemeen besloten ia.
4. Uitnoodiging aan den Commandant der
Schutterij, om te twaalf uur een Inspectie
over de Schutterij te bévelen.
5. Te een uren volksvermaken, als mastkllm-
men en dergelijke.
6. Des avonds te seven uren een geoostu-
meerde dramatische voorstelling door de Rede
rijkerskamer Bilderdljk, opgelulsterd door op
zettelijk vervaardigde tooneeldecoratlèn, geno
men uit de dagen van het beleg; voor welke
dramatische voorstelling de rederijkerskamer
bjj voorbaat de toezegging van een daartoe pas
send stuk van haar Eerelid en stadgenoot W
J. Hofdijk heeft mogen ontvangen; tot bijwo
ning waarvan de burgerij bU wijze van verte
genwoordiging zal worden uitgenoodigd.
7. Uitnoodiging aan d^ Burgerij, om de hul
zen te verlichten en aan de verschillende bin
nen dese gemMnto gevestigde instellingen van
kunst en aan het kacter der schutterij, om het
publiek, dat aan de tooneelvoorstelllngen geen
deel kan nemen, door nader te vinden midde
len, bezig te houden.
8. Tte elf uren des avonds wordt bet leest
met een «ifargfcrk besloten.
Gedurende den 8 October en aoo noodle
