ONS BLAD
Het bevel
Een encycliek over
het communisme?
ii
van Madrid luidt
„Liever dood, dan wijken
De non-interventie
Ciano’s reis naar
Berlijn
Het vierjarenplan
in Duitschland
GEEN KOLEN EN GEEN
GAS MEER TE MADRID
CHURCHILL SCEPTISCH
GESTEMD
DE BAROMETER
DE LEGERVERSTERKING
IN BELGIË
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Het nieuws van heden
i
Ik
gijzelaars
van
DIT NUMMER BESTAAT UIT
Minister Prieto dood?
De houding van Rusland
Na Madrid CataLoni'è
Drie dooden, 23 gewonden
Pantsertrein ontspoord
VERGIFTIGING
Aanslagen op spoorweg
Addis Abeba-D jiboeti
Gerucht over aftreden
van België’» kabinet
Nog 30 K.M. verwijderd
van de hoofdstad
Ir. Keppler van zijn taak
ontheven
Wordt Rydz Stnygly
maarschalk
Nog meerdere supposities over het
karakter van de besprekingen -
Officieele kringen dementeeren
echter dat hiervan op het
oogenblik sprake is
DE VERKIEZINGEN IN
NOORWEGEN
Treinbotsing in Tsjecho-
Slowakije
Uitwisseling
voorgesteld
Zal Goering in plaats van Goebbels
invloed op de per» krijgen?
Geruchten in Romeinsche kringen,
doch van bevoegde zjjde
niet bevestigd
New-Yorksche kappers
staken
Het denkbeeld, dat Engeland met
Duitschland tot ,,e~n groot
accoord** moet komen
f2.-
I 2.50
Generaal Queipo de Llano meent,
dat met Azana ook de regee
ring zich te Barcelona
zou willen vestigen
Italië, Duitschland en Portugal
laten niets van zich hooren
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Minister Pezas met opper
bevel belast
WOENSDAG 21 OCTOBER 1936
DERTIGSTE JAARGANG No. 18
ADVERTENTIEPRIJZEN t
Per lossen regel 20 g, ingez. med. 40 G
p. regel; idem op pag. één 55 g p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
ACHT BLADZIJDEN
I
I
rl
maarschalk
tot
Onze Romainsche correspondent Mint ons
d.d. 30 Oct.:
ot
er
ll-
Ot
al
gieuze beweging
public eeren.
Van bevoegde
geen bevestiging
zjjde is vooralsnog
te verkrijgen.
Dader van helUgschênnende inbraak in de St.
Monicakerk te Utrecht tot een jaar gevangenis
straf veroordeeld.
Naar Sevilla verder mededeelde, zou Com-
panys gisteren aan Azana hebben medegedeeld,
dat Catalonlë alleen strijdt voor zijn onafhan
kelijkheid
BIJ de verovering van Robledo Chavale door
de nationalisten verloren de regeeringstroepen
320 dooden.
Verder hebben de Witten Torrox nabij Ma
laga ingenomen.
Het radiostation Teneriffe deelt mede, dat
generaal Franco verklaard heeft, dat na de
verovering van Madrid de nationalisten Cata-
lonië zullen aanvallen om daar een einde te
maken aan de roode terreur.
UNGWAR, 20 Oct. (D.N.B.) TijdetJ een bot
sing tusschen een personen- en een goederen
trein bjj het station Tacevo zijn drie personen
om het leven gekomen, terwijl 23 anderen ge
wond werden. Het ongeluk was ontstaan, door
dat de machinist van den personentrein, die
door een explosiemotor werd gedreven, tijdens
den rit door de uit den motor komende benzine
dampen werd bedwelmd en het bewustzijn ver
loor. De onbestuurde trein ijlde toen met voile
snelheid tegen den goederentrein.
Onder-koning Graziani verleende te Addis Abeba talrijke onderscheidingen ter gele
genheid van de herdenking van het begin van den veldtocht in Abessinie, thans een
jaar geleden
Zijn benoeming wordt in geheel Duitschland
breedvoerig gecommentarieerd. De pers spreekt
van niets minder dan een algemeene mobilisatie
van alle krachten des lands.
JOe Goering toevertrouwde missie is totali
tair” schrijft het-Berliner Tageblatt.
Zekere bladen wijzen op de aan Goering ver
leende volmachten, welke zich ook uitstrekken
op het gebied der pers.'
BERLIJN, 24 Oct. (Havas) De riehtW-
nen insake de ten uitvoerlegging van het gis
teren door Hitler aangekondigde rier-jaren-
plan zullen over enkele dagen werden bekend
semaakt.
Teaelfder ttyë sullen eenige door Goering,
den nieuwen dictator voor dit plan fetee-
kende verordeningen worden gepubliceerd.
BRUSSEL, 28 Oct (Benter.) Uit de be
sprekingen van de Vlaamorh nationalisti
sche groepen inzake de rede van den koning
blijkt, dat sjj zich niet kunnen vereenigen^
met het programma tot versterking van het
Te Luik is een vrouw gearresteerd, die 15
personen door middel van digitaline sou heb
ben vergiftigd.
Uit Addis Abeba wordt gemeld, dat een aantal
kleine torpedobooten van de Italiaansche ma
rine thans een politiedienst op het Tznameer
onderhoudt.
leger. Dese houding verbaast anderen even
wel niet aangesten de nationalisten steeds
hl de oppositie rijn.
NEW YORK. 30 Oct De bond van kappers-
personeel heeft met ingang van vandaag de sta
king geproclameerd in 3.000 kapperszaken te
New York.
De actie -Voer God" meals die In Neder
land nog kort geleden na het schrijven der
bisschoppen to georganiseerd kan ia menig
opzicht als een voorbeeld dienen van de be
weging. die de H. Stoel al lang wenscht op
te wekken.
iisd
liiw
LA CORUNA, 20 Oct (Reuter). De ge-
heele Madrileensche pers publiceert een al
gemeene order van de regeering, luidende:
„De troepen, die niet kunnen oprukken, mo
gen hun post niet verlaten en moeten zich
liever laten dooden dan een stap terug te
wijken.”
Madrid.
Officieele kringen in België dementeeren, dat
er op het oogenblik sprake is van aftreden van
het kabinet
De werkzaamheden der non-Interventie-commis
sie. Italië, Duitschland en Portugal laten
niets van zich hooren.
Dulteche kringen verklaren, dat door Ciano te
Berlijn geen enkel accoord zal worden getoe-
kend.
Zal Goering In plaats van Gosbbeto invloed op
d» pers krijgen?
Wordt generaal Ryds Smygly
•wWWKwECIwI
Treinbotsing in Tsjecho-Slowakije: drie dooden,
,23 gewonden.
Winston Churchill sceptisch gestemd ever „een
groot accoord" met Duitschland.
De Tweede Kamer heeft Dinsdag verschillende
wetsontwerpen, waaronder Re nieuwe Vogelwet
BRU88KL, 38 Oct. (Router.) In officieele
Belgische kringen wordt miegertoeh gede
menteerd, dat op het oogenblik sprake sou
rijn van een aftreden van de Belgtoehe re
geering, semto hedenmiddag het gerucht
ring.
Het vergaan van het K. F. M. stoomschip
„Van der Wtjck” Nég 34 opvarenden vermist.
Motortjalk op bet IJselmeer aan den grond;
OSLO. 20 Oct (D.N.B.) Volgens de voor-
loopige berekening van het resultaat van de
verkiezingen behaalde de arbeiderspartij 70 of
71 zetels tegen 60 in het vorige Storting, de
conservatieven 36 tegen 31, de Agrariërs 18 (33),
de liberalen 23 (34) en de kleinere partijen 3 of
3 (4).
LISSABON, 38 Oct. (D.N.B.) De speciale
ooi respondent van de „Seculo" meldt uit
Talavera, dat het volgens everloopen gis
terenavond te Madrid In het ministerie van
Oorlog tijdens een ministerieels bssprrtlug
tot een ernstige woordenwisseling fa geko
men tusschen minister Prieto en minister
president Largo Caballero. Tijdens dese
woordenwisseling sou Caballero zijn mede-
minister Prieto door een revolverschot heb
ben gedood. Het blad publiceert dit bericht
met alle voorbehoud.
WARSCHAU, 30 October. (Reuter). Volgens
de .Kurjer Czerwony” aou Generaal Rydz
Smygly, de opperbevelhebber van het Poolsche
leger, op 11 Nov. aa. ter gelegenheid van den
Poolscben nalionalen feestdag ter herdenking
van den wapenstilstand, tot maarschalk van
Polen worden bevorderd.
BURGOS, 20 Oct. (D. N. B.) Uit
Madrid wordt vernomen, dat de mi
nister van Binnenlandsche Zaken
Pezas belast is met het opperbevel
ter verdediging van de hoofdstad.
De radioclub van Teneriffa heeft mede
gedeeld, dat de voorhoeden zich aan het
front van Madrid op ongeveer dertig ;K.M.
van deze stad bevinden.
De luchtmacht der nationalisten heeft den
spoorweg MadridValencia gebombardeerd J
en desen geheel onbruikbaar gemaakt.
Hedenmiddag dqelde radio-Sevllla mede,
dat de colonne onder commando van gene
raal Varela, Illescas is binnengerukt. Toen
de nationalisten Illescas binnenrukten, was
de telefonische verbinding niet verbroken en
Varela maakte hiervan gebruik om minis
ter-president Largo Caballero op te bel
len, om hem mede te deelen, dat de natio
nalisten de stad hadden bezet.
BERLIJN, 30 Oct. (Reuter). De Italiaansche
minister van Bultenlandsche Zaken. Ciano, is
vanmiddag in Muenchen aangekomen. Na een
kort oponthoud is NJ naar Berlijn vertrokken
in gezelschap van den Italiaanschen ambassa
deur Attelico, die hem naar Muenchen
was gereisd.
De Vlaamsch nationalisten verheugen zich
over de jongste verklaringen van den koning,
doch betwisten de urgentie van de militaire
kwystle en zjj ontkennen, dat de regeering en
de militaire chefs het noodige vertrouwen en
moreele autoriteit bezitten.
Alles wat Duitschland, behalve teruggave
zijner koloniën verlangt, is, aldus Churchill,
zijn handen vrij te houden in Oost- en
Zuld-Europa. Dit schijnt zeer gemakkelijk
gezegd, doch wat wil het eigenlijk zeggen?
Dit beteekent een der verschrikkelijkste eer-
logen in de geechiedento.
Overeenkomstig het doel, dat de verdediging
van den godsdienst is in zijn primaire beteekento
moet deze actie op een zoo breed mogelijke
basis van samenwerking worden gesteld.
Anderzijds moet de afweer van een gevaar dat
langs zoo verscheidene wegen en onder zulke
verschillende vormen zijp doel tracht te berei
ken ook bij uitstek beweeglijk en levendig zijn
en moet deze actie „Voor God” zich aan de
plaatselijke behoeften en omstandigheden aan
passen.
LONDEN, 20 Oct. De „Daily Telegraph” meldt
uit Djiboeti, dat de spoorlijn tusschen Addis
Abeba en Awasj, welke verleden week Woens
dag door Abesslniërs werd vernield thans is
hersteld. Ten Oosten van Awasj hebben de
Abessinische benden echter nieuwe aanvallen
gedaan en de lijn tusschen Atdem cn Mehesso
opgebroken. Dichte bosschen maken daar de
nadering der aanvallers gemakkeljjk.
Eenige dagen geleden to een gepantserde trein
ontspoord, waarbij de locomotief over den kop
sloeg en machinist en stoker ernstige brandwon-
den opliepen.
LONDEN, 30 Oct. (Reuter). Lord Plymouth,
de president der nlet-lnmengingscommiasie in
zake Spanje, heeft gisteren een schrijven ge
richt aan de Dultsche, Italiaansche en Portu-
geesche gedelegeerden deser commissie, waarin
hij hun verzoekt hun opmerking op de bewe
ringen van Sovjet-Rusland ten aanzien van
Inbreuken op de nlet-lnmengingsovereenkomst
voor het einde dezer week in te dienen De pre
sident hoopt de commissie voor as. Zondag te
kunnen bijeenroepen.
waarlangs de nationalisten de stad binnennik
ten. De generale staf had besloten de stad snel
van levensmiddelen te voorzien. langs den weg
was overal een nauwe doorgang voor het con-
vool opengelaten en op enkele punten reed
men onder het vuur van den vijand. Met spron
gen werd voortgerukt met gedoofde lichten.
Het convool reed langs de eerste huizen der
stad, welke vernield zijn door granaten, bom
men en dynamiet De loopgraven, welke op een
100 meter van den weg zijn gegraven zijn voor-
loopig dichtgegooid met zandzakken, waarop
nog de bloedvlekken zichtbaar zijn. Deze loop
graven geven de grens van de stellingen van
de regeeringstroepen op 4, 5 en 6 October aan,
toen zij nog oprukten tegen de nationalisten,
die de stad bezet hielden. Eindelijk kwam het
convool bij het Noorder-statlon aan, waar een
luitenant en 30 vrijwilligers van de nationalis
ten gedurende 15 dagen de oprukkende regee
ringstroepen tegenhielden.
Zeker is, dat de H. Stoel de anti-religieuze be
weging, die vooral van de communisten uitgaat,
als het grootste gevaar van desen tijd beschouwt
en met de meest waakzame aandacht volgt.
Waarschijnlijk sal de H. Stoel niet nalaten bij
herhaling de katholieken en de gansche be
schaafde wereld tegen dit verderf van het gees
telijk bestaan der menschheld te weer te roepen.
Tr Amsterdam heeft NMa Senff het wereld
record over 154 Yards rugslag verbeterd.
LONDEN, 28 Oct. (Renter). Winsten Chnr-
chill heeft gisteravond te Chingford (Essex)
een rede gebonden, waarin h|j zinspeelde
op het door verscheidene persoonlijkheden
geopperde .denkbeeld, dat Engeland son
moeten trachten met Duftsehland toé jeen
groot accoord” te komen.
Het is moeilijk te weten te komen, of dese op
merking niet tot op zekere hoogte de voldoening
dezer organen vertolkt, dat zjj nu ontkomen aan
het toezicht van Goebbels, die tot nu toe pers
dictator is geweest.
Zeker is, dat Goering door X jongste decreet
van Hitler het wint van zijn collega Goebbels.
De pers spreekt de hoop uit. dat Goering
krachtig de nieuwe prijzen zal handhaven en dat
zijn spreekwoordelijke energie van Invloed zal
zijn op den handel.
De Führer heeft, zooals gemeld, Goering be
last met de doorvoering van het vier-Jaren-plan.
Deze opdracht omvat ook de economische kwes
ties, welke de Führer indertijd heeft opgedragen
aan ir. Keppler, in het bijzonder de kwestie van
de grondstoffen.
Ir. Keppler wordt thans van deze taak onthe
ven en generaal Goering zal hem in het kader
van zijn Opdracht een uitgebreid gebied ter be
handeling opdragen.
Generaal Queipo de Llano heeft in een radio
rede den nadruk gelegd op het feit, dat de rt-
geeringscommuniqués steeds korter worden. Uit
het bericht omtrent het bezoek van Azana aan
Barcelona leidde hij af, dat de regeeringsleden
er over zouden denken Madrid te verlaten en
zich te Barcelona te vestigen.
BERLIJN, 30 Oct. (Havas) In Dultsche
politieke kringen verklaart men, dat de bespre
kingen met den Italiaanschen minister van
bultenlandsche zaken betrekking zullen hebben
op den strijd tegen het bolsjewisme
Met klem verklaart men hier, dat „geen
enkel accoord geteekend aal worden”. De
gebenrtentosen in Spanje sollen Mj de be
sprekingen een eerste plaat» Innemen. Het
agentschap Havas vraagt stek af, of het
hier soa gaan om een erkenning van de re
geering te Burgos en aan den anderen kant
van het Italiaansche keizerlijk.
SK NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Dagblad uitgegeven door do
N V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 booger
LONDEN, 20 Oct; (Reuter). De minister van
Bultenlandsche Zaken heeft een telegram ge
zonden aan dei< Britschen zaakgelastigde te
Madrid, Ogilvie Forbes, waarin hij zijn goed
keuring uitspreekt over hetgeen deze heeft ge
daan met toestemming van de Britsche regee
ring, tot vermindering van het gevaar voor de
non-combattanten. In het telegram wordt ver
der gesproken over het groote getal personen,
dat gedurende de troebelen in Spanje als gijze
laars gevangen wordt gehouden. Er bestaat ern
stig reden te vreezen voor het lot van dezen en
de regeering van Zijne Majesteit voelt zich ge
dwongen op zuiver menscheltfke gronden een
beroep te doen op belde partijen om te komen
tot een overeenkomst tot uitwisseling van deze
gijzelaars en vooral om de vrouwen vrij te laten
en deze naar een veilige plaats over te bren
gen. Tot dit doel is de Britsche regeering bereid
mede te werken met beide partijen en- indien
transport over zee gewenscht wordt, is zij be
reid de Britsche vloot hiervoor beschikbaar te
stellen.
Den gezant wordt opgedragen onmiddellijk in
dezen zin voorstellen te doen bij de regeering
van Spanje. Bovendien wordt hem opgedragen
in nauw contact te blijven niet de Britsche
vlootautoriteiten en hen op de hoogte te houden
met de ontwikkeling en met hen de eventueele
evacuatie in bijzonderheden te regelen.
Vanmiddag zijn 1500 vrouwen in optocht door
net centrum van Madrid getrokken, met den
kreet „de mannen naar de fronten en de vrou
wen in de achterhoede”.
De optocht vond bij de tallooee toeschouwen
geestdriftige' Instemming.
Het radiostation Barcelona deelt mede, dat
voor het verlaten van Madrid van nu af een
pas noodig is. Personen, die het zonder pas
zouden willen probeeren, zullen als nationalis
ten worden beschouwd.
Hij verklaarde, dat het ongetwijfeld voor
Groot Brittannië, en wellicht ook voor Frank
rijk, gemakkelijk zou zijn met Duitschland een
accoord tot stand te brengen.
Er gaan geruchten 4at H. Vader Mnnenkart
een encycliek ever hef communisme zul pubM-
ceeren.
De regeering te Madrid beveelt, dat men rich
liever moet laten dooden, dan een stap terug
te Wijken; de nationaltoten neg 38 KJL van de
hoofdstad verwijderd.
De Spaansche minister Pesos to benoemd tot
opperbevelhebber van de verdediging vaa
In Madrid wordt de rantsoeneering der Inwo
ners steeds strenger. Er is geen huisbrand-
steenkool en geen gas meer, 'aldus verklaart
generaal Queipo de Llano.
het dorp Tardlenta beheerscht, hetwelk nu wel
spoedig vallen zal.
Voorts werd voor den zender medegedeeld,
dat minister Prieto de nationalisatie heeft
alle fabrieken van lucht
zullen raden van beheer
ingesteld, gevormd door vertegenwoor
digers der regeering en der arbeiders.
Zondagavond is de correspondent van Havas
met het eerste convool levensmiddelen, bestaan
de uit 60 vrachtauto’s, Oviedo binnengetrokken,
tezamen met andere Fransche en Britsche jour
nalisten. De bevolking kwam onmlddellijk van
alle zijden toegestroomd, om nieuws uit het
overige Spanje te vernemen.
De correspondent van Havas had de reis
gemaakt op een auto, volgeladen met zakken
rjjst, aardappelen en hammen, welke gezonden
waren door de bewoners van de dorpjes in de
omgeving aan de „dappere verdedigers van
Oviedo”, zooals met groote letters op de auto's
stond vermeld.
Het convool reed langs denzelfden weg ate*
in sommige Romeinsche kringen
gaat het gerucht, dat de Paus bin
nenkort een encycliek over het com
munisme of liever over de anti-reli-
van dezen tgd zal
Volgens nog niet bevestigde geruchten heb
ben de nationalisten de stad Antora aan den
grooten autoweg Jerez de la FronteraMalaga
ingenomen. Hierdoor zouden de nationalisten
tot 40 K.M. ten Westen van Malaga zijn op
gerukt.
De vijfde divisie van de nationalisten, welke
nabij Huesca strijdt, deelt mede, dat zij een
strategisch punt aan den ^patweg Almudevar
Tardiente heeft ingenon^B. Een aanzienlijke
hoeveelheid oorlogsmateriaal werd buitge
maakt.
Volgens betrouwbare berichten bevindt het
eiland Fernando Po. eên Spaansche bezitting
in de baal van Blafra, aan de Westkust van
Afrika, zich thans in handen der nationalis
ten. De gouverneur is verbannen en er is een
voorlooplg bewind gevormd, waarip ook l»
heemschen vertegenwoordigd zijn. Aanhangers
van Madrid zijn gevangen gezet, teneinde „bur
geroorlog te vermijden”.
La Coruna heeft medegedeeld, dat de regee
ringstroepen, die in den sector Guadarrama na
bij Chaplneria tot den aanval waren overge
gaan, verslagen zijn. Daarbij zijn 320 dooden en
210 geweren op het slagveld achtergelaten. In
den sector Teruel hebben de opstandige lucht-
strjjdkrachten een bombardementstoestel, drie
jachtvliegtuigen en een verkenningstoestel der
loyale troepen neergeschoten. In den sector
Huesca hebben de rechtschen zich meester ge
maakt van Santa Vitoria, een hermitage die
De veronderstellingen hebben volgens het bu
reau niets onwaarschijnlijks.
De diplomatieke redacteur van het agentschap
Stefanl, aldus wordt uit Rome gemeld, riet in
het bezoek van Ciano aan Berlijn en Berchtes
gaden een bijdrage tot een constructieve poli
tiek in Europa. Italië en Duitschland zijn ver
bonden door belangrijke economische accoor-
den, die zich tijdens de sanctieperkxie hebben
ontwikkeld. Zij spelen bovendien een vooraan
staande rol in bet ruilverkeer der Qonauian-
den. Het is dan ook volkomen natuurlijk, zoo
besluit de redacteur van Stefani. datUtfe Ita
liaansche en Dultsche leidende persoonlijkhe
den met elkaar voeling houden, waar net hun
directe belangen en de algemeene politiek van'
samenwerking betreft.
werd
minister Prieto
voorgeschreven van
vaartmateriaal. Er
worden
In Russische kringen te Lonaen acht men de
berichten, volgens welke de Muskousche regee
ring besloten zou hebben haar vrtiheid in de
Spaansche kwestie te hernemen en zich terug
te trekken uit de non-lnterventie-commlssle.
voorbarig.
Men voegt hier echter aan toe, dat het hier
gaat om een veroAderstelllng, die niet afgewe
zen kan worden en welker verwerkelijking af
zal hangen van de houding der drie mogend
heden, die beschuldigd worden van zekere in
breuken op de nlet-lnmengingsovereenkomst. 1
Het schijnt, dgt het mogelijk is, dat de Rus
sische regeering Mnnen een vrij korten tijd haar
standpunt in d«n zal bepalen.
In de omgeving van Madrid betrekken de regeeringstroepen hun stel
lingen om de opdringende nationalisten tegen te houden.