Het bevel
Eén encycliek over
het conunünisme?
J
van ^Madrid luidt
„Liever dood, dan wijken
ONS BLAD
heden
m
Ciano’s reis naar
Berlijn
1
Het vierjarenplan
Duitschland
De uitwijzing
ingetrokken
Het nieuws van
I
I
DE BAROMETER
GEEN KOLEN EN GEEN
GAS MEER TE MADRID
DE LEGERVERSTERKING
IN BELGIË
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
CHURCHILL SCEPTISCH
GESTEMD
1
f
gyzelaara
van
Na Madrid Catalonië
Drie dooden, 23 gewonden
Pantaertrein ontspoord
-
VERGIFTIGING
Ki
1
I
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Onder-koning Graziani verleende te Addie Abeba talrijke onderscheidingen ter gele
genheid van de herdenking van het begin van den veldtocht in AbsssinU, thans een
jaar geleden J
Zal Goering in plaats van Goebbels
invloed op de pera krygen?
Ir. Keppler van zijn taak
ontheven
Wordt Rydz Smygly
maarschalk
Geruchten in Romeinsche hntiRtn,
doch van bevoegde zyde
niet bevestigd
Nog meerdere supposities over het
karakter van de besprekingen
New-Yorksche kappers
staken
Officieele kringen dementeeren
echter dat hiervan op het
oogenblik sprake is
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Gerezen conflict met Duitsch
land wordt volledig tot
oplossing gebracht S
I
Aanslagen op spoorweg
Addis Abeba-Djiboeti
L
Treinbotsing in Tsjecho-
Slowakije;
Minister Pezas met opper-
bevel belast
BURGOS, 20 Oct. (D. N. B.) Uit
Madrid wordt vernomen, dat de mi
nister van Binnenlandsche Zaken
Pezas belast is met het opperbevel
ter verdediging van de hoofdstad.
Het denkbeeld, dat Engeland met
Duitschland tot „een groot
accoord” moet komen
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
-
Uitwisseling i
voorgesteld
Minister Prieto dood?
'f
WOENSDAG 21 OCTOBER 1936
DÉRTICSTE JAARGANG No. 18
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingei. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
Zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Nog 30 K.M. verwijderd
van de hoogstad
LA CORUNA, 20 Oct (Reuler). De ge
heels Madrtfeensche pen publiceert een al
gemeene order van de regeerii<, luidende:
»De troepen, die niet kunnen oprukken, mo
gen hun post niet verlaten en moeten zich,
liever laten dooden dan een stap ter
wijken.”
I
:a[ I
Gerucht over aftreden
van België’* kab^^
Generaal Queipo de Llano meent,
dat met Azana ook de. regee
ring zich te Barcelona
zou willen vestigen
;L
s
DE VERKIEZINGEN IN
NOORWEGEN
In de omgeving van Madrid betrekken de regeerlngstroepen hun stel
lingen om de opdringende nationalisten tegen te houden.
V
licht
jes*
e
O
T-S
■llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlIllllllllllllillHIHHII
t
N00RD-H0LLANBS6H DAGBLAD
Stand op Woensdag 1» mr va: 753.4
Vorige stand: 757.4
Naar Sevilla verder mededeelde, zou Com-
panys gisteren aan Azana hebben medegedeeld,
dat Catalonië alleen strijdt voor zijn onafhan
kelijkheid
Uit Addis Abeba wordt gemeld, dat een aantal
kleine torpedobooten van de Italiaanache ma
rine thans een politiedienst op het Tanameer
onderhoudt.
Te Luik is een vrouw gearresteerd, die IS
personen door middel van digltaline zou heb
ben vergiftigd.
liaansche ei
den met eli
Onze Itamalnacbe correspondent seint, ons
d.d. Oct.:
Bjj de verovering van Robledo Chavale door
de nationalisten verloren de regeerlngstroepen
320 dooden.
Verder hebben de Witten Torrox nabij Ma
laga ingenomen
Het radiostation Teneriffe deelt mede, dat
generaal Franco verklaard heeft, dat na de
verovering van Madrid de nationalisten Cata
lonië zullen aanvallen om daar een einde te
maken aan de roode terreur.
Vanmiddag zijn 1500 vrouwen in optocht door
net centrum van Madrid getrokken, met den
kreet „de mannen naar de fronten en de vrou
wen. in de achterhoede”.
De optocht vond bjj de tallooze toeschouwers
geestdriftige instemming.
leger. Dese houding verbaast anderen even
wel niet, aangezien de nationalisten steeds
In de oppositie zijn.
NEW YORK, 30 Oct. De bond van kappers-
personeei heeft met ingang van vandaag de sta
king geproclameerd in 3.000 kapperszaken te
New York
De actie „Voo^ God” sooals die In Neder
land nog kort geleden na het schrijven der
bisschoppen Is georganiseer^ kan in menig
opzicht als een voorbeeld dienen van de be
weging, die de H. Stoel al lang wenscht op
te bekken.
sen der
i, bom-
op een
BERLIJN, 20 Oct. (Havas) De rfchUU-
nen inzake de ten uitvoerlegging van het gis
teren door Hitler aangekondigde vier-Jaren
plan zullen over enkele dagen worden bekend
gemaakt.
Tesolfder tjjd zullen eenige door Goering,
den nieuwen dictator voor dB plan gvtcs
kende verordeningen worden gepubliceerd.
BRUSSEL, 26 Oct. (Reuter.) Uit de be
sprekingen van de Vlaamsch nationalisti
sche groepen inzake de rede van den koning
blijkt, dat zjj zich niet kunnen vereenigen
met het programma tot versterking van bet
Officieele kringen in België dementeeren, dat
er op het oogenblik sprake is van aftreden vta
het kabinet.
BRUSSEL, 26 .Oct. (Reuter.) In officieele
Belgische kringen wordt categorisch gede
menteerd, dat op bet oogenblik sprake zou
zijn van een aftreden van de Belgische re
geering, sooals hedenmiddag het gerucht
ging.
Overeenkomstig het doel, dat de verdediging
van den godsdienst is in zün primaire beteekenls
moet deze actie op een zoo breed mogelijke
basis van samenwerking worden gesteld.
Anderzijds moet de afweer van een gevaar dat
langs zoo verscheidene wegen en onder zulke
verschillende vormen zijn doel tracht te berei
ken ook bjj uitstek beweeglijk en levendig zijn
en moet deze actie „Voor God” zich aan de
plaatselUke behoeften en oa^ttandigheden aan
passen.
UNGWAR, 20 Oct. (D.N.B.) HJderji een bot
sing tusschen een personen- en een goederen
trein bij het station Tacevo zijn drie personen
om het leven gekomen, terwijl 23 anderen ge
wond werden. Het ongeluk was ontstaan, door
dat de machinist van den personentrein, die
door een explosiemotor werd gegeven, tijdens
den rit door de uit den motor komende benzine
dampen werd bedwelmd en het bewustzijn ver
loor. De onbestuurde trein ijlde toen met volle
snelheid tegen den goederentrein.
Het radiostation Barcelona deelt mede, dat
voor het verlaten van Madrid van nu af een
pas noodig is. Personen, die bet zonder pas
zouden willen probeeren, zullen als nationalis
ten worden beschouwd.
De Vlaamsch nationalisten verheugen zich
over de jongste verklaringen van den koning,
doch betwisten de urgentie van de militaire
kwestie en zij ontkennen, dat de regeeiing en
de militaire chefs het noodlge vertrouwen en
moreele autoriteit bezitten.
BERLIJN, 20 Oct. (Reuter). De Italiaanache
minister van Buitenlandse be Zaken, Ciano, is
vanmiddag in Muenchen aangekomen Na een
kort oponthoud is hij naar Berlijn vertrokken
in gezelschap van den Itallaauschen ambassa
deur Attelico, die hem naar Muenchen tegemoet
was gereisd.
OSLO. 20 Oct. (D.NB.) Volgens dè VOOC-
loopige berekening van het resultaat van de
verkiezingen behaalde de arbeiderspartij 70 of
71 zetels tegen 69 in het vorige Storting, de
conservatieven 36 tegen 31, de AgrSriërs 16 (23),
de liberalen 33 (34) en de kleinere partijen 3 of
3 (4).
Zondagavond is de correspondent van Havas
met het eerste convooi levensmiddelen, bestaan
de uit 60 vrachtauto’s, Oviedo binnengetrokken,
tezamen met andere Fransche en Brltsche jour
nalisten. De bevolking kwam onmlddellljk van
alle zijden toegestroomd, om nieuws uit het
overige Spanje te vernemen.
De correspondent van Havas had de reis
gemaakt op een auto, volgeladen met zakken
rijst, aardappelen en hammen, welke gezonden
waren door de bewoners van de dorpjes in de
omgeving aan de „dappere verdedigers van
Oviedo", sooals met groote letters op de auto's
stond vermeld.
Het convooi reed langs denzelfden weg als
LONDEN, 20 Oct. (Reuter). Winston Chur
chill heeft gisteravond te Chingford (Essex)
een rede gehouden, waarin hU zinspeelde
op het door verscheidene persoonlijkheden
geopperde denkbeeld, dat Engeland zou
moeten trachten met Duitschland tot „een
groot accoord” te komen.
De uitgewezenen waren de hee-
ren Van Lith Harrebomee, Pe
ters, Hes en Stapels, welke laat
ste in plaats van den heer De
WARSCHAU, 20 October. (Reuter). Volgens
de „Kurjer Czerwotfr” sou Generaal Rydz
Smygly, de opperbevelhebber van het Poolsche
leger, op 11 Nov. as. ter gelegenheid van den
Poolschen natlonalen feestdag ter herdenking
van den wapenstilstand, tot maarschalk van
Polen worden bevorderd.
Voor buiten Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hoöger
Een voortgezette vriendschap
pelijke gedachtenwisseling tus
schen het Nederlandsche gezant
schap te Berlijn en het Duitsche
ministerie van Buitenlandsche Za
ken heeft er toe geleid, dat de
Duitsche regeering de harerzijds
genomen maatregelen tot uitwij
zing van een viertal Nederlanders
uit Duitschland heeft ingetrok
ken.
Door dese intrekking is de weg
geëffend tot verder diplomatiek
overleg, teneinde het gerezen
conflict volledig tot oplossing te
brengen.
LONDEN, 20 Oct. De „Daily Telegraph” meldt
uit Djiboeti, dat de spoorlijn tusschen Addis
Abeba en AwasJ, welke verleden week Woens
dag door Abesslniërs werd vernield thans is
hersteld. Ten Oosten van AwasJ nebben de
Abessinische benden echter nieuwe aanvallen
gedaan en de lijn tusschen Afdem en Mehesso
opgebroken. Dichte bosschen maken daar de
nadering der aanvallers geipakkelUk.
Eenige dagen geleden is een gepantserde trein
ontspoord, waarbij de locomotief over den kop
sloeg en machinist en stoker ernstige brandwon
den opliepen.
Zjjn benoeming wordt in geheel Duitschland
breedvoerig gecommentarieerd: De pprs spreekt
van niets minder dan een algemeene mobilisatie
van alle krachten des lands.
„De Goering toevertrouwde missie is totali
tair” schrijft het Berliner Tageblatt.
Zekere bladen wijzelf* op de aan Goering ver
leende volmachten, welke zich ook uitstrekken
op het gebied der pers.
Het is moeilijk te weten te komen, of deze op
merking niet tot op zekere hoogte de voldoening
dezer organen vertolkt, dat zij nu ontkomen aan
het toezicht van Goebbels, die tot nu toe pers
dictator is geweest.
Zeker is, dat Goering door *t Jongste decreet
van Hitler tiet wint van zljij collega Goebbels.
De pers spreekt de hoop uit, dat Goering
krachtig de nieuwe prijzen zal handhaven en dat
zjjn spreekwoordeljjke energie van Invloed zal
zijn op den handel.
De Führer heeft, zooals gemeld, Goering be
last met de doorvoering van het vier-Jaren-plan.
Deze opdracht omvat ook de economische kwes
ties, welke de Führer indertijd heeft opgedragen
aan ir. Keppler, in het bijzonder de kwestie van
de grondstoffen.
Ir. Keppler wordt thans van deze taak onthe
ven en generaal Goering zal hem in het kader
van zUn opdracht een uitgebreid gebied ter be
handeling opdragen.
LONDEN, 20 Oct. (Reuter). De minister van
Buitenlandsche Zaken heeft een telegram ge
zonden aan den Britschen zaakgelastigde te
Madrid, Ogilvie Forbes, waarin hij zijn goed-
L. Jteuring uitspreekt over hetgeen deze heeft ge-
xiaan met toeatemming van de Brltsche regee
ring, tot vermindering van het gevaar voor de
Apn-combattanten. In h<t telegram wordt ver-
"aer gesproken over hete groote getal personen,
dat gedurende de troebelen in Spanje als gijze
laars gevangen wordt gehouden. Er bestaat ern
stig reden tg vreezen voor het lot van dezen en
de regeering van Zijne Majesteit voeit zich ge
dwongen op zuiver Tnenschelljke gronden een
beroep te doen op beide partijen om-te komen
tot een overeenkomst tot uitwisseling van deze
T gijzelaars en vooral om de vrouwen sry te laten
en deze naar een veüige plaats over te bren
gen. Tot dit doel is de Brltsche regeering bereid
mede te werken met beide partijen en indien
transport over zee gewenscht wordt, is zij be
reid de Brltsche vloot hiervoor beschikbaar te
stellen.
Den gezant wordt opgedragen onmlddellljk in
dezen zin voorstellen te doen bij de regeering
van Spdnje. Bovendien wordt hem opgedragen
In nauw contact te blljyen niet de Brltsche
1 vlootautorlteiten en hen op de hoogte te houden
1 met de ontwikkeling en met hen de eventueele
i evacuatie in bijzonderheden te regelen.
LISSABON, 26 Oct. (D.N.B.) De speciale/
correspondent van de „Seculo” meldt uit
Talavera, dat het volgens overloopers gis
terenavond te Madrid in het ministerie van
Oorlog tijdens ten asfaisterieete bespreking
tot een ernstige woordenwisseling Is geko
men taaschen minister Prieto «n mintetee-
president Largo Caballero. Tijdens dese
woordenwisseling zou Caballero zijn mede-
minister Prieto door een revolverschot heb
ben gedood. Het blad publiceert dit bericht
met alle voorbehoud.
De veronderstellingen hebben volgens het bu
reau niets onwaarschijnlijks.
De diplomatieke redacteur van het agentschap
Stefanl, aldus wordt uit Rome gemeld, ziet in
het bezoek van Ciapo aan Berlijn en Berchtes
gaden een bijdrage tot een constructieve poü-
tiek in Europa. Italië en Duitschland zijn ver
bonden door belangrijke economische accoor-
den, die zich tijdens de sanctleperjode hebben
ontwikkeld. ZIJ spelen bovendien een vooraan
staande rol in het ruilverkeer der Donaulan-
den. Het is dan ook volkomen natuurlijk, zoo
besluit de redacteur van Stefanl, dat de Ita-
Dultsche leidende persoonlljkhe-
ir voeling houden, waar het hun
directe belangen en de algemeene ooiitiek van
samenwerking betreft.
Kr gaan geruchten dat de H. Vader binnenkort
een encycliek over het communisme sal pubU-
ceeren.
De regeering te Madrid beveelt, dat men zich
liever moet laten dooden, dan een stap terug
te wijken; de nationalisten nog 30 JC.M. van de
hoofdstad verwijderd.
De Spaansche minister Pesas is benoemd iet
opperbevolhebber van de verdediging van
Madrid.
Volgens nog niet bevestigde geruchten heb
ben de nationalisten de stad Antora aan den
grooten autoweg Jerez de la FronteraMalaga
ingenomen. Hierdoor zouden de nationalisten
tot 40 KM. ten Westen van Malaga' zijn op
gerukt.
De vijfde divisie van de nationalisten, welke
nabij Huesca strijdt, deelt mede, dat zU een
strategisch punt aan den straatweg Almudevar
Tardlente heeft Ingenomen. Een aanzienlijke
hoeveelheid oorlogsmateriaal werd buitge
maakt.
Volgens betrouwbare berichten bevindt het
eiland Fernando To, een Spaansche bezitting
in de baal van Biafra, aan de Westkust van
Afrika, zich thans in handen der nationalis
ten. De gouverneur is verbannen en er is een
voorloopig bewind gevormd, waarin ook in-
heemschen vertegenwoordigd zijn. Aanhangers
van Madrid zijn gevangen gezet, teneinde „bur
geroorlog te vermijden”.
BERLIJN, 30 OcU (Havas) - In Duitsche
politieke kringen verklaart men, dat de bespre
kingen met den Itallaanschen minister van
buitenlandsche zaken betrekking zullen hebben
op den strijd tegen het bolsjewisme
Hedenmiddag geelde radio-Sevilla mede,
dat de colonne onder commando van gene
raal Varela, Illescas is binnengerukt. Toen
de nationalisten Illescas binnenrukten, was
de telefonische verbinding niet verbroken en
Varela maakte hiervan gebruik om minis
ter-president Largo Caballero op te bel
len, om hem mede te deelen, dat de natio
nalisten de stad hadden bezet.
Alles wat Duitschland, behalve teruggave
zijner koloniën verlangt, is. aldus Churchill,
zijn handen vrij te houden In Oost- en
Zuid-Europa. Dit schijnt zeer gemakkeiljk
gezegd, doch wat wil het eigenlijk zeggen?
Dit beteekent een der verschrikkelijkste otea
logen in de geschiedenis.
In sommige Rogneinechè kringen
gnat het gerucht, dat de Paus bin-
nenkort een encycliek over het com
munisme of liever over de anti-reli-
gieuze beweging van dezeL tjjd zal
pubiiceeren. Y
Van bevoegde zijde is vooralsnog
geen bevestiging te verkrijgen.
Zeker is, Qst de H, Stoel de anti-reUgieuze be
weging, die vooral van de cbnïmunftten uitgaat,
als het grootste gevaar van dezen tijd beschouwt
en met de meest waakzame aandacht volgt
Waarschijnlijk zal de H. Stoel niet Galaten bij
herhaling de katholieken en de gansche be
schaafde wereld tegen dit verderf van het gees
telijk bestaan'der taenschheld te weer te roepen.
La Coruna heeft medegedeeld, dat de regee-
ringstroepen, die in den sector Guadarrama na
bij Chapineria tot den aanval waren overge
gaan, verslagen zjjn. Daarbij zijn 320 dooden en
210 geweren op hef slagveld achtergelaten. In
den sector Teruel hebben de opstandige lucht-
strljdkraehten een bombardementstoestel, drie
Jachtvliegtuigen en een verkenningstoestel der
loyale troepen neergeschoten. In den sector
Huesca hebben de rechtschen rich meester ge
maakt xan Santa Vitoria, een hermitage die
het dorp Tardlenta beheerscht, hetwelk nu wel
spoedig vallen zal.
Voorts werd voor den zender medegedeeld,
dat minister Prieto de nationalisatie heeft
voorgeschreven van alle fabrieken van lucht-
vaartmateriaal. Er zullen raden van beheer
worden Ingesteld, gevormd door vertegenwoor
digers der regeering en der arbeiders.
Met klem verklaart men hier, dat „geen
enkel accoord geteekend sal woeden”. De
gebeurtenissen in Spanje zullen bh de be
sprekingen een eerste plaats innemen. Het
agentschap Havas vraagt sien af, of het
hier sou gaan om een erkenning van de re-
geering te Burgos en aan den anderen kant
van het Italiaanache keiaerrUk.
De radioclub van T«neriffa heeft mede-
gedeeld, dat de voorhoeden zich aan het
Trgnt van Madrid op ongeveer dertig K.M.
van deze stad bevinden.
De luchtmacht der nationallKen heeft den
Spoorweg' Madrid—Valencia gebombardeerd
en dezen geheel onbruikbaar gemaakt.
Generaal Queipo de Llano heeft in een radio-
rede den nadruk gelegd op het feit, dat de're-
geeringscommuniqués steeds korter worden. Uit
het bericht omtrent het bezoek van Azana aan
Barcelona leidde hjj af, dat de regeerlngsleden
er over zouden denken Madrid te verlaten en
zich te Barcelona te vestigen.
waarlangs de nationalisten de stad binnenruk
ten. De generale staf had besloten de stad snel
van levensmiddelen te voorzien. Langs den weg
was overal een nauwe doorgang voor het con
vooi opehgelaten en op enkele puntep reed
men onder het vuur van den vijand. Met spron
gen werd voortgerukt met gedoofd:
Het convooi reetF langs de eerste
stad, welke vernield zijn doorgiM
men en dynamiet. De loopgravem^.
100 meter van den weg zijn gegraven zijn voor
loopig dichtgegooid met zandzakken, waarop
nog de bloedvlekken zichtbaar zijn. Deze loop
graven geven de grens van de stellingen van
de regeerlngstroepen op 4, 5 en 6 October aan,
toen zij nog oprukten tegen de nationalisten,
die de stad bezet hielden. Eindelijk kwam het
convooi bj) het Noorder-station aan, waar een
luitenant en 30 vrijwilligers van de nationalis
ten gedurende 15 dagen de oprukkende regee-
ringstroepen tegenhielden.
Hjj verklaarde, dat het ongetwüfeld voor
Groot Brittannië, en wellicht ook voor Frank-
rjjk, gemakkelük zou zijn met Duitschland een
accoord tot stand te brengen.
Heer was uitgewezen.
itiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
In Madrid word^ de rantsoeneering der inwo
ners steeds strenger. Er is geen hulsbrand
steenkool «en geen jas meer, aldus verklaart
generaal Queipo de Llano.
De werkzaamheden der non-Intereen tie-commis
sie. Italië. Duitschland en Portugal laten
niets van zich hooren.
Duitsche kringen verklaren, dat door Clane te
Berljjn geien enkel accoord zal worden getoe-
kend.
Zal Goering In plaats van Goebbels invloed op
de perz krijgen?
Wordt generaal Rydz Smygly tot maarschalk
bevorderd?
Treinbotsing in Tzjecho-SH»waklJe; drie dooden,
23 gewonden.
Winston Churchill «ceptiwh geste
groot accoord” met Duitschland.
De Tweede Kamer heeft Dinsdag verschillende
wetsontwerpen, waaronder de nieuwe Vogelwet,
aangenomen.
Het vergaan van het K. F. M. stoomschip.
„Van der Wljek” Nog 34 opvarenden vermist.
Motortjalk op het IJseimeer aan den grond;
de bemanning gered.
Dader van helMgschennende inbraak In'de St.
Monlcakerk te Utrecht tot een Jaar gevangenis
straf veroordeeld.
F
