Marsch der Rexisten
verboden
L
Hét offensief tegen Madrid
begonnen
I
ONS BLA.D
Het nieuws van heder
De non-interventie
f
"J
Ciano confereert
met Von Neurath
HONGARIJE’S POLITIEK
I
DE BAROMETER
WANHOPIGE GEVECHTEN
EN BOMBARDEMENTEN
JOH. LAUWERS
rAYGLOr 3
ALKMAAR
RECHTHOUDERS
I
1'
Brand op de Berengaria
-I
Devaluatie in Spanje
onvermijdelijk
Thaelmann zal niet
terechtstaan
Minister Spaak bij
Koning Leopold
Duitschland wyst in een nota alle
beschuldigingen van Madrid
en Moshoa af
De regeering van Chili
afgetreden
Ook Praag ontkent
wapenlevering
Britsch parlement komt
niet vroeger bijeen
Conflict in Randfontein-
goudmijnen?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
De rooden hy tegenaanval op
lllescas met zware verliezep
temggeslagen
Het oordeel van oud-minister
Chapaprieta
Commissie van Buitenlandsche
Zaken bespreekt België’s
politiek
Daranyi legt den nadruk op de
kwestie der minderheden
5
De regeering meent dat het land
iedere betooging van dezen
aard thans bespaard
moet blyven
30.000werklieden naar
Oost-Afrika
Dijkdoorbraken in
België
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Dagblad uitgegeven door de
NV. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
12.-
J 2.50
Fernando de Bourbon
bij de nationalisten
Tot besluit van de herfstmanoeuvres van het Bulgaarsche leger nam Koning
Boris III de parade af van een regiment infanterie
MWWWWIMIIIi hll/////////ZZ7Z
s
li
I
DONDERDAG 22 OCTOBER 1936
DERTIGSTE JAARGANG No. 1»
ADVERTENTIEPRUZBM:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op peg. één 55 g p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
lie de rubriek. Telefoonnummer 4330
De Italiaaneche minister woont
een byeenkomst der Hitler
jeugd by
den voet
van
o o
M>U
een
SANTIAGO, 31 Oct (Reuter) De Chiteenache
i
Radio-Teneriffa meldt, det Naval Car-
nero hedenmiddag om 5 udr door de recht-
sche troepen ia beset.
Ter genezing van tuberculose heeft te
Berlijn een instituut een apparaat in
gevoerd, waarbij zuivere lucht, op spe
ciale wijze verdund, wordt geïnhaleerd
De staatscourant publiceert *n koninklijk
besluit waarbij Kamer en Senaat in bui*
ten<ewone zitting tegen 17 October wor
den bijeengeroepen.
Graaf Ciano confereert meer dan oen uur met
Ven Neurath.
4
Deze mededeellng moet reeds vele menschen-
levens gekost hebben. Met verbittering gewa
gen de mllltlesoldaten, die de verovering van
Toledo meemaakten, nog van het feit, dat aft
tijdens het nationalistische offensief in den rug
werden aangevallen.
„Vernietigt de vijfde colonne, voor zij de ge
legenheid krijgt, kwaad te stichten’’, is thans
in Madrid de leuze.
De sociale verslaggever van de „Daily Tele
graph”, Str Percival Phillips, seint nog, dat de
achtervolging van de linksche troepen bij llles
cas, volgens een officier van het vreemdelingen
legioen, veel meer weg had vgn het opdrijven
van een stel kinderen dan van de achtervolging
van een verslagen militaire afdeellng.
Hoezeer de nationalisten op verbitterden en
mogelijk zelfs langdurigen tegenstand voorbe
reid waren, blijkt wel uit den aanval op niescas
die hun tot dusverre meest uitgebreide militaire
operatie geweest is.
op
het
delen.
Het is overbodig te zeggen, dat op dezelfde
wijze zal worden getracht, verwezenlijking der
andere desiderata te verkrijgen.
LONDEN, 11 Oct. (Reuter). Het kabinet heeft,
naar men verneemt, bestoten, het verzoek der
Labour-party, om het parlement vroeger bijeen
te roepen, af te wijzen. Het parlement aal dus
op 3» October vergaderen.
Naar een speciale correspondent van de
„Times” uit Valencia meldt, worden razzia’s
van de Madrilenen gericht tegen de vrou
wen van de aanhangers va» reehtaeh.
Stand ep Donderdag M mar vna, 7«SJL
Vorige stand: NU'
Meer dan II
ment voor t
Labour-party
op aangedronf
staan of in vr
I
De plechtige onthulling van het Koningin Emma-monument te Soest. H. M. de Koningin legt een krans
van het Gedenkteeken
BRUSSEL, 22 Oct. (Reuter). De
regeering heeft besloten de bijeen
komst der Rexisten, die voor Zon
dag was georganiseerd, te verbieden.
=SS NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
ROME, 21 Oct. (Stefani) In November sullen
30.000 werklieden, volledig uitgerust en onder
verdeeld in arbelders-detachementen van da
militie, naar Oost-Afrika vertrekken. zy sullen
In de Duitsche nota worden deze beschuldi
gingen als volkomen onhoudbaar en met da
grootste beslistheid afgewezen. Tevens beeft de
Duitsche regeering de commissie een groot aan
tal gevallen medegedeeld, waaruit biykt, dat
van Sovjet-Ruaslacbe zyde bet wapen-embargo
berhaaldeiyk geschonden la.
LONDEN, 21 Oct. De „Daily Herald” meldt,
dat Thaelmann, de leider der Duitsche com
munisten, die reeds meer dan 3(4 jaar op een
gerechtelijk vonnis wacht, niet zal terecht staan.
H(j is voor zijn verder leven overgebracht van
de strafgevangenis te Moabit-Beriyn naar een
concentratiekamp in Saksen, nadat, aldus voegt
de .Dally Herald” hieraan toe, de natlonaal-
soclalistlsche gerechtelijke autoriteiten tot bet
besluit waren gekomen, dat de zaak ..tegen
Thaelmann zelfs voor een Duitsche rechtbank
niet tot een vonnis zou kunnen leiden.
Spoedig, nadat Thaelmann in Maart 1933 was
gearresteerd, verklaarde Hitler, dat de wereld
verbaasd zou staan over de ontdekkingen, welke
aan het licht zouden komen by een gerechte
lijke behandeling.
Thaelmann werd beschuldigd ran hoogverraad
waarop in Duitschland de doodstraf staat,
leden van het Britsche parle-
meerendeel afgevaardigden der
hebben er by de Rijksregeerlng
i Thaelmann te laten terecht-
eid te stellen.
In de toekomst, aldus vervolgde de premier,
zullen wy den toestand der Hongaarsche min
derheden in de naburige landen zeer aandach
tig volgen. Hoewel wy gaarne erkennen, dat
de Volkenbond heeft kunnen medewerken aan
de oplossing van eenige gecompliceerde kwes
ties, moeten wy beslist constateeren, dat de
bond zich ten aanzien van de bescherming
der minderheden niet bewust is van zyn no
bele taak.
Hongarije zal nooit ophouden aan te drin
gen op verbetering in den toestand der Hon-
gaarsche minderheden, zoowel door middel van
den Volkenbond als door andere wettige tnld-
«0 >5
De nationale raad van de Labour-party
heeft heden de gebeurtenissen in Spanje en
de werkzaamheid van de niet-lnrpenglngscom- ta werk worden gesteld aan het groote wegennet,
missie besproken. In een communiqué, dat na
de vergadering werd gepubliceerd, wordt ge
zegd, dat de raad eensgezind van oordeel- Is,
dat de non-interventle-overeenkomst eenzijdig
wordt toegepast en dat de schending hiervan
ernstige schade beteekent voor de wettige re
geering van Spanje.
De raad besloot een bijzondere gemeenschap
pelijke vergadering te vragen van het inter
nationaal vakverbond, de socialistische inter
nationale en de Labour-party, welke zoo spoe
dig mogelyk te Parijs sou moeten worden ge
houden tot bespreking van deze kwestie.
PARIJS, 21 Oct. (Reuter). De vroegere mi
nister-president en minister van Financiën,
Chapaprieta, die als een der eerste autoritei
ten in Spanje op financieel gebied geldt, beeft
tegenover het agentschap Havas verklaard,
van meening te zyn, dat, nu Frankrijk, Zwit
serland en Nederland gedevalueerd hebben, er
voor Spanje niets anders zal overbiyven, dan,
zoodra het mogeljjk zal zijn, de kwestie gron
dig te bestudeeren en de waarde van de Spaan
sche valuta vast te stellen in verhouding met
die der landen, welke hun munt onlangs heb
ben aangepast.
In de daaropvolgende nachten hadden der-
geiyke razzia's plaats. De concierges in alle
deelen der stad zyn gedwongen om de deuren
der hulzen dag en nacht open te houden met
het oog op onverwachte huiszoekingen.
Wat is de reden van dit krachtige optreden
jegens vrouwen, die verdacht worden van na
tionalistische tendenzen? Is men van plan
haar als gyzelaars te gebruiken voor het geval
het komt tot een beleg van de hoofdstad?
Het is in dit verband niet van interesse ont
bloot de aandacht te vestigen op een artikel
in de communistische „Mundo Obrero”, zoo
gaat de „Times”-medewerker voort. In dit ar
tikel wordt gewezen op de nationalistische in
vloeden die zich nog steeds in de hoofdstad
doen gelden en die zich aldus het blad
uiten in de verspreiding van valsche berichten
en het kweeken van défaitisme. In verborgen
hoeken wachten deze rechtschen op het gun
stige oogenbllk om uit hun schuilplaatsen te
voorschijn te komen en straatgevechten te ont
ketenen, is de meening van de .Mundo Obrero”.
Naar aanleiding hiervan wordt door den
schrijver van het artikel de aandacht geves
tigd op de activiteit van de vrouwen uit de
aristocratische wijken, wier activiteit voor de
regeering een stUgend gevaar vormt.
BERLIJN, 21 Oct. Hedenmorgen heeft de Ita
llaansche minister van Buitenlandsche Zaken,
graaf Ciano, een beïbek gebracht aan minister
von Neurath, in het (Jepartement van Buiten
landsche Zaken. De besprekingen duurden ruim
een uur. Zoowel van Itallaansche als Duitsche
zyde wordt de grootste reserve over den inhoud
der besprekingen in acht genomen. Men jnr-
klaarde slechts, dat de Europeesche probMpen
besproken waren. Ciano zeide, dat hy tevreden
was.
Het is verleden week in den nacht van
Woensdag op Donderdag begonnen. Circa dui
zend vrouwen uit de aristocratische wyken
werden opgesloten in twee onteigende hulzen.
Haar echtgenooten en haar zoons konden haar
zien en schreeuwden haar van de straat af
toe. Doch hun pogingen om haar te helpen
waren vruchteloos.
Aan deze houding heeft bulten twyfel
ook een radlo-mededeellng van de nationa
listen geen goed gedaan. Gezegd werd hier
in, dat generaal Franco, behalve zyn vier
colonnes rond Madrid, nog een „vyfde co
lonne” in Madrid zelf had.
President Azana heeft zich hedenmorgen
met zyn gevolg naar het parlementspaleiz te
Barcelona begeven, waarin thans zUn officieel
bureau is ondergebracht. Mevrouw Azana, de
vrouw van den president der Spaansche repu
bliek, is per vliegtuig uit Alicante te Toulouse
aangekomen. ZU is onmlddeHijk doorgereisd
naar Parijs.
BRUSSEL, 21 Oct. (Reuter) De Noord-Wes
terstorm der laatste dagen heeft het water in
de Schelde en haar zyrivleten doen stygen. Op
twee plaatsen nJ. bit de brug van Waesmunster
en by de gemeente Zele zyn de dyken bezweken,
waarvan overstroomingen het gevolg waren. Alle
maatregelen zyn getroffen om de gaten te dich
ten.
6
Ciano heeft hedenavond een vergadering van
de Hltlerjugend in het Sportpalast bijgewoond.
In de vergadering waren 15.000 leden van de
Hitlerjeugd, jongens en meisjes, bijeengekomen,
terwyi ook vertegenwoordigers van de jeugdige
fascisten v&n de Itallaansche kolonie met hun
standaard aanwezig waren.
Ciano, gekleed in het fascistische uniform,
werd ontvangen door den leider van de Hitler
jeugd, Baldur von SchLach. Na een défilé hield
Ciano een toespraak, waarin hy dankte voor de
ontvangst en zyn bewondering uitsprak voor de
goede houding van de Hitlerjeugd, welke den
besten Dultschen tradities waardig is. Verder
wees spreker op de.goede betrekkingen tusschen
de Hitlerjeugd en de Itallaansche fascistische
jeugd.
Tenslotte sprak nog Baldur von Schirach.
GROOTE AANTAL OP MADRID OVER
ALLE FRONTEN INGEZET.
De i—zsrwb va» 2M.M3 Rextaten waar Drwmil
daar *e Belgische regeering verbaden.
Duitschland wijst in aan note aan den isterit
ter der non-interventie-commtaele alle beechul
digingen van Madrid en Moskou af.
De Hongaarsche premier Daranyi legt In de re-
geeringeverklaring den nadruk op de kweetie der
BERLIJN, 21 Oct. (DJ4M.) De Duitoche
regeering heeft vandaag daar haar aaakge-
lastigde te Landen een nota aaa den vaar-
ritter der nen-in«erviintlo l emmteale laten
overhandigen, waarin ad atelUng neemt te-
gen de onlangs dear de regeeitng van Ma
drid en Sovjet-Rmland geuite beoehaldigin-
gen, dat Duitschland het wa^en-embargo
geschonden heeft.
De „Oaservatore Romano” publiceert een
■eer Indrukwekkende gedetailleerde lijst over
de vervolgingen, waaraan de Spaansche gees
telijkheid van de zyde der revolutionnalren
heeft bloot gestaan. Vier 'bisschoppen viaien
dat door den Duce is ontworpen. Begin Novem
ber zullen de eerste 3450 arbeiders te Napels
scheep gaan.
Ten aanzien van de verklaring van den ver
dediger van Oviedo, generaal Aranda, dat de
regeenngstroepen Tsjecho-Slowaakscbe wapenen
gebruikten, deelt het TSjecho-Slowaaksch pers
bureau mede, dat gedurende den burgeroorlog
in Spanje de regeering te Madrid geen wapens
in Tsjecho-Slowakye beeft besteld. Ook zyn
baar geen wapens of uitrustingsstukken door
Tsjecho-Slowakye verkocht. De regeering van
Tsjecho-Slowakye houdt zich nauwkeurig aan
de bepalingen van de niet-lnmenglng in Spanje.
Talrijke vliegtuigen der Witten vlogen
boven de fronten en bestookten de regee-
ringztroepen en maakten iedere activiteit
f’ der roode tachtmacht ónmogelijk.
De regeeringstroepen bieden wanhopig
tegenstand.
In een communiqué, dat na afloop
van den kabinetsraad, die des avonds
gehouden is, is gepubliceerd, wordt
o.a. met betrekking tot het verbod
van de rexistische betooging mede
gedeeld, dat de regeering van mee
ning is, dat in de tegenwoordige
periode van economisch herstal iede
re betooging van dezen aard bezwa
ren en risico's met zich medebrengt,
waarvoor het land gespaard moet
worden.
JOHANNESBURG, 11 Oct. (Reuter). Acht
honderd arbeiders, die werkzaam zijn in de
goudmijnen van Randfonteln zullen vandaag
een stemming houden over de tewerkstelling
van niet by de mynwerkersorganisatle aange
sloten arbeiders.
Het resultaat der stemming, welke de in
stemming heeft van de Zntrt.afiHkuanw.tw,
mynwerkersorganisatle, wordt niet voor mor
genochtend vroeg verwacht.
Mochten de mijnwerkers tot een staking be
sluiten dam zal deze zich, nasur verluidt, slechts
bepalen tot de Randfocitetnmljnen.
RABAT, 21 Oct. (Reuter). Van
avond om 7 uur heeft radio-Tetoean
medegedeeld, dat de regeering te
Madrid toebereidselen treft om naar
Catalonië te vertrekken.
Radlo-Sevilla bericht verder, dat volgens me-
dedeelingen van vluchtelingen uit Madrid in
de hoofdstad groote verwarring heerscht. Vrou
wen en kinderen trekken door de straten en
roepen: „Wy willen geen bloedvergieten meer.
Wy elschen, dat de stad wordt overgegeven.”
Minister-president Largo Caballero zou van
af het balkon van het regeerlngspaleis een
verklaring hebben willen afleggen, doch de me
nigte op straat zou hem hebben uitgefloten.
LONDEN, 20 October. (D. N. B.) Hedenmid
dag ia brand uitgebroken op het mailschip
„Berengaria” dat op het oogenbllk te
Southampton in dok ligt.
De brandweer was het vuur na een half uur
Zeven hutten warden heanhartigd. Dé oor-
aaak iz niet bekend.
PARIJS, 21 Oct. (D. N. B.) Ra-
dio-Sevilla meldt, dat Don Fernando
de Bourbon, hertog van Sevilla, in
die stad is aangekomen en zyn dien
sten aan de rechtoche beweging heeft
aangeboden.
Regeeringstroepen, die een tegen-
aanval op lllescas deden, zijn met
zware verliezen afgeslagen. By Ovie
do zetten de rechtache troepen hun
zuiveringsactie voort Het is de be
doeling, dat daarna ia geheel Astu-
rië de orde en rust hersteld worden.
De verovering van het eiland Fer
nando Poo wordt bevestigd.
BRUSSEL, 21 Oct. (Reuter). De commissie
van Buitenlandsche Zaken van den Senaat is
hedenmiddag bijeen geweest. Volgens een com
muniqué, dat na afloop der vergadering werd
uitgegeven, heeft minister Spaak een uiteen
zetting gegeven van de houding der Belgische
buitenlandsche politiek in de huidige proble
men.
De „Dernière Heure” meldt, dat minister
Spaak een nota voorbereidt als antwoord op
de vragen, welke door Londen en Parijs aan
de Belgische regeering gesteld zyn naar aan
leiding van de nieuwe Belgische buitenland
sche politiek, welke in de rede van Koning
Leopold werd uiteengezet.
Reuter meldt nog uit Brussel, dat Koning
Leopold minister Spaak in audiëntie heeft
ontvangen.
Chileensehe regeering afgetreden.
Ook Woensdag heeft de Tweede Kamer ver-
whillende wetsontwerpen aangenomen; debat
over contingenteeringspolitiek.
Koningin Emma-monament te Soest door H. M.
ie Koningin onthnld.
Ata gevolg van het gebruik van ondengdqltjke
makreel ta ook in Groningen een vergifUgings-
geval geconstateerd.
Ond-dlrecteur van de Coöperatie De Toekomst,
te Groningen, als verdacht van verduistering
gearresteerd.
Voorloopig Nederlandsch elftal wint te Rotter
dam met 7—3 van de Doncaster Rovers.
De onderhandelingen welke zijn gevoerd
tusschen de vertrouwenslieden van generaal
Franco en de Basklsche separatisten over de
capitulatie van Bilbao zUn mislukt aangezien
de Basken een algemeene amnestie verlangen,
alsmede erkenning van de door Madrid toege
kende autonome rechten. Generaal Franco
wilde deze elschen niet Inwilligen.
Een bommenfabriek is gisteren naby Madrid
tydens het bombardement door een vliegtuig
der nationalisten getroffen en in brand gevlo
gen. Hlerby zyn, volgens te Burgos ontvangen
berichten, 126 personen gedood.
In een regeeringscommuniqué wordt mede
gedeeld, dat aan het front van Gyon een bloe
dig gevecht is geleverd. De mynwerkers heb
ben de nationalisten in de nabyheld van Ovie
do aangevallen en na een gevecht, dat den ge-
heelen dag geduurd heeft, hebben zy de stel
lingen van den vyand genomen.
De rechtschen namen de vlucht met achter
lating van 81 dooden.
Vier en twintig kisten munitie, 62 geweren
en een monarchistische vlag vielen in handen
der mynwerkers. Door deze overwinning ta de
verbinding tusschen de nationalisten te Oviedo
en de rechtsche hulptroepen verbroken. De
stroom van vluchtelingen uit Oviedo houdt
■an.
By Malaga zijn de regeeringstroepen verschei
dene malen de stellingen der nationalisten bin
nengedrongen om de spoorwegverbinding met
Algeciras te verbreken. Tweemaal hebben sy
een trein met oorlogstuig voor de witten doen
ontsporen.
De Spaansche ambassade te Parijs spreekt
formeel het bericht omtrent den dood van
Prieto tegen.
BOEDAPEST. 01 Oct. (Reuter). Minister
president Daranyi heeft vanmiddag in de Ka
mer syn regeeringsprogramma uiteengezet. Hy
zeide, dat er geen enkele wijziging zal komen
in de groote lUgen der buitenlandsche poli
tiek.
Wy zulten aldus zeide hy de construc
tieve vredespolitiek blyven volgen, op de basis
waarvan wU tot dusverre hebben samenge
werkt met een gehoste reeks Europeesche
staten
als slachtoffer van den haat der rooden.
Wken der priesters liggen nog verspreid op de
wegen. Honderden werden levend verbrand,
anderen werden verschrikkelijk gemarteld. Men
bedacht de meest geraffineerde pijnigingen,
niet alleen voor de priesters, maar ook voor de
seminaristen. In zijn commentaar op deze
wreedheden schryft het orgaan van het Vati-
caan: Het is een schouwspel van ontzetting,
maar tegelykertyd-ook van prachtlgen luister.
Nederige priesters hernieuwden de daden der
vroegere martelaren, zy vielen by honderden,
maar vergaven hun moordenaars. Hun laatste
kreet was: „leve Christus Koning.”
BURGOS, 21 Oct. Hedenmorgen
is den nationalisten bevel gegeven op
■11e fronten rondbm Madrid het of
fensief te beginnen. Te 13 uur be
gonnen de infanterie en de cavalerie
der nationalisten op te rukken
het Zuiden, Zuid-Westen, Westen en
Noord-Westen na een hevig bombar
dement, dat aan den opmarsch was
voorafgegaan.
