Nijenrode-zaak voor het Hof
O
I
SCcmum'# t&rtrM PIJN!
ft
Politiecommissaris staat terecht
4
VALDA PASTILLES
SCHERP REQUISITOIR
HET VERKEER EISCHT
SLACHTOFFERS
4 JAREN GEVANGENIS
GEËISCHT
s
WQVNSDKG 11 NOVEMBER 1936
De Stokvie-affaire
Overt** vert/aeAfen otroordM
Een jaar geëischt
Het bloed kruipt
t rd
Waar het niet gaan kan
s
van
Een jaar geëischt
LIJKEN AANGESPOELD
Waar is Roestam?
Kamerlid verdwenen
O.’s financieele toestand
Desertie
ELE
mid-
Een psychopaat?
A
.5
MOTORRIJDER OVER DEN
KOP GESLAGEN
Brutale overval te
Eindhoven
Nymeegsche politiecommissaris
had nch voor de Amhemsche
rechtbank te verant
woorden
Mr. Muller M assis aan
het woord
DE DOCUMENTENDIEFSTAL
TE PARUS
„Met K. kwam de duivel de
kasteel poort binnen"
ERKOUDHEI
Oud-notaris door een auto aange
reden en kort daarop
overleden
4
Vermoedelyk opvarenden van
een der vergane logger*
De duivel door de poort
Landbouwer van den
wagen gevallen
Jeugdige fietser dood
gereden
Door auto aangereden
Requisitoir
Vrouw bewusteloos geslagen en
van geld beroofd
Psychiatrisch ondersoek
Onschuldig en toch bang?
De tenlastelegging
Geen verantwoordelijkheids
gevoel
f
eenlgen
tüd
G)
s-
kon
nog
met
was de toestand van de vrouw
financieele
deer
rij»**
ft
van
moord
it ontvreemde bedrag is. kan
nagegaan, daar de vrouw, die
Heeft O. dan zelf laten inbreken? Ontzetting
grijpt ons aan, een gevoel van tegenzin bekruipt
mij, aldus spr., wanneer Ik daaraan «tenk. O. im
mers was een man, die een grooten staat voerde,
op een prachtig kasteel woonde en een minnaar
van schoone kunsten is. Zou zoo n man bij zich
laten inbreken?
ziekenhuizen worden vervoerd.
De motorfiets werd «eer zwaar beschadigd.
Gistermiddag twee uur heeft de rechtbank
te Arnhem een aanvang gemaakt met de be
handeling van de strafzaak tegen den Njjmeeg-
achen Politiecommissaris 8 J. W. v. d. M.
De uitspraak werd bepaald op 24 November,
om 10 uur.
MIVA-
722.49)
be Nj-
De proeareurueneraal bU het gerechtshof
eischte tegen verdachte Onnes vernietiging van
het vrijsprekend vonnis van de rechtbank en
wegens oplichting veroordeeling tot een jaar
gevangenisstraf net aftrek van voorarrest.
De psychische constitutie van verd. kan men
niet als abnormaal beschouwen en in verband
hiermede een lichtere straf eischen. Het ver
trouwen in de Justitie is door het optreden van
v<erd. ernstig geschokt.
Spr. requlreert een gevangenisstraf van vier
jaren.
De rechtbank ging in raadkamer om te be
slissen over het verzoek, doch vond geen ter-
waar
in den
iannsw
gezamenlijk dui-
zich had
gunstig.
Hoe groot
moeilijk wore
steun genoot van de gemeente, hieromtrent ont
wijkende verklaringen aflegt.
woorden:
r en ont-
kinderen
bü bet
•n tro
kken.
Schrijft
ordiger
pt, bier
eer al
armed*
,11e U>d
i. ooi-
sswerk,
redden
vóór zich complicaties voordoen.
W Gebruik W
het sterk antiseptische geneesmiddel
Moor vraag naar do
ECHTE VALDA
M cent.
Het Amsterdamsch Gerechtshof zette gister
de behandeling voort van de Nyenrodezaak.
De president stelt, voordat de advocaat-gene-
raal overgaat tot het nemen van requisitoir, eerst
nog eenige vragen aan den verdachte Of.
Het woord is dan aan den procureur-generaal
Mr. J. Versteeg.
Na een woord van hulde tot den president van
het gerechtshof voor diens leiding, tot Inspecteur
Posthuma, de rechercheurs Lornan en de Welle
voor .hun politle-onderzoek, tot den substituut-
offlcfer Mr. v. Dullemen en den rechter-commis
saris Mr. Smits voor hun scherpzinnig werk, tot
dc rechtbank voor 't omvangrijke onderzoek en
tot den griffier Mr. Spanjaard voor zijn uitste
kende verbalen ving spr. zijn requisitoir aan.
Tot de zaak komende zegt Mr. Versteeg, dat
dit proces wordt beheerscht door de figuren van
O. en K. Hun verklaringen staan lijnrecht tegen
over elkaar. O. zegt: K. is de dief, maar is het
aannemelijk, dat K., die volkomen court dargent
is, voor zulke bedragen aanminiaturen en
schilderijen zal stelen? O. zelf immers zegt, dat
rijn kunstvoorwerpen moeilijk verkoopbaar zijn.
Fn dan gestolen miniaturen en schilderijen. Er
is daar in Amsterdam waarlijk geen markt voor.
K. heeft tegenover Wltbraad van het begin af
gesproken over de combinatie O.-K. K. toonde
ook na de inbraak niet de minste belangstelling
voor het gestolen goed.
Hebt gU ooit gehoord, dat de dief in het huls
van den bestolene chantage gaat plegen? Pas na
teven weken begon K. met zijn „chantage*. HU
zou hiermede veel eerder zijn begonnen wanneer
hij de f 8000 had moeten fourneeren.
’t Is dan ook uitgesloten, dat K. eenig belang
by de goederen had. Wat was dan K.’s motief?
Wilde hij de beloonlng. die door de verzekering
zou worden uitgeloofd, krijgen? Doch ook van die
f 10.000 heeft hjj niets gekregen.
Ik meen, aldus de proc.-generaal, dat ik van de
voorstelling die verdachte O. van de zaak geeft,
mag afstappen, omdat die voorstelling mij vol
slagen duister is. Het zou nog mogelijk zijn, dat
K. heeft doen inbreken, omdat hjj vermoedde,
dat ik O. welgevallig zou zijn, maar in dat geval
is het onaannemelijk, dat K. niet direct na de
inbraak aan O. had verteld wat hij gedaan heeft.
Deels door verduisteringen, deels door op
lichting zijn diverse bedragen door verd. ver
kregen. Niet al die bedragen zijn ten laste ge-
aan het 27000.- kt banden
Voor den Krijgsraad te Den Bosch stond te
recht N. A. de Ch., 31 Jaar, uit Velaen, gew.
dienstpl. soldaat bij het 23 R. I. te Ede, thans
gedetineerd. Op 29 Juni verliet hjj zijn korps in
garnizoen te Ede zonder verlof, begaf ziek
naar het buitenland, en bleef afwezig tot 9
October, op welkerr dag hU gearresteerd werd.
De Krijgsraad veroordeelde hem wegens de
sertie tot twee maanden gevangenisstraf.
Gister om elf uur is op den Sloterstraatweg te
Amsterdam bij de splitsing van den nieuwen weg
naar Schiphol een ernstig motorongeluk ge
beurd. Een motorrijder komende uit de rich
ting van Sloten sloeg daar over den kop. De
man bleef bewusteloos IJggen. Met ernstige
hoofd- en beenwonden moest hij per ombu
ten ‘aanw^zü”om”verd” in vrijheid te stelten. 0 0 "L0 0'
een
autobus naar Callantsoog vertrokken, teneinde
zoo mogelijk de lijken te identificeeren.
Dinsdagmiddag zijn aan het Noorderstrand
te Callantsoog twee lijken aangespoeld, die in
verren staat van ontbinding verkeerden.
Men meent hier te doen te hebben met twee
leden van de bemanning van den twee weken
geleden verganen logger ,Bch. 17>".
De identiteit van de slachtoffers
niet worden vastgesteld.
Inwoners van Scheveningen zyn
Dinsdagmiddag omstreeks half vijf is de 83-
jarlge oud-notaris P. Drenth, wonende aan den
Heerenweg te Groningen, bij het oversteken van
den rijweg, doordat hij aarzelde, door een per
sonenauto, bestuurd door den heer R. J. P. uit
Amsterdam, aangereden.
De heer Drenth bekwam een schedelbasis-
fractuur £n een hersenschudding. In zorgwek-
kenden toestand werd hij naar het R. K. zie-
zenhuis vervoerd, waar hjj kort na aankomst
aan zijn verwondingen is bezweken.
De heer Drenth heeft een lange reeks van
jaren het notarisambt uitgeoefend te Zuidbroek
en was daar een zeer geziene figuur. Na het
neerleggen van zijn functie aldaar heeft h‘J
zich te Groningen gevestigd.
Dan doet K. zijn Intrede op NUenrode en
met K. komt de duivel de poorten door. Wat
fluistert die duivel? „GIJ hebt nog verzekerin
gen tegen brand en tegen inbraak: de hoogst
denkbare prijzen krijgt u wanneer u uw goede
ren laat stelen* Verdachte wankelteen
diepduistere nacht valt over Njjenrode. De dui
vel heeft zijn werk gedaan.
Naar aanleiding van den documentendiefstal
tn het gebouw van het Int. Instituut voor ras
senhistorie te Parijs, gepleegd tijdens de af
wezigheid van prof, mr. dr. Posthumqs. schrijft
de „Matln”, dat de recherche een spoor van
de dieven ontdekt heeft, waaromtrent zU echter
het strengste stilzwijgen bewaart. Het blad
voegt hieraan toe, dat men volgens betrouwbare
inlichtingen hier te doen heeft met een over
rompeling door de Gepoe, die zich wilde mees
ter maken van documenten, die aan Trotzkl toe-
behooren. Deze documenten zullen ongetwijfeld
bestemd zijn om bezwarend materiaal te vor
men in het aanstaand proces tegen de vijanden
van Stalin.
nenenst
r, belde*
i onder-
itml» tt
gen. ZU
Bij den
Ramu-
minuten
leze ea
rn door
i. Pater
iet bart
op slag
ie boot.
Euged
plaats,
a hulp*
1de riek
om zoo
te kun-
zü door
n. Drie
ebt DS
er ver-
als bet
innacht
ervolgd,
r Brow
pijlen,
n hem
in bet
an zijn
tweede
ieernia-
m klee-
chamen
en ver-
stierven
Auto met B. en W.
Veendam geslipt
Dinsdagmiddag is op den rijksweg Harlingen
Franeker een auto, welke het college van
burgemeester en wethouders van Veendam
vervoerde, door de gladheid van den weg ge
slipt en tegen een boom terecht gekomen.
De wagen werd aan de voorzijde geheel ver
nield. De Inzittenden werden dooreengeworpen,
waarbij de wethouder S. zoodanig werd gewond,
dat hU naar het ziekenhuis te Franeker moest
worden vervoerd. HSer is de heer 8. opgenomen.
Zijn toestand is niet ernstig.
Te Hóogeveen heeft zich Dinsdag een ernstig
ongeluk voorgedaan, waarbij een landbouwer
den dood heeft gevonden. Op den Riegshoogten-
djjk reed de 25-jarige H. Woltlng met een land-
bouwerswagen. De man had Juist varkens af
geleverd te Hoogeveen. Plotseling schrok het
paard, dat voor zijn wagen gespannen was,
voor een naderenden vrachtauto.
De wagen kwam zoodanig in beweging, dat
W. op de keien werd gesmakt en verschillende
verwondingen bekwam.
Hjj werd naar het ziekenhuis Bethesda over
gebracht, waar hjj kort na aankomst overleed.
hSl eenheidsfront met de
niet. En niet alleen onder
bur
geroorlog komen de werkelijke sympa
thieën voor SovJet-Rusland los. In het
Jongste nummer van De Soclaal-democraat
wordt ronduit erkend:
fficieel beweert de 8. D. A. P., dat
ze met het communisme niet te ma
ken wil hebben. Althans In Neder
land, want in Spanje zou ze met alle'mid
delen zelfs willen ijveren voor het wettig
gezag van de communisten en anarchisten,
die er op het oogenblik in het Ministerie
zitten.
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Wijlen dr. F. Wibaut verzweeg zijn ver
langen naar
communisten
de prikkeling van den Spaanschen
komen
Op het Noordzeestrand te Sint Maartenszee,
gemeente Zljpe, is Dinsdag een lijk van een
manspersoon aangespoeld. De identiteit van
het lichaam, dat aan het hoofd een ernstige
wonde vertoonde, is nog niet vastgesteld.
Blijkens de kleeding heeft men hier te doen
met een visscher, vermoedelijk een opvarende
van een der tijdens den storm van twee weken
geleden vergane loggers.
Na het booren van den eisch barstte ver
dachte O. in snikken uit en riep: ,Jk ben on
schuldig. geheel onschuldig."
Maandagmiddag omstreeks half 3 is te Etod-
boven in de Poeyerscbeetraat no. 16 een bru
tale roofoverval gepleegd.
Epn ongeveer 40-Jarige man vervoegde zich
aan genoemd perceel, dat bewoond wordt door
de 66-jarige alleen-wonende Maria van de
Nieuwenhof.
Daar op dezen tijd regelmatig de bode de
huishuur komt ophalen, heeft de geen kwaad
vermoedende vrouw de deur geopend, waarop
de indringer de vrouw onmiddelljjk bij de keel
greep en in een hoek van het vertrek wierp.
Met vermoedelijk een stuk bout heeft hij
daarop de vrouw eenige klappen op haar hoofd
gegeven, waarbij het slachtoffer bewusteloos is
geraakt.
De dader heeft vervolgens met een beitel een
in bet vertrek staande kast geforceerd en den
Inhoud meegenomen.
Eenigen tjj^ later hebben Omwonenden da
vrouw bewusteloos gevonden. Zij is, nadat de
politie was gewaarschuwd, naar het R.K. Zie
kenhuis aan >,de Jan van Liesboutstraat ge-'
bracht I
Stamppotdag tn Duitschland. Ook tn het gezin van den Rijksminister van
Financiën deelde Gravin Schwertn-Krosigk den etamppot aan de kinderen uit
Op den hoek van den Parkweg en den Voiks-
parksingel te Enschede is Dinsdagmiddag te
half vier de 15-jarige wielrijder J. Bokhove in
botsing gekomen met een vrachtauto. De jon
gen werd op slag gedood.
Het ongeluk schijnt een gevolg te zijn van
het plotseling naar links uitwijken van een
wielrijder.
O. wascht zijn handen in onschuld. Hij schat
de schade op 80 ƒ90.000. Duivelsche coïnci
dentie. Juist het bedrag waar hjj moeite voor
heeft gedaan zal de verzekering hem uit moe
ten betalen. Uitvoerig schetst spr. dan de ge
beurtenissen na de Inbraak.
is
voorts gebleken, dat de commissaris zich, be
halve aan verduistering, ook aan valschheid
in geschrifte zou hebben schuldig gemaakt door
het opmaken van een valsche schuldbekentenis.
gekregen, waarvan slechts f 3600.is terug
betaald. Het bewijs van het ten laste gelegde
is geleverd, nj. valschheid In geschrifte en
verduistering, meermalen gepleegd.
Spr. wijst op de fantastische leugenachtig
heid waarover het rapport van Dr. Schnltzlei
spreekt. Deze verd. heeft teveel vertrouwd op
de hoogheid van zijn ambt. Ieder mensch iteeft
een strijd te voeren tegen kwade neigingen.
Verd. heeft het kwade in zich zelf niet willen
zien.
Integendeel, hjj laat zich in Terminus bestel
en en teekent een soort koopcontract van
ƒ8000. Een uitgebreide briefwisseling volgt. Er
wordt in die brieven onderhandeld over belee-
ning van schilderijen. O. war platzak en toch...
*11 hjj een groot bedrag uitgeven om K. te hel
pen.
De ring van aanwijzingen tegen verdachte
sluit zich nauwer: gebrek aan inkomsten, on
juiste verklaringen over zijn inkomsten, een on
verklaarbare chantage op een ónmogelijk tljd-
JMP. het onmlddellljke en zeer groot financieel
Tielang van O. bij de inbraak.
De procureur-genpraal breekt hier zijn re
quisitoir af, waarop de zitting
wordt geschorst.
Na de pattee zette de procureur-generaal zijn
requisitoir voort. Spr. vergeleek de houding en
de wijze van verklaring van verd. Onnes met
die van Koning.
Onnes zegt: „Het is een afschuwelijke fanta
sie, ik ben onschuldig'. Een paar dagen later
zegt hij: „Het is geen afschuwelljke fantasie,
maar niet ki ben de dader. Koning en hij
chanteerde me”.
Waarom kwam verd. pas later met die
verklaring? Waarom niet direct? Koning ont
kende aanvankelijk alles. Hij voelde zich ge
bonden door zijn belofte aan Onnes....
Hem wordt de verklaring van Onnes voorge
houden: „GD, Koning, zijt de dader, gij hebt mU
Onnes gechanteerd”. Toen en dat is
Dinsdagavond is op de Fok te Heerenveen
de echtgenoote van den heer W. G. A. M
directeur van de Rijks Hoogere Burgerschool,
aangereden door een haar achteropkomenden
auto. Mevrouw M. werd tegen den grond ge
slingerd en zeer ernstig gewond. Per zieken
auto is het slachtoffer naar het ziekenhuis te
Heerenveen vervoerd. Haar toestand laat zich
'rfnstig aanzien.
De politie stelt een onderzoek naar de schuld
vraag in.
Het pleidooi
De raa<Uman Mr. P. D. M. Lem, hield
daarna zijn pleidooi. Men moet zich, aldus
pleiter, niet laten meesleepen door de fantas
tische verhalen die na de arrestatie van verd.
de ronde gingen doen. Hier is slechts een tra
gedie van een man. die steeds meer in den knoei
is geraakt. HIJ was als bet ware een dubbele
persoonlijkheid. Zijn carrière was schitterend
Hij stond als eerlijk bekend en had flair. In
Den Haag werden alle opdrachten tot een goed
einde gebracht. Nooit heeft iemand er aan ge
dacht hoe verd. ih werkelUkbeld was. Verd.
heeft de reorganisatie in Nijmegen ter hand
genomen en dat op prachtige wijze gedaan
Thans is zjjn carrière gebroken. HU raakte in
de schuld door zich nimmer rekenschap te ge
ven van inkomsten en uitgaven. Knoeierijen
moesten die schdlden ongedaan maken. De
ambitie om goed werk te prestoeren was ster
ker dan de zucht naar geld. De verduisterin
gen zijn enkel gepleegd als een nooddaad. Door
zyn grenzenloos optimisme dacht hU dat alles
weer in orde zou komen. Verd. is niet geheel
aansprakeiyk voor de daden die hU stelde, en
het mag hem niet ten volle worden toegere
kend. Verd. heeft veel gedaan voor zUn fami
lie, wat ook geld kostte. Een advocaat uit Den
Haag heeft het v. d. M. heel moeilUk gemaakt
en van dien tyd af dateeren de zware ver
duisteringen. De Haagsche advocaat was een
oud-compagnon van den minister van Justitie
en daarom was verd. zoo bang voor hem. Het
zUn wanhoopsdaden, die verd. heeft gepleegd.
De valschheid in geschrifte is volgens pleiter
hier niet strafbaar, omdat de mogelijkheid van
nadeel ontbrak. De acte was een waardeloos
papier en niet gebruikt om geld los te krijgen.
Pleiter brengt de idee naar voren van een ge
deeltelijk voorwaardelüke veroordeeling. Dat
zal voldoende rem zijn om geen strafbare fei
ten meer te begaan. Pleiter beval zijn cliënt
tenslotte in de clementie van de rechtbank
aan en vroeg ontslag uit de voorloopige hech
tenis.
De Officier begon zUn requisitoir met op te
merken, dat het een groote teleurstelling is
voor een Officier van Justitie, wanneer een
commissaris van politie, waarin men groot ver
trouwen had. deze feiten blykt gepleegd te
hebben. Toen meerdere feiten aan het licht
kwamen begon zelfs het medelUden van spr.
voor iets anders plaats te maken. Door zUn
voorspoedige carrière werd verd. over het
paard getild, paf hjj teveel geld uit en was te
trotsch om te erkennen dat hU schulden had.
Een eerste eisch voor een politieambtenaar is
eeriykheid, die bü verd. ontbrak. Daarom was
hU wel een handig, maar geen goed politieman.
Spr. schildert de practyken van verdachte.
Wellicht waren hem de omstandigheden niet
gunstig, maar waar een goede wil is, is ook een
«eg. Van aanpassing wist hü niet en eenmaal
moest de bom barsten.
Maandagavond zes uur is in de Spoorstraat
te Geleen het vier-jarig zoontje van den heer
Heven door een autobus van den heer K. uit
Susteren overreden en op slag gedood. Het
kind stak plotseling den weg over, zoodat den
chauffeur geen schuld treft.
De eerste getuige was Dr. J. G. Schnitzler,
zenuwarts te Arnhem. Get. had in opdracht
van den rechter-commissaris een psychiatrisch
onderzoek ingesteld. Get. kwam tot de conclu
sie, dat fantastische leugenachtigheid èen
uiting is van een zekere mate van psychopa
thie, waardoor de gepleegde strafbare feiten
niet ten volle aan verd. kunnen worden toege
rekend. Het eigenaardige is. dat verd. voldoen
de gelegenheid had om naar de menschen te
gaan die hem hadden willen helpen om tydlg
schoon schip te maken, maar dit niet heeft
gedaan.
H. B. Paré, commissaris van politie te Den
Haag, verklaart als getuige, dat hU geen schuld
had aan verdachte en het bewuste stuk niet
heeft geschreven en ook niet onderteekend.
J. W M. van Gendt. zonder beroep te NU-
megen. had f 20001— aan verd. ter hand ge
Twee weken geleden hebben «te overige ver
dachten inverband met de opzienbarende
fraude bU de firma Stokvis te Arnhem wegens
diefstal en heling voor de rechtbank te Arn
hem terecht gestaan. Gistermorgen zUn deult-
spraken gevallen.
De magazynknecht D. J. van den H. uit
Arnhem werd veroordeeld tot drie maanden
met aftrek van preventief.
De eisch was zes maanden.
De magazijnbediende J. O. K. uit Arnhem
werd veroordeeld tot aes zzaandan met aftrek
van preventief.
Dfe eLsch wa» ses ma&nden.
De magasUnbediende C. K. uit Arnhem werd
vrygesproken.
De eisch was vier maanden.
De magazijnbediende H. Th. de B. werd ver
oordeeld tot zes maanden.
De eisch was zes maanden.
De installateur J. L ult Arnhem werd we
gens heling veroordeeld tot vier maanden met
aftrek van preventief.
De eisch was een jaar.
De loodgieter P. J. V. uit Arnhem werd ver
oordeeld tot acht maanden met aftrek van
preventief.
De eisch was tien maanden.
De loodgieter W. van T. uit Arnhem werd
veroordeeld tot drie maanden voorwaardeiyk.
De eisch was zes maanden.
De loodgieter 8. P. G. uit Arnhem werd ver
oordeeld tot vier maanden met aftrek van pre
ventief.
De eisch was vier maanden.
De expeditieknecht R. K. uit Baam werd
vrijgesproken.
De eisch was twee maanden.
De expediteur A. G. Z. uit Bnkhutazn werd
vrUgesproken.
De eisch was twee maanden.
De loodgieter J. J. B. uit Arnhem werd ver
oordeeld tot acht maanden voorwaardeiyk.
De eisch was negen maanden.
De loodgieter M- J. van V. uit Arnhem werd
veroordeeld tot drie maanden met aftrek van
preventief.
De eisch was drie maanden.
Direct hierop was het woord aan de verde
diging. Mr. Muller Massis voerde het eerst zUn
pleidooi. HU ving aan met de bespreking van
de getuigenverklaringen, aanvangende met die
van «ten getuige Koning. Allereerst de houding
op de zitting: het zal het Hof ongetwUfeld
hebben getroffen hoe hU steeds optrad tegen
verdachte, de overige getuigen, en ook tegen
de verdediging.
Getuige Korting, die uit ag. sportiviteit
zooals hu dé oplichting van de verzekering
noemtie gratis medewerkte zou direct bU
het eerste bezoek op Nljenrode tot de in
braak zUn overgehaald. Dit op richzelf is on
aannemelijk, niets verklaart een dergelUke
intimiteit, niets in het verletten van den heer
O. wijst op een duivelsche misdadigheid.
PI. besprak dan de kwestie van de schets-
teekenlng van bet kasteel. Wltbraad is van
meening, dat Koning dat kaartje heeft ge
maakt. Die kaart kan niet door O. vervaardigd
zfln, want...... er zat een fout in.
Wanneer verd. inderdagd gewild had, «lat er
goederen werden weggehaald, zou hy zeker
voor goede kaarten en aanwyzlngen hebben
zorg gedragen.
Het geld, dat aan Wltbraad is overhandigd
zou volgens de stelling van het O. M. slechts
van O. afkomstig kunnen zyn. De verdediger
was van meening, dat Koning het zelf heeft
'gefourneerd. Een man als K. kan altyd wel
aan t 1000 komen. HU had nog renpaarden,
deed soms zaken en had in ieder geval veel
relaties.
De verdediger brak hierna zijn pleidooi af,
hetwelk hU Donderdag as. zal vervolgen.
TTT1I lezen in het Volk:
V V leven hier niet in een commu
nistisch of fascistisch geregeerden
staat, waar parlementariërs als oud vuil wor
den behandeld en op een wenk van een al-
machtigen dictator van dit aardsch tooneel
verwUderd kunnen worden. Daarom vragen wy:
waar is Roestam? Het heeft onze aandacht
getrokken, dat de communistische Indonesiër
al lang niet meer in de Kamer ia geweest. Wat
mag hiervan de oorzaak zUn? Ruste met do
fractie? Feit is. dat zU van dezen Indonesiscben
specialist weinig pleizier heeft beleefd. Aller
eerst omdat een enkele Indonesiër in een Neder
landsen parlementair milieu een zeer hache-
lUke taak heeft, voor welks vervulling uitaon-
«teriyke gaven worden veretacht, die de heer
Roestam niet getoond heeft to bezitten. Maar
toch sprak hy. op zUn manier, zoo af en toe een
taal, die te verstandig klonk om in communis
tische ooren genade te vinden. De fractie
scheen dan ook reeds geruimen tUd weinig ge
sticht over haar Indonesisch paradepaardje- En
nu is de goede man eensklaps verdwenen. Waar
heen? Heeft de G.P.Oe hem op een Russische reis
gepakt, heeft hy er zelf den brui aan gegeven,
zUn er weer moeilijkheden met schuldelschers, of
wat te er aan de hand?
wy weten het niet en vragen daarom: waar
is Roestam?
Om die vraag te beantwoorden moeten we eerst
O’s financieele omstandigheden nagaan. ZUn
huis in Den Haag leverde bruto slechts een ge
ring bedrag op. Voorts had hy een belangenge
meenschap met Goudstikker en een handels
taak. Het biiis leverde in 1933 t 2000 op, de han
delstaak niets en de belangengemeenschap lever
de veel minder op dan men had gehoopt.
Voor X jaar 1932 (Maart) kon O. slechts op zUn
minimum Inkomen van f 13.000 rekenen hem
door Goudstikker gegarandeerd. De toestanden
verbetenten er in 1932 niet op. Duitsche koopers
bleven weg door de precaire toestanden in
Duitschland: ook in Amerika ontwikkelde de toe
stand zich ongunstig. Verdachte speculeerde la
baisse: in December 1931 verloor hy f 8000.
Groot waren begin 1932 dan ook zijn moeiiyk-
heden. zyn banksaldo was teruggeloopen tot
f 4000 (van f 14.629 op 31 December 1931). Daar
tegenover stonden groote verplichtingen: belas
tingschulden. die vóór 1 Mei moesten worden be
taald. (f 5686).
Hy leefde op NUenrode zeer duur 3000 per
maand onkosten), voorts moest hU ƒ650 prn.
aan zUn vroegere vrouw betalen, kantoorhuur
verviel éh daarbU k«>men nog een privé-schuld
van 16.000 en premies voor verzekeringen. En
wat zegt O. hierover tegen den rechter-com
missaris; ,Jk had geen verplichtingen van be
lang”.
Ik zeg daartegenover, aldus spr., dat verd.’s
financieele omstandigheden zorgiyk waren,
hem kwelden geldzorgen. HU kon geen uitweg
vinden, hoewel hem dat vroeger in moellUke
omstandigheden wel eens lukte.
In Februari 1932 vroeg verd een voorschot
van ƒ3000 aan Goudstikker. HU was toen plat
zak. Enkele dagen later braken er weer gouden
dagen voor NUenrode aan: de assurantie be
taalde 10.000 uit voor twee gebroken beeld
jes. Die verzekering was pos afgesloten en de
laatste premie was nog niet betaald.
„Welke bezwaren men ook moge hebben
tegen de werkelijk onmenschelüke me
thoden, waarmee de bolsjewieken hun ge
zag hebben gevestigd en gehandhaafd in
„hun" republiek, deze is er nu eenmaal en
in de gegeven omstandigheden zou oJ.
haar ineenstorting niet minder dan een
wereldramp zijn. De volstrekte afwijzing
van eiken vorm van dictatuur voor
West-Europa, kan zeer goed samengaan
met de erkenning, dat daarom alle dicta
turen nog niet over één kam te scheren
zyn; dat achter de onmenscbelljke Russi
sche methoden ten slotte een groote Idee
staat, achter de onmenschelijke Dultache
en Italiaansche daarentegen niets. In- ■-
derdaad, het bloed kruipt waar het niet
gaan kan!
Bang bU een zoo' liederiyke chantage wan
neer men onschuldig te In zoo’n geval gaat
men toch naar de politie of naar een advo
caat. K. blyft bedaard en geeft O. veer
tien dagen bedenktijd. O. doet in dien tyd
niets. HU gaat niet naar de politie, niet naar
de justitie, niet naar een bevrienden advocaat.
Waarom K. geen val geaet? Waarom hem niet
laten arresteeren?
Mr. Versteeg besnreekt daarna de kwestie
van de chantage. O. is woedend over de be
dreiging van K., hU is bang voor zUn naam
en voor de uitbetaling van de verzekering.
Het was op den 2en Juli van dit Jaar, dat de
rijksrecherche op last van den Officier van
Justitie te Arnhem overging tot de arrestatie
van den commissaris van politie te NUmegen.
op grond van ernstige verdenking, oat hy zich
aan verschillende financieele onregelmatighe
den zou hebben schuldig gemaakt.
Hoewel van de zyde der justitieele autoritei
ten de grootst mogelyke stilzwugendheid in acht
was genomen omtrent den aard der d«x>r den
commissaris gepleegde malversaties, lekte het
toch vrij spoedig uit, dat de heer van der M.
verschillende geldbedragen,
zenden guldens bedragend, zich had toege
ëigend, en dat hü deze feiten bekend had.
Het betrof hier om. gelden, welke door
vreemdelingen als borgstelling gestort waren
en voorts bedragen, welke hem in zyn
functie van «tetnmissaris van politie waren toe
vertrouwd om die aan anderen uit te betalen
of die door hem in beslag waren genomen.
BU het verzehynen van de dagvaarding
verschillende bedragen aan geld, welke hü in
zün bediening onder zich had. heeft verduisterd.
JEr bestond groote belangstelling voor de be
handeling van deze rechtzaak. Voor het Paleis
van Justitie te Arnhem hadden zich eenige
honderden nieuwsgierigen verzameld. Slechts
een klein gedeelte van hen werd door de rtjks-
veldwachters op de publieke tribune toegelaten.
Ook van de zyde van de bolle was de belang
stelling groot.
Er waren van de zyde van het.O. M. 13 ge
tuigen gedagvaard.
Verdachte trad naar voren «Mn de z.gn. Iden
titeitsvragen te beantwoorden. HU kijkt strak
voor zich uit en laat zUn rechterarm op de
balie rusten, terwyi de Officier de dagvaar
ding voordraagt.
De president vraagt of verd. ontslagen te.
Verdachte: „Ik ben geschorst.”
De president releveert in 4»et kort de ver
schillende punten van «ie dagvaarding. Verd.
erkent de valsche schuldbekentenis te hebben
opgemaakt. De vragen door d«i president ge
steld worden door verd. op haast onverstaan-
baren toon beantwoord. De president zegt dat
verd. nog meer stukken op dezelfde wyze heeft
opgemaakt.
Verd. knikt van ja.
„U maakte de menschen biy met een dooie
musch,” aldus de president, „en altyd was het
tot schade van anderen...."
Verd. erkent ook bedragen, die h|j beheerde,
voor zichzelf te hebben gebruikt.
Mr. Lem vraagt in welke kwaliteit verd. de
bedragen onder zich had.
President: ,Als commissaris of als hulp
officier van Justitie?”
Verdachte: „Dat weet ik niet zoo precies."
President: „Toen u dat geld voor u zelf ge
bruikte, deed u dat omdat u zelf geen geld
had, te het niet?"
Verdachte„Dat kwam
moeiiykheden.”
zeer begrypelUk komt K. met een nadere
verklaring; „Ik ben schuldig, maar aan chan
tage maakte ik me niet schuldig”.
Het siert mr. Levenbach, den raadsman van
Koning, dat hü geadviseerd heeft: „Zeg de
waarheid, maar sulver Je van de afschuweiyke
blaam door de beschuldiging van chantage op
u geworpen".
En die chantagebrieven, by Wltbraad ge
vonden? Die zUn toch niet van die kracht,
zy drongen op betaling aan, op nakoming van
beloften. Wel ziet Koning er niet tegen op de
verzekering te bedriegen, maar om iemand te
chanteeren zoo zegt hü nooit.
Is het mcM-eel van Onnes geweest om van de
beschadigde beeldjes geen mededeellng te doen
aan Goudstikker en het geld niet in de belan-
gengemeenschap te storten? Een ander valsche-
lük van afdreiging te besrhuMigsn is dat mo
reel? vraagt spr. zich af. Het is niet de vraag
wie in dit proces de meest amoreele te, maar wie
waarheid spreekt of liegt.
Aan verdachte te ten laste gelegd, dat hü in
1935 te NUmegen heeft vervatecht een schuld
bekentenis, waarin door H. B., commissaris van
politie te 's Gravenhage wordt verklaard in leen
te hebben ontvangen van den heer S. J. W. van
der M„ Inspecteur van politie le klasse te
’s Gravenhage. de som van f 7500.—.
In de tweede plaats te aan verdachte ten
laste gelegd; dat hU in 1934, 1935 en 1936 als
rcmmt-rrriT van politie te NUmegen, opsettelük .steid om af te
bestuur. Dat geld behoorde toe aan getuige. ZUn
echtgenoote, eveneens als getuige gehoord,
verklaarde met verd. over het geval gesproken
te hebben. Haar man was ziek en toen hao
verd. een onderhoud met haar man op zjj>.
slaapkamer. Daar was get. niet bü geweest Er
was een kwestie tusschen het Armbestuur en
haar man had verd. gezegd en het geld moest
er binnen 24 uur zyn. Daarom had get. effec
ten verkocht om haar man te helpen.
Getuige J. Th. Veltman, hoofdinspecteur van
politie te NUmegen. had het werk overgenomen
na het verleende verlof aan verdachte als
ctxnmissaris. Get. verklaart dat hü toen bü
het overdragen de vermiste bedragen niet
heeft gekregen.
Getuige A. Salomons. Isr. predikant te NU
megen, h|d met verd. gesproken over een borg
stelling me er moest zyn voor een zekeren
Kremer. Get. had f 400.— aan verd. gegeven
als borgstelling.
Getuige Kremer had vergunning gekregen
om hier in het land te zUn wanneer hy eei»
bedrag stortte en wel van f 1000.Van da»
bedrag stortte hy zelf f 600.en de vorige
getuige f 400.En zoo kwamen er nog velen
getuigen.^
De president merkte op. dat het al Jarenlang
mis was. ..Voor .het geld, dat u weggooide,'’
aldus de president, „gaf u een volkomen waar
deloos stuk papier, waar niemand iets aan had.
De menschen vertrouwden u, maar er was geen
enkele tegenwaarde. Het getuigt van totaal
gemis aan verantwtKTdeiykheidsgevoel."
Verdachte: „Ik kende de waarde va» het
geld niet."
President: „U had meer met anderen reke
ning moeten houden en niet door moeten hol
len op den weg. waardoor u steeds meer in der
put raakte. U kwam tot dingen die een gewoon
mensch niet mag doen, maar een commissaris
van politie heeletnaal niet.”
