ONS BLAD
bij Madrid
r
s
MOOR1
VULPENHOUDERS
FC
l.
De toestand aan het front
r
M
R
Het nieuws
Kardinaal Pacelli
Berlijn?
naar
IS
Wapenstilstandsdag
Herdenking
van
heden
Oostenrijk erkent het
Romeinsch imperium
b
13
VLIEGRAMP IN ITALIË
van
Restauratie der
Habsburgers
DE BAROMETER
DE GEZONDHEID VAN
Z.H. DEN PAUS
GEEN WIJZIGINGEN IN
DE POSITIES
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
alkmaar
BRALLEN
ZIEKENF0NÖSLEVERANC1ER
HET FRANSCH-RUSSISCH
BIJSTANDSPACT
r
Duitschlands vloot*
bouwprogram
te
Scherpe woorden
Gdingen
rer-
ien
ize
ets
er
Plechtigheden te Parijs,
Londen en Brussel
3
s-
GARANTIE
De Schotsche ambulance zou in
handen der nationalisten
zyn gevallen
De berichten zouden al te veront
rustend gesteld zyn
Gaat Von Papen
Weenen verlaten?
s I
□nafhankelijkheidsfeest
in Polen
E^n verklaring van den leider der
f Oostenryksche legitimisten
Oud-minister Mandei verdedigt
Parys het aangaan dezer
overeenkomst
MUSSOLINI KRIJGT EEN
ONDERSCHEIDING
Om den nobelprijs voor
den vrede
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
De vestiging van de
regeering te Valencia
Geen afschaffing van
den Rijksdag?
at
ra
Ti
ers
in-
id-
SM!
I ajES
Vier inzittenden gedood; bq
het reddingswerk kwamen
vyf menschen m de
vlammen om
Ook Hongarye spreekt de erken
ning van het keizerrijk
officieel uit
Nog geen accoord in de
zeeliedenstaking
De tevensmiddelenprljzen stijgen nog steeds
HF'
Minister Koht wil niet deelnemen
aan de besprekingen
i f
JEen triest beeld van de kerk te Getafe,
de eerste voorstad van Madrid, welke
door de nationalisten jezet werd
Hat Duit scha wapan door
Polan beschadigd
Protest van hat Rooda Kruis
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1936
DERTIGSTE JAARGANG No. 37
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Por lossen regel 20 G-, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55 c p. régel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Hy zou tot Rjjksministar
wordan banoamd
Kleinara relletjes deden zich voor
op de Champs Elysées
te Parijs
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
R*DA*A|
op
imperium.
I
1>
r
Men wijst er op. dat Z. H. de Paus niet ziek
is en dat hij dagelijks niet alleen vijf of zes
Kardinalen of Bisschoppen ontvangt en met
hen gewichtige zaken behandelt, maar boven
dien tijd en kracht over heeft voor de ver
moeiende groeps-audiënties.
Onze Romeinsche correspondent seint ons dd.
11 November:
Mobiele garde en agenten van politie kwamen
hier tusschenbeide. Politieke tegenstanders uit
ten ook hier weer hun leuzen.
De optocht der zwaarvermlnkten is overigens
Ook In Frankrijk zjjn in tai van plaatsen
godsdienstoefeningen gehouden ter herden
king van den wapenstilstand. Verder had
den parades plaats en werden bloemen ge
legd op de monumenten voor de gevallenen.
Voorts deelde de zender mede, dat den
rechtschen troepen de Schotsche ambulance
met het personeel en twee dokters in han
den was gevallen.
RABAT, 11 Nov. (Havas). Volgens radio-
Sevilla is de toestand aaa het Madrileen-
seho front gestabiliseerd.
Des middags om half drie heeft zich een
stoet, bestaande uit invaliden, weduwen en wee-
zen van oorlogsslachtoffers, benevens groepen
oudstrijders naar den Are de Triomphe, waar
onder het graf van den onbekenden soldaat,
begeven.
BERLIJN. 10 Nov. (Havas) De Beritfnsche
bladen leveren verontwaardigd commentaar op
de protest-vergadering te Gdingen van 20.000
personen om te protesteeren tegen zekere maat
regelen van de nationaal-soclalistische autori
teiten van Danzig. Vooral zijn zij verontwaar
digd over bet zingen van een revolutionnzlr
anti-Dultsch lied uit het tijdperk van den op
stand in Boven-Silezië.
ROME, H Nov. (Stefanl) Tijdens een zwaren
storm is nabij het plaatsje Rocca Gorge ten
gevolge van ijsafzetting een bombardements
vliegtuig neergestort. Van de Inzittenden zijner
vier om het leven gekomen en een zwaarge
wond. Een zesde inzittende wist zich met be
hulp van zijn parachute te redden.
Tijdens het reddingswerk werden, doordat de
uit het toestel stroomende benzine vlam vatte,
vjjf burgers zoodanig gewond, dat zij spoedig
overleden.
Polen vierde Woensdag den achttienden
verjaardag van zijn onafhankelijsheid. Te
Warschau zijn plechtige godsdienstoefenin
gen gehouden in de grootste kerken van alle
gezindten.
„In het bewustzijn van mijn verantwoor
delijkheid verklaar Ik, dat Mussolini alge-
heele sympathie koestert voor het denk
beeld der restauratie in Oostenrijk, alsmede
In Hongarije.
Wanneer Frankrijk dit pact niet gesloten
had, zou Dultschland het misschien gedaan
hebben' en welk profijt zouden de Dultschers
eventueel niet getrokken hebben uit het on-
metelijke Russische reservoir.
met de
bond-
I.Ijken aangespoeld van eenige >pvarenden van
den verganes logger Sch. 179.
Bblangrijke rede van mr. Geseling bil het po-
litiek debat in de Tweede Kamer.
O O
15b
Alle tegenaanvallen der regeeringstroepen zijn
afgeslagen. De zestiende Russische tank werd
buitgemaakt. Zestien vliegtuigen der :echtschen
hebben de regeerlngsllnies, alsmede vijandelijke
concentraties gebombardeerd.
De rechtsche troepen zjjn nog steeds meester
van de TOledo-brug en de Villaverde-brug.
wordt thans ia het Retlro-parz gevochten.
HONOLOELOE, 11 Nov. (Reuter) Er zjjn nog
geen teekenen, dat overeenstemming zal wor
den bereikt In de zeeliedenstaking. De lelden
van de staking verzekeren, dat de stakers weer
aan het werk willen gaan, als de schepen weer
van de oude bemanning worden voorzien en
het overige werk wordt verricht door de leden
van den bond van havenarbelden. De reeden
weigeren het systeem van monsteren te erken-
Om drie uur deed zich een incident voor; een
groep betoogers schreeuwde nl. plotseling „Leve
Larocque”, welke kreet door tegenbetoogers be
antwoord werd met „Hang Larocque op". Ben
lichte vechtpartij, die daarop ontstond, werd
spoedig onderdrukt. Eenlgen tijd tater deden
zich wederom relletjes voor op de Champs Ely-
sées.
BOEDAPEST, 11 Nov. (Havas) De leider der
Oostenrijksche legitimisten heeft tegenover den
correspondent van de Estl Kurir het volgende
verklaard:
heeft aangeboden, sprak de Oos
tenrüksche bondskanselier officieel de
erkenning uit van het Romeinsche
wjjzigd; de Schotsche ambulance aeu in handen
der nationalisten zjjn gevallen.
Wreedheden tegenover inlanders In IndH ge
pleegd; gezaghebber ontslagen; controleur met
verlof gezonden.
Stand op Donderdag eer vja.: 744J
Vorige stand; 745.7
T
Fj
De stakers In het haven- en scheepvaartbe
drijf verklaren, dat thane 247 schepen worden
opgehouden.
In handelskringeu wordt eenige ongerustheid
merkbMir.
i- 4.
De verontrustende berichten, die in de
bultenlandsche pen over den slechten gezond
heidstoestand van den H. Vader zijn ver
schenen, worden in engere Vati.-aansche
kringen als sterk overdreven gekenmerkt.
deur te Weenen, Von Papen, deze stad
nenkort verlaten, om tot Rjjksminister
een speciale taak te worden benoemd.
Met betrekking tot het trage tempo, waar
in de bezetting van Madrid geschiedt, ver
klaart radio-Sevilla, dat dit normaal is, ge
zien de uitgestrektheid van de stad.
Het is tevens een gevolg van ae nood
zakelijkheid eener voorzichtige actie en
eener onberispelijke organisatie der achter-
waartsche verbindingen. Bovendien bieden
de regeeringstroepen, die hun laatste kaart
uitspeten? wanhopig tegenstand.
De zender te Sevilla deelde later nog mede:
Aan het front van Madrid zjjn de rechtschen
tot den tegenaanval overgegaan, waarbij zij bun
opmarsch accentueerden. De actie der rechtsche
luchtmacht was groot. De toestellen schoten
een Russisch tweemotorig en een drlemotorig
toestel naar beneden.
Te Brussel zjjn de plechtigheden ter herden
king van den wapenstilstand volgens traditie
geëindigd met de aankomst bij het graf van
den onbekenden soldaat van de flambouw, die
ontstoken was op het graf van oen onbekenden
soldaat in Parjjs en van de flambouwen uit de
negen Belgische provincies, Luxemburg en den
Congo.
Het was het grootste défilé, dat tot nu toe
in het onafhankelijke Polen was gehouden. On
geveer 50.000 manschappen namen er aan deel.
Minister-president Van Zeeland en de mi
nister van Oorlog, generaal Denis, vertegen
woordigden de regeering bij de plechtigheid, die
voorts bjj gewoond werd door alle oudstrjjders-
vereenl gingen.
Naarmate de verkiezingen echter naderden,
wijzigden zich veler standpunten. Men ging het
pact meer beschouwen van een binnenlandsch
politiek standpunt. De vijandschap jegens het
pact nam toe sinds het sluiten van het volks
front. Het pact is echter niet om ideologische
redenen gesloten, maar uit een gemeenschap
pelijke behoefte aan veiligheid.
Spr. begon met te herinneren aan de ver-
dragsschendingen door Dultschland, o.a. de her
bewapening, die slechts platonisch door den Vol
kenbond veroordeeld is. Het is, gezien deze hou
ding van den Volkenbond begrijpelijk, dat Laval
toen besloot tot zijn reis naar Rome en tot ’t af
sluiten met Rusland van het petet, waarover de
onderhandellngen onder Doumergue begonnen
waren.
Zoo de Paus dus meer dan vroeger van den
draagstoel gebruik maakt en zjjn Itfiarts hem
meer terzijde staat, is dit slechts als een voor
zorgsmaatregel te beschouwen, terwjj! bet on
juist zou zjjn van een crisis te spreken.
De konlng en zjjn broeders stonden voor de
cenotaaf en de konlngin-moeder verscheen op
het balkon van het ministerie van Binnenland-
sche Zaken.
De gebruikelijke twee minuten stilte werden
door een enorme menigte in acht genomen.
LONDEN, 11 Nov. (Reuter). De herden
king van den wapenstilstand is heden met
het gebruikelijke ceremonieel gevierd.
Hierop hief Dr. Schuschnlgg het glas op en
stelde een dronk in op den Konlng van Italië
en Keizer van Ethiopië.
Mandei verklaarde tenslotte: „Het is hoog
tijd, dat wij te kennen geven, wanneer wjj
prijs stelten op een nauwe entente op di
plomatiek gebied met Sowjet-Rusland, dat
het in het belang van den vrede wenschelljk
zou zjjn over te gaan tot een militaire com-
pleteerlng.
De berichten over den gezondheidstoestand van
Z. H. den Paus zouden al te verontrustend zjjn
geweest.
Gaat Von Papen Weenen verlaten?
Oostenrijk en Hongarije erkennen officieel bet
Romeinsch Imperium.
De posities aan het front bjj Madrid neg «re
nen en w—»*1**1" niet-geerganteeerde bootwer
kers.
betooglngen voorviel kwam uit de rijen toe
schouwers. Om vier uur was de ootocht afge-
loopen. Het publiek zong of wel' de Marseillaise,
of wel de Internationale en de Carmagnole. De
politie zette de Champs Elysées af en zorgde
voor het ultblljven van samenscholingen. Om
half zeven was het betrekkelijk rustig gewor
den.
Men schrijft veel dingen omtrent mjjn be
zoek aan Rome, die niet juist zjjn. Zoo zjjn o.a.
de berichten omtrent een op handen zijnde
legitimlstische actie niet Juist. Ik ben evenmin
naar Rome gegaan om een huwelijk van Otto
van Habsburg voor te bereiden."
hU is
Vandaag.
Geruchten over een aanstaand bezoek van
Kardlnaal-staatssecretaris Pacelli aan Hitler te
Berljjn.
Bjj de herdenking van den wapenstilstandsdag
te Parijs hadden enkele relletjes plaats; Polea
vierde het 18e onafhankeljjkheldsfeeot.
Oud-minister Mandei verdedigt te Parijs het
sluiten van het Fransch-Russlseb bljstandspact.
BOEDAPEST, 11 Nov. (Stefanl). Volgens de
„Budapestl Hirlap" zou de Duitsche am bassa -
bin-
met
V». d
OSLO, 11 Nov. (D.N.B.) De Noorsche minister
van bultenlandsche zaken, Koht, heeft de No-
bel-commissie van 't Storting medegedeeld, dat
hd niet zal deelnemen aan de besprekingen over
het toekennen van den nobelprijs voor den
vrede. Hjj verzocht de commissie een plaats
vervanger te benoemen
Koht motiveert zjjn houding met de verkla
ring, dat door deelnemen van den minister van
bultenlandsche zaken aan de stemming ivoor
den nobelprijs, de regeering zelf hiervoor! ver
antwoordelijk gesteld zou kunnen worden J
Het blad Tldens Tegn brengt deze beslissing
van minister Koht in verband met de mogelijke
candldatuur van Ossietzky voor den nobelprijs
voor den vrede.
Het is duidelijk, dat men aan gene zijde
vun den Rjjn Frankrijk als ritselaar wil
behandelen, en het voor de keus wil stellen
het pact te verbreken of de dreiging te
ondergaan van een bestraffenden oorlog,
die op grond van altijd gemakkeljjk te
vinden incidenten zou worden voorgesteld als
een noodzakelijkheid voor eigen behoud, ja
selfs voor de sociale verdediging.
Daartegenover staat, dat wjj nooit
komintern hebben onderhandeld. Om
genooten te hebben, moet men sterk zjjn. Een
te overwegen voorbeeld is. hoe Frankrijk tijdens
den oorlog gered is. Al is de toestand minder
tragisch dan negentien jaar geleden,
daarom niet minder verontrustend.
evenals in 1917, is er slechts één middel tot
redding: regeeren.'
BERLIJN, 11 Nov. Het binnenkort verschij
nende Jaarboek der Duitsche marine bevat in
teressante gegevens over het Duitsche vloot-
bouwprogramma.
Uit de ter beschikking staande gegevens kan
men opmaken, dat op het oogenbllk de vol
gende schepen in aanbouw sjjn:
1 Slagschip van 35.000 ton; 1 vliegtulgmoe-
derschlp van 19.250 ton; 3 kruisers van 10.000
ton; 6 torpedojagers van 1.811 ton; 12 torpedo-
booten van 600 ton; 10 duikbooten van 500
ton; 4 duikbooten van 250 ton; 15 mijnenve
gers; 4 snelle booten voor kustverdediging.
Hierbjj moet nog worden gevoegd het slag
schip van 26.000 ton, waarvan de bouw reeds
was aangekondigd. Dit schip, een zusterschip
van de onlangs te water gelaten „Scharnhorst”,
zal waarschijnlijk „Gneisenau’ gedoopt wor
den.
Er bestaan voorts plannen omtrent den bouw
van een tweede vllegtulgmoederschip, doch
omtrent de grootte hiervan is nog niets be
sloten.
„Wat zou er gebeuren, vraag ik u, wanneer
Dultschland, na een expansie In de Oekraïne en
na een moord op de staten, die wjj tot teven en
vrjjheld en onafhankelijkheid hebben gewekt,
zich naar het Westen wilde keeren? Hoe zouden
wjj het hoofd moeten bieden aan dien kolos,
die intusschen nog toegenomen zou zjjn met 15
tot 20 millioen bewoners, terwijl men thans reeds
al te zeer verschrikt lijkt b(j de gedachte zich
opnieuw met hem te moeten meten?"
Er bestaat geen één-rlchtingsbondgenoot-
schap, aldus ging Mandei voort. Een land kan
slechts bijstand verwerven, als het aangevallen
wordt, wanneer het zich zelf bereid toont an
deren landen in geval van agressie ter hulp ts
komen. Strijden voor zijn bondgenooten is strij
den voor zich zelf.
De omsingeling van Madrid. Aanvoering van proviand onder bescherming van
Marokkaansche soldaten in de onmiddellijke omgeving van Madrid
i
Dinsdag heeft de Poolsche Kolonie in Dunsig
den 18en verjaardag van den Poolschen staat
herdacht in de ^porthallen. Na de plechtigheid
beschadigden vier Poten, die aan de plechtig
heid hadden deelgenomen, schilden met het
Duitsche wapen en het teeken der partij, welke
In een nevenvertrek werden bewaard. Drie van
de daders konden gearresteerd worden.
In het communiqué van den verdedigingsraad
van Madrid wordt medegedeeld, dat het resul
taat van den strijd heden voor de republlkein-
sche strijdkrachten in alle opzichten gunstig
is geweest. In alle sectoren van het Madrileen-
sche front hebben verbitterde gevechten plaats
gehad. Overal verliepen deze in het voordeel
der regeeringstroepen, die alle brughoofden aan
de Manzanares nog steeds beheerschcn. De strijd
was vooral hevig in den sector Casa oe Campo,
waar de regeerlngsgetrouwe infanterie, daarbij
gesteund door vliegtuigen, in den namiddag een
tegenaanval deed op de Marokkanen en legion
naires, die sedert drie dagen in het park zijn
omsingeld. Een eskader, bestaande uit 18 vlieg
tuigen. heeft, zeer laag vliegende, het terrein,
dat door den vijand bezet werd gehouden, met
mitrailleurs bestookt, zoodat de tegenstanders
met achterlating van tal van daoden het veld
moesten ruimen.
Een tweede vliegtulgeskader heiift nabij Fuen-
labrada en Naval Camero belangrijke vijande
lijke concentraties uiteengejaagd en tusschen
Leganes en Carabanchel luchtafweerbstterijen
gebombardeerd.
De Spaansche ambassadeur te Londen heeft
verklaard zeer voldaan te zjjn over den loop
der gebeurtenissen, zulks op grond van een
hedenavond uit de ambassade te Londen ge
voerd telefoongesprek. Del Vayo voegde hier
aan toe, dat hij een gunstigen indruk heeft van
de wijze waarop de zaken voor de regeerings
troepen een keer nemen.
De vestiging van de regeering in Valencia
heeft in de stad veel drukte veroorzaakt. lede
ren dag vertrekken afdeelingen militie naar
het front en langzaam dringt het belang van
het oogenbllk door tot de burgerbevolking.
De linksche regeering heeft zich thans
te Valencia geïnstalleerd. President Largo
Caballero heeft zjjn intrek genomen in het
paleis van den markies de Benicarlo. Het
ministerie van Bultenlandsche Zaken is
gevestigd In het paleis van den markies
Cara, en het ministerie van Justitie zetelt
in het paleis van justitie.
Bet Internationale Roode Kruls-oomité te
Genève heeft tot de autoriteiten te Madrid,
Barcelona, Bilbao, Santander, Malaga en Sa
lamanca een manifest gericht, waarin gepro-
testeerd wordt tegen de gevangenhouding van
gijzelaars, hetgeen onvereenigbaar is met de
«riJdmethoden van beschaafde staten.
Men weet nergens beter dan in de Wilhelm-
strasse, dat Rusland thans niets in zijn schild
voert. Trouwens Dultschland legt autowegen
naar de Fransche grens aan en hoopt driekwart
van zijn divisies aan de Fransche grens op.
Nog gisteren heeft de H. Vader de bestuurs
leden van het Internationaal Katholiek Radio
Bureau zonder inspanning nog meer danken
kwartier in opgewekten toon toegesproken.^et
is dus onjuist het voor te stellen, alsof er een
crisis in den gezondheidstoestand van den H.
Vader zou zijn, al ondervindt de H. Vader uiter
aard in toenemende mate de ongemakken van.
den ouderdom. Soms vertoont zich ook nog de
prostraat, waaraan de H. Vader voor drie jaar
geleden heeft en de niet meer zoo elastische
ademhalingsorganen gevoelen maar al te goed
den terugslag van het plotseling wisselen in de
temperatuur van het Romeinsche klimaat. Doch
dit alles verhindert den H. Vader niet zijn dage-
Ujksche bezigheden volledig te verrichten.
WEENEN, 11 Nov. (Havas) In een officieel
Oostenrljksch communiqué betreffende de gods
dienstige plechtigheid, die vanmorgen heeft
plaats gehad in de Itallaansche kerk te Wee
nen, naar aanleiding van den verjaardag van
Victor Emmanuel III wordt de Itallaansche
vorst aangeduld als kbaing van Italië, keizer
van Ethiopië.
PARUS, 11 Nov. (Havas). Ou4-minlst«r
Mandel, kamerafgevaardigde voor het de
partement van de Gironde heeft voor zijn
kiezen in den Médoe een redevoering uit
gesproken ter gelegenheid van de her
denking van den wapenstIMand. In deze
rede gaf h(j een uitvoerige verdediging van
het Franzch-Russische pact.
Ten GOOS- O.8LAZEP t MELTZ
De Hongaarsche minister van Bui-
tenlandoche Zaken. Kanya. ver
klaarde. dat hjj Ml zqn aanataand
bezoek aam Rome de erkenning door
Hongarije van dfen Italiaanschen
koning als keizer van Ethiopië per
soonlijk aan Victor Emmanuel zou
mededeelen.
BERLIJN. 10 Nov. (Havas.) In welingelichte
Duitsche kringen verklaart men niets te weten
van een aanstaande afschaffing van den Rijks
dag en de instelling van een senaat 200
leden.
Evenmin weet men tets van een komende
afschaffing van de mlnister-presldenten der
verschillende staten.
ROME. 11 Nov. (Havas) De ^groothertog van
Saksen Koburg Gotha heeft opibevel van Hitter
bet grootkruis van het Rootte Kruis van
Dultschland aan Mussolini overhandigd.
Op het Mokotow-veld passeerde maarschalk
Smlgly Rydz een troepenrevue, waarbij alle
regimenten en troependeelen vertegenwoordigd
waren. Om twaalf uur des middags begon een
grootseh militair défilé, dat onder leiding stond
van den minister van Oorlog, generaal Kas-
przycki.
f
Maarschalk Smlgly Rydz woonde het défilé
bjj In tegenwoordigheid van den president der
republiek, de leden der regeering en het corps
diplomatique.
BOEDAPEST, II Nov. (Stefani)
De Oej Nemzedek verneemt uit Ber
lijn, dat Kardinaal-staatssecretaris
Pacelli zich na zjjn terugkeer uit de
Vereenigde Staten naar Berljjn zou
begeven om met rjjkskanselier Hitler
te spreken over de regeling van tus
schen Duitschland en het Vaticaan
bestaande kwesties.
WEENEN, 11 Nov. (D.N.B.) Bü
een diner, dat bondskanselier Dr.
Schuschnigg hedenavond aan de
vertegenwoordigers op de drie
