ONS BLAD
Hevig bombardement
van
Madrid
van
De Kerk in het
Derde Rijk
Berlijn breekt het Verdrag
Versailles verder af
Kard. Pacelli terug
in Rome
n
nieuws van heden
Doel is zuiver
politiek
Bepalingen, welke betrekking hebben
op de internationalisatie der
rivieren, opgezegd
5
DRIE WITTE COLONNES
BINNEN DE HOOFDSTAD
DE ZEELIEDENSTAKING
DE BAROMETER
V
EEN AUTO-ONGELUK
VAN BALDWIN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BUIKBANDEN
S
a
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Grootsche ontvangst
o
Blum over oorlog
Treinbotsing in België
2’
I
r
Regeering te Valencia
optimistisch
De „Manuel” in den
grond geboord
Frankrijk wenscht een
gezamenlijk protest
£en nieuw ontwapening aplan
aangekónd igd
Twaalf lichtgewonden, materieele
schade aanzienlijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Duitschland heeft zich van een der
laatste bepalingen van het
Verdrag door eenzijdig
optreden bevryd
Het onderhoud van Kardinaal
v. Faulhaber met Hitler
Toen de „Conte di Savoia” de
haven van Napel» naderde,
heesch het schip de
Pauselyke vlag
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
T
Pj
DERTIGSTE JAARGANG No. 40
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c.
p. regel; idem op peg. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Aanvallen over en weer
Koude heerscht reeds in de bergen rond Madrid, Nationalistische wachtposten
in de sneeuw
c
San Francisco lydt dagelijks een
echode van 7 millioen dollar
Radio Sevilla kondigt den op
handen zijnden val van
Madrid aan
S^XWWWWMIII Ullllir/////KFM
MAANDAG 16 NOVEMBER 1936
Luchtgevechten
MADRID, 15 Nov. (Havas) De opstandelingen hebben
vanaf half tien Zondagavond het centrum der stad gebom
bardeerd. Achtereenvolgens ontploften een drietal granaten in
de nabijheid van het Cortes-gebouw. Het geknetter van het
geweervuur is in het centrum der stad duidelijk te hooren. De
opstandlingen hebben vandaag op twee plaatsen getracht een
aanval te doen, een in dén sector van den weg naar Estrama-
dure en den anderen in de omgeving v. d. Fransche brug. Deze
aanvallen werden op energieke wijze afgeslagen. In het offi-
cieele communiqué wordt medegedeeld, dat de regeerings
troepen de Fransche brug hebben opgeblazen.
In een officieel communiqué uit Salamanca wordt, volgens
Reuter, door het hoofdkwartier der witte troepen gemeld,
dat hedenmiddag om vier uur drie colonnes van het leger
van generaal Varela over de Manzanares zijn getrokken. Zij
hebben stellingen bezet, die te voren in handen waren van de
regeeringstroepen.
De nationalistische
troepen in Spanje
hebben de beschik
king gekregen over
enkele hyper-moder
ne pantserwagens
gn
ge-
Sommigen laten nog plaats open voor eenl-
een
o-
LONDEN,
■1
grenzen
l
''o
-1
WMNMI 1
Stand op Maandag M nr vna.: 1*>4
Vorige stand; 754J
Caballero was zelfs de meenlng toegedaan,
dat de strijd voor de regeering nu pas begon,
omdat de regeering eerst thans over voldoende
middelen beschikte dm den oorlog met kans op
succes voort te zetten.
Valencia .teruggekeerd,
Fransche journalisten zeide;
neer Madrid valt, zal de strijd
lange na niet ten einde zijn.”
Een bom kwam terecht op de Moncloa-kazer-
ne. Eenige andere projectielen troffen de om
geving van het Noorderstatlon. Ten slotte kon
den ook deze aanvallers door veertien regee-
rlngsvliegtuigen verdreven worden.
overgaf en dat hij de hoofdstad desnoods
wjjk voor wjjk sou verwoesten. „Ik heb dit
niet gezegd,” aldus de generaal, „noch Iets
dat er op Hjkt.”
scheepvaart op Elbe of Rijn te treffen. De
aan Tsjecho-Slowakije toegestane vrijha
vens te Hamburg en Stettin blijven bestaan
Ik ben overtuigd, dat het thans aan Eu
ropa opgelegde bewapeningsregime zal ein
digen, en dat een poging, die wij binnen en
kele weken opnieuw te Genève zullen dopn,
sal slagen, omdat het noodsakelijk ia.
Tevens heeft Kardinaal Pacelu een diepgaan
de studie kunnen maken van de positie der
Kerk in de Ver. Staten, waar de katholieken
zoo'n belangrijk deel van de bevolking uitmaken.
HU heeft daarbij zijn bijzondere aandacht ge
wijd aan het heden zoo op den voorgrond tre
dende probleem van de godloosheid en aan de,
in de Ver. Staten' op zoo voorbeeldige wijze
gevoerde verdediging der openbare zedelijkheid.
BERGEN (Henegouwen). 14 Nov. (Havas) In
den dichten mist zijn op den weg Valenciennes
Jemappes drie electrische treinen tegen elkaar
gebotst. Een twaalftal personen werd licht ge
wond. De materieele schade Is aanzienlijk.
p-
on
r-
Onae Rotnelnacbe correspondent seint ons d.d.
14 November:
Naar ons uit Vatlcaansche kringen wordt
medegedeeld wordt het rapport dat Kardinaal
von Faulhaber per koerier naar Rome liet over
brengen als een hoogst gewichtig document be
schouwd.
I
NOORD-HOLLANDSES DAGBLAD
it-
rd
iet
ke
en
de
ng
Blijkens een nader Havas-berlcht, la het be
sluit der Dultsche regeering hedenmiddag om
1 uur medegedeeld te Londen. Parus, Rome.
Brussel, Praag, Warschau, Kopenhagen, Stock
holm, Kowno, Boekarest, Belgrado, Den Haag
en Boedapest. Volgens dit bericht heeft de op
zegging niet slechts betrekking op de inter
nationalisatie der rivieren, doch ook op de vrij
heid van scheepvaart, die volgens nst. 1 van
de desbetreffende afdeellng op de Dultsche
binnenwateren even vrij moest zijn voor de ge
allieerden als voor de Dultschcrs. Duitschland
erkent de commissies, die waren ingesteld in
het Verdrag van Versailles, niet langer.
Onder langdurige toejuichingen eindigde Blum
zijn rede met de woorden: Europa en de wereld
moeten kiezen tusschen ontwapening en oorlog
De communistenleider Thorez sprak te Be
thune en later te Hénln-Liétard over het
volksfront. De laatste plaats heeft een socla-
llstlschen gemeenteraad.
In het Verdrag van Versailles staan de vol
gende bepalingen, welke betrekking hebben op
de internationalisatie der rivieren:
„Internationaal worden verklaard' de Elbe,
van de monding van de Moldau af en de Mol-
dau van Praag af; de Oder, van de monding
der af; de Memel, van Grodno af; en
de van Ulm af.
De partijraad der R K. 8. F. vergaderde te Am
sterdam.
De leerlingen en leerkrachten van alle schalen
ontvangen een blijvende herinnering aan het
vorstelijk huwelijk.
Landdag der B. K Staatspartij te Rotterdam.
Thans eischic de onbewaakte overweg te
Haaksbergen weer een menschenleven.
„Oorlog, nooit, nooit, behalve wanneer de oor
log defensief Is. Oorlog, nooit, behalve als het
er om gaat het nationale grondgebied te ver
dedigen. Oorlog, nooit behalve wanneer het lot
verdedigd moet worden van hen, wier bestaan
nauw verbonden Is met het onze.”
lur van den vijand zeer
meerendeel
Van de Fransch-Spaansche grenzen komen
berichten, dat de regeeringstroepen een groote
activiteit hadden ontwikkeld ten Zuiden van de
hoofdstad. Hun doel was daarbij de strategisch
Kardinaal Pacelli ie hedenmiddag em
kwart ever twaalf te Napel* aangekomen,
door de Italiaanse he overheid met buiten
gewoon eerbewijs begroet. Bjj het naderen
van de haven heeach de Conte dl Savoia de
Pauselijke vlag- Aan boord van de Italiaan
se!» oorlogsschepen, die In de haven van
Napels lagen stonden de manschappen op
het dek aangetreden ia bet gelid en speelde
de muziek de Pauselijke hymne.
In Vatlcnansche kringen wordt veel ge
sproken over de resultaten van Kardinaal
Pacelll’s bezoek aan de Ver. Staten.
De luisterrijke ontvangst rijst er op. dat
deze reis, als een vacantierels begonnen,
inderdaad een groote beteekenis heeft ge
had voor de belangen der Kerk In Amerika.
Algemeen wordt het waarschijnlijk geacht
dat binnen korten tijd diplomatieke betrek
kingen tusschen de Ver. Staten en het
Vaticaan zullen worden aangeknoopt.
In officieuze Dultsche kringen, aldus
Havas, wordt er op gewezen, dat het doel
van de opaegging zuiver politiek ta. Het
gaat slechts om het herstel van de Dultsche
eouvereiniteit over de Dultsche wateren. Het
is, zoo zeide men, niet de bederfing, de
In welingelichte kringen is men hier van
oordeel dat het onderhoud van Kardinaal
von Faulhaber met HlUer weinig of geen
resultaat sal kunnen opleveren zoolang Ro
senberg. Baldur von Bchlrach en dergeljjke
propagandisten van het nleuw-heidendom
gehandhaafd blijven.
van
's middags
troepen
tegelijk de
de Volksfront-troepen wan-
i het werk stelden om onze
houden. Toen hun dit niet
in groote wanorde de wijk,
de binnenstad spoedig door
de be-
eventueel
Alle Dultsche Bisschoppen zfjn het er
over eens dat de toestand onhoudbaar ge
worden is en daarom heeft Kardinaal von
Faulhaber Hitler met den meesten nadruk
verzocht om het initiatief te nemen
een principleele wijziging te brengen la
de tot nog toe gevolgde kerkelijke politiek,
daar alle andere pogingen om met onder
geschikte en aelfz met de hoogste instanties
te onderhandelen vruchteloos sjjn geble
ven. Hitler schijnt dit Initiatief niet gs-
nomen te hebben.
Zij werden weldra door in allerijl cpgestegen
regeerlngsvliegers aangevallen en na verloop
van korten tijd zag men een nationalistisch
vliegtuig omfaags tor ten, een rookstreep In de
lucht achterlatend.
Generaal Franco heeft heden ontkend,
,lrh tegenover een journalist In dien zin
hebben uitgelaten, dat h|j Madrid sou
bosnbardeeren totdat da stad rich
„Onze troepen, die zich tegen de linkschen te
weer stellen.” zoo verklaarde Radlo-SevlDa,
„hebben aan deze uitmuntende colonne een
harde les gegeven, die zij met aanzienlijke ver
liezen heeft moeten betalen. De overgeblevenen
namen de vlucht In de richting van Madrid,
achtervolgd door onze vliegtuigen, die hun nieu
we verliezen toebrachten.”
In Britsche kringen Is de eenzijdige opleg
ging door Duitschland met groote reserve ont
vangen. Men legt er den nadruk op, dat wan
neer Duitschland van meenlng was, dat deze
clausule van het Verdrag van Versailles niet
in overeenstemming was met zjjn souvereini-
telt het de herziening daarvan had moeten na
streven door onderhandellngen, gelijk de Turk-
sche regeering dit heeft gedaan ten aanzien
van de Dardanelles Men is van meenlng, dat
deze abrupte opzegging niet gerechtvaardigd
13.
belangrijke posities bij den Cerro de los Angeles
(Engelenberg), circa twee kilometer ten Oosten
van Getafe te bezetten. Deze pogingen moesten
zij ten slotte echter opgeven.
Voor Radlo-Sevilla werd verklaard, dat de
aanvallende colonne, die volgens de nationalis
ten uit Russen en Catalanen bestond en zeer
modern was uitgerust, onder den druk der wit
te afdeelingen werd verspreid.
In de vlugschriften wordt de bemanning
opgeroepen zich bij de staking aan te alulten
Tegelijkertijd heeft een sloep, die in de nabij
heid van de „Washington»' ging varen, door
middel van een luidspreker gelijkluidende op
roepen naar bet schip gezonden. Het schip
voer op den vastgestelden tijd de haven binnen
De tweede aanval geschiedde 's middags j>m
halfdrie. Het waren ditmaal drie zware bom
menwerpers en een aantal jachtvliegtuigen, die
de stad bestookten met bommen en mitrailleur-
vuur. Ditmaal werd vooral de dichtbevolkte wjjk
Cuatro Camlnas in het Noorden van Madrid
getroffen. De bewoners zaten voor hun wonin
gen, toen de aanval begon en er moeten hier
verscheiden slachtoffers gevallen zjjn. Men
raamde het aantal slachtoffers van de belde
raids op 60 dooden en meer dan honderd ge
wonden.
,De bezetting van geheel Madrid is thans
elk oogetiblik te verwachten. Ik heb eenige
minuten geleden een telefonisch onderhoud
met generaal Franco gehad, die mjj bevestig
de, dat onze troepen op het oogenblik in snel
tempo Madrid binnendringen”, aldus verklaarde
generaal Quieppo In een communiqué.
„De roode batterijen zwager., daar reeds de
meeste daarvan In onze handen zjjn gevallen.
Het binnendringen In de hoofdstad geschied
de door drie colonnes onder commando
generaal Varela, die om vier uur
over de Manzanares trokken. Onze
rukten In verschillende sectoren
stad binnen, waar
hoplge pogingeh 1
troepen tegen té
geluj^e, namen zfj
Het/is zeker, dat
ons zal zjjn bezet.'
„Tot dusver is het vui
gering geweest en hel meerendeel van de
llnksche artilleiie-stellliigen ligt op bet oogen
blik reeds achter ons. liet offensief kwam met
name uit de lichting van het Casa ael Campo,
waar onze troepen na talrijke aanvallen met
handgranaten in de nabijheid van de Segovia-
brugr over de Manzanares konden trekken.
Aan het groote offensief der witten zjjn ook
vandaag wederom luchtgevechten boven dc
hoofdstad voorafgegaan.
De eerste aanval had hedenmorgen om negen
uur plaats. Op dat tijdstip verschenen zeven
nationalistische bommenwerpers, zestien jacht
vliegtuigen en twee verkennlngstoestellen bo
ven Madrid. Als gevolg van de laag hangende
wolken waren de aanvallende machines
dwongen op geringe hoogte te vliegen.
Het is niet altijd gemakkeljjk, vervolgde da
premier, onderscheid te maken tusschen een
verdedlgings- en een aanvalsoorlog, daarom Is
Jaurès tot het denkbeeld der arbitrage geko-
menjDoordat arbitrage al dan niet wordt aan
vaat^, kan men onderscheid maken tusschen
aanvaller en aangevallene.
Het is niet paradoxaal, thans over ontwape
ning te spreken In een Europa, waar nieuwe
bewapeningscredieten aan de oude worden toe
gevoegd. Wjj zelf zjjn gedwongen tot nieuwe be
wapening over te gaan. Doch hoe meer Europa
zich bewapent, des te tneer hebben wjj den
plicht de ontwapeningsldee niet te laten ver
dwijnen. Zelfs de leiders der regeerlngen, die
trachten bjj hun volk weer de oude oorlogsldee
te doen herleven, zijn er toe gekomen, over
de ontwapening te spreken. Indien men zich
daartoe genoopt ziet, dan Is het, omdat er nog
de elschen van het wereldgeweten zjjn, waar
aan geen enkele staat zich aal kunnen onttrek
ken.
Ik wil In uw herinnering geen ontmoediging
of droefheid achterlaten. Ik ben overtuigd, dat
de vrede gehandhaafd zal worden door den wtl
der volken.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
„Een aanval van den vijand bU Carabanchel
Alto is eveneens afgeslagen, vervolgde Sevilla.
Tijdens onze aanvallen nabtj de Toledobrug
hebben onze tanks verwoestingen aangericht in
de vjjandeljjke gelederen. Zaterdag moeten In
totaal vier honderd regeerlngsaanhangers ge
sneuveld zijn."
Symptomatisch voor den toestand te
Madrid was reeds Zondagochtend een ver
klaring van den Spaanzchen premier Largo
Caballero, die, in gezelschap van minister
del Vayo van het Madrileensche front te
tot een aantal
„Ook ru
ilof bjj
PARIJS, 14 Nov. Naar aanleiding van de
jongste schending van het Verdrag van
Versailles door Duitschland, is de Fran
sche regeering van meenlng dat een ge
zamenlijk protest tot Berlijn moet worden
gericht. Het Is evenwel duidelijk, dat haar
eindbeslissing zal afhangen van
rakdslagingen, welke aan
protest zullen voorafgaan.
15 Nov. (Reuter). Minister-presi
dent Stanley Baldwin heeft vanavond bjj Hil
lingdon hill (Middlesex) een auto-ongeluk ge
had, waarbjj hij ongedeerd bleef.
BERLIJN, 14 November (Reuter).
Duitschland heeft aan de betrokken
regeerlngen mededeeling gedaan van
zijn besluit, de bepaling van bet
Verdrag vsn Ver sulles betreffende
de internationalisatie der rivieren, op
te zeggen. Door deze eenzijdige daad
heeft Duitschland zich thans bevrijd
van een der laatste verplichtingen
van het Verdrag van Versailles.
De Fransche regeering heeft haar diploma-
tleken vertegenwoordigingen in de betrokken
hoofdsteden instructies gegeven contact te
zoeken met de regeerlngen, waarbij zjj geac
crediteerd zjjn en' met haar over te gaan tot
bestudeerlng van den toestand, (11e geschapen Is
door het opzeggen door Duitschland van de
rivierenclausules van het Verdrag van Ver-
sallies.
De overige machines verdwenen onmlddelljjk,
nadat zjj haar lading projectielen op de stad
hadden laten vallen. De bommen kwamen
vooral terecht In de universlteitswük en In de
omgeving van de modelgevangenls.
Van regeeringszjjde werd medegedeeld, dat
het den Madrllenen gelukt was, met hun af
weergeschut nog twee vijandelijke toestellen I
omlaag te halen.
Blum kondigt een nieuw ontwapeningzplaa
aan, eerlang te Genève ia te dienen.
Baldwin blijft bjj eea auto-ongeluk ongedeerd.
Duitschland zegt de bepalingen van het Ver
drag van Versailles Inzake de Internationali
satie der rivieren op.
Drie treinen ep elkaar gebotst in Belgié.
Twaalf personen licht gewond, materieele scha
de Is aanzienlijk.
Het onderhoud van Kurd, von Faulhaber mot
Hitler heeft geen resultaat opgeleverd.
Eigenaardige zaak te Schiedam; dreef een
hoofdlnspeeteur handel in revolvers?
Werkloosheid In de laatste week van October
niet veranderd.
Volgers een Lloydsbericht uit Marseille Is
het Spaansche stoomschip ,Xanu_l bjj Cabo
de Creus (aan de Middellandsche Zee bjj de
Fransch-Spaansche grens) door een oorlogs
schip in den grond geboord. Men vermoedt,
dat dit oorlogsschip de „Canarlas" Is geweest.
(De ..Manuel” mat 976 ton en behoorde toe aan
een rèederjj te Valencia).
NEW-YORK, 14 Nov. (Reuter). Waar
schijnlijk op grond van het feit, dat de
kracht der seelledensteklng in hot gebied
van New-York schijnt af te nemen, heb
ben de New-Yorkzche staken sen speciaal
vliegtuig gecharterd, dat zjj uitzonden om
vlugschriften uit te werpen boven hst
sa. „Washington", dat de haven naderde.
Mgr. Plzzardo, Mgr. Borgonguu Duca en vele
andere hooge prelaten, onder wie wc ook den
PauseHJken Internuntius te Den Haag Mgr.
Paolo Oiobbe opmerkten, verwelkomden den
kerkvorst op het perron.
Er was geen muziek aanwezig, doch de be
groeting droeg een Intiem karakter, vooral daar
velen van de aanwezige bisschoppen met den
Kardinaal den priesterlijken oioedergroet wis
selden.
Ook waren alle diplomatieke vertegenwoor
digers bjj het Vaticaan op het perron aanwezig
hetgeen aan de begroeting een bijzonder fees
telijk karakter gaf.
Hevige luchtbombardementen boven Madrid.
Drie witte colonnes binnen de hoofdstad.*
Het sa. „American Farmer", dat gisteren
reeds In zee had tnoetén steken naar Londen,
ligt hier nog steeds. Gepoogd wordt nog twee
stokers aan te werven ter aanvulling van de
bemanning.
In San Francisco veroorzaakt de staking
naar men zegt een dageljjksche schade van
reven millioen dollar. De koopvaardljorga-
nlsatle heeft dan ook een oproep aan het
publiek uitgegeven, waarin een onmlddeUijke
regeling bepleit wordt.
De communisten hadden eep betooglng ter
eere van den raad gebrganiaeeA. doch de so
cialisten namen er niet aan deel, omdat zjj de
manifestatie als communistische actie beschouw
den. De voorbereiding leverde dan pok moeilijk
heden op, geen enkele zaal was beschikbaar; op
bet plein, waar Thorez sprak, ging het electri
sche licht uit en de microfoon weigerde ber-
haaldelijk den dienst.
Naast de vertegenwoordigers van de Italtean-
sche autoriteiten waren ook oe Aartsbisschop
van Napels, Kardinaal Aacalesl en Mgr. Tardlnl
en verscheidene uit Rome overgekomen Vatl
caansche persoonlijkheden aanwezig om den
Kardlnaal-staatssecretaris te begroeten.
In plaats van met den middagtrein heeft
Kardinaal Pacelli eerst tegen den avond de
reis naar Rome aanvaard, waar hij hedenavond
om 8.13 Is aangekomen.
ge hoop over een nieuwe regeling van de cul-
tureele betrekkingen tusschen Kerk en SUtot
In het Derde Rijk.
In het onderhoud vsn Kardinaal von Faul
haber met Hitler, dat meer dan 3 uren In be
slag nam, heeft de Aartsbisschop ’in München
gewezen op de talloqpe schendingen van het
Concordaat
Verder weëz de Kardinaal op de verstrekken
de gevolgen hie een verder voortzetten van de
tot nog toe 'gevoerde kerkelijke politiek onver
mijdelijk met zich zou sleepen.
18
*6
er
re
le
et
m
st
ie
n.
i-
J
J
1
3
3
4
3
1
F
-1
