I
Hevig bombardement
van
Madrid
I
De Kerk in het
Derde Rijk
I
I
ra
Berlijn breekt het Verdrag van
Versailles verder af
Kard. Pacelli terug Het
in Rome
ONS BIzAlD
nieuws van heden
Doel is zuiver
politiek
Bepalingen, welke betrekking hebben
op de internationalisatie der
rivieren, opgezegd
BINNEN DE HOOFDSTAD
DE ZEELIEDENSTAKING
DE BAROMETER
EEN AUT0-0NGELUK
VAN BALDWIN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BUIKBANDEN
DRIE WITTE COLONNES
K
I
w
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
nw
Grootsche ontvangst
o o
N
EN
Blum over oorlog
Treinbotsing in België
u
Aanvallen over en weer
i
Regeering te Valencia
optimistisch
Radio Sevilla kondigt den op
handen' zij nd en val van
Madrid aan
De „Manuel” in den
grond geboord
Frankrijk wenscht een
gezamenlijk protest
Een nieuw ontwapeningeplan
aangekondigd
Twaalf lichtgewonden, materieele
echode aanzienlijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
s
<v
Het onderhoud van Kardinaal
v. Faulhaber met Hitler
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Toen de „Conte di Savoia" de
haven van Napelt naderde,
Pautelyke vlag
te-
ïke
l.e.
ing,
ükt
n>-
be
ter
tor
Duittcfdand heeft zich van een der
laatete bepalingen van het
Verdrag door eenzydig
optreden bevryd
rSan Frandeco lijdt dagdykt een
echode van 7 millioen dollar
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
ADVERTENTIEPRIJZEN:
?er lossen regel 20 c, ingez. med. 40 a
p. regel; idem op peg. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Luchtgevechten
MADRID, 15 Nov. (Havas) De opstandelingen hebben
vanaf half tien Zondagavond het centrum der stad gebom
bardeerd. Achtereenvolgens ontploften een drietal granaten in
de nabijheid van het Cortes-gebouw. Het geknetter van het
geweervuur is in het centrum der stad duidelijk te hooren. De
opstandlingen hebben vandaag op twee plaatsen getracht een
aanval te doen, een in den sector van den weg naar Estrama-
dure en den anderen in de omgeving v. d. Fransche brug. Deze
aanvallen werden op energieke wijze afgeslagen. In het offi-
cieele communiqué wordt medegedeeld, dat de regeerings-
troepen de Fransche brug hebben opgeblazen.
In een officieel communiqué uit Salamanca wordt, volgens
Reuter, door het hoofdkwartier der witte troepen gemeld,
dat hedenmiddag om vier uur drie colonnes van het leger
van generaal Varela over de Manzanares zijn getrokken. Zij
hebben stellingen bezet, die te voren in handen waren van de
regeerings troepen.
-
MAANDAG 16 NOVEMBER 1936
nteatte
-.Xv I
^^4
J
B
1.1
1
H
ge- t
•Jectielen op
lad.
een
003
l
ran
*u
'4
de
5
be-
eventueel
Onae Romelnsche correspondent seint ons d.d.
14 November:
t
koor.
»•-
r V
r \v.
x>t.
W.
»-
•n
in
BF-
nieuw ontwapt
state dienen.
JK-
>1*.
U-
>VD
fl»7
l«t
Caballero was zelfs de meening toegedaan,
dat de strijd voor de regeering nu pas begon,
omdat de regeering eerst thans over voldoende
middelen beschikte om den oorlog met kans op
succes voort te zetten.
Koude heerscht reeds in de bergen rond Madrid. Nationalistische wachtposten
in de sneeuw
In Briteche kringen le de eenzijdige opleg
ging door Dultschland met groote reserve ont
vangen. Men legt er den nadruk op, dat wan
neer Dultschland van meening was, dat deae
clausule van het Verdrag van Versailles niet
In overeenstemming was met zyn souverelnl-
telt het de herziening daarvan bad moeten na
streven door onderhandellngen, gelijk de Turk-
sche regeering dit heeft gedaan ten aanzien
van de Dardanelles Men Is van meening, dat
deae abrupte opzegging niet gerechtvaardigd
is.
scheepvaart op Elbe at RUn te treffen. De
aan Tsjecho-Slowakije toegestane vrijha
vens te Hamberg en Stettin blijven bestaan.
Tevens heeft Kardinaal Pacebl een diepgaan
de studie kunnen maken van de positie der
Kerk in de Ver. Staten, waar de katholieken
zoo'n belangrijk deel van de bevolking uitmaken.
Hij beeft daarbij zijn bijzondere aandacht ge
wijd aan het heden zoo, op den voorgrond tre
dende probleem van de godloosheid en aan de,
in de Ver. Staten op zoo voorbeeldige wijze
gevoerde verdediging der openbare aedelijkheid.
Ik ben overtuigd, dat het thans aan Eu
ropa opgelegde bewapeningsregtme sal ein
digen, en dat oéh poging, die wtj binnen en
kele weken opnieuw te Genève sullen doen,
aal slagen, omdat het noodzakelijk te.
BERGEN (Henegouwen), 14 Nov. (Havas) In
den dichten mist zijn op den weg Valenciennes
Jemappes drie electrteche treinen tegen elkaar
gebotst. Een twaalftal personen werd licht ge
wond. De materieele schade is aanzienlijk.
Sommigen laten nog plaats open voor eeni-
ge hoop over een nieuwe regeling van de cul-
tureele betrekkingen tusschen Kerk en Staat
in het Derde Rijk.
In het onderhoud van Kardinaal von Faul
haber met Hitler, dat meer dan 3 uren In be
slag nam, heeft de Aartsbisschop van München
gewezen op de tallooee schendingen van het
Concordaat.
Verder wees de Kardinaal op de verstrekken
de gevolgen die een verder voortzetten van de
tot nog toe gevoerde kerkelijke politiek onver
mijdelijk met zich zou sleepen.
en.
W.
overgaf en dat Mj de hoofdstad desnoods
wfjk voor wijk sou verwoesten. „Ik heb dit
niet gezegd,” aktes de generaal, jsxi iets
dat er op «kt.”
Naar ons uit Vatlcaansche kringen wordt
medegedeeld wordt het rapport dat Kardinaal
von Faulhaber per koerier naar Rome liet over
brengen als een hoogst gewichtig document be
schouwd.
Stand op Maandag 1* uur V-to.; 7874
Vorige stand; 7884
en-
een
tur
ïen
IJL
1—
ado
Ve-
an-
ond.
Had.
1—
EN,
B3S
ICO
ITO
>n-
Pn
*3
m.
:hen
•rit.
1—
re,
u-
er-
ik.
Onder langdurige toejuichingen eindigde Blum
zijn rede,met de woorden: Europa en de wereld
moeten kiezen tusschen ontwapening en oorlog
De communistenleider Thorez sprak te Bé-
thune en later te Hénin-Llétazd over het
volksfront. De laatste plaats heeft een oocla-
IteUachen gemeenteraad.
BUREAUX HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar. f2.—
Voor buiten Alkmaar 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
De partijraad der R K. 8. F. vergaderde te Am-,
sterdam.
De leerlingen en leerkrachten van alle seholen
ontvangen een blijvende herinnering aan het
vorstelijk huwelijk.
Landdag der R. K. Staatspartij te Rotterdam.
Thans eischte de onbewaakte overweg te
Haaksbergen weer een menschenleven.
Alle Duiteche Bisschoppen rijn hst ar
over eens dat de toestand onhoudbaar ge
worden Is en daarom heeft Kardinaal von
Faulhaber Hitler met den meeaten nadruk
verzocht om het initiatief te nemen
een princlpieele wijziging te brengen in
de tot nog toe gevolgde kerkelijke politiek,
daar alle andere pogingen om met onder
geschikte en zelfs met de hoogste instanties
te onderhandelen vruchteloos sjjn geble
ven. HlUer schijnt dit initiatief niet ge
nomen te hebben.
In welingelichte kringen is men hier van
oordeel dat het onderhoud van Kardinaal
von Faulhaber met Hitler weinig of geen
resultaat zal kunnen opleveren zoolang Ro
senberg, Baldur von Schlrach en dergeltJke
propagandisten vah het nieuw-heidendom
gehandhaafd blijven.
Hevige luchtbombardementen boven Madrid.
Drie witte colonne» Mimen ds hsofdrtsd.
„Oorlog, nooit, nooit, behalve wanneer de oor
log defensief is. Oorlog, nooit, behalve als het
er om gaat het nationale grondgebied te ver
dedigen. Oorlog, nooit behalve wanneer het lot
verdedigd moet worden van hen. wier bestaan
nauw verbonden is met het onae."
Het Is niet altijd gemakkelijk, vervolgde de
premier, onderscheid te maken tusschen een
verdedigings- en een aanvalsoorlog, daarom Is
Jaurés tot het denkbeeld der arbitrage geko-
men. Doordat arbitrage al dan niet wordt aan
vaard, kan men onderscheid maken tusschen
aanvaller en aangevallene.
Het Is niet paradoxaal, thans over ontwape
ning te spreken, In een Europa, waar nieuwe
bewapenlngscredleten aan de oude worden toe- -
gevoegd. Wij zelf zijn gedwongen tot nieuws be- I
wapening over te gaan. Doch hoe meer Europa 1
zich bewapent, des te meer hebben wij den
plicht de ontwapenlngsidee niet te laten ver-
dwijnen. Zelfs de leiders der regeeringen, die
trachten bij hun volk weer de oude oorlogsldee
te doen herleven, zijn er toe gekomen, over
de ontwapening te spreken. Indien men zich
daartoe genoopt ziet, dan is het, omdat er nog
de etechen van het wereldgeweten zijn, waar
aan geen enkele staat zich zal kunnen onttrek
ken.
Ik wil In uw herinnering geen ontmoediging
of droefheid achterlaten. Ik ben overtuigd, dat
de vrede gehandhaafd zal worden door den wil
der volken.
Zij werden weldra door in allerijl cpgestegen
regeeringsvUegers aangevallen en na verloop
van korten tijd zag men een. nationalistisch
vliegtuig omlaagstorten, een rookstreep in de
lucht achterlatend.
Kardinaal Faeeül Is hedenmiddag sm
kwart ever twaalf te Napels aangekomen,
door de Itaüaansche overhead met buiten
gewoon eerbewijs begroet. R|j het naderen
van de haven heeseh do Coate dl Savoia de
Passelijke vlag. Aan boord van de italiaan-
■ehe oorlogsschepen, die In de haven van
Napels lagen stonden de manschappen op
het dek aangetreden in het gelid en speelde
de muziek de Passelijke hymne.
De nationalistische
troepen in Spanje
hebben de beschik
king gekregen over
enkele hyper-moder-
ne pantserwagens
„Tot dusver is het vuur van den vijand zeer
gering geweest en het meerendeel van de
llnksche artillerie-stellingen ligt op het oogen-
blik reeds achter ons. Het offensief kwam met
*hame uit de richting van het Casa oei Campo,
waar onze troepen na talrijke aanvallen met
handgranaten in de nabijheid van de Segovia-
brug over de Manzanares konden vrekken."
In het Verdrag van Versailles staan de vol
gends bepalingen, welke betrekking hebten
dé internationalisatie der rivieren:
„Internationaal worden verklaard* de Elbe,
van de monding van de Moidau af en de Mol-
dau van Praag af; de Oder, van de monding
der Oppa af; de Memel, van Grodno af; en
de Donau, van Ulm af”.
In officieuze Duiteche kringen aldus
Havas, wordt er op geweuen, dat het doel
van de opuegging sulver poltUek te. Het
gaat slechts om het herstel van ds Duiteche
souvereinltelt over de Duiteche wateren. Het
H use seide men, niet de bedoeling, de
"S. -
De communisten hadden een betooging ter
eere van den raad georganiseerd, doch de so
cialisten namen er niet aan deel, omdat zij de
manifestatie als communistisch^ actie beschouw
den. De voorbereiding leverde dan ook moeilijk
heden op, geen enkele saai was beschikbaar; Op
het plein, waar Thores sprak, ging het electri-
sche licht uit en de microfoon weigerde her-
haaldelijk den dienst.
In de vlugschriften wordt de bemanning
opgeroepen rich bij de staking aan te sluiten
Tegelijkertijd heeft een sloep, die in de nabij
heid van ds „Washington" ging varen, dooi
middel van een luidspreker gelijkluidends op
roepen naar het schip gezonden. Het schip
voer op den vastgestelden tijd de haven binnen
Blum kondigt
aan. eerlang te
Baldwin blijft bQ eeu auto-ongeluk ongedeerd.
Duitechland zegt ds bepsHng— «M kst Ver
drag van Versailles inzake de internationali
satie der rivieren op.
Drie treinen op elkaar gebotst ia Belgte.
Twaalf personen licht gewond, materieele scha-
de is BamiMiltRu
Het onderhoud van Kard. ven Faulhaber awt
Hitler heeft geen resultaat opgeleverd.
Eigenaardige zaak te Schiedam; drost eeu
boofdinapeeteur handel in revolvers?
Werkloosheid in de laatete week vaa October
niet ei anderd.
Volgens een Lloydsbericht uit Marseille is
het Spaansche stoomschip „Manu.r bü Cabo
de Creus (aan de Mlddellandsche Zee by de
Fransch-Spaansche grens) door eeu oorlogs
schip in den grond geboord. Men vermoedt,
dat dit oorlogsschip de „Canaries" is geweest.
(De .Manuel” mat 976 ton en behoorde toe aan
een reedery te Valencia).
„Onae troepen, die zich tegen de linkschen te
Weer stellen," zoo verklaarde Radlo-Bevllla,
Rebben aan deze uitmuntende colonne een
harde les gegeven, die zy met aanzleniyke ver
liezen heeft moeten betalen. De overgeblevenen
namen de vlueht in de richting van Madrid,
achtervolgd door onze vliegtuigen, die hun nieu
we verliezen toebrachten.”
Biykens een nader Havas-bericht, is het be
sluit der Duiteche regeering hedenmiddag om
1 uur medegedeeld te Londen. Parus, Rome.
Brussel, Praag, Warschau. Kopenhagen, Stock
holm. Kowno, Boekarest, Belgrado, Den Haag
en Boedapest. Volgens dit bericht heeft de op
zegging niet slechts betrekking* op de inter
nationalisatie der rivieren, doch ook op de vrij
heid van scheepvaart, die volgens nst. 1 van
de desbetreffende afdeeling op de Duiteche
binnenwateren even vrij moest sQn voor de ge
allieerden als voor de Dultschcrs. Dultschland
erkent de commissies, die waren ingesteld in
het Verdrag van Versailles, niet langer.
Van de Fransch-Spaansche grenzen komen
berichten, dat de regeringstroepen een groote
activiteit hadden ontwikkeld ten Zuiden van de
hoofdstad. Hun doel was daarby de strategisch
belangrijke posities by den Cerro de los Angeles
(Engelenberg), circa twee kilometer ten Oosten
van Getafe te bezetten. Deze pogingen moesten
zy ten slotte echter opgeven.
Voor Radlo-Sevilla werd verklaard, dat de
aanvallende colonne, die volgens de nationalis
ten uit Russen en Catalanen bestond en zeer
modem was uitgerust, onder den druk der wit
te afdeelingen werd verspreid.
r
In Vatlcaansche kringen wordt veel ge
sproken over de resultaten van Kardinaal
Pacelli's bezoek aan de Ver. Staten.
De luisterrijke ontvangst «rijst er op, dat
deae reis, als een vacantlerels Begonnen,
In Sir dam eea groots bateekenla hseft ys-
had voor de belangen der Kerk in Amerika.
Algemeen wordt bet waarschyniyk geacht
dat binnen korten tyd diplomatieke betrek
kingen tusschen de Ver. Sraten en het
Vatlcaan zullen worden aangeknoopt.
De Fransche regeering heeft haar dlplotna-
tleken vertegenwoordigingen In de betrokken
hwofdsteden instructies gegeven contact te
zoeken met de regeeringen, waarby zy geac
crediteerd zyn en met haar over te gaan tot
bestudeering van den toestand, die geschapen Is
door het opzeggen door Dultschland van de
rivierenclausules van het Verdrag van Ver
sailles.
nadat zy haar lading projectielen op de stad
hadden laten vallen. De bommen kwamen
vooral terecht In de universlteltswyk en in de
omgeving van de modelgevangenls.
Van regeerlngszyde werd medegedeeld, dat
het den Madrilenen gelukt was, met hun af
weergeschut nog twee vyandeUJke toestellen
omlaag te halen.
De tweede aanval geschiedde ’s middags om
halfdrie. Het waren ditmaal drie zware bom
menwerpers en een aantal jachtvliegtuigen, die
de stad bestookten met bommen en mltrallleur-
vuur. Ditmaal werd vooral de dichtbevolkte wyk
Cuatro Caminas in het Noorden van Madrid
getroffen. De bewoners zaten voor hun wonin
gen, toen de aanval begon en er moeten hier
verschelden slachtoffers gevallen zynt Men
raamde het aantal slachtoffers van de belde
raids op 60 dooden en meer dan honderd ge
wonden.
Aan het groote offensief der witten zyn ook
vandaag wederom luchtgevechten boven dc
hoofdstadvoorafgegaan.
De eerste aanval had hedenmorgen om negen
uur plaats. Op dat tydstip verschenen zeven
nationalistische bommenwerpers, zestien jacht
vliegtuigen en twee verkenningstoestellen bo
ven Madrid. Als gevolg van de laag hangende
wolken waren de aanvallende machines
dwongen op geringe hoogte te vliegen.
LONDEN, 15 Nov. (Reuter). Minister-presi
dent Stanley Baldwin heeft vanavond by Hil
lingdon hill (Middlesex) een auto-ongeluk ge
had, waarby hy ongedeerd bleef.
„De bezetting van geheel Madrid is thans
elk oogenbllk te verwachten. Ik heb eenige
minuten geleden een telefonisch onderhoud
met generaal Franco gehad, die my bevestig
de, dat onze troepen op het oogenbllk in snel
tempo Madrid binnendringen’’, aldus verklaarde
generaal Quieppo in een communiqué.
JDe roode batterijen zwygen, daar reeds de
meeste daarvan in onze handen zyn gevallen.
Het binnendringen in de hoofdstad geschied
de door drie colonnes onder commando van
generaal Varela, die om vier uur ’s middags
over de Manzanares trokken. Onze troepen
rukten In verschillende sectoren tegeiyk de
stad binnen, waar de Volksfront-troepen wan
hopige pogingen in het werk stelden om onze
troepen tegen te houden. Toen hun dit niet
gelukte, namen zy In groote wanorde de wyk.
Is zeker, dat de binnenstad spoedig door
zal zyn bezet."
PARIJS, 14 Nov. Naar aanleiding van de
Jongste schending van het Verdrag van
Versailles door Dultschland, te de Fran
sche regeering van meening dat een ge-
zameniyk protest tot Beriyn moet worden
gericht. Het te evenwel duldeiyk, dat baar
eindbeslissing zal afhangen van d,
raadslagingen, welke aan
protest zullen voorafgaan.
.,Een aanval van den vyand by Carabanchel
Alto is eveneens afgeslagen, vervolgde Sevilla.
Tydens onze aanvallen naby de Toledobrug
hebben onze tanks verwoestingen aangericht In
de vyandeiyke gelederen. Zaterdag moeten In
totaal vier honderd regeerlngsaanhangers ge-
•neuveld zyn.”
Symptournttwii voor den toestand te
Madrid was reeds Zondagochtend een ver
klaring van den Spiuuischen premier Largo
Caballero, die, in geselschap van minister
del Vayo van het Madrileensche front te
Valencia .teruggekeerd, tot een aantal
Fransche journalisten seide; „Ook wan
neer Madrid valt, sal de strijd nog b<j
lange na niet ten einde zijn.”
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Het sa. „American Farmer”, dat gisteren
reeds In see had moeten steken naar Londen,
ligt hier nog steeds. Gepoogd wordt nog twee
stokers aan te werven ter aanvulling van de
bemanning.
In San Francisco veroorzaakt
naar men «egt een dageiyksche schade
reven - --
staking
ÏJ
millioen dollar. De koopvaardyorga-
heeft dan ook een oproep aan het
publiek uitgegeven, waarin een oomlddeUyke
regeling bepleit wordt.
NEW-YORK. Nov. (Renter). Waar
schijnlijk op grond van bet feit, dat de
kracht der seeliedenstaking In bet geiAed
van New-York schijnt at te nemen, heb
ben de New-Yorksche staken een speciaal
vUegtolg gecharterd, dat s|j uitaonden «n
vlugschriften uit te werpen boven het
sa. „Washington”, dat do haven nadsrds.
Generaal Franco beeft heden ontkend,
«telh tegenover een journalist in dien zin
te hebben uitgelaten, dat h« Madrid sou
•aten bosnbardeeren totdat de stad atah
Itfr. Pizzardo, Mgr. Bcrgonguu Duca en vele
andère hooge prelaten, onder wie wi; ook den
Pauseiyken Internuntius te Den Haag Mgr.
Paolo Qlobbe opmerkten, verwelkomden den
kerkvorst op het perron.
Er was geen muziek aanwezig, doch de be
groeting droeg een intiem karakter, vooral daar
velen van de aanwezige bisschoppen met den
Kardinaal den priesteriyken moedergroet wis
selden.
Ook «varen alle diplomatieke vertegenwoor
digers by bet Vatican op het perron aanwezig
hetgeen aan de begroeting een byzonder fees-
teiyk karakter gaf.
Naast de vertegenwoordiger» van de Itallaan-
eche autoriteiten waren ook oe Aartsbisschop
van Napels, Kardinaal AsciUesi en Mgr. Tardinl
en verscheidene uit Rome overgekomen Vatl
caansche persooniykheden aanwezig om den
Kardlnaal-staatssecretaris te begroeten.
In plaats van met den middagtrein heeft
Kardinaal Pacelll eerst tegen den avond de
reis naar Rome aanvaard, waar hy hedenavond
om 8.13 te aangekomen.
BERLIJN, 14 November (Reuter).
Duitschlsuid heeft aan de betrokken
regieringen mededeeling gedasm van
z(jn besluit, de bepaling vin het
Verdrag vin Versailles betreffende
de internationalisatie der rivieren, op
te zeggen. Door deze eenzijdige daad
heeft Duitschland zich thans bevrijd
van een der laatste verplichtingen
van het Verdrag van Versailles.
Een bom kwam terecht op de Mioncloa-kazer-
ne. Eenige andere projectielen troffen de om
geving van het Noorderstation. Ten slotte kon
den ook deze aanvallers door veertien regee-
rlngsvliégtulgen verdreven worden.
V' -4
isM
3
