In het Noord-Westen van Madrid wordt hevig gevochten Ontploffingsramp Frankrijk MOOR VULPENHOUDERS in Eden over Hitler’s jongste besluit 7<>of De Dageraad moet Het nieuws van heden zwygen V DE BAROMETER BOMBARDEMENT DUURT DEN HEELEN DAG ERNSTIGE ONLUSTEN TE BEYROETH JOH. LAUWERS PAYGLOP 3 ALKMAAR ENKELSTUKKEN ZIEKENFONDSLEVERANCIER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 17 NOVEMBER 1936 Kruithuis in de lucht gevlogen Militairen herstellen de orde tl Aan het Baskische front Berlijn en Tokio Rede van Simon Engeland teleurgesteld HONGERMARCHEERDERS Belgische Regeering dementeert berichten der Witten Het maakt het onderhouden van de internationale betrekkin gen eenigszins moeilyk Dertig personen gedood, meer dan tweehonderd gewond Wordt Victor Emmanuel Keizer van Italië? Stappen dar betrokken regeeringen te Berlyn? O nd er handeling en over een anti communistisch verdrag? Japansch protest te Moskou DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Mohammedanen dringen de wijken der Christenen binnen en plun deren de winkels De verdedigingsraad der hoofd stad besluit permanent byeen te blyven Madrid Maandagmiddag weer gebombardeerd Fransche en meeningen ADVERTENTIEPRIJZEN: Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c p. regel; idem op pag. één 55 c p. regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Communiqué van de Regeeringstroepen In zeer korten tijd zullen de voor naamste gebouwen de rood-gouden- vlag dragen. Minister De Wilde is voornemens de aan de V.R.O. verleende machtiging tot uitzending in te trekken Ten bate der tuberculose-be- strijding worden in België post zegels uitgegeven met de beel tenis van prins Boudewijn NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD DERTIGSTE JAARGANG ▼oor o De minister merkt voorts nog op: Gisteren heftige en Heden- De indruk, dien men hedenmiddag had van No. 41 Uit Brussel seint Havas, dat de Fransche ge zant aldaar, evenals trouwens de gesanten in Partis ver laakt heeft, ie thans in dat land gearr en aal binnenkort terecht staan. Duitschland Het schijnt bij de emancipatie van de vrouw te behoor en, dat zij ook de wape nen kan hanteeren. Onze foto geeft een Turksch soldaat, die de „zwakke sekse” onderricht geeft lezing, moest overgaan tot een herhaalde uit zending van een reeds goedgekeurden tekst. De 3000 hongermarcheerders, die naar Lon den waren gekomen, om te protesteeren tegen de regeling van de werkloozen-verzekering, heb ben Maandag de stad weer verlaten, om naar Noord-Engeland terug te keeren. TETOEAN, 16 Nov. (Havas.) Radlo-Tetoean deelde te 30 uur medé, dat dé troepen van ge neraal Varela de posities, die zti in het Westen hebben veroverd, krachtig hebben versterkt Alle aanvalspogingen door de regeeringstroepen werden afgeslagen. De eerste straten in het Noord-Westen van Madrid zijn thans geheel door de nationalisten bezet. Volgens nog niet bevestigde berichten uit Lis sabon zouden de colonnes onder bevel van de kolonels Telia en Barros vanavond over de Manzanares zijn getrokken en in de straten van Madrid oprukken. De regeeringstroepen te Madrid zouden be halve de Fransche brug ook andere bruggen hebben opgeblazen. Vanmiddag osn vier uur hebben seven vliegtuigen der nationalisten verscheidene wijken van Madrid gebombardeerd, vooral die der Cnatro Caminoe. Er werden talrtf- ke personen gewond. Clearingbesprekingen met enkele dagen onderbroken. Als handleiding voor de komende huweltika- feesten ml in Den Haag een officieeie Oranje- gids verschijnen. MET GARANTIE SAINT CHAMAS, 16 Nov. Havas Omtrent de explosieramp worden nog de volgende bij zonderheden gemeld. Toen te half vijf brand in kruithuis ontdekt was, werd onmlddellijk de sirene in werking gesteld. De directeur, inge nieurs en het meerendeel van de arbeiders snel- SJANGHAI, 16 Nov. (Reuter). Naar hier vernomen wordt, wordt in Japan buiten gewoon strenge censuur toerepast op de berichten, volgens welke Tokio en Berltin ondanks alle tegenspraken bezig stin, een antl-eommanlstlsch verdrag te Mui ten den naar het gebouw, waar de brand was uit gebroken. Nauwelijks waren zij daar aangekomen of een vreeeeltike ontploffing deed zich voor. Uit Saint Chamas kwam dadelijk van alle kanten hulp opdagen. Te 31 uur telde men 39 dooden. Zeventien lijken, waaronder die van den directeur van de fabriek, Larroque, werden in een der gebouwen van de kruitfabriek ondergebracht. Twaalf an deren werden naar het ziekenhuis getranspor teerd. Men weet nog niet het juiste aantal der gewonden. Velen werden naar de ziekenhuizen te Aix en Marseille gebracht. De fabriek, waarin het ongeluk gebeurde, strekt zich uit over een lengte van twee k drie kilometer tusschen de gemeenten Saint Chamas en Miramas. De fabrieksgebouwen liggen ge ïsoleerd en zijn zelfs door aarden wallen van het oude Chamas gescheiden. Het personeel was reeds met het blusschen van den brand bezig, toen de ontploffing plaats had. Nader wordt gemeld, dat het juiste aan tal slachtoffers nog niet vastgesteld is kun nen worden, doch seker 40 bedraagt. TOKIO, 16 Nov. (D.N3.) De Japanache regeering heeft wegens de veroordeellng van den Japanner Nakal tot een gevangenisstraf van 10 Jaar, bij de regeering te Moskou ge protesteerd. BEYROETH, 16 Nov. (Havas), stin ter gelegenheid van het feest in de moskee buitengewoon toespraken gehouden, waarin het tusschen Frankrijk en Libanon wood aange vallen. Agitatoren begavereofch ander de menigte, met hei gevolg, dat tegen acht uur des avonds groepen betoogers de christe lijke wijken binnendrongen, waar winkels werden geplunderd. Dn rump werd veroorzaakt door het uitbra ken van een brand in een van de bijgebouwen. Na het vallen van den avond werkten de red- dingsmanschappen aan het bergen van de slachtoffers uit de puinen van het kruithuis, dat nog slechts één groote ruïne vormt. Van alle kanten stroomt hulp toe. In het stadje Saint Chamas is het moeilijk na te gaan hoe veel schade is aangericht. Het schijnt echter, dat dit nog al zal meevallen. Wel zijn bijna alle ruiten gesprongen. De telefonische verbin dingen hebben eenige vertraging ondergaan en bij tusschenpoozen is er geen electrische stroom. den toestand in de verachlllende^sectoren aan het front van Madrid kan als volgt worden sa mengevat, aldus meldt Reuter uit Madrid: In de zone van Carabanchel hebben de loyale troepen een lichten vooruitgang tot stand ge bracht en zich gevestigd in stellingen, die gun stig zijn voor hun verrfere actie. Het behoeft geen betoog, dat, daar ook voor de uitzending van de V. R. O. grondslag is de souvereinitelt en autonomie der rede, onder afwijzing en bestrijding van elk geloofsdogma of bindend gezag van Kerk of persoon, schrift of overlevering, deze uitzendingen meermalen door de Radjo-Omroep-contrdle-apmmlaate in strijd werden bevonden met ds nonnen van artikel 3ter der Telegraaf- en Telefoonnet, aoodat deze ter voorkoming van gevaar voor dn veiligheid van den Staat, de openbare orde of de goede zeden niet toegelaten konden wor den. In het bijzonder na de uitvaardiging van het Koninklijk besluit van 23 April 1933. waar bij o.m. bepaald wordt, dat de uit te zenden mededeelingen niet mogen Inhouden een recht streekse!» dan wel zijdellngsche of bedekte ondermijning van godsdienst, zedelijkheid, ge zag en volkskracht, moesten gelet op de doelstelling van de V. R. O. haast vanzelf sprekend verschillende ter beoordeellng in gezonden teksten door de Radio-Omroep-con- tréle-commlssie geheel of gedeeltelijk worden verboden. Meermalen kwam het voor, dat de V. R. O., om den haar ter beschikking gestel- LONDEN, 16 Nov. (Renter). In antwoord op een vraag van Attlee heeft de minister van Buitenlandsche Zaken, Eden, vandaag in het Lagerhuis een verklaring afgelegd uit naam der Engelsche regeering over Duitschlands opzeggen van de clausules in het verdrag van Versailles betreffende het internationale regime der waterwegen. Na er aan te hebben herinnerd, dat gedu rende verscheidene Jaren onderhandeiingen ge voerd zijn, teneinde de Duitsche wenschen in overeenstemming te brengen met de belangen der andere betrokken mogendheden, verklaarde Eden: „Onder deze omstandigheden is het voor de Britsche regeering een teleurstelling, dat op het oogenbllk, waarop de besprekin gen werden voortgezet en ondanks de verle den Jaar gegeven verzekeringen, Dultsch- land eens te meer de procedure der on derhandeiingen heeft laten varen ten gun ste van een eenzijdig optreden. Deue teleur stelling wordt niet veroorzaakt door vrees voor schade aan belangrijke Engelsche han delsbelangen. maar door het feit, dat han delingen van dezen aard het onderhouden van internationale betrekkingen eenigszins moeilijk moeten maken.' Onmlddellijk stegen Jachtvliegtuigen der regeering op om den strijd aan te binden. Vol gens nog niet officieel bevestigde berichten U> een driemotorig bombardementsvliegtuig neerge schoten in de omgeving van de arena. Tijdens den strijd met dit toestel werd een Jachtvlieg tuig der regeering getroffen. De piloot slaagde er echter in met ztin valscherm veilig te lan den. De correspondent van Reuter heeft vanmid dag om half zes uit Madrid getelefoneerd, dat tijdens een raid der vliegtuigen van de natio nalisten boven de stad een Junker-toestel door do regeeringsvllegtuigen naar beneden is ge haald nabij de renbaan van Madrid. De regee- rlngsluchtmacht heeft verder de concentra ties der nationalisten in Casa del Campo be stookt, vanwaar de batterijen der Witten voortdurend de stad bombardeeren. Op het oogenbllk, waarop dit telefoongesprek gevoerd werd, woedde de strijd In de nabijheid van de universlteltswük, hetgeen er op sou kunnen wijzen, dat rechtsche troepen de rivier zouden hebben overgestoken. Den geheelen dag heeft de rechtsche artil lerie het westelijk deel van Madrid boven bet Noorderstation gebombardeerd. De schade aan gebouwen is groot, maar er zijn weinig slacht offers gevallen, aangezien dit deel der stad ont ruimd is en tot oorlogszone verklaard. De vliegtuigen der nationalisten hebben vanavond wederom verscheidene punten van Madrid gebombardeerd. Talrijke kuisen staan in brand. De onderhandeiingen omtrent dit verdrag zijn begonnen, toen de Duitsche ambassadeur te Tokio onlangs uit Berlijn Is teruggekeerd. De woordvoerder van het ministerie van Buitenlandsche Zaken te Tokio heeft aan de dagbladcorrespondenten medegedeeld, dat zti geen berichten omtrent dit verdrag mogen verzenden Men meent te weten, dat de punten van bet an tl-communistische verdrag, waarvan de af sluiting door de* Duitsche en Japansche regee ringen onder oogen wordt gezien, door Hlrota aan den minister van Buitenlandsche Zaken zullen werden voorgelegd. Beide partijen zouden overigens trachten toetreding van andere mogendheden, en met name van Italic, tot dit verdrag te verkrijg ruimd zijn en zou ook de nieuwe Fransche am bassadeur zijn geloofsbrieven kunnen overhan digen. Het is slechts een wijziging in de Ita liaansche constitutie, waarop men te Genève geen aanmerking kan maken. LONDEN, 16 November. (Havas.) Hut Lager huis is heden begonnen met de behandeling in tweede lezing van het wetsontwerp op de hand having van de openbare orde. Sir John Simon sprak hierbij een rede uit. waarin hti o.m. Bel de: Ik noodlg het Huis niet uit op te treden tegen de opvattingen van wie ook. Het gaat slechts om de methodes en niet om de mee ningen. Wanneer deze buitenlandsche leerstel lingen burgerrecht krijgen in ons land, moet het parlement aldus handelen, dat de tot steun daarvan gebruikte methodes in overeenstem ming zjjn met onze beginselen van tolerantie en seen schade toebrengen aan de handhaving van de rechten van het publiek in het algemeen. Ministerpresident Largo Caballero heeft tot *en verslaggever van Havas gezegd, dat Madrid niet in handen der nationalisten zal vallen. moet echter, volgens Caballero, rekening *nede worden gehouden, dat Madrid geen gun stige militaire stelling is. In het hypothetische Beval, dat de nationalisten bezit zouden ne men van de hoofdstad, zou, zoo zeide hij, deze overwinning slechts moreele waarde hebben. De oorlog zou voortduren. Niemand, zoo verklaar de Caballero voorts, kan aan onze overwinning op het fascisme twijfelen, want ons geheele volk staat vijandig tegenover de nationalisten «e in elk geval definitief zullen worden over wonnen. MARSEILLE, 16 Now. (Havas). Volgens te Marseille ontvangen be richten heeft kielt in het kruithuis van Saint Chamas hedenmiddag een ont ploffing voorgedaan, tengevolge waarvan dertig personen werden ge dood en meer dah tweehonderd ge- wond» Verdedigingsraad van Madrid heeft ver der uit de meest zekere bron vernomen, dat zlleen Italiaansche en Duitsche vliegeniers aan deze bombardementen deelnemen. De Spaan- •che piloten van de nationalisten weigerden oeel te nemen aan dezen massamoord op de be volking van Madrid. de andere betrokken hoofdsteden, InstructlS heeft gekregen zich zoo vlug mogelijk met de Belgische regeering te verstaan over de ge- gevolgen van de Duitsche opzegging; zeer waar schijnlijk zal de gezant te Brussel daartoe reeds heden overgaan. Het door de opzegging geschapen probleem, vervolgt Havas, is voor België van groot be lang, daar dit land een groote Rljnvloot heeft van ongeveer duizend schepen. De ..Nation Beige" wijst er op, dat een der opgezegde ar tikelen (bedoeld is art. 361) speciaal voor België van belang is, daar het bepaalt, dat in- dlen België ter hoogte van Ruhrort een diep kanaal wil graven tusschen den Rijn en <}e Maas, Duitschland verplicht zou zijn het ge deelte van het kanaal op Dultsch gebied' te graven. Het blad zegt verder, dat de scheep vaart der staten, die de voordeelen der be treffende bepalingen genoten, thans afhankelijk Is van den goeden wil van Duitschland. d wz. van zijn politieke oogmerken. Er is een nieuwe bron voor wrijvingen en conflicten aan alle grenzen van Duitschland; Europa had die ver- grooting van risico’s niet bepaald noodlg, be sluit het blad. Het comité van verdediging van Madrid heeft besloten in permanente zitting bijeen te blijven, teneinde gereed te zijn tot het op leder oogenbllk nemen van beslissingen, die noodlg zouden kunnen ztin bij de delicate operaties, welke zich op het oogenbllk aan het front van Madrid af spelen PARIJS, 16 Nov. (Havas). De Matin publi ceert een mededeeling van ztin Romelnschen correspondent, waarin deze verklaart van wel ingelichte zijde vernomen te hebben, dat de Ita liaansche regeering besloten heeft, in verband met de kroning van Victor Emmanuel tot kei zer van het Itallaansch Imperium, dat de toe komstige titel van den Italiaanschen vorst zal zijn ..Keizer van Italië" en niet Jconing van Ita lië en keizer van Ethiopië”, zooals eerst het voornemen was. Over de reactie in de Fransche bladen meldt Havas oa.: de „Echo de Paris” schrijft, dat Frankrijk voor de eerste maal, dat het Instemt met directe onderhandeiingen met Duitschland. waartoe het door den Führer werd uitgenoo- digd, al heel slecht beloond wordt. Wij wen schen, aldus het blad, dat dit een goede les zal zijn voor de onnadenkenden in ons land, die met al onze geallieerden zouden willen bre ken, alleen maar voor hst genoegen van een téte A téte met Hitler. in de zone van de „Brug der Fran- schen” hebben de nationalistische troepen We derom getracht voor het aanbreken van den dag tusschen de regeeringslinies doqg te glip pen, teneinde de verbindingen te herstellen, die de regeeringstroepen hun gisteren in den loop van den strijd hadden afgesneden. De bedoe ling der nationalistische troepen was waar schijnlijk de Manzanares over te steken en den weg naar Coruna te passeeren, teneinde door te dringen tot de heuvels van Hese de Villa, die precies ten Noorden van Madrid gelegen zijn in de nabijheid van de volkrijke buurt der Cuatro Camlnoo. De regeeringstroepen deden echter een hevi- gen tegenaanval en als gevolg van dezen strijd, die een groot deel van den morgen duurde, werden de rechtschen gedwongen terug te trekken naar het deel van Casa del Campo, dat aan den zoom van het dorpje Ara Vaca ligt. Er heerscht een voortdurende bedrijvigheid aan het Baskische front, waar de loyale gene raal Llano de Encomlenda, die uit Barcelona is gekomen, het bevel op zich heeft genomen over de militietroepen van Bilbao en geheel Biscaye. De regeeringsluchtmacht heeft ver scheidene raids uitgevoerd in den loop waar van zij de spoorlijnen van Vittoria naar Pasa- Jes heeft gebombardeerd, welke in handen van r de nationalisten/zijn. De politie, die wilde ingrijpen, werd met schoten ontvangen. De orde, moest door mili tairen hersteld werden. Intusschen hadden zich groepen van Christenen gevormd, die in de Mohammedaanse!» wijk aan het plunderen sloegen. Ook hier moesten politie en troepen optreden. Bjj deze ongeregeldheden zijn drie menseben gedood en 38 gewond. Vele tramwagens en den sendtijd te vullen bU een verbod van een B*P auto’s werden Ver nield of in brand gestoken. Het Hooge Com missariaat heeft bekend gemaakt, dat geen enkele ordeverstoring geduld zal worden. Van daag waren alle winkels gesloten, terwijl pa trouilles door de straten trekken. [ENGRO5. O.Bj-AZEP METZ N.V R'DAAAl CAMPAMENTO, 16 Nov. (Reuter) De bij zondere correspondent van Reuter by de op standelingen deelt ten aanzien van den strijd van gisteren mede, dat de tegenstand van de regeeringstroepen werd gebroken toen acht Zioöte bombardementsvliegtuigen van de op standelingen, vergezeld van 24 gevechtsvlieg tuigen, verschenen en ieder een ton springstof lieten neerkomen in de omgeving van het voor naamste gebouw der Unlversitelt en het Wes telijk park. MADRID, 16 November (Havas) middag heeft de verdedigingsraad van Madrid bet volgends communiqué gepubliceerd: „Na een week van mislukkingen poogden gis terenmiddag de nationalisten met alle macht de Manzanares te overschrijden over de brug Los Franceses”. De aanvallende troepen bestonden uit Marokkanen en manschappen van hei Vreemdelingen-legioen, gesteund door 19 tanks. De aanval was heviger en moorddadiger dan de heldhaftige verdedigers van Madrid tot dusver moesten weerstaan. Na een strijd van vier uur, gedurende welken de regeeringstroepen ds brug lieten springen, werd de vijand ge dwongen terug te trekken zonder zijn doel te hebben bereikt. De aanvallers leden zware ver liezen; drie tanks werden bulten gevecht ge- KCKL Gisteren bombardeerde de luchtmacht der nationalisten een der volkrijke wijken van Madrid, waardoor opnieuw talrijke onschuldige mannen, vrouwen en kinderen, grijsaards en non-combattanten het slachtoffer werden. Hierdoor zouden alle moeilijkheden in de di plomatieke wereld, welke in het leven ztin ge roepen door, de Al dan niet erkenning van Abes- slnië als Italiaansche gebied, uit den weg ge- De eerste aanwijzingen, die men te heeft ontvangen, doen verwachten, dat scheidene mogendheden bij de Duitsche regee ring stappen zullen ondernemen naar aanlei ding van de opzegging door Duitschland van de bepallngefUnzake de Internationalisatie der rivieren in pdt Verdrag van Versailles. O. a zouden zich België en Tsjecho-Slowakije bij een dergelijke beweging aansluiten. Men kan thans nog niet zeggen in welken wm deze in ternationale actie zal geschieden en met name of er een collectieve vorm aan zal worden gegeven, dan wel of zij zal bestaan uit een reeks persoonlijke gelijksoortige of overeen komende démarches der verschillende regee ringen. De Wilde betreffende de Vrgden- kers-Radio-Omroepvereeniging uit een, dat hü, daar bljjkt, dat de VRO binnen het kader der wettelijke voor schriften, welke het alleszins juiste beginsel huldigen van vrije meenings- uiting, mits men daarbij blijft bin nen de door de wet gestelde nor men, krachtens aard en doelstelling practisch geen uitzendingen kan ver zorgen, die zij volgens hare statuten beoogt te verzorgen, van meening is, dat het geen zin heeft voor der- geljjke uitzendingen aan een afzon derlijke omroepvereeniging een, zij het klein, deel van den in zoo be perkte mate beschikbaren zendtijd ter beschikking te stellen. De minis ter is dan ook voornemens de aan de V. R. O. verleende voorloopige machtiging binnenkort in te^ trekken. Hedenochtend werden de nieuwe aanvallen van den vjjand In het Noord-Westen afgesla- iri De rivier werd op geen enkel punt over schreden en de verdediging van de hoofdstad wordt vastberaden en in de grootste orde voortgezet Een bericht, dat een Amerikaanse!» corres pondent aan ztin blad trachtte te verzenden, werd ingehouden. Een Japansch blad, dat op een dergeltik verdrag had gedoeld, werd In be slag genomen, en aan andere bladen is be richt gezonden, dat omtrent dit onderwerp niets mag worden gepubliceerd. RABAT, 16 Nov. (Havas). De in handen der nationalisten zijnde zen der van Sevilla heeft om half twee vanmiddag o.m. medegedeeld, dat de berichten van hedenmorgen om trent het oprukken van de drie co lonnes van Varela ten Zuiden van Madrid, welke de Manzanares heb ben overschreden en het park heb ben bezet ten Noord-Westen van de universiteitswijk. bevestigd worden. De dag van gisteren, aldus radio- Sevilla, is een historische dag ge weest voor de nationalistische troe pen, die begonnen zijn met de ver overing van de kom van Madrid. MAWWWWMIII llll//////////Z75e B(J een ontploffingsnunp >a kruithuis te Saint Chamas rijn dertig personen gedood en ruim tweehonderd gewond. Eden legt in het Lagerhuis een verklaring af over Duitschlands oplegging der Scheepvaart- clausules in het Verdrag van Versailles. Enutige ongeregeldheden te Beyroelh. Minister Do Wilde is voornemens de aan de V. R. O. tUdeltik verkende radto-uitoendtag-ver- gunnlng (Dageraad-ultnendingen) binnenkort In te trekken. Beschuldigingen tegen directeur en voorzitter van het Centraal Verkoopkantoor vsn mosselen onjuist gebleken. De Nederlandsche vlieger, die in Belg» eenige maanden geleden een doodeltfk ongeluk veroor-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 9