Zal Franco Barcelona kunnen
blokkeeren?
De Witten vorderen slechts
langzaam in Madrid
Eden geeft diplomatieke
antwoorden
ONS BLAD
Wat gebeurt er
in Yemen?
Het nieuws van heden
DE DUITSCH-JAPANSCHE
OVEREENKOMST -
LONDEN ACHT DE KANS
NIET GROOT
NOG STEEDS GEVECHTEN
IN HET NOORD- WESTEN
EX-K.L.M. vliegtuig
neergestort
VRAGEN VAN ATTLEE IN
HET LAGERHUIS
De gevechten in
Soeiyoean
JOH. LAUWERS
Mrcior i
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
St. Nicolaasnumner
.ja
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1936
De houding van Italië
o o
Moskou verontwaardigd
De stakingen te RUssel
Uit Vaticaanstad
Regeering neemt maatregelen
De Locarno-kwestie
De Fransch-Spaansche
grens gesloten
Conflict verwacht als de
Imam sterft
TIMES, DAILY TEL. EN TEMPS
IN BESLAG GENOMEN
Arbeiders in de metaalfabriehen
eischen IS pet. loonsverhooging
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
De anti-semietische
betoogingen te Wilna
v
ten een burgeroorlog in het
land te ontketenen
Italië interesseert zich levendig
voor dit verbond
De pers en de laster
in Frankrijk
De Dultsche en Italiaansehe onder
danen te Barcelona zullen zoo
snel mogelyk geëvacueerd
worden
De twee piloten gedood
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Een fel artikel van de
„Prawda”
Motta wenscht een neutrale zone
in Madrid als vluchtoord voor
de burgerbevolking
„Er zyn regeeringen welke meer
te laken zyn dan die van Italië
en Duitschland”
Wat doet Engeland?
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c., ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. éen 55 Gp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
De „Giornale d’Italia” over
Franco’s erkenning
Vorst Teh roept de^onafhankelyk-
heid uit van Binn^n-Maxigplië
Per kwartaal voor Alkmaarf2.—
Voor buiten Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door do
KV. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met gedlmtroerd Zondagsbled f 0.60 booger
Stakingen ta de metaalindustrie te KUrteL
De militaire leiders blijven gereserveerd.
:x-
Hevige gevechten iusschen Chlneezen en Mon
golen in Soelyeea*. Vorst Teh verklaart Blnneu-
MongoM eoafhankelUk.
Minister-president Blum heeft besloten self
bet ministerie van Binnenlandse!» Zaken *d
Reuter te Marseille meent te weten, dat de
Brttsche maritieme autoriteiten door generaal
Franco gewezen zijn op het gevaar dat buiten
landse!» schepen loopen in geval van mlH-
taire operaties aan de Oostkust van het Spaan-
scbe schiereiland. Zaterdag ƒ1. aou de mili
taire gouverneur van Palma, op Majorca, den
Nationalisten bü het wrak van een bommenwerper, welken zij bij de belegering
van Madrid hebben neergeschoten
PARUS, IS Nov. (Havas.) Dinsdag aa. zal
de regeering by het bureau van de Kamer een
wetsontwerp Indienen op de pers. Hierin sal
met name een nieuwe procedure worden opge
nomen ten aanzien van den laster. De regee
ring zal de Kamer veraoeken dit ontwerp bin
nen zoo kort mogeiyken tijd in behandeling te
nemen.
PIKING, 19 Nov. (Havaa.) Volgens be
richten uit Chlneeecbe bron worden da
gevechten tusachen Chlneezen en Mongolen
in de streek van Tsolin, welke zich neg
steeds In handen bevindt van de troepen
van Soeiyoean, doch thane belegerd wordt,
voortgeuet.
Britachen autoriteiten aldaar hebben medege
deeld, dat de nationalisten bij militaire opera
ties tegen Tarragona, Valencia at Cartagena,
slechts zekere speciaal aangewezen wateren als
ankerplaats kunnen garandeeren.
Men erkent.dat Italië ten aanzien van het
vraagstuk van het communisme dezelfde op
vatting heeft als Duitschland en Japan.
De ambassadeur van Japan, Yotaro Sugimu-
ra, is gistermiddag door graaf Clano ontvan
gen.
Naar wU vernemen Is bet toestel, waar
van hier sprake is. de oude PHAID „Duif”,
welke eenlge weken geleden door de K.L.M.
aan de British Airways is verkocht.
Ben Mandsjoe-Mongoolsch leger heeft van
daag HslngAo aangevallen, waarbij het ge
steund werd door luchtstrijdkrachten. De Mon
golen, die zich kort geleden In Pal Ding Mlau
hebben geconcentreerd, zouden in de nabijheid
van Oetsjoean, op 45 K.M. ten Noorden van
Koel Hoa zijn aangekomen.
Het N. 8. B.-dagblad geplaatst ep de HJst van
geschriften, welke ep oorlogsvaartuigen en ia de
kazernes worden geweerd.
commissie ingesteld, die de wenscbelUkheid en
mogelijkheid van verlaging der accijnzen op bier
en gedistilleerd Sal onderzoeken
Levendige interesse bij Italië voor de Lultech-
Japansche anti-communlstizche overeenkomst.
Ex-K. L. M.-vüegtuig „De Duif** nabij Croydon
neergestort. Twee piloten gedood.
LONDEN, 1» Nov. (Havaa) la offideele
Briteehe kringen heeft asen van generaal
Fl an na bericht ontvangen, dat hjj voorns
aossM is Barre lens te blokkeeren.
ROME, 19 Nov. (Havas). Het is onmoge
lijk In bevoegde klingen te vernemen, In
welke mate Italië deelneemt of zal deelne
men aan de Duitsch-Japansche antl-com-
munistische overeenkomst.
Uit Chineesche bron verluidt, dat vorst Teh
officieel de onafhankelijkheid beeft uitgeroe
pen van Blnnen-Mongolië en dat hij zijn voor
nemen te kennen heeft gegeven de vijf Ooste-
Hjke districten van Soeiyoean te veroveren, wel
ke vroeger deel uitmaakten van het Mongool
se!» gebied. -
Bespreking der Haagsche „wërnzssk” in de
Tweede Kamer.
I Zal Franco Hi in staat Sgn de haven ven
Bu resist» te Hskkssren?
De nationalisten la Madrid schijnen slechts
langzaam te vorderen. Er wordt ME steeds te
het N. W. hevig gestreden.
Fransche regeering sal een wetsontwerp indie
nen tegen den laster in de pers.
Marokkanen beheer schcn achter een haastig opgeworpen barricade een
der toegangswegen naar Madrid
UONVEN, 19 Nov. (Reuter). De British
Airways deelen officieel mede dat twee pi
loten, Hattersly en Bredenkamp, gedood
werden by een vliegongeluk met het toe
stel, dat de post meevoert van Scandinavië
naar Engeland.
De machine stortte vannacht te 358 uur neer
bjj Crawley (Eng.). Er bevonden zich geen pas
sagiers aan boord. De marconist en de boord
werktuigkundige. zijn slechts licht gewond. De
oorzaak is onbekend. De post bleef intact en
werd per trein nasr bonden vervoerd.
De Fransche ministers van Buitenlandsche
Zaken en Marine hebben gisteren de even-
tueele maatregelen besproken, welke Frankrijk
moet nemen bij een blokkade van Barcelona
door de nationalisten. Voor het oogenbllk zal
geen wijziging worden gebracht in de Fransche
houding, de kruiser „Dupleix” en de torpedo
jager „Albatros” sullen voor de Catalaansche
kust blijven kruisen.
Verder wordt gemeld, dat zich geen enkel
Franseh koopvaardijschip In de haven van Bar
celona bevindt.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Gemeld wordt, dat het ongeluk vermoedelljk
te wijten is aan mist. Het vliegtuig was Croy
don tot op enkele minuten genaderd.
De „Prawda" schrijft over do officieele er
kenning van de regeerlng-Franco door Dultsch
land en Italië:
De Chineesche bladen verwachten over twee
of drie dagen den algemeenen aanval. Chinee
sche waarnemers wijzen in dit verband op de
numerieke meerderheid der Chineesche troe
pen. Zij zijn van meening, dat de Nanklngre-
geerlng vastbesloten is met alle middelen steun
te verleenen aan de regeeringen van Sjanst en
Soeiyoean.
RUSSEL, 19 Nov. (Havas). De gisteren in ds
fabriek Fives te Ryssel uitgebroken staking
er werken hier 2500 arbeiders is tn den loop
van vandaag overgeslapen naar de meeste be
langrijke metaalfabrieken Mm Rljssel en om
geving. Reeds zijn 7000 arbeiders van de 12000,
die bij de vakbeweging zijn aangesloten, in sta
king. De arbeiders eischen ozn. een verhooglng
hunner loonen met 15 procent.
Vanmorgen is een staking uitgebroken in de
Clarence-mjjnen. De oorzaak van het conflict
is de weigering der directie om drie arbeiders,
die lid waren van den Chrlstelljken vakbond en
weigerden toe te treden tot de confederation
generale de travail, te ontslaan. De staking
omvat 1200 mijnwerkers.
Volgens mriirih sling, n van officieele
Briteehe MM» vertelen de oonanto van
Dultschland en Italië vandaag Itereri.no,
De Daitecha en Italiaansehe onderdanen
sullen zoo snel nMgeljjk geëvacueerd wer-
In politieke kringen verklaart men slechts,
dat dese overeenkomst Italië levendig interes
seert en zjj met groote aandacht gevolgd wordt.
De Verdedigingsraad van Madrid heeft he
denmiddag een communiqué gepubliceerd,
waarin wordt medegedeeld, dat gisteren den
gebeelen dag hevig is gestreden in dat deel
vah de universlteits-wljk. waar de nationalis
ten vasten voet hebben verkregen. Gedurende
desa gevechten heroverden de regeerlngstroe-
pen vele gebouwen, welke door de Marokkanen
Vervolgens werd Eden de vraag gesteld, of
hjj zich in verbinding aou stellen met de re
geeringen van Duitschland en Italië, teneinde
van haar de verzekering te krijgen, dat deze
erkenning niet beteekent, dat zij zich vrij zul
len gaan beschouwen om wapens te leveren.
Eden antwoordde hierop, dat hij dit zeker doen
aou. Ons geheele doel is de niet-Inmenging te
doen functlonneeren en te dien einde rekenen
wij op de medewerking van alle belanghebben
de regeeringen, onafhankelijk van hun ideolo
gieën.
De erkenning door Berlijn en Rome verdui
delijkt de positie van Spanje en zijn wettig
bewind op het internationale plan, ook ten
aanzien van de nlet-lnmenglngscommlssie te
Londen. De erkenning is niet een daad van
partijdigheid, maar van gerechtigheid, het ge-
>r volg is geen complicatie, maar opheldering, al
dus besluit bet Italiaansehe blad.
LONDEN. 19 Nov. (Reuter). In het La
gerhuis heeft minister Eden vandaag ver
klaringen afgelegd ten aanzien van de
Snaansche aangelegenheid.
Op een vraag van den leider der Labour-
partij, Attlee, antwoordde hij, dat de hou
ding der Engelsche regeering blijft, zooala
die tevoren te gedefinieerd. Toen 4ttle«
daarop vroeg of er van den kant der En
gelsche regeering eenig voornemen bestond
om de regeeringFranco te erkennen,
antwoordde Eden: het Lagerhuis sal zich
er rekenschap van geven, dat er een on
derscheid bestaat tusachen de erkenning
van een belligerent en de erkenning van
de eet» party of de andere als regeering
van Spanje en wat dat aangaat, heb ik
niets toe te voegen aan hetgeen ik gezegd
heb.
Bij dit blad behoort
derliike St. Nicolaas-biilage. wel
ke den lezers(eesen) niet alleen
illustraties en verhalen biedt,
maar hen ook via de adverten
tiekolommen de beste adressen
vo<^r^J»t aankoopen van
"schenken leert kennen
In het Lagerhuis heeft afgevaardigde Alexan
der, die eerste ford der admiraliteit was in de
Labourregeerlng, de vraag gesteld, welke hou
ding de regeering aou aannemen ingeval een
blokkade van de Catalaansche kusten werd in
gevoerd. Eden verklaarde daarop, dat de nor
male regelen, die iedere internationale actie in
dergeiyke omstandigheden leiden, in acht ge
nomen zullen worden door de Briteehe oorlogs
schepen, met het oog op de verdediging der
wettige Briteehe belangen.
Te Rome spreekt men tegen, dat Italië voor
nemens zou zijn, een blokkade in te stellen op
de in handen van de regeering zijnde havens.
Wel wordt gezegd, dat Italië draconische maat
regelen sal nemen ter bescherming van de
rechten en belangen van zijn onderdanen in
Spanje.
Italiaansehe oorlogsschepen bevinden zich in
de wateren van Barcelona en andere havens
ter bescherming van Italiaansehe belangen.
Italië zal niet uit de nlet-inmengingscom-
mtesie treden. Grand! sal Maandag aan de
eerstvolgende zitting van de non-lnterventie-
commissie deelnemen.
DERTIGSTE JAARGANG No. 44
Naar aanleiding van het feit, dat een der
Briteehe bladen in de erkenning der Franco-
regeertng door Italië een nieuwe schending
van artikel 10 van het Volkenbondshandvest
ziet, schrijft de „Glornale d’Italia”, dat Italië
zich in het vervolg in het geheel niet meer in
teresseert voor hetgeen te Genève gedaan of
gezegd wordt, >men kan er slechts aan herin
neren, dat dit artikel 10 betreffende de eerbie
diging van de politieke en nationale Integriteit
der staten het ernstigst wordt geschonden door
Rusland, waar men, tegen den wil van het
Spaansche volk hetgeen volgens het blad
thans zonneklaar te gebleken een roode in
vasie in Spanje voorbereidt.
LONDEN. 19 Nov. (Reuter). Uit
inlichtingen, ingewonnen in Lon-
densche maritieme kringen, blijkt,
dat men er in dit milieu Mn twijfelt
of generaal Franco in staat zal zön
een blokkade van de haven van
Barcelona door te voeren. Men ia
hier van meening, dat Franco om
met eenige kans van slagen een der-
gelijken maatregel in de practyk to
kunnen brengen toch minstens meea-
ter moet zijn van de havens aan de
Zuidoostkust van het schiereiland.
LONDKN, 19 Nes. De »DaRy BeroM**
maakt melding vsm ItsMssnssAs activiteit
la hst koninkrtjk Temen, dat gsësgra is aan
és Baad» Zee tegenover de ItaKAaMahe be-
eMtagen In Afrika,
sa.»
Itaüaanacbe agenten doen volgens bet La-
bour-biad hun best daar een burgeroorlog te
ontketenen en nieuwe rivaliteit tusachen de
drie zonen van den bejaarden Imam te schep
pen. Indien er een burgerooriog aou uitbreken,
aou Italië aeker de gelegenheid aangrijpen om
door het zenden van troepen over de Roode
Zee tussebenbeide te komen.
Wanneer Italië heer en meester in Temen
sou zijn, aou het In de Roode Zee in een do-
mineerende positie verkeeren, en sou de belang
rijkheid van Aden aanzienlijk verminderd zijn.
Ds krachten van den Imam worden als ge-
•olg van zijn hoogen leeftijd minder. Zijn oud
ste soon, prins Sef el Islam Ahmad, te den man
met een heerschersnatuur, en hij ligt overhoop
met zijn jongere broeders. Het leger is den
troonopvolger gunstig gezind, doch de stam-
geven de voorkeur aan de jongere prin
sen, die zachtaardiger zijn. Wanneer de Imam
overlijdt, schijnt een conflict tusachen den
troonopvolger en het leger aan den eenen kant
«n de jongere prinsen, die gesteund worden
door het volk, onvermydelljk, in verband met
de activiteit, die de Italiaansehe agenten in het
tend voeren.
Frins Sef el Islam Ahmad schijnt Mussolini
öe kaart te willen spelen. De prins is een
fcéwonderaar van Mussolini, en Ingeval van een
burgeroorlog aou hem Italiaansehe Interventie
stjnen gunste niet onwelkom zijn.
Men gelooft in Egypte, zoo schrijft de „Daily
Herald” verder, dat Italië tegeiykertyd links en
rechts in dit gebied wapens uitdeelt, zoodat,
»anneer er een botsing mocht komen, deze zoo
uitgebreid aou zijn, dat het zenden van troepen
uwer de Roode Zee door Italië óm aan de slach
ting een eind te maken, gerechtvaardigd schijnt.
S’ hebben geruchten de ronde gedaan, dat
ro jongere prinsen onlangs door hun ouderen
broeder gevangen genomen waren, doch dit
ucht men onwaarschijnlijk, daar de Imam,
««hoon hjj reeds zeer bejaard te, de hoogste
umcht in het land vertegenwoordigt en een der-
Pelljk gedrag van zjjn opvolger niet aou dulden.
WARSCHAU, 19 Nov. De studenten van de
Unlversltelt te Wilna hebben zich ingesloten in
(het studententehula. Zjj weigeren voorraden
levensmiddelen in ontvangst te nemen en ver
klaren een hongerstaking te zullen beginnen.
In verband met studentenbetooglngen heeft
de rector van de unlversltelt te Wilna een op
roep gericht tot de studenten.
HIJ verklaart daarin, dat de unlversltelt geen
terrein kan vormen waar de rechten der bur
gers een beperkiiip zouden kunnen ondergaan.
Het reserveeren van speciale plaatsen voor
Joodsche studenten kan niet in overeenstem
ming worden gebracht met de traditie en da
zeden der unlversltelt.
De rector en de senaat der unlversltelt ver
zoeken de studenten derhalve hun onwettige
betoogingen te staken.
Wat de niet-inmenging aangaat, verklaar
ik categorisch, dat ik van meening ben,
dat er andere regeeringen zijn, die meer
zijn te laken dan die van Duitschland en
Italië.
I^NDpf, ip Nov. (Reuter). De nieuwe Brlt-
*2™ Dot* ten aanzien van bet Losarno-vraag-
18 vanavond op het Foreloi Office over-
b^Ugd aan de Runsche, Dultsche en Belgl-
*che ambassadeurs en aan den Itallaanschen
^■ylastigde. De nota bevat voorstellen ter
uw*bcugglng van ds meeningsverschlllen, soo-
«Me bestaan volgens de verschillende ant-
LISSABON, 19 Nov. (Reuter).
Officieel wordt medegedeeld, dat
ruim 100 ton bommen en springstof
fen in de laatste 48 uur op Madrid
zijn geworpen, aldus meldt de cor
respondent van de „Diario de Lis
boa” te Laganez. De Carcel Modelo
en de kazerne La Montana zijn nog
steeds niet in handen der recht-
schen gevallen, ondanks de ononder
broken aanvallen, die sedert twee da
gen op beide gebouwen gericht wor
den. Wel staan zij in brand.
In antwoord op de vraag, of de verklaring
van Duitschland en Italië geen weloverwogen
schending vormt van het nietliunengtegsac-
coord zelde Eden: het is mogelijk een n0t^
irunengingspolltlek te voeren ten aanzien van
de wapenleverlng met gelijktijdige erkenning
van de regeering der eene of der andere par
ty. Dat Is, wat alle naties tot dusverre hebben
gedaan met de erkenning van de Spaansche
regeering.
De nieuwe daad van inmenging, die de Dult
sche en Italiaansehe fascisten cynisch en on
beschaamd verrichten, formuleert slechts de
sedert het begin van den opstand en reeds daar
voor bestaande nauwe samenwerking tusachen
de opstandelingen en de fascistische Interven-
ten, en Is slechts een nieuwe schakel in hel
uitgebreide plan van daden van inmenging, die
door de Italiaansehe en Dultsche fascisten In
verband met den versterkten tegenstand van
het republikeinse!» Spanje zijn uitgewerkt.
De erkenning van Franco beteekent tegeiy-
kertyd de erkenning van het feit der Inmen
ging in Spanje door de fascisten zelf. Deze
nieuwe onbeschaamde streek van de fascisti
sche usurpatoren la bet directe gevolg van de
atmosfeer van straffeloosheid, waarin zij optre
den. de atmoafeer, dia door de poUtleke be
gunstiging en het niet beletten van agressie is
geschapen. De nieuwe phase In de fascistische
Interventie in Spanje toont dat Italië en
Dultschland vastbesloten zijn, voor geen mid
delen terug te deinzen om hun doel te berei
ken. Dit moet een dreigende waarschuwing zyn
voor hen, die de schuld dragen voor het
scheppen van de atmoafeer van straffeloos
heid, die de fascistische interventen in staat
gesteld heeft, hun plannen voor bet ontketenen
van een nieuwen oorlog openlyk tot uitvoe
ring te brengen.
Reuter meldt, dat men In welingelichte krin
gen te Berlijn algemeen van oordeel is, dat
Duitschland het niet noodig zal achten d»
houding, welke tot nu toe ten aansien van
Spanje Is aangenomen, te wijzigen. Indien
evenwel de arbeid van de non-Interventle-com-
missle onvruchtbaar blijft, zal Hitler niet aar
zelen opnieuw den toestand ouder de oogen te
Van 29 November tot 5 December aa. sal in
hei Vatlcaansch paleis een retraite worden ge
houden. waaraan Z.H. de Paus deelneemt. D»
gewone audiënties biyven gedurende deze re
traite achterwege.
Tot nuntius in Bolivia is benoemd myr Pé-
derice Lunarl, tegenwoordig gezantachaparaad
van de nuntiatuur In Brazilië.
Met succes werd «en nieuwe tegenaanval
gedaan by Carabanchel. Casa Velasquez, waar
zich een detachement Marokkanen heeft ge
nesteld, werd ernstig beschadigd.
Het Zwltsersch telegraaf-agentschsp
meldt alt Bern, dat Motta zich alt naam
van den Bondsraad naar aanleiding van
de verwoesting van Madrid gewend heeft
tot het Internationaal Roode Krnta-comité
met het voorstel zonder verwijl den strij
denden te verzoeken in Madrid self een
neutrale zone in het leven te roepen,
waar de burgerbevolking de wijk zou kun
nen nemen.
Onder voorzitterschap van den deken, den
ambassadeur van Chili, vergaderde heden het
corps diplomatique van Madrid. Algemeen was
men van oordeel, dat de burgeroorlog een
punt heeft bereikt, waarop men de voornaam
ste wetten van de menscheiykheid uit het oog
beeft verloren. De diplomaten betreuren niets
anders te kunnen doen dan communiqué'» te
verstrekken aan de pers om deze betreurens-
waardige toestanden te doen ophouden
Uit Hendaye wordt gemeld dat om niet me
degedeelde redenen, welke waarschljniyk In
verband staan met de militaire operaties in
het Baskenland, de rechtsche autoriteiten be
sloten hebben de Spaansche grens gedurende
twee weken te sluiten.
De speciale verslaggever van de „Intrsnsl-
geant” te Barcelona meldt, dat een kruiser
der nationalisten, waarschyniyk de „Gadaria”
vannacht tweemaal Barcelona gebombardeerd
beeft. De schade schijnt echter niet ernstig
te zijn. De bevolking zou van het bombarde
ment niets bemerkt hebben daar juist een he
vig onweder woedde.
Twee trawlers van de regeering hebben
averij opgeloopen In een gevocht met vaartui
gen van de nationalisten. De schepen kondes
evenwel Bilbao nog bereiken.
Verder wordt vernomen, dat pogingen in
het werk werden gesteld, om de troepen van
dc regeering te Santander en Bilbao te ver-
BUREAUX: HOF 6, ALKAAAAR
TeWoon Administraiiw 4330, Rddict» 4220
ABONNEMENTSPRIJS.
BERLIJN. 19 Nov. (Havaa) De Engelsche
dagbladen „Times” en „Daily Telegraph" van
lë November en bet Fransche blad J» Temps”
van 19 November zijn door de politie in beslag
