Baldwin van Zal de Koning heengaan? den rug Wordt Franco bedreigd? Frankrijk belooft terstond te helpen Een verklaring ONS BLAD in BASKEN OP 45 K.M. VAN BURGOS REDE VAN DELBOS IN DE KAMER STRIJD OM HET KRUIS Regeering zal geen wetgevende maatregelen némen, om huwelijksplan van den Koning te vergemakkelijken Het nieuws van heden JOH. LAUWERS PAYGLOP 3 ALKMAAR ENKELSTUKKEN ZIEKENF0NDSLEVERA1 *r ZA TERDAG 5 DECEMBER 1936 vereenigde KATHOLIEKE PERS pW Ook door dtn Senaat aangenomen Russisch schip doorzocht Baldwin toegejuicht RABAT, 4 Dec. (Havas). Radio Sevilla meldt, BALDWIN HARTELIJK TOEGEJUICHT Mevrouw Simpson te Versailles Britsche ambassade te Madrid opgeheven? De herziening van het V olkenbondshandvest Ben dijkdoorbraak veroorzaakte in het Neder-Elbe gebied een ware catastrophe. Het verkeer kon slechts met bootjes worden onderhouden Interpellatie over Buitenlandsche Zaken DIT NIMMER BESTAAT UIT 10 BLADZIJDEN Militair wetsontwerp in België TWEE LEGERVLIEGTUIGEN NEERGESTORT Be Aartsbisschop van Canterbury brengt, evenals Baldwin, een bezoek aan koning Edward Vergadering van de commissie uitgesteld tot 14 December 31 vliegtuigen van de Witten voerden een hevig bombar dement op Madrid uit, waarby slachtoffers vielen I DERTI'CSTE JAARGANG No. 57 ADVERTENTIEPRIJZEN Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c. p. regel; idem op peg. één 55a p. regel f2.50 NUTRICIA’S „CHOCOMEL” NUTRICIA - ZOETERMEER u Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek. Telefoonnummer 4330 -- NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD I Baldwin zeide o.m.: i l der r 1 i r i I ood hlk. •erd. heer ving voor een speciaal geval, niet bereid een dergelijke wet in te HHOBBEL, 4 Dec. (Belga). De Senaat beeft het militaire wetsontwerp, dat reeds door de Kamer was goedgekeurd, aangenomen met 133 tegen 19 stemmen. Zes leden onthielden zich van stemming. ver- uit t tot met dUk In offlcieele kringen verklaart men, dat de ““nister-preeident het week-elnde In Downing- Het Hoogerhuis heeft heden de „Trunk Roads- bill” besproken en In de eerste lezing aange nomen. Vervolgens Is het Huls tot Maandag ver daagd, na een zitting van twee minuten. street zal doorbrengen, In stee van zooals ge woonlijk zich naar elders te begeven. ;ens werd met al- udement van den rter aangenomen, wordt Onder levendig applaus van alle afgevaardig den, met uitzondering van de communisten, zeide Delbos, dat een ontzaglijke meerderheid in het land de politiek der regeering neeft goed gekeurd. Ik heb, aldus Delbos, nimmer mijn ge voelens van sympathie voor de Spaansche Re publiek verheeld, doch wanneer men de verant woordelijkheid voor vrede en oorlog draagt, zet men gevoelsoverwegingen terzijde. WU hebben niet gewild, dat de burgeroorlog In Spanje naar Europa overslaat en wij willen het ook thans niet. Na de rede van Delbos, die door de afgevaar digden van llnksch langdurig werd toegejuicht, werd de zitting geschorst. Men verwacht, dat het meerendeel der com munisten zich van stemming zal onthouden, vooral indien het Centrum en de rechtsche par tijen de non-lnterventle-polltlek goedkeuren. Douw van een nieuw raaanuu ui «c uw.™»— H. M. de Koningin en het prinselijk paar hebben Vrijdagavond de soiree van den Franschen ge rant bezocht. PARUS, 4 Dec. (Havas). „Ik verklaar in naam van de Fransche regeering, dat alle Fransche strijdkrachten, te water zoowel als te land en in de lucht spon taan en onmiddellijk ter beschikking gesteld zullen worden van Groot Brit- tannië, in het geval, dat dit land «on der provocatie zou worden aangevallen. Hetzelfde geldt eveneens voor België.” Aldus luidde de verklaring van minister Del bos in de Fransche Kamer, dia na onderbre king van de debatten over de perswet heden middag een aanvang maakte met de interpel latie over de buitenlandsche politiek, naar aan leiding van de redevoering van Eden te Lea mington. D« veiligheidspolitie te Madrid deelt mede, dat vanuit een huis, dat onder bescherming van de Ftnache legatie staat, op 1 December een bom werd geworpen op paaeeerende mi- Utlemannen. Toen gistermorgen opnieuw een bom vanuit dit huls werd geworpen, waar door een kind ernstig werd gewond, besloten van ge- geheele BuXissÉL^ 4 Dee. (Belga), m de nabijheid van het vliegveld te Wevelghem zijn twee mili taire vliegtuigen met elkaar in botsing geko men en neergestort. De beide bestuurden wer den gedood, ■we- erft dat ■enk elDk --llflllllllllllllll aat- het lier eer- den ïund tal- n. ast- i de be- eet ich- ün- r J. een en «fa ds u. ■gen voe- (ave rma Ds stoel bos- ver- ioor eerj em- held >erd, tout, dtfk deel bel- zoo dte eld. dat Mr- ▼olgens het D. N. B. heeft de Britsche saakgelastigde in Madrid allen Britscben on- 0 er lianen, die nog h> de Spaansche hoofdstad verblijven, aangesegd Mate-id soo spoedig mogeljjk te verlaten, daar waarschijnlijk ook de Britsche Ambassade aal worden opgehe ven. Degenen, die aan dezen raad, om van de nu nog openslaande mogelijkheid gebruik te maken, geen gevolg geven, zullen veer eventueel ep komst zijnde moeilijkheden self Br heb gemeend, dat het mijn plicht was, deze verklaring af te leggen, voordat het Huis uit ééngaat, ten einde elk misverstand uit den weg te ruimen. Op het oogenblik heb ik niets meer te verklaren.” Na de woorden van Baldwin werd de zitting ▼an het Lagerhuis verdaagd. In den namiddag hebben wederom 31 vlieg tuigen der rechtschen op geringe hoogte bo ven Madrid gevlogen. De wijken Rosales en Arguelles werden gebombardeerd. Onmld- dellljk werd het afweergeschut in werking gesteld, waardoor de vliegtuigen aldus meldt de regeering gedwongen werden op grootere hoogte te vliegen. Er hadden hevi ge ontploffingen plaats; brandbommen wer den geworpen, terwijl luchttorpedo’s terecht kwamen op eenige openbare gebouwen. Daardoor werd schade aangericht, terwijl er slachtoffers vielen. Eenige branden werden spoedig onderdrukt. politiebeambten werden echter ontvangen met geweer- en pistoolschoten en mitrail- leurvuur. Nadat de huimoeklng was verricht, werden ruim 4M personen, waarvan de meesten tot de rechtsche partijen behoorden, gearres teerd. Voorts werd een groote hoeveelheid materiaal, bestemd voor bet vervaardigen van bommen aangetroffen. De Flnsche graant heeft zich onmiddellijk ter beschikking van de veiligheütapolitle ge steld om de noodige inlichtingen te verstrek ken. Bjj den aanvang der zitting is de behandeling van het wetsontwerp tot contróle op de pers voortgezet. Een amendement van Deschlnauz, waarbij aan ministers verboden werd geheime fondsen te verstrekken aan bladen of journalis ten, behalve aan Fransche bladen, welke in het buitenland verschijnen, werd met 578 stemmen tegen 2 aangenomen. Verve' gemeene stemmen een an communist Valliant Coul waarbij aa*1 Fransche bladen verboden geheime sommen van buitenlandsche mogend heden in ontvangst te nemen. Het kabinet zal morgen om tien uur opnieuw bijeen komen, om de verklaring, die Maandag in het parlement zal worden afgelegd, te be spreken, en om kennis te nemen van de uit eenzettingen, die de vertegenwoordigers Dominion» zullen doen. Wedgwood, de afgevaardigde, die gisteren een motie heeft ingediend, waarin uiting werd gegeven aan den wensch van het La gerhuis, om koste wat het kost te voorko men, dat de Koning afstand doet, heeft he denmorgen talrijke brieven en telegrammen, voor het meerendeel afkomstig van oud strijders, ontvangen, waarin hij gelukge- wenscht wordt. Voor het eerst waren de dragers der hooge Roemeensche ridderorden in vol ornaat tijdens de jaarlijksche herden kingsfeesten van de nieuwe formatie van het Roemeensche rijk. Op den achtergrond de monumentale eereboog, welke mede ter herdenking van deze rijksvergrooting werd opgericht De Britsche Hooge Commissaris bjj de Zuld- Afrikaansche regeering heeft zich per vlieg tuig van Pretoria naar Smltfield begeven, om met generaal Hertzog den toestand te bespre ken. De leider van de Labour-opposltle, Attlee, telde na de verklaring van Baldwin, dat hij het zelfs ongewenscht achtte, om de woorden ▼an den minister-president te becommentariee- fen of te bespreken. Wel zal men er zijn «nstlgste aandacht aan moeten schenken. Volgens het hedenmiddag door den Verdedl- glngsraad gepubliceerde communiqué hebben zich aan de fronten van Madrid, den Taag en Guadarrama geen wijzigingen voorgedaan. Aan het front van Santander zijn de regee ringstroepen, na zich meester te hebben ge maakt van Burena en MulUla, doorgedrongen tot het grondgebied van de provincie Burgos. Tenslotte werd den 25sten November een groote betooglng gehouden, waaraan 7000 per- sonen deelnamen. Ofschoon de gouwleider en Rljksstadhouder van Oldenburg zelf de maat regelen wilden rechtvaardigen, werden hun re devoeringen herhaaldelijk onderbroken dooe den elsch der menigte „het kruisbeeld terug”. Tenslotte moest de Rljksstadhouder ver klaren, dat hQ de verordening Introk en dat het krui» in de scholen mocht blijven hangen. peze lezing is (zooals waarschijnlijk blij ken zal wanneer de zaak openbaar wordt ge maakt), dat de Koning uiting gêgeven heeft aan den wensch een zoodanig huwelijk te sluiten, dat het een speciale vergunning van het parle ment zou vereischen, dat hij zelf het Initiatief heeft genomen om te vragen of het mogelijk zou zijn, dat zulk een vergunning verkregen zou kunnen worden en dat de ministers, na uitge- brelde overweging en raadpleging geantwoord hebben dat zulks ónmogelijk was. De ministers zouden zich dus niet bemoeid hebben met de particuliere zaken des Konings. Bun werd een vraag gesteld, en zij hebben een antwoord gegeven. Aan het Avalafront hebben de regeerings troepen zich gisteren meester gemaakt van de hoogten ten Zuiden van Nafarrate welke door de rechtschen waren bezet. De opmarsch naar Arts werd voortgezet. In den avond bezetten de regeeringstroepen den top van den Epabe, welke het slagveld bjj Villa Real beheerscht. De luchtmacht der regeering bombardeerde de witten. Aan het front bij Marquina zjjn verscheidene manschappen van een genle-reglment naar de regeeringstroepen overgeloopen. „Sommige persorganen hebben gisteren en vandaag het denkbeeld geopperd dat, indien de Koning mocht besluiten te trouwen, zjjn Ge malin niet noodzakelijkerwijze Koningin zou be hoeven te worden. Deze denkbeelden missen elke eonstttutioneele basis. Onze wet kent niet zoo- iets als een morganatisch huwelijk. Het eenige middel, dat het mogelijk zou maken een der- geljjk gevolg te vermijden, zou zijn een wetge- De regeering is dienen. Een bewoner van Canada verklaart in zijn telegram, er van overtuigd te zjjn, dat een referendum, dat in het geheele Britsche Rijk zou worden gehouden, ongetwijfeld gunstig voor de zaak van den Koning zou uitvallen. Bovendien zjjn deze kwesties meenschappel|jk belang voor het gemeenebest, en een zoodanige verandering «ou niet zonder de goedkeuring van alle Dominions tot stand gebracht kunnen wor den. Na een door mjj ingesteld ondersoek ben ik tot de overtuiging gekomen, dat een dergeljjke toestemming niet zon worden verleend. LONDEN, 4 Dec. (Havas). Mi nister-President Baldwin heeft in het Lagerhuis in antwoord op een vraag van den Labour-afgevaardigde Attlee verklaard, dat de regeering niet be reid was, speciale wetgevende maat regelen te nemen om het voorgeno men huwelijk van den Koning te vergemakkelijken. fn parlementaire kringen is men volgens Havas van meaning, dat de oppositie, die Baldwin tegen het hu welijk des Konings heeft ontketend, den troonsafstand van den Koning vrjjwel onvermijdelijk maakt. Een tooneeltje, dat kenschetsend is voor de Britsche openbare meenlng In de huidige crisis, speelde zich vanochtend te Londen af voor het Buckingham Palace. Op het moment van de aflossing van de wacht naderden twaalf jongelieden, die met taxi’s naar het paleis wa ren gereden, het hek en hieven het volkslied aan, waarop zij een drievoudig hoera voor ko ning Edward VTII lieten volgen. Een hunner zeide tot de journalisten, dat zjjn metgezellen en hjj zelf, allen kantoorbedienden, hun vrije uurtje hadden willen gebruiken om „op de een of andere manier te doen uitkomen dat wij alleen eenvoudig zeer getrouwe onderdanen van den koning zijn.” Hoe de beslissing van den koning ook zal zjjn, het is zeker, dat de situatie een voort durend contact tusschen den koning en den premier vordert. Vliegtuigen der regeering hebben vanmor gen de verbindingslijnen der rechtschen achter het front gebombardeerd, ter verhindering van de ravltallleerlng. Verschillende troepen en mu- nitieconvooien leden schade. GENÈVE, 4 Dec. (Havas). De secretaris generaal van den Volkenbond deelde mede, dat de vergadering van de algemeene commissie tot hervorming van het Volkenbondshandvest, welke 7 December bijeen zou komen, is uitge steld tot 14 December. Het Britsche voorstel tot het controleeren van het zenden van oorlogsmaterieti over land en zee, opgesteld door de nlet-lnmengln^s-commls- sie, is heden aan den Britechen ambassadeur te Hendaye en den Britscben zaakgelastigde te Madkld, Ogilvie Forbes, verzonden, om aan bel de strijdende partijen in Spanje voor te leggen. De subcommissie der non-interventle-commis sie heeft, blijkens het offlcieele communique, in haar heden gehouden zitting van gedachten ge wisseld over de kwestie van de toenemende deel neming van buitenlandsche vrijwilligers aan den Spaanschen burgeroorlog, alsmede over andere vormen van indirecte Interventie. In de eerstvolgende zitting, welke op 7 Decem ber zal worden gehouden, zullen te dien aanzien voorstellen worden uitgewerkt, welke aan de plenaire commissie zullen worden voorgelegd. Er werden gemeenteraadszittingen gehouden, waarin scherp tegen de verordeningen werd ge protesteerd. Burgemeesters en raadsleden ver klaarden hun ambt te zullen neerleggen, wan neer de verordeningen werden ultgevoerrL Uit alle gemeenten trokken delegaties naar Olden burg om te protesteeren. De minister deed ten slotte een concessie en wilde toestaan, dat tij dens het godsdienstonderricht het kruisbeeld in de klassen mocht blijven hangen. Het aanbod werd afgewezen. Naar aanleiding van bovenstaand Havas-be- rlcht, waarin gesproken wordt van een opposi tie, die Baldwin ontkedend zou hebben, wijzen wij op de lezing van een bijzonderen Handeis- blsd-correspondent Het Oldenburgsche ministerie voor kerk school had den 4den November J-l. een verorde ning uitgevaardigd, volgens welke het voortaan verboden was openbare scholen kerkelijk in te wijden of te zegenen. Tevens werd bevolen, dat uit alle openbare gebouwen van staat en ge meente, met Inbegrip van de volksscholen, de kruisbeelden bf afbeeldingen van Luther ver wijderd moesten worden. Als motief werd aan gevoerd, dat openbare gebouwen voor de ge meenschap en niet voor een bepaalde godsdien stige gezindte dienen. Na Baldwin’s verklaring waarbij hjj harte- HJk werd toegejuicht verlieten de afgevaar digden langzaam de Kamer, in kleine groepjes den toestand besprekend. Dagblad uitgegeven door de H.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem stat geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger Aan de fronten in het Noorden cn Noord westen verloopen de gevechten in het voor deel van de regeeringstroepen. In Basken land hebben de witten Vitoria gedeeltelijk ontruimd, in verband met het oprukken der repuWlkeinsche militie. In de provincie Burgos zouden de llnkschen twee dorpen veroverd hebben, hetgeen zou beteekenen, dat zij ongeveer 25 kilometer zouden zijn opge rukt. ZD zouden zich thans op 45 kilome ter van Burgos bevinden. De verdere behandeling van het ontwerp werd uitgesteld tot Dinsdag as. Vervolgens werd een ontwerp aangenomen in zake de uitzonderingsprocedure bU de behan deling van de loegrooting-1937. Om half vier begon de bespreking van de interpellatie Inzake de buitenlandsche politiek. BUREAUX. HOF 6, ALKMAAR. Tsbfoon Administratie 4330, Redactie 4220 ABONNEMENTSPRIJS: Per kwartaal voor Alkmaar Voor buiten Alkmaar Delbos begon met er op te wijzen, boe de moeilijkheden In Europa zich opstapelen. De verdragsschendingen en de Ineenschrompellng van den Volkenbond hebben geleld tot toestan den, die reeds een prikkel tot oorlog vormen. Onze pogingen, aldus Delbos. zijn erop gericht, den brand in Spanje in het beiang van geheel Europa te beperken en te blusschen. De regeering en het geheele land zijn in vriendschap verbonden met Engeland, een vriendschap, die een hoeksteen vormt voor den Europeeschen vrede. Frankrijk en België zijn het eens omtrent de toepassing van het Locarno-pact. Wjj hebben Dultschland uitgenoodigd tot dit veilighelds- pact toe te treden. Vervolgens verklaarde spr., dat Frankrijk trouw blijft aan den Volkenbond. De overbe wapening voert de volken naar rulneertng on oorlog. Over enkele dagen zullen wij te Genève onze voorstellen verdedigen tot voorkomen van oorlog en tot ontwapening. Tot alle landen zal een uitnoodiglng gericht worden voor een be perkt plan tot ontwapening. Spr. gaf uiting aan zijn verlangen naar toe nadering tot Italië. Ten aanzien van Dultschland zeide hij: Niets zou voor den vrede meer noodzakelijk zijn dan een toenadering tusschen Frankrijk en Dultsch land, die elkaar op het slagveld hebben leeren achten. Een zoodanig bondgenootschap is mo- gelljk met het beginsel van niet-lnmenglng in binnenlandsche aangelegenheden. dat de troepen van Franco, na een dag rust genoten te hebben, vanmiddag den aanval heb ben heropend over het geheele front bij Vllla- verde. De strijd eindigde met een aanval op Cerro los Pedrigos, waarbij gebruik gemaakt werd van handgranaten, terwijl met de bajonet gevochten werd. Driehonderd vreemdelingen, strijdende aan de zijde der llnkschen, wer den gedood. Veel oorlogstuig viel den recht schen in handen. Het bombardement der llnk- sche stellingen in den sector Madrid is her vat. Kort na zes uur kwam Baldwin te Fort Belvedere aan. waar df Koning zich be vindt. Na een onderhoud van twintig minuten verliet de minister-president den koning weer. DE FIJNSTE CHOCOLADEDRANK Drinkt het thuis en vraagt het in cafe's en SDOrtgelepenheden IN ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIGD Nadat Baldwin den koning verlaten had, bracht de Aartsbisschop van Canterbury hem een bezoek in Fort Belvedere. Het on derhond duurde een half uur. Bevestigd wordt, dat mevrouw Simpson, die gisteravond uit Engeland vertrokken is, zoo juist te Versailles is aangekomen, na den nacht te Rouaan te hebben doorgebracht. Haar vertrek uit Landen wordt aldus uitge legd, dat zU den koning geheel vry wil laten, om zijn besluit eventueel te herzien. Een kanonneerboot der rechtschen heeft op eenigen afstand van Gibraltar een Russisch stoomschip doorzocht. Een officier beeft zich aan boord van het schip begeven, dat thans koers zet naar Oeuta, begeleid door de kanon neerboot. Baldwin begaf zich naar den mintster- raad, ten einde met zijn collega's opnieuw 4en toestand onder de oogen te zien. Alle ministers hebben de afspraken, welke kli voor heden gemaakt hadden, afgezegd. Het schijnt dat zij vrijwel voortdurend In bespreking blijven. Baldwin had daarop nog een onderhoud met Sir John Simon, die waarschijnlijk eveneens het weekeind in de stad zal doorbrengen. Het gerucht, dat Simon van andere meenlng zou zijn als de andere leden van het kabinet wordt nadrukkelijk tegengesproken. Later stelde Baldwin zich nogmaals in vte- binding met Attlee. Het jongste besluit van het Duit- ache kabinet om de geheele Duitaehe jeugd geljjk te schakelen en de be noeming van den katholiekenhater Wagner tot minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in Beieren, hebben, aldus meldt Kipa, da verhouding tusschen Kerk en Staat aanzienlijk verscherpt. Het feit, dat Wagner juist nu tot minister van Onderwijs benoemd is na den dood van Hans Schemm, ruim een jaar geleden, bleef de ministerpost vacant V— ia van groote beteekenis. De benoeming heeft dan ook groote ontstemming verwekt onder de Beiersche katholieken. De strijd van het nationaal-soclallsme tegëh de katholieke kerk is thins in sen beslissend stadium gekomen. Steeds had de Kerk nog op de in het Rljkaconcordaat genoemde overeen stemming inzake de katholieke jeugdorganisa ties gehoopt en hiernaar haar houding be paald. Thans is alles duidelijk. Er staan Kerk groote moeilijkheden te wachten. Baldwin, de president van het Britsche kabinet, dat in de laatste dagen een moeilijken tijd doormaakt Minister-president Baldwin verklaarde in het Lagerhuis, dat de regeering geen speciale wet gevende maatregelen «al treffen, om het voor genomen hswelUk van den koning te vergemak kelijken. Minister Delbos verklaart in de Fransche mer, dat Frankrijks strijdkrachten ter onniM- deliljke hulp klaar staan bij een ntet-gepravw- ceerden aanval op Engeland en België. De aanval der regeeringstroepen uit het Noor den stel op 45 K.M. afstand van Burgos gena derd zijn. De Witten bombardeerden Madrid op hevige wljse. Gerechten omtrent het opheffen der Brttecho ambassade te Madrid. De gelijkschakeling van de Duitaehe jeagd; ds regeering «wicht voor renet der bevolking te Oldenburg. De Tweede Kamer heeft de begroeting van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen goedge keurd. alsmede de wjjsiging der Crisis-Hypo- theek-AflossIngswet en onteigening voor den

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1936 | | pagina 13