ONS BLAD
Baldwin
van
Zal de Koning heengaan?
Wordt Franco in den
rug
bedreigd?
Frankrijk belooft terstond
te helpen
Een verklaring
7
:n
I
heden
Regeering zal geen wetgevende maatregelen
nemen, om huwelijksplan van den
Koning te vergemakkelijken
Het nieuws
van
baldwin hartelijk
TOEGEJUICHT
BASKEN OP 45 K.M. VAN
BURGOS
REDE VAN DELBOS IN
DE KAMER
DE STRIJD OM HET
KRUIS
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
m£Sc.
l
I
o o
Russisch schip doorzocht
-Baldwin toegejuicht
i
H
Mevrouw Simpson te
Versailles
Britsche ambassade te
Madrid opgeheven?
De herziening van het
Volkenbondshandvest
Interpellatie over
Buitenlandsche Zaken
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
TWEE LEGERVLIEGTUIGEN
NEERGESTORT
Ook door den Senaat aangenomen
Vergadering van de commissie
uitgesteld tot 14 December
Militair wetsontwerp
in België
ZATERDAG S DECEMBER 1936
WU
NUTRICI A’S
NUTRICIA - ZOETERMEER
VEREENIGDE katholieke pers
De Aartsbisschop van Canterbury
brengt, evenals Baldwin, een
bezoek aan koning Edward
31 vliegtuigen van de Witten
voerden een hevig bombar
dement op Madrid uit,
waarby slachtoffers
vielen
DERTIGSTE JAARGANG No. 57
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c-, ingez. med. 40
p. regel; idem op pag. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
„CHOCOMEL”
-
t
1
I
II
Baldwin zeide o.m.:
4
der
ijulcht,
gisteravond uit Engeland vertrokken ia.
RABAT, 4 Dec. (Havas). Radio Se villa meldt.
1
Dec.
2.13
WO
100
WO
WO
J.00
W4
J-00
1.00
WO
h*v»
B ba
IP
(P
(P
f
J»
J»
p
Di officieels kringen verklaart men, dat de
“Diiater-ptesident het week-elnde in Downlng-
voorgeno-
den Koning te
Het Hoogerhuis heeft heden de „Trunk Roads-
bill” besproken en In de eerste lezing aange
nomen.
Vervolgens is het Huls tot Maandag ver
daagd, na een zitting van twee minuten.
Street zal doorbrengen, in stee van zooals ge-
woonlljk zich naar elders te begeven.
WU hebben niet gewild, dat de burgeroorlog
in Spanje naar Europa overslaat en wjj willen
het ook thans niet.
Na de rede van Delbos, die door de
digden van linksch langdurig werd
werd de zitting geschorst.
WO
WO
1.00
WO
too
'43
a.
z
3
2.44
0.96
243
1.70
0.94
044
244
Baldwin, de president van het
Britsche kabinet, dat in de
laatste dagen een moeilijken
tijd doormaakt
De veiligheidspolitie te Madrid deelt cede,
dat vanuit een hals, dat onder bescherming
van de Flnache legatie staat, op 1 December
een bom werd geworpen op paaeeerende mi-
Utiemannen. Toen gistermorgen opnieuw een
bom vanuit dit huis werd geworpen, waar
door een kind ernstig werd gewend, bso let sa
de autoriteiten een buisuoehing te daaa. Do
BRUSSEL, 4 Dec. (Belga). De Senaat heeft
het militaire wetsontwerp, dat reeds door de
Kamer was goedgekeurd, aangenomen met 131
tegen 19 stemmen. Zes leden onthielden zich
van stemming.
Er werden gemeenteraadszittingen gehouden,
waarin scherp tegen de verordeningen werd ge
protesteerd. Burgemeesters en raadsleden ver
klaarden hun ambt te zullen neerleggen, wan
neer de verordeningen werden uitgevoerd. Uit
alle gemeenten trokken delegaties naar Olden
burg om te protesteeren. De minister deed ten
slotte een concessie en wilde toestaan, dat tij
dens het godsdienstonderricht het kruisbeeld in
de klassen mocht blijven hangen. Het aanbod
werd afgewezen.
«»-
*n<h
sa
Iets
wiel,
ede-
l*Jke
lllge
Aldus luidde de verklaring van minister Dei-
bos In de Fransche Kamer, die na onderbre
king van de debatten over de perswet heden
middag een aanvang maakte met de interpel
latie over de buitenlandsche politiek, naar aan
leiding van de redevoering van Eden te Lea
mington.
PARIJS, 4 Dec. (Havas). „Ik verklaar
in naam van de Fransche regeering, dat
alle Fransche strijdkrachten, te water
zoowel als te land en in de lucht spon
taan en onmiddellijk ter beschikking
gesteld zullen worden van Groot Brlt-
Mnnie, in het geval, dat drt land sen
der provocatie sou worden aangevallen.
Hetzelfde geldt eveneens voor België.”
A /L
politiebeambten werden echter ontvangen
met geweer- en pteioelothoien en mitraU-
leurvuur.
Nadat de hulssoeking was verricht, werden
ruim 4M personen, waarvan de mesrtsn tot
de rechtsche partijen behoorden, geanno
teerd. Voorts werd een groots hoeveelheid
materiaal, bestemd voor het vervaardigen
van bommen aangetroffen.
De Flnscbe gtsant heeft zich onmlddeUUk
«er beschikking van de veiligheidspolitie ge
steld om de noodige inlichtingen te verstrek
ken.
--IIIIHIIIIIIIIIIII
DE FIJNSTE CHOCOLADEDRANK
Drinkt het thuis en vraagt het in cafe's en sportgeiegenheden
N' ALLE PLAATSEN VERTEGENWOORDIGD
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Voor het eerst waren de dragers der
hooge Roemeensche ridderorden in vol
ornaat tijdens de jaarlijksche herden
kingsfeesten van de nieuwe formatie
van het Roemeensche rijk. Op den
achtergrond de monumentale eereboog,
welke mede ter herdenking van deze
rijksvergrooting werd opgfricht
Het Britsche voorstel tot bet controleeren van
het zenden van oorlogsmaterieel over land en
zee, opgesteld door de nlet-inmengings-commis-
sle, is heden aan den Britachen ambassadeur te
Hendaye en den Britschen zaakgelastigde te
Mack i cl, Ogilvie Forbes, verzonden, om aan bei
de strijdende partijen in Spanje voor te leggen.
De subcommissie der non-Interventie-commis
sie heeft, blijkens het offlcleele communique, in
haar heden gehouden zitting van gedachten ge
wisseld over de kwestie van de toenemende deel
neming van buitenlandsche vrijwilligers aan den
Spaanschen burgeroorlog, alsmede over anctere
vormen van Indirecte interventie.
In de eerstvolgende zitting, welke op 7 Decem
ber zal worden gehouden, zullen te dien aanzien
voorstellen worden uitgewerkt, welke aan de
plenairs commissie zullen worden voorgelegd.
Ik heb gemeend, dat het mijn plicht was, deze
verklaring af te leggen, voordat het Huls uit
ééngaat, ten einde elk misverstand uit den weg
te ruimen. Op het oogenblik heb ik niets meer
te verkldten."
Na de woorden van Baldwin werd de zitting
v*n het Lagerhuis verdaagd.
Men verwacht, dat het meerendeel der com
munisten zich van stemming zal onthouden
vooral Indien het Centrum en ne rechtsche par
tijen de non-lnterventie-polltlek goedkeuren.
In den namiddag hebben wederom 31 vlieg
tuigen der rechtschen op geringe hoogte bo
ven Madrid gevlogen. De wijken Rosales en
Arguelles werden gebombardeerd. Onmld-
dellUk werd het afweergeschut in werking
gesteld, waardoor de vliegtuigen aldus
meldt de regeering gedwongen werden op
grootere hoogte te vliegen. Er hadden hevi
ge ontploffingen plaats; brandbommen wer
den geworpen, terwijl luchttorpedo’s terecht
kwamen op eenjge openbare gebouwen.
Daardoor werd schade aangericht, terwijl er
slachtoffers Vielen. Eenige branden werden
spoedig onderdrukt.
Tenslotte werd den 25sten November een
groote betooglng gehouden, waaraan 7000 per
sonen deelnamen. Ofschoon de gouwleider en
Rljksstadhouder van Oldenburg zelf de maat
regelen wilden rechtvaardigen, werden hun re
devoeringen herhaaldeljjk onderbroken door
den eisch der menigte „het kruisbeeld terug".
Onder levendig applaus van alle afgevaardig
den. met uitsondering van de communisten,
zeide Delboa, dat een ontzaglijke meerderheid
in het land de politiek der regeering heeft goed
gekeurd. Ik heb, aldus Delboa, nimmer mijn ge
voelens van sympathie voor de bpaaneche Re
publiek verheeld, doch wanneer men de verant
woordelijkheid voor vrede en oorlog draagt, set
men gevoelsoverwegingen terzQde.
Het kabinet zal morgen om tien uur opnieuw
btfeen komen, om de verklaring, die Maandag
in het parlement zal worden afgelegd, te be
spreken, en om kennis te nemen van de uit
eenzettingen, die de vertegenwoordigers
Dominions zullen doen.
Wedgwood, de afgevaardigde, die gisteren
een motie heeft Ingediend, waarin uiting'
werd gegeven aan den wensch van het La
gerhuis, om koste wat het kost te voorko
men, dat de Koning afstand doet, heeft he
denmorgen talrijke brieven en telegrammen,
voor het meerendeel afkomstig van oud
strijders, ontvangen, waarin hij gelukge-
wenacht wordt.
BRUSSEL, 4 Dec. (Belga). In de nabijheid
van het vliegveld te Wevelghem zijn twee mili
taire vliegtuigen met elkaar in botsing geko
men en neergestort. De belde bestuurden wer
den gedood.
Nadat Baldwin den koning veriaien had,
bracht ds Aartsbisschop van Canterbury
hem een bezoek in Fort Belvedere. Het on
derhond duurde een half uur.
Volgens het hedenmiddag door den Verdedi-
glngsraad gepubliceerde communiqué hebben
zich aan de fronten van Madrid, den Taag en
Guadarrama geen wijzigingen voorgedaan?
Aan het front van Santander zijn de regee
ringstroepen, na zich meester te hebben ge
maakt van Burena en Mulllla. doorgedrongen
tot het grondgebied van de provincie Burgos.
dat de troepen van Franco, na een dag rust
genoten te hebben, vanmiddag den aanval heb
ben heropend over het geheele front bij Villa-
verde. De strijd eindigde met een aanval op
Cerro los Pedrlgos, waarbij gebruik gemaakt
werd van handgranaten, terwijl met de bajonet
gevochten werd. Driehonderd vreemdelingen,
strijdende aan de zijde der linkschen, wer
den gedood. Veel oorlogstuig viel den rectit-
schen In handen. Het bombardement der llnk-
sche stellingen in den sector Madrid is her
vat.
GENEVE, 4 Dec. (Havas). De secretaris
generaal van den Volkenbond deelde mede, dat
de vergadering van de algemeene commissie tot
hervorming van het Volkenbondshandvest,
welke 7 December bijeen sou komen, is uitge
steld tot 14 December.
Hoe de beslissing van den koning ook zal
zijn, het is zeker, dat de-situatie een voort
durend contact tusschen den koning en den
premier vordert.
Deze lezing is (zooals waarschijnlijk blij
ken zal wanneer de zaak openbaar wordt ge
maakt). dat de Koning uiting gegeven heeft aan
den wensch een zoodanig huwelijk te sluiten,
dat het een speciale vergunning van het parle
ment zou vereischen, dat hjj zelf het initiatief
heeft genomen om te vragen of het mogelijk
mu zijn, dat zulk een vergunning verkregen zou
kunnen worden en dat de ministers, na ultge-
brelde overweging en raadpleging geantwoord
hebben dat zulks onmogelijk was.
De ministers zouden zich dus niet bemoeid
hebben met de particuliere zaken des Konlngs.
Hun werd een vraag gesteld, en zij hebben een
antwoord gegeven.
-Sommige persorganen hebben gisteren en
vandaag het denkbeeld geopperd dat, Indien de
KOning mocht besluiten te trouwen, zijn Ge
malin niet noodzakelijkerwijze Koningin zou be
hoeven te worden. Deze denkbeelden missen elke
constltutioneele basis. Onze wet kent niet zoo-
iets als een morganatisch huwelijk. Het eenige
middel, dat het mogelijk zou maken een der-
geljjk gevolg te vermijden, zou zijn een wetge
ving voor een speciaal geval. De regeering is
niet bereid een dergelijke wet In te dienen.
Volgens hot D. N. B. heeft de Britsche
zaakgelastigde ia Madrid allen Briteeben on
derdanen, die nog la de Spaansebe hoofdstad
v verblijven, aangesogd Madrid zoo spoedig
mogelUk te verlaten, daar waarschijnlijk ook
de Britsche Ambassade aal werden epgohe
ven. Degenen, die aan dezen raad, om van
de na nog openstaande mogelijkheid gebruik
te maken, geen gevolg geven, sullen veer
eventueel ep komst sijnde riljjWi eden uslf
Het Oldenburgsche ministerie voor kerk en
school hsd den 4den November j.l. een verorde
ning uitgevaardigd, volgens welke het voortaan
verboden was openbare scholen kerkelijk in te
wijden of te zegenen. Tevens werd bevolen, dat
uit alle openbare gebouwen van staat en ge
meente, met inbegrip van de volksscholen, de
kruisbeelden of afbeeldingen van Luther ver
wijderd moesten worden. Als motief werd aan
gevoerd, dat openbare gebouwen voor de ge
meenschap en niet voor een bepaalde godsdien
stige gezindte dienen.
Aan het Avalafront hebben de regeerings
troepen zich gisteren meester gemaakt van de
hoogten ten Zuiden van Nafarrate welke door
de rechtschen waren bezet.
De opmarsch naar Axis werd voortgezet. In
den avond bezetten de regeeringstroepen den
top van den Epabe, welke het slagveld bij Villa
Real beheerscht. De luchtmacht der regeering
bombardeerde de witten.
Aan het front bij Marquina zijn verscheidene
manschappen van een genle-regiment naar ds
regeeringstroepen overgeloopen.
Minister-president Baldwin verklaarde in bet
Lagerhuis, dat de regeering geen speciale wet
gevende maatregelen sal treffen, om het voor
genomen huwelijk van den koning te vergemak
kelijken.
Minister Delbos verklaart In de Fransche Ka
mer, dat Frankrijks strijdkrachten ter onmld-
dellUke hulp klaar staan b(j een niet-geprovo-
ceerden aanval op Engeland en België.
De aanval der regeeringstroepen uit het Noor
den sou ep 45 K.M. afstand van Burgos gena
derd zijn. De Witten bombardeerden Madrid o*
hevige wijze. Geruchten omtrent het opheffen
der Britsche ambassade te Madrid.
De gelijkschakeling van de Duttsche jeugd; de
regeering zwicht voor verzet der bevolking te
Oldenburg.
De Tweede Kamer heeft de begroeting van On
derwijl Kunsten en Wetenschappen goedge
keurd. alsmede de wijziging der Crista-Hypo-
theek-Afloaaingswet en onteigening voor den
bouw van een nieuw raadhuis in de hoofdstad.
H. M. de Koningin en het prinselijk paar hebben
Vrijdagavond de soiree van den Franschen ge
zant bezocht.
verklaring waarbij hij harte-
lyk werd toegejuicht verlieten de afgevaar
digden langzaam de Kamer, in kleine groepjes
den toestand besprekend.
Baldwin begaf zich naar den mlnlster-
rzad, ten einde met zjjn collega’s opnieuw
den toestand onder de oogen te zien.
Alle ministers hebben de afspraken, welke
til voer heden gemaakt hadden, afgezegd.
Het schijnt dat zij vrijwel voortdurend in
**Rweking blijven.
Nakv aanleiding van bovenstaand Havas-be-
richt, waarin gesproken wordt van een opposi
tie, die Baldwin ontkedend zou hebben, wijzen
op de lezing van een bijzonderen Handels-
Wsd-correspondent
Ben dijkdoorbraak veroorzaakte in het Neder-Blbegebied een ware catastrophe.
Het verkeer kon slechts met bootjes worden onderhouden
Aan de fronten in het Noorden en Noord
westen verlpopen de gevechten in het voor
deel van de regeeringstroepen. In Basken
land hebben de witten Vitoria gedeeltelijk
ontruimd, in verband met het oprukken der
republikeinsche militie. In de provincie
Burgos zouden de linkschen twee dorpen
veroverd hebben, hetgeen zou beteekenen, dat
zij ongeveer* 25 kilometer zouden zijn opge
rukt. ZU zouden zich thans op 45 kilome
ter van Burgos bevinden.
Een kanonneerboot der rechtschen heeft op
eenigen afstand van Gibraltar een Russisch
stoomschip doorzocht. Een officier heeft zich
aan boord van het schip begeven, dat thans
koers zet naar Oeuta, begeleid door de kanon
neerboot.
De verdere behandeling van het ontwerp werd
uitgesteld tot Dinsdag as.
Vervolgens werd een ontwerp aangenomen in
zake de uitzonderingsprocedure bjj de behan
deling van de begrootlng-1937.
Om half vier begon de bespreking van de
interpellatie inzake de buitenlandsche politiek.
BUREAUX. HOF 6, ALKMAAR
T«Woon Adminirtrati* 4330, Radactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS.
p«r kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor button Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door de
p4.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Mat geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
De leider van de Labour-opposltie, Attlee,
Mde na de verklaring van Baldwin, dat hij
het zelfs ongewenscht achtte, om de woorden
»sn den minister-president te becommentariee-
ren of te bespreken. Wel zal men er zijn
ernstigste aandacht aan moeten schenken.
BU den aanvang der zitting is de behandeling
van het wetsontwerp tot contröle op de pers
voortgezet. Een amendement van Deschlnauz,
waarbij aan ministers verboden werd geheime
fondsen te verstrekken aan bladen of journalis
ten, behalve aan Fransche bladen, welke in het
buitenland verschijnen, werd met 578 stemmen
tegen 2 aangenomen. VWTOlgens werd met al
gemeene stemmen een amendement van den
communist Valliant Couturier aangenomen,
waarbij '*en Fransche bladen verboden wordt
geheime sommen van buitenlandsche mogend
heden In ontvangst te nemen.
Een bewoner van Canada verklaart In zijn
telegram, er van overtuigd - te zijn, dat een
referendum, dat in het geheele Britsche Rijk
zou worden gehouden, ongetwijfeld gunstig
voor de zaak van den Koning zou uitvallen.
Bevestigd wordt, dat mevrouw Simpson, die
gisteravond uit Engeland vertrokken is, zoo
Juist te Versailles Is aangekomen, na den nacht,
te Rouaan te hebben doorgebracht.
Haar vertrek uit Londen wordt aldus uitge
legd, dat zjj den koning geheel vrij wil laten,
om zijn besluit eventueel te herzien.
De Britsche Hooge Commissaris bij de Zuld-
Afrlkaansche regeering heeft zich per vlieg
tuig van Pretoria naar Smitfield begeven, om
met generaal Hertzog den toestand te bespre
ken.
LONDEN, 4 Dec. (Havas). Mi
nister-President Baldwin heeft in het
Lagerhuis in antwoord op een vraag
van den Labour-afgevaardigde Attlee
rerkhsrd, dat de regeering niet be
reid was, speciale wetgevende nuat-
regelen te nemen om het
men huwelijk van
vergemakkelijken.
hl parlementaire kringen is men
volgens Havas van meening, dat de
oppositie, die Baldwin tegen het hu
welijk des Konings heeft ontketend,
den troonsafstand van den Koning
vrijwel onvermijdelijk tnaalrt
Kort na zes uur kwam Baldwin te Fort
Belvedere aan, waar de Koning zich be
vindt.
Na een onderhoud van twintig minuten
verliet minister-president den koning
weer.
Baldwin had daarop nog een onderhoud met
Sir John Simon, die waarschijnlijk eveneens
het weekeind in de stad zal doorbrengen. Het
gerucht, dat Simon van andere meening zou
zijn als de andere leden van het kabinet wordt
nadrukkelijk tegengesproken.
Later stelde Baldwin zich nogmaals in vzr-
binding diet Attlee.
Delbos begon met er op te wijzen, hoe de
moeilijkheden in Europa zich opstapelen. De
verdragsachendingen en de ineenschrompeling
van den Volkenbond hebben geleid tot toestan
den, die reeds een prikkel tot oorlog vormen.
Onze pogingen, aldus Delbos. z{jn erop gericht,
den brand in Spanje in het beiang van geheel
Europa te beperken en te blusschen
De regeering en het geheele land zijn in
vriendschap verbonden met Engeland, een
vriendschap, die een hoeksteen vormt voor den
Europeeschen vrede.
Frankrijk en België zijn het tens omtrent de
toepassing van het Locarno-pact. Wij hebben
Duitschland uitgenoodigd tot dit veiUgheids-
pact toe te treden.
Vervolgens verklaarde spr., dat Frankrijk
trouw blijft aan den Volkenbond. De overbe
wapening voert de volken naar ralneering en
oorlog. Over enkele dagen zullen wij w Genkve
onze voorstellen verdedigen tot voorkomen van
oorlog en tot ontwapening. Toe alle landen aai
een ultnoodlging gericht worden voor een be
perkt plan tot ontwapening.
Spr. gaf uiting aan zijn verlangen naar toe
nadering tot Italië.
Ten aanzien van Duitschland zeide hij: Niets
zou voor den vrede meer noodzakelijk zjjn dan
een toenadering tusschen Frankrijk en Duitsch
land. die elkaar op het slagveld hebben loeren
achten. Een zoodanig bondgenootschap is mo-
gelijk met het beginsel van met-lnmenglng in
blnnenlandsche aangelegenheden.
Bovendien zijn deze kwesties vsn ge
meenschappelijk belang voor het geheele
gemeenebest, en een zoodanige verandering
zou niet zonder de goedkeuring van alle
Dominiona tot stand gebracht kunnen wor
den. Na een door mij ingesteld onderzoek
ken Ik tot de overtuiging gekomen, dat een
dergelüke toestemming niet sou worded
verleend.
Vliegtuigen der regeering hebben vanmor
gen‘de verbindingslijnen der rechtschen achtet
het front gebombardeerd, ter verhindering vin
de ravltallleerlng. Verschillende troepen en mu-
nltieconvooien leden schade.
Een tooneeltje, dat kenschetsend is voor de
Britsche openbare meening in de huidige
crisis, speelde zich vanochtend te Londen af
voor het Buckingham Palace. Op het moment
van de aflossing van de wacht naderden twaalf
jongelieden, die met taxi’s naar het paleis wa
ren gereden, het hek en hieven het volkslied
aan, waarop zjj een drievoudig hoera voor ko
ning Edward VIII lieten volgen. Een hunner
zeide tot de journalisten, dat zijn metgezellen
en hij zelf, allen kantoorbedienden, hun vrije
uurtje hadden willen gebruiken om „op de een
of andere manier te doen uitkomen dat wij
alleen eenvoudig zeer getrouwe onderdanen
van den koning zijn.”
Het jongste besluit van het Duit-
sche kabinet om de geheele Duitsche
jeugd gelijk te schakelen en de be
noeming van den katholiekenhater
Wagner tot minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen in
Beieren, hebben, aldus meldt Kipa.
de verhouding tusschen Kerk en
Staat aanzienlijk verscherpt. Het feit,
dat Wagner juist nu tot minister van
Onderwijs benoemd is na den
dood van Hans Schemm, ruim een
jaar geleden, bleef de ministerpoet
vacant is van groote beteekenis.
De benoeming heeft dan ook groote
ontstemming verwekt onder de
Beiersche katholieken.
De strijd van bet natlonaal-socialisme tegen
de katholieke kerk Is thans ta een beslissend
stadium gekomen. Steeds had de Kerk nog op
de in het Rüksconcordaat genoemde overeen
stemming Inzake de katholieke jeugdorganisa
ties gehoopt en hiernaar haar houding be
paald. Thans ia alles duidelijk. Br staan
Kerk groote moeilijkheden te wachten.
•'7
-rf-
