Versterking der weermacht
PUN!
Moerdijkbrug-feest geooend
Christen vrijheid
h
HOOFDPRIJS VAN
H.K.H. PRINSES JULIANA
DORDRECHT LICHTSTAD
S.D.A.P. TEGEN DE
BEGROOTING
1
TANDEM-PUZZLE VOOR HET
MISDEELDE KIND
DEVIEZEN-POLITIEK
IN DUITSCHLAND
ZATERDAG 12 DECEMBER 1936
VAN WEEK TOT WEEK
een
Samenwerking noodig
Het prinselijk huwelijk
Nieuwe bepalingen'
Rede van den Minister
TWEEDE KAMER
•r
w
J’
A
Meer concentratie
bepleit
WERKVERSCHAFFING
WORDT STOPGEZET
to
Minister van Lidth de Jeude opent
interessante verkeen-
tentoonstelling
EERSTE KAMER EN RIJKS
BEGROOTING
Arbeider», die in het grensgebied
werken, worden er door
gedupeerd
Geschenk schooljeugd
V e r zamelgespr ekken
met Indië
De sociaal-democraten stemmen
wèl in met de Indische
defensie-plannen
Collectieve veiligheid
Van 21 December tot 9 Januari
Geen overhaasting
Defensie van Indië
Indische vorsten ten paleize
De tentoonstelling
Een huldiging in Den Haag op
den ondertroawdag
wijsgeer
o
1937 het
na
Ir. ALBARDA heeft in een rustig en gear-
Ten slotte verklaarde de minister de tentoon
stelling geopend.
derde opvatting, de begrooting voor
fiat van zijn fractie niet krijgen kan.
defensiegebied voornemens is te doen. Dat de
begrooting in desen tijd „omfloerst" moet sün,
spreekt vanzelf, omdat niet iedereen moet kun
nen kennis dragen van wat voor de landsver
dediging wordt of zal worden gedaan. Maar
contact met een speciale vaste commissie, door
de Kamer in te stellen voor de defensie-aan-
gelegenheden, sou b.v. kunnen voorkomen, dat
de Regeerlng op eigen houtje bestellingen doet
zonder het Parlement daarin te kennen.
Voorts heeft de heer Schaepman voor meer
dan één onderdeel van de defensie op meer
concentratie aangedrongen.
De burgemeester betreurde het ten zeerste, dat
deze tentoonstelling bescheidener moest worden
opgezet dan aanvankelijk het plan was geweest.
Men had immers gemeend, dat de Moerdijkbrug
tegelijk klaar zou zijn met de nieuwe brug te
Zwijndrecht.
d het
t Och
•or-
ub is
dreef,
nden
gpten
Een eenlgszins gelijk geluid had vóór den heer
ALBARDA ook de Katholieke afgevaardigde
SCHAEPMAN reeds doen hooren.
Ook heeft de Katholieke afgevaardigde er op
langedrongen, dat het Parlement beter en tij-
dlger zal worden Ingelicht over wat men op
onaardig.
Duitsche
daardoor
Blijkens het eindverslag van de commissie van
rapporteurs over het ontwerp van wet tot vast
stelling van Hoofdstuk 1 (Huis eter Koningin)
der Rijksbegrooting voor het dienstjaar 1937
heeft de overweging van dit wetsontwerp in de
afdeelingen der Eerste Kamer niet geleld tot
opmerkingen.
De algemeene beschouwingen, in de afdeelin-
gen gehouden over de rijksbegrooting voor het.
dienstjaar 1937, zullen eerlang in een afzonder
lijk voorloopig verslag worden weergegeven.
zeker
Hem-
einde
innen
Veto-
Isst-
obeid
ervgl
van
n in
tegen
slotte
Ook hij drong er in tegenstelling b.v. met
den liberaal mr.. Wendelaar, die op dit gebied
opeens geen flnancieele beperkingen meer kent
op aan, dat rekening zal worden gehouden
met de draagkracht des volks.
De conclusie van Ir. Albarda en de zijnen
is tenslotte geweest, dat aan de defensie-
begrootlng voor 1937 geen goedkeuring kan
worden gehecht, doch dat men wél zal in
stemmen met de wijziging van de begroo
ting voor 1936, waarin de versterking van de
Indische defensie besloten ligt.
sting,
der
Nu de dag van Inzameling nadert Dinsdag
15 December, 's morgens tien uur is het co
mité dankbaar, dat de groote oenroepvereeni-
gingen me'de willen werken om ook door mid
del van de radio, de Nederlandsche schooljeugd
in al haar geledingen op te wekken om hun
bijdrage voor dit sympathieke doel te geven.
Twee leden van het dagelijksch bestuur en drie
leerlingen van onderscheiden ondervAjsinrich-
oorlog
voor-
In afwachting van wat het partijcongres over
het defenslevraagstuk beslissen zal het ver
slag nn de desbetreffende commissie was juist
gisteren verschenen stelde ir. Albarda zich
op het standpunt, dat men moet blijven uit
gaan van het beginsel der collectieve veiligheid
eri dat Nederlands veiligheid en zelfstandigheid
afhankelijk zijn van de internationale samen
werking.
Dordrecht. II December
Grijsgrauw hangt een mooie wintermiddag
over de stad aan de Merwede. over de pan
nen daken van haar oude hulzen, die wit
besneeuwd tegen de lucht afsteken, over
haar stille grachten, waarin de achterkant
van haar even karakteristieke huizen weer
spiegelt.
In den stemmlgen middag legt de stad
de laatste hand aan haar feestkleed.
Dit laatste voorstel voldoet aan de eischen,
waaraan de sociaal-democratlsche fractie de de-
fensievoorstellen voortaan toetsen zal.
Het brengt, wat noodzakelijk is, indien Ne
derland niet zelf door een onvoldoende uit
rusting verwikkelingen in den Indischen archi
pel wil uitlokken. En over de vraag, of Indië
alleen door klein materieel moet worden verde
digd dan wel of ook kruisers zullen moeten
worden Ingeschakeld, is bij dit voorstel nog niet
door de Regeerlng beslist.
Met de defenslebegrooting zelf echter staat
het anders. Daarin wordt meer gevraagd dan
noodzakelijk is, omdat bij de Nederlandsche
weermacht efficiency ontbreekt, en vooral de
beschouwingen in de Memorie van Antwoord
bewijzen, dat de Regeerlng de neiging heeft toe
te geven aan alle mogelijke eischen, in cam
pagnes als die van Nationaal Herstel gesteld.
Dat een wijziging van de Dienstplichtwet, die
niet op een Ueberraschungskrieg is ingerlqht,
noodzakelijk is, wordt b.v. door Ir. Albarda toe
gegeven, maar een vergrooting van het con
tingent tot 33.000 man en een verlenging van
den eersten oefentijd tot één jaar acht hij meer
dan noodzakelijk is.
In aansluiting bjj hetgeen daaromtrent het
vorig jaar is bepaald, heeft de minister van So
ciale Zaken besloten, dat ook thans in de we
ken, waarin de Kerstdagen en de Nieuwjaars
dag vallen, de werkverschaffingen tjjdelijk zul
len worden stopgezet. De duur van deze stop
zetting is bepaald op drie weken, en wel van 21
December 1936 tot en met 9 Januari 1937. Ge
durende deze drie weken zullen de daarvoor in
aanmerking komende arbeiders geholpen wor
den overeenkomstig de bepalingen der steun
regeling. De tot de werkverschaffing toegelaten
zg. zelfstandigen, die echter niet in de steun
regeling kunnen worden opgenomen, ontvangen
over de week (weken), gedurende welke zij an
ders zouden zijn tewerk gesteld, 80 pCt. van 45
maal het voor hun gemeente vastgestelde uur
loon. Deze regeling is ook van krachtT'Vanneer
dezen winter de werkverschaffing door vorst,
sneeuw, e.d. tijdelijk moet worden onderbroken.
moet maken voor
Nu zal Dordrecht twee keer feest moeten vie
ren, daar dit niet zoo is gebeurd. Daarom moest
het feest belde keeren ook bescheidener opgezet
worden.
Spr. sprak de hoop uit, dat. waar verkeer
handel schept en handel welvaart, door de ope
ning van de Moerdijkbrug de 'economische toe
stand verbeterd mocht worden en dat meer
bedrijvigheid mocht opgewekt worden voor alle
kringen van de maatschappij.
Inmiddels zal in de Amallastraat een groep
opgesteld zijn, die, zoodra het bruidspaar in het
paleis Noordelnde zal zijn teruggekeerd, als
blijde opening van de fleurige reeks van fees
ten, welke door het comité voor de luisterrijke
viering zullen worden gegeven, een „vaandel-
groet" zal brengen.
De vaandels der aangesloten vereenigingen
zullen in een kleurrijke omlijsting van vlaggen
op het voorplein van het paleis worden opge
steld, ‘te midden waarvan een zing koor van
ongeveer 456 kinderen, vertegenwoordigende
alle Haagsche scholen, eenlge liederen ten ge-
hoore zal brengen. De zang zal worden bege
leid door een klein orkest van werklooze musici.
Het geheel van schitterende vaandels en
kleurige vlaggen zal het hooge bruidspaar, on
der de tonen van het aloude Wilhelmus, be
groeten.
Met een rustlgen en weloverwogen uitbouw
is, aldus de heer Schaepman, ook het be
lang van <jie weermacht zelf veel beter ge
diend dat) met het hals over kop voldoen
aan allerlei plotseling urgent lijkende wen-
schen.
De aankoopen voor de luehtmacht, die veel
beter als afzonderlijk wapen ware te organi-
seeren, dienen door één centrale te geschieden,
wat een belangrijke besparing moet meebren
gen. Ook bij den luchtbeschermingsdienst en
bij de economische en industrieele voorberei
ding van de verdediging, waarmee veel te laat
begonnen is, zou m^t meer centralisatie veel
meer kunnen worden bereikt.
Wat de defensie van Indië betreft, is de heer
Schaepman met de meerderheid van de cotn-
mlssie-Kan van meening, dat kruisers daarbij
kunnen worden gemist en dat voor de lucht
macht een combinatie van landvllegtuigen en
vliegbooten het meest geschikt is. Hij staat met
die zienswijze tegenover zijn fractiegenoot
VAN DE BILT, die de kruisers onmisbaar acht
in een harmonisch samengestelde vloot en die
aan watervliegtuigen de voorkeur geeft, o.a. om
dat de voor de landvllegtuigen aan te leggen
vliegvelden groote sommen vragen, die meer
efficiënt op andere wijze kunnen worden be
steed.
Ook de heer van de Bilt wenscht, dat bjj de
noodzakelijke aanvulling van de leemten in onze
maritieme defensie rekening worde gehouden
met de flnancieele draagkracht. Een dienst,
die weinig geld kost, kan naar zijn oordeel aan
de verdediging ter zee worden bewezen door te
zorgen, dat bij het bouwen van koopvaardij
schepen deze schepen zoo worden ingericht, dat
zij later gemakkelijk als hulpkruisers kunnen
dienen.
Voorts hebben dezen middag nog het woord
gevoerd de Christen-democraat VAN HOUTEN,
die principieel (en onberedeneerd) tegen de
landsverdediging gekant blijft en zijn tegendeel,
de nationalist mr. WESTERMAN, die de voor
stellen en plannen der Regeerlng natuurlijk
zeer ontoereikend vond en die op het gebied
van de defensie de bultensporlgste eischen stelt
zonder zich een moment er om te bekommeren,
hoe de vervulling van al die kostbare eischen
gefinancierd zou moeten worden
De Centrale Propaganda-Commlssle voor de Weldadigheidspostzegels verzoekt ons op
neming van onderstaande woord puzzle:
OMSCHRIJVINGEN
Wie Uwer zou de actie voor het 55-65-11-16-5O-32-31-67-53-64-13-14-1 niet willen steunen?
Wij gelooven: 56 41-5-6-4-19-17-47, als hij daartoe in 57-35-23-23-48 is. Daarom hopen wij
zeer vele 2-8-61-3-12-43-33-66-15-45-42 te ontvangen, alle voorzien van het voorgeschreven
27-7-20-21-10. Dit late men vooral 51-33-38-54 na! Want daardoor 11-44-50-46-39-44 men
juist de actie.
ET moeten 58-46-33-29-60-34-24-36-33 briefkaarten 40-25-35 weldadigheids 18-63-15-63-9-13
komen! Het zij herhaald: 62-38-33-30-38-51-40-45-471
Aan U 22-9-9-25-14 om hiervoor te 37-7-20-15-6-14!
52-7-28-67-44 U met dit 26-7-7-33-17 werk even bezig!
HOOFDPRIJS
H. K. H. Prinses Juliana heeft den Hoofdprijs uitgeloofd, bestaande uit een
kewae van den prijswinnaar, ter waarde van HONDERD GULDEN.
H. K. H. heeft gemeend dat Haar prijs de grootste aantrekkelijkheid heeft als de geluk
kige winnaar daarmede zelf een groeten wensch kan vervullen.
Voorts o.». 5 Tandems.
Als groote prijzen zijn beschikbaar os.: 5 Nieuwe Pongen Tandems, 2 Retourbiljetten
KLM. voor een vlucht Amsterdam-Rotterdam v.v„ diverse paren Friesche Schaatsen,
eenlge fraaie Albums v. d. AN WB en een groote hoeveelheid kleine smaakvolle voor
werpen. Tezamen 300 prijzen!
VOORWAARDEN VOOR OPLOSSING
De oplossing moet worden geschreven op een briefkaart, gefrankeerd met 2 Weldadig
heidspostzegels „VOOR HET KIND" van 6 cent frankeerwaarde (prijs 10 cent)Ten bate
van het Misdeelde Kind komt alles wat boven het verschuldigde port is betaald, en boven
dien de opbrengst van de geveilde afgestempelde postzegels.
De oplossing moet gezonden worden vóór 1 Januari aa. aan „Tandem-puzzle voor het
Misdeelde Kind”, Nicolaïstraat 17, Den Haag.
Trekking der prijzen ten overstaan van Notaris Mr. 8. K. D. M. VAN LIER te "s-Graven-
hage, vóór 15 Januari aa. Prijzen worden franco toegezonden.
Wie ep 31 Januari niets ontvangen heeft, heeft geen prijs.
rr- e weinig aandacht werd In Nederland
'j geschonken aan een vlugschrift, dat in
1 December van het vorige jaar bij Des-
c)ée de Brouwer te Parijs het licht zag, en dat
^agstukken bespreekt, die voor den heden.
d..rrhen katholiek, ook buiten Frankrijk,
gloeiend actueel zijn. Het is zonderling, dat dit
werkje zoo weinig aandacht verwierf. Want de
was niemand minder dan de alge-
hoog geschatte katholieke
Marltaln, wiens geschriften van zoo
-1 beteekenis zijn voor de herleving van
katholieke philosophic. Iets nieuws van zijn
Vrijdagmiddag 13 uur werden met groot cere
monieel op het paleis Noordelnde te Den Haag
door H. M. de Koningin ontvangen Z. H. Pange-
ran Adlpatl Ario Mangkoe Negoro VII, adju
dant i.b.d. van H. M. de Koningin, hoofd van
het Mangkoenegorosche huis, met zijn echtge-
noote. de Ratoe Tlmoer, zuster van den sultan
van Djokjakarta en hun dochter Bendoro Ra
den Adjeng Siti Noeroel Koesoemo Wardhani.
Vervolgens ontving H. M. om half een de ver
tegenwoordiging van Z. H. den sultan.van Djok
jakarta. bestaande uit Ratoe Pembajoen, oud
ste dochter van den sultan, Pangeran Ario Poe-
roebojo, zoon van den sultan en Pangeran Ario
Pakoenlngrat, echtgenoot van de Ratoe Pemba
joen.
Het ligt in het voornemen van de Prinses en
den Prins Z. H. Mangkoe Negoro met zijn echt-
genoote en dochter heden, des namiddags te
half 8, ten paleize te ontvangen.
DEN HAAG, 1 1 December 1936
De fractie der S.D.A.P. is voor
nemens, ook dit jaar tegen de defen-
siebegrooting te stemmen. Dat is
het belangrijkste, wat van dezen mid
dag te noteeren valt. Tegen veler ver
wachting in bleek dus het gewijzigd
(doch nog niet officieel door de partij
bekrachtigd) standpunt der S.D.A.P.
ten opzichte v*n het vraagstuk der
landsverdediging nog niet te betee-
kenen, dat nu ook maar zonder meer
in de uitgayen, die de Regeering voor
1937 tot-dit doel noodig acbt, be
willigd wordt.
Nadat de eerawjjn was geschonken werd de
tentoonstelling zelf bezichtigd. Van de Merk
waardig Interessante oude modellen auto's en
fietsen af een collectie van den A.N.W.B.,
speciaal overgebracht naar Dordrecht tot de
modernste Fordmodellen toe, die op het podium
werden gedemonstreerd, alles was even fleurig
en bezienswaardlg opgesteld.
Verschillende stands trokken zeer de aan
dacht, zooals de interpatlgnale nummerborden
verzameling. de collectie oude verkeersmiddelen
en locomotieven, vllegtuigwezen, de Amster-
damsche verkeerspolitie, enz., enz. Een tentoon
stelling. die ten volle de moeite van een bezoek
waard is.
Tusschen deze bedrijven door is de donkerte
gevallen en zijn de lichten ontstoken.
Met vrouw en kinderen trekken de Dordtena-
ren naar het centrum van de stad, waar alles
sprookjesachtig is verlicht door de llchtmassa'.
van de lampjes en helle etalage-lichten.
Het festjjn is begonnen.
Uit de cafés klinkt vroolijke muziek. Ober
Bayern-muziek en moderne bands.
schrijver
meen
Jacques
groote
oe 1
hand wordt bijna altijd met onverdeelde geest
drift ontvangen, en al eischt de lectuur vaak
een degelijke vakkennis, de ideeën, welke Ma
rltaln verkondigt, zijn toch meestal van be
lang voor veel breeder kringen dan de vak-
menschen. Vooral met het nieuwste boekje is
dit zeker het geval.
En nu hoort men maar niets over dat werk
je. Hoogstens wordt het in enkele regels aan-
gekondigd, doch op den Inhoud gaat men niet
diep in. Het is, of een zekere schuchterheid
verhindert, dat men in het openbaar spreekt
over de onderwerpen, door den schrijver aan-
gefoerd. Of moet men uit het stilzwijgen be
sluiten, dat de/krltieir het deze maal niet met
den meester e^ns is, en dat zij het werkje, ge
titeld „èrief ipver de onafhankelijkheid” als
eeij vergissing’ beschouwt? Wij gelooven, dat
men het „groote publiek” niet rijp acht voor
de bespreking der aangesneden problemen.
Misschien is hier wel iets van waar, doch is
hgt groote publiek dan wél rijp voor de ideeën
van allerhande dwaalleeraren, die zonder
schroom hun leerstellingen verkondigen, en die
de massa meetrekken naar de groote gevaren,
waardoor de christelijke cultuur in Europa
wordt bedreigd? WU, katholieken, moeten niet
al te schroomvallig zijn en vooral niet denken,
dat de groote intellectueels problemen van den
katholiek geen beteekenis zouden hebben voor
de massa.
Nog een andere angst kan de beoordeelaars
hebben afgehouden van een meer uitvoerige
behandeling der Inzichten van Jacques Mari-
tain: de angst, dat men zou worden uitgekre
ten voor communist of voor vriend van de
communisten. Dit verwijt is tegenwoordig erg
In de mode. Van een zoo onverdacht katholiek
strijder als Mgr. Poels werd b.v. ipet even vele
woorden in Volk en Vaderland geschreven, dat
hij bezig is, de katholieke arbeidersmassa’s uit
te leveren aan het marxisme. Wie maar durft
aandringen op sociale rechtvaardigheid, heet
en plaats moet maken voor meer vriendschap
pelijke verhoudingen, wtor samenwerking, welke
men tegenwoordig pleegt aan te duiden met het
woord coördinatie, dat op aller lippen ligt.
Maar het zal duidelijk zijn, dat deze coördi
natie slechts vruchtdragend kan zijn, als de
coördineerende elementen van goeden wil zijn.
Het is een verheugend verschijnsel, dat
meer en meer het begrip doordringt, dat be
langhebbenden ook zelf moeten medewerken
om een inderdaad doeltreffende coördinatie
tot stand te brengen, en, Indien de voor-
Reekenen niet bedriegen, zal binnen zeer af-
zlenbaren tijd aan den dag kunnen treden,
dat dank zij een voortdurend streven naar
een oplossing in den hier bedoelden zin.
het einddoel dichter genaderd U, dan men
in deze periode van voorbereiding vermag
waar te nemen.
Zooajf bekend bestaat er gelegenheid een te
lefoongesprek mét Indië te voeren, waaraan
meer personen in verschillende spreekgelegen-
heden in Indië deelnemen, (z.g. telefonisch ver
gaderen).
Met ingang van 15 December as. wordt de
toeslag voor deze verzamelgesprekken verlaaga
in dier mate, dat voor den tweeden en volgen
den deelnemer slechts 1 per minuut, met een
minimum van 3 verschuldigd zal zijn. Voor
een gesprek van drie minuten, waaraan op Java
tegenwoordig beïnvloed, door de Sovjet-ünle. drle persopen in verschillende plaatsen deel
nemen, moet derhalve worden betaald
15+2X/3-/ 21.
Zoodra 19 December bet hooge bruidspaar
ten stadhulze te Den Haag in ondertrouw zal
zijn opgenomen, zullen aldaar van het Kerk
plein een zestal herauten, ieder vergezeld van
twee bazuinblazers, langs verschillende wegen
zich door de gemeente begeven om den volke
van de heuglijke tijding kond te doen.
thans over de uitgaven voor leger en
vloot anders gedacht wordt dan vroeger, maar
tevens, waarom, niettegenstaande die veran-
tlngen zullen zich tot al wat schob! gaat, rich
ten. j
Zondag 13 December can 3.20 uur spreken
voor de A.V.R.O., de heer Joh. H. M. Derksen,
lid van hët comité en Toos Gondrie, leerlinge
van een R. K. Uloschool.
Maandag 14 December om 5.20 uur spreken
voor de N.CR.V. de heer dr. W. van der Wijk,
penningmeester van bet comité en Dora Jungcurt.
leerlinge van een Chr. Uloschool, terwijl dien
zelfden avond om 6.20 uur voor de Avro zullen
spreken dr. W. van der Wijk en Elsje Boon,
lyceïste.
Tenslotte wijst het comité er langs dezen weg
op, dat ook de avond-land- en tulnbouwcursus-
sen zullen kunnen bijdragen aan het geschenk
Het comité was niet in de gelegenheid zich tot
elk dezer cursussen te richten, maar nu er ook
daar belangstelling voor het plan blijkt te be
staan, zal het op prijs gesteld worden, indien
ook deze cursisten hun bijdrage schoolsgewijze
asm het comité willen overmaken door storting
op de postrekening van den penningmeester dr.
W. van der Wijk, te Den Haag, giro 18943.
was het Woord, door Hetwelk alles gemaakt
is! Hjj was de Vrijheid in persoon.”
Zulke fiere taal in den mond van een ka
tholiek geeft misschien ergernis, maar Mari-
taln stoort er zich niet aan. De nood van den
tijd is te groot. Met géheele scharen loopen de
volksmassa’s het verderf tegemoet. Ze ont- j
trekken zich aan de kerkelijke, leiding. Ze
scheuren zich af van de katholieke liefdesge
meenschap. Waarom? Waarom? Het moet be
antwoord worden! Er moet iets gedaan wor
den.
^)e vrijheid van den christen wortelt in de
vrijheid van zijn God. Het is dese vrijheid van
God, die de Joden in Jezus Christus niet ver
dragen konden. .Jtcce homo vorax et potator
vlnl”. „Ziedaar een mensch, die veel eet en die
wijn drinkt” (Matth. XI. 19) zoo zeiden zij.
Hij echter at met de tollenaars. Hij genas op
den Sabbath, Htf veroordeelde de rijken, Hij
predikte voor dë armen, HU wandelde op de
wateren. De christen moet overal zijn en hij
moet overal vrij zijn.”
Dit is een pleidooi tegen den hokjesgeest,
waardoor de Katholieke Kerk in verschillende
landen zich afscheidt van* de maatschappelijke
samenleving, met het gevolg, dat de katholieke
waarheid haar zegenrijke werking op de maat
schappij niet kan uitoefenen.
Marltaln herhaalt het woord van Sint Pau
lus, dat wij de waarheid moeten verdedigen
„opportune, importune", d.wx of het gelegen
komt of niet. De vrijheid van den christen
is een vrijheid, die ergernis kan geven aan
de klelnzieligen en de bevooroordeelden. doch
het is de vrijheid, waarmede het katholieke
beginsel moet worden uitgedragen, zonder val-
sche schaamte.
Het evangelie is niet alleen van beteekenis
voor ons. Het is ook van beteekenis voor de
anderen. Maar het zal van ons afhangen, van
onze levenswijze, van ons optreden, van onze
woorden, of de anderen deze beteekenis erken
nen, en of ook door hen zal worden geijverd
voor de verwerkelijking van de evangelische
waarden in de moderne samenleving.
Wie spreekt over de universaliteit van de ka
tholieke Kerk en de volstrekt algemeene gel
digheid van den plicht der naastenliefde, moet
zich getroosten, te worden uitgekreten voor een
communist.
Zoo is het ook met Jacques Maintain gegaan.
Een betrekkelijk onbeduidend gevalletje werd
hem aanleiding tot het schrijven van dit
boekje, waarin hjj de onafhankelijkheid en de
vrijheid van den katholiek behandelt. De groo
te katholieke schrijver had namelijk een uit-
noodiging ontvangen tot het uiteenzetten zij
ner opvattingen over de hedendaagsche maat
schappij in het links gerichte weekblad „Ven-
dredi”. Hij meende, in zulk een geval niet te
mogen weigeren. Indien de andersdenkenden,
en dit geldt evenzeer voor socialisten en com
munisten, belangstelling blijken te bezitten voor
de katholieke ideeën, moet men hun tenminste
den eenvoudigen liefdedienst bewijzen, deze
ideeën kenbaar te maken. Niet iedereen zal
hiertoe geroepen zijn, doch een man als Ma-
ritain, die gewoon is, de katholieke waarheid
te verdedigen, moest de gelegenheid wel waar
nemen tot een verdediging „op vijandelijk ter
rein". Zijn artikelen maakten diepen indruk op
de lezers van het blad.
Doch wat gebeurde? Onder de geloofsgenoo-
ten van den schrijver stak een storm van ver
ontwaardiging op. De beroemde htaritain, die
ineens ging medewerken aan een links gericht
blad! Die steun ging verleenen aan een com
munistische onderneming! Allerlei insinuaties
en beschuldigingen volgden. De redactie van
Vendredi nam helaas een zeer onhandige hou
ding aan, zoodat Marltaln de medewerking
staakte, tegemoetkomend aan de bezwaren zij
ner geloofsgenooten.
Hij richtte echter naar aanleiding van dit
kleine incident een open brief aan zijn vrien
den, en publiceerde dezen brief onder den titel
.Lettre sur llndépendance”. Hij behandelt
daarin de verhouding tusschen katholieken en
andersdenkenden, zooals die in de tegenwoor
dige wereld geworden is. Want zulk een ver
houding is uiteraard onderhevig aan verande-.
ringen, naar gelang de wederzijdsche waardee-
ring (of afstooting) grooter wordt. Men kan in
deze aangelegenheden eenige algemeene be
ginselen laten gelden, doch de gedragslijn, te
volgen bij het toepassen van die beginselen, is
niet voor alle menschen en voor alle tijden uit
te stippelen met onwrikbare zekerheid. Hier
is een groote speling mogelijk, en juist hier
Mag de vrijheid van den christen niet belem
merd worden door de kleinzieligheid van ge
loofsgenooten, die aan elke streving ten goede
ren verkeerden uitleg geven, omdat zij de si
tuatie heelemaal niet of tenminste niet vol-
'edlg begrijpen. Dat de christen door de ge
boden en door de kerkelijke tucht beperkt is in
zijn bewegingen, weet iedereen, maar men moet
dit niet zóó uitleggen alsof de christen heele-
Maal geei\. bewegingsvrijheid zou genieten en
nooit eenlg eigen initiatief zou mogen volgen.
„De onafhankelijkheid van den christen ge
tuigt in het aanschijn van de wereld voor de
vrijheid des geloofs” aldus Jacques Marltaln,
die dan vervolgt: „Deze onafhankelijkheid is
het tegendeel van een terugtocht of een vlucht,
zij is het tegendeel van een lafheid tegenover
de eischen van het menscheljjk bestaan en van
een zich opsluiten in een specialistische belang-
«telllng. in werkelijkheid is zij een gevolg uit
de Menschwording van Christus, in wier ont
zettend dynamisme elke christen tot op zekere
hoogte wordt medegevoerd, indien hij zich niet
tegen zijn eigen christeljjken aard verzet. Wie
tel dit begrijpen, die zelf geen christen is? Ja, gumenteerd betoog uiteengezet, waarom in de
welke christen kan zich er mee vleien, dit ge
heel te omvatten? Onze God is nedergedaald
het vleesch en gestorven op een kruis! Hij
Dit standpunt brengt mede, dat niet alleen
de Nederlandsche weermacht in stand moet
worden gehouden, doch dat zij ook versterkt en
gemoderniseerd dient te worden, wijl op dit
gebied stilstand achteruitgang beteekent.
In dit licht heeft de soclaal-democratische
fractie getracht, de begrooting onbevangen te
bezien, onbevangen, hoewel het verbod, dat
aan ambtenaren van defensie belet, lid van de
SDAP te zijn, dit zeer moeilijk maakt. ZU heeft
evenwel gepoogd, haar objectief oordeel niet te
doen beïnvloeden door het krenkend bewijs
van wantrouwen, dat in dit nog altijd gehand
haafd verbod besloten ligt.
De feiten, die de 8.D.A.P. geleid hebben tot
een herziening van
Op het stationsplein flitsen twee machtige
lichtpagoden aan, geflankeerd door groote licht
kolommen, waaraan fraaie lichtbollen hangen.
Witte feestslingers strengelen zich aan de palen,
die langs de wegen naar de stad staan. Aan
hotel Ponsen, waar de A N W B, zijn controle
post heeft Ingericht en waar al druk auto's van
den stemt af. en aan rijden, is Iedere raamlijst en
Iedere deurpost met groen omhangen.
Overal waaien de vlaggen van de huizen;
dwars over de hooge straten zijn kleurige doe
ken gehangen. Feërlek wordt de electrische
feestverlichting, die in slingers naar beneden
hangt. Sommige groote gebouwen hebben feeste
lijke Illuminaties aangebracht.
De winkels scheppen feesten van licht en
kleur achter hun helle etalages, waarin in kar
ton, hout, doek, suiker en slagersvet de brug,
de nieuwe Moerdijkbrug, is uitgebeeld.
■Aan den buitenkant van de stad ligt het ge
bouw van Kunstmin. Een school in de buurt
gaat net uit en de kinderen verdringen zich
aan den ingang van het Lunapark, waar de
draaimolens, koekkramen, schommels, orgels en
heel het schitterende, flankerende, levende tin
gel- tengel, hun oogen doen flikkeren.
In de bovenzaal van het gebouw verzamelt
zich geleidelijk een groot gezelschap dames en
heeren, onder wie vele autoriteiten. De zaal is
geheel gevuld, als Z. Exc. de minister van Wa
terstaat. jhr. Ir. O. C. A. van Lldth de Jeude,
vergezeld van de burgemeesters van Dordrecht
en Breda, de zaal binnentreedt, en de wethou
der, de heer Van Muiden, het met verschillende
microfoons omlegerde spreekgestoelte bestijgt
tot het uitspreken van een kort welkomstwoord.
Hierna nam de burgemeester van Dordrecht,
de heer P. L. de Gaay Fortman, het woord.
De Nederlandsche arbeiders, die in h
Duitsche grensgebied werken, krijgen n
sedert eenlge jaren hun loon in guldens ui!
taald. De betrokken werkgevers geven aan
Bank de diverse loonbedragen op en deze zorgt
voor verrekening in Nederlandsche munt.
De Duitsche arbeiders, die in eigen land
wonen, maar in de plaatsen van het Nederl.
grensgebied hun loon verdienen, krijgen dat
gewoonltjk in Nederlandsche munt altbetaaldalo
Namen ztf dat geld mee naar hun woonplaats -
in Duitschland, om het daar tegen Marken in‘*I
te wisselen, dan zouden op die wijze de devie-
zen, die door de Neder!, arbeiders uit Duitsch
land wegvloeien, ook weer terugkomen, mis
schien wel met eenlg overschot, omdat mag
worden aangenomen, dat er meer Duitochers ln„
het Nederl. grensgebied te werk gesteld zijn,
dan Nederlanders in het Duitsche.
In de praktijk komt van deze rekening echter
niets terecht. De Duitochers wisselen op Neder-
landsch gebied hun guldens tegen Marken
8 43 ct. en vergrooten op deze wijze de koop
kracht van hun loon op Duitoch gebied niet
De Duitsche Regeerlng en het
economische leven komen echter
voor een deviezentekort te staan en
waar men toch al met groote moeilijkheden zit,
is het geen wonder, dat men tracht maatrege
len te nemen om dit gat te stoppen.
Men heeft aan de Duitsche arbeiders bekend
gemaakt, dat zij slechts hun loon in Nederl.
munt in Duitschland mochten invoeren, doch
daarop werd aan hen door verschillende werk
gevers in' Nederland, veelal op verzoek der be
trokkenen, het loon in Duitsche munt uitbe
taald. Dit trucje hebben de Duitsche autori
teiten niet zonder meer genomen. Zij hebben
aan de betrokken Nederl. ambtenaren ge
vraagd. de loonuitbetaling in een voor ons
vreemde munt te verhinderen. Maar volgens
de bestaande verdragen en wetten is dat in
het grensgebied niet mogelijk. Er mag in het
Nederl. gebied in Duitsche munt betaald wor
den. Vroeger was dat zelfs op alle fabrieken in
Enschede de gewoonte.
Daarop werden aan de doorlaatposten op
Duitoch gebied van de hier werkende «Dult-
schers de loonzakjes opgevraagd. Bleek, dat het
loon in Nederlandsche munt was uitbetaald en
had de betrokken Duitocher het geld hiér in
Duitsche munt omgewisseld, dan volgde bekeu
ring op grond van de Duitsche devlezen-be-
pallngen. Ook werd bekeuring Ingesteld, wan
neer het loonzakje uitwees, dat in Duitoch
geld was uitbetaald, doch dat de betrokkene in
Nederland betalingen had verricht in Neder
landsche munt, omdat men in zoon geval
fraude kon vermoeden. Deze zaken zijn door
het Hauptzollamt te Gronau l./W. eenige
weken geleden bij de Deviesenstelle in Münster
aanhangig gemaakt, en het verluidt, dat
daarop reeds verschillende veroordeelingen
zijn gevolgd. Er zouden boetes zijn op
gelegd van 35 tot 60 Mark, maar offi
cieel is dat aan de instantie, welke de bekeu
ringen instelde, nog niet bekend. Deze in
stantie heeft echter aan de Regeering voorge
steld bepalingen in het leven te roepen, vol
gens welke het verboden zal zijn, arbeiders,
die in Nederland werken en in Duitschland
wonen, onverschillig of het Duitechers of
Nederlanders zijn, anders dan met hun loon
in Nederlandsche munt bij zich de Duitsche
grens te posse eren. De betrokkenen zullen dan
hun loonzakjes en hun geld aan de doorlaat
posten moeten toonen en het in Duitschland -
op een bank moeten omwisselen. Op deze wijze
zou dit devieaengat gestoptkunnen worden.
Deze maatregel is nog niet afgekondigd, doch
men verwacht aan de Duitsche grensposten,
dat hij op 1 Januari van kracht zal worden.
De minister van Waterstaat, jhr. ir. O. van
Lldth de Jeude, sprak hierna een rede uit,
waarin hjj om. het volgende zeide:
Op een tentoonstelling als deze wordt bij
eengebracht het beste, wat op elk gebied voor
de verschillende belanghebbenden bij het ver
keerswezen wordt gepresteerd, hetgeen moet
leiden tot onderlinge waardee’ring.
Daardoor wordt immers het besef levendig,
dat elke tak van verkeer zijn eigen verdiensten
heeft en elk een eigen taak in het verkeers
wezen heeft te vervullen. Dan zal duidelijk wor
den, dat de verschillende belangen niet tegen
over elkaar, doch naast elkaar moeten worden
behartigd; dat een vinnige concurrentiestrijd,
die niet zelden tqt wanklanken en tot weder-
zijdache schade leidt, dient vermeden te worden
haar standpunt, zijn be
kend genoeg. De misluk
king der Ontwapenings
conferentie heeft een
bewapeningswedloop
tengevolge gehad, waar
bij de fascistische staten
het tempo aangeven. De
oorlog, zij het met geld
gevoerd, is er eigenlijk
reeds. En de democrati
sche staten zijn wel ge
noodzaakt, aan dien
oorlog met geld mee te
doen, om den
met bloed te
Ir. J. W. ALBARDA komen.
