den dag
van
DREIN DRENTEL E-N PIET PRIKKEL
LUX TOILET ZEEP
Lloyd George
en
Wie doodde 1
Marco Graffi I
ALLE ABONNÉ’S ongTvaHen1 rerzek^rd°voor een der^rolgende ultkeeringen
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERUES VAN ALLE RECHTi
ER HEERSCHTE STEEDS
WRIJVING
Criminaliteit op
Flores
HET PLEKJE
De affaire van Larantoeka
De mopshond
JU)
4
•a
t*
Een moord weegt niet zwaar
de bevolking
bg verlies van oen band,
een voet at een oo*.
GESCHIEDEN U1TERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Lady Haig schrijft een
biografie
WOENSDAG 16 DECEMBER 1936
X o
Later ontdekte men dat de
honger.
dat
tegen
richt
met
itge-
jen
HERMAN KRAMER
-llllllltlll
41
zUn
op
I
d»
in het Austerlitz
in
i'
„bedenk
toch
(Wordt vervolgdj
polltie-
c
i
Er bleef het drietal niets over dan een toevlucht te zoeken
op de rots en toen de zon onderging, was er van bet schip en
de booten niets meer te bekennen.
Reeds is verdenking aanleiding
tot moord
sente
ppen.
.taande
de aani
DERDE DEEL
Bet verleden ■preekt
HOOFDSTUK I
Het vooronderzoek
M
ten
x»
niet
vol-
«•-
iverd
Vooral Oost-Flores heeft een zeer crünineele
bevolking. Eeuwenoude veeten uiten zich meer
malen in sluipmoorden. Aan dit euvel is door
voortdurend patrouilleeren in den laatsten tijd
Wanneer men op Flores, en niet alleen daar,
vermoedt dat een man of vrouw het „booae
oog" heeft, d.w.z. behekst is, dan is de ver
dachte zijn of haar leven geen oogenblik zeker.
Treedt toevallig een kennis of vriend een huis
binnen waar een stervende ligt, en overlijdt
deze ha korten tijd, dan wordt dit geweten aan
oo-
izd
i.
1 de
raaf
dig*
het
L
t OP
den
n.
het
Jds-
ilng
den
tar-
van
cni-
be-
lenst
We-
sids-
der
1 en
eer het
en. Om
irbereld
meube-
un «o*
kar cm
i spoe-
erlük
i in-
i bet
den
•f, de
i den
uis te
17. De
nd op
gaven
t 19M,
sdroeg
•-
jaar-
ielden
jaar-
8604.
i wat
n.
at de
orden
Toen de nacht was gevallen, begon de aee te lichten. De see
gaf zoo’n lichten gloed, dat Je er bij kon lezen- Piet voelde in
zün binnenzak of hij niets te lezen had. HU vond echter alleen
een spoorboekje van de Nederlandsche spoor.
aan de
rawakt,
rengen.
een h-
sdrecht
ver-
«zink-
ibeshg
jevelll-
op rijn
mar fa
dagen
ar da-
eweken,
en» d|
ou blij,
slechte
Lux Toilet Zeep in feestgewaad! 4 stukken van
erkende kwaliteit met nog een keurig shantung
zakdoekje er bijl Breng bij Uw kennissen gratis
iets geurigs en fleurigs in huis! Geef Lux
Toilet Zeep in feestverpakkingl Slechts 50 ets.
moord meer gerapporteerd, welke zün ontstaan
lx. een oude veete vond.
Het Bestuur heeft namelUk zeer drastische
maatregelen getroffen ten aanzien van de hoof
den, in wier gebied moorden, met een veete als
ondergrond, plaats vinden. Niet alleen de moor
denaars, doch ook de hoofden worden nu in
den kraag gegrepen, aangezien langzamerhand
is komen vast te staan, dat geen moordpartij
plaats heeft zonder goedkeuring van.... de
hoofden.
an
ted
■au
1 w
uren,
M
VU
f «to
ppen.
■mbe-
ehoe-
i deel
ie b»>
„Over -het ‘algemeen." zoo besloot de heer
Bosch het onderhoud, „valt er in Timor en On-
derhoorigheden veel natuurschoon, bekorend
door zijn afwisseling, te bewohderen. Het is een
rrool gewest, met vele mogelijkheden."
Toen het ochtend werd kende hU alle aansluitingen van Gro
ningen naar Maastricht van bulten en wilde juist met Den
Helder—Maastricht beginnen, toen ze ontdekten, dat een paar
inboorlingen met een kano aankwamen.
het meisje dat hu eens naar Londen had te
ruggereden, in de zaak ging medehelper», ging
het beter, veel beter.
Mocht u soms Iets noodig hebben, het adres
)s: carollne-street 53. Maar u moogt vooral niet
met Billy over pessimisme of zwaarmoedigheid
spreken. Daar gelooft hU niet aan.
geroepen
Lady Haig publiceert geen nieuwe documen
ten; haar boek heeft geen bijlage van kaarten
en gegevens. Het is een eenvoudige beschrüvlng
van het leven van haar man, zonder litteraire
pretentie, maar geschreven in de overtuiging
dat, wijl niemand Douglas Haig zoo goed kende
als zU. de wereld haar meening in aanmerking
moet nemen, voordat zü vonnist.
Bulten da groote massa steen van hét
zullen het redden, en dan
HU zwUgt als de deur opengaat en de twee
menschen binnenkomen, die Spllsbury in de
hal voovbUgeloopen was. MUnheer Spllsbury
staart hen aan. En Juist dan kükt Adrian Oraye
even oj^en zün niet feilende intuïtie zegt hem,
waarom Wirlescombe daar binnenkomt.
D'een wil dit, terwijl de ander
Juist van 't omgekeerde houdt;
't Is maar goed, want anders werd nog
Alles op ién plek gebouwd!
Smaak verschilt, ook bij het wonen.
Maar ’k moet zeggen: ik had graag
Thans een huis (met twintig ramen!)
Aan de route..., in Den Haag!
den belangstellenden vriend, wiens dood dan
tevens bezegeld is.
Deze z.g. soeangl-moorden zün volgens de
adat niet strafbaar. Teneinde te voorkomen
dat da vermoorde na zün dood onheil kan
stichten, schelde men het hoofd van den romp
en begraaft de lichaamsresten afzonderlUk.
bang zUnde dat de doode als een gave geest nog
meer ongeluk zou kunnen brengen.
Waar zou u het liefst wel wonen.
In de duinen? Aan het strand?
Op een berg soms, waar u prachtig
Uitzicht hebt naar eiken kant?
Voelt u soms iets voor de dreven
Met het „bronsgroen eikenhout?"
Moet uw huis soms nietig schuilgaan
Bij de reuzen van het woud?
Wilt ge soms aan 't water wonen?
Aan een kabbelenden stroom.
Waar het zeilschip statig voortglijdt
Stil en sierlijk, als een droom?
Wilt ge wonen in de steden.
Op een ruim en zonnig plein?
Houdt u oneer van leven, drukte?
Moeten ’t winkelstraten zijn?
Ziet u graag de wijde verte
Woont u ’f liefst op 't platteland?
Hebt u soms aan d’ oude grachten
In een stad uw hart verpand?
blik op Dl Spada, .kunt u met dien man trou
wen, als u wilt, maar ik denk, dat u er dan niet
veel zin meer in zult hebben. Kom Lady War
grave!”
ren is. voordat de verslaggevers en de letter
zetters het nog voor de kranten hebben kunnen
klaarmaken.
Ook zijn er nog velen uit de lagere regionen
der maatschappU; er zün vrouwen, die met de
handen in de zU. met schorre stemmen met
elkaar staan te praten. Van tUd tot tUd trek
ken ze met s*n allen, eens van zin, naar een
of ander café In de buurt en doen daar de goede
oude Londensche gewoonte eer aan. van een
stevigen borrel te drinken, zooals het ook hun
voorouders hebben gedaan. En ook staan er de
mannelUke habitué s van de buurt, de kruiers,
de werkloozen, de naamlooeen van Covent Gar
den. Er zUn bloemenmeisjes bU met breedge
rande hoeden op en wijde omslagdoeken om,
die al heel den morgen bloemen hebben ver
kocht en er zün fruitjongens bU. die al gewerkt
hebben met de vruchten van Moeder Aarde,
voordat de zon boven de Londensche sehoor-
steenen uitrees. Ze lachen, en ze maken grap
jes. maar even goed als de dames uit de hoogere
standen, of de juffrouwen uit den middenstand,
vergeten sU geen oogenblik hun nieuwsgierigheid
om te weten hoe de zaak verloopt. Er wordt
niet lederen dag ‘n vrouw van adel beschuldigd
van een wreeden, laffen moord; en niet eens in
de tien Jaar züP er dergelUke romantische om
standigheden omheen gevlochten.
En dezen middag moet de magistraat, onher-
roepelUk* de zaak afhandelen en beslissen of
Lady Wargrave In staat van beschuldiging ge
steld zal worden en naar de terechtzitting ver
wezen zal worden of niet. Niet dat het veel
verschil sou maken, als ze vrijgesproken sou
Hij het
wil van
thousiasme dan noodigde Lloyd George Haig op
30 November uit, deel te nemen aan een offl-
cieelen rijtoer door Londen, in gezelschap van
Poch, Clemenceau en een aantal andere staats
lieden. „Toen Douglas vernam dat hü zou moe
ten zitten in het vUfde rUtuig, met generaal Sir
Henry Wilson, stond hü verstomd en meende
dat dit een grootere beleedlging was dan hü,
zelfs van den Eersten Minister, mocht verdra
gen.’’ „Gedurende de laatste drie jaren had
Douglas zich geheel op den achtergrond ge
houden, omdat hU heel goed inzag dat, om den
oorlog te winnen, het noodzakelUk was dat de
Fransche en Britsche legers zeer nauw samen
werkten. HU had zich stil gehouden, als Lloyd
George prat ging op wat hü bereikt had door
zijn voorultzlenden blik, door Poch te benoe
men tot opperbevelhebber der Geallieerden,
hoewel dit een idee was van Douglas, naar vo
ren gebracht op een bespreking in Maart 1918.
Maar nu door de legers in FrankrUk de oorlog
gewonnen was, bedankte hU er feestelUk voor,
mee te werken aan een politieke vertoonlng en
in een triomfstoet door de straten van Londen
te rUden, om maar luister bU te zetten aan de
glorie van Lloyd George. HU zond daarom een
boodschap dat hü op den eersten December
niet naar Londen kon gaan, tenzü hu hiertoe
orders kreeg van den Oppersten Legerraad.”
Op verzoek van den bestolene volgde een
tweetal vrienden het spoor van den ongeluk
kige. die in een hut van een kennis zUn Intrek
had genomen. De eigenaar van het huis bood
desgevraagd zUn bemiddeling aan om het den
moordenaars gemakkelUk te maken en hielp
mede het plotseling overvallen slachtoffer naar
een diep ravUn te dragen. <- meening somber genoeg uitzag, om hem te ont-
Een toevallig paaaeerende landbouwer verleende
eveneens gaarne zUn hulp. Na den gevangene
te hebben toegetakeld, smeet men hem in een
diep ravUn. Het geheel verpletterde lUk werd
evenwel gevonden, evenals de daders die tot de
doodstraf werden veroordeeld.
Ben man van Flores miste een zUner dieren.
Van den diefstal verdacht hU. hoewel niet het
minste bewUs hebbende, een zUner kennissen.
Zelf zUn handen niet vuil willende maken,
spande hU eenlge vrienden, aan wie hU een
schuld van ongeveer 40 had. voor het vuile
werk.
KUk vrienden, zoo leidde hu rijn verzoek in.
ik heb aan Jullie beiden nog schuld. Doe me
het pleizier en vermoordt die en die even, dan
zal ik subiet mijn beren betelen.
De vrienden, die in het voorstel een prachtige
oplossing zagen, legden zich in hinderlaag. De
van diefstal verdachte man wist echter te ont
komen, doch zUn vUfjarig zoontje werd even
wel op gruweUjke wUze omgebracht.
Wanneer moorden zUn gepleegd, melden zich
dlkwUls als daders personen, die met het ge-
heele geval niets uitstaande hebben gehad.
Tien Jaar gevangenis beteekent voor hen niet
veel en dan.... in het gevang is het goed eten
en drinken. Ook aan dergelUke praktUken heeft
liet bestuur door verzwaring van straffen paal
en, perk wete*Hte .-|P «teJte
Waa den mansch met
booze oog
bureau in Bow Street heeft een even zoo ge
weldige massa mannen en vrouwen heel dezen
grauwen herfstmiddag staan wachten niet
tegenstaande het lichte motregentje, dat leder
oogenblik al dichter en harder wordt en nog
geen teeken van ophouden vertoont en dat,
zooals de weerprofeten weten te vertellen ook
niet zal ophouden, voordat de dag om is. Het is
een verzameling menschen van allerlei slag.
Daar ginds, zoo dicht als ze maar kunnen tegen
de dikke muren aangedrongen, portieken en
hoekjes bezettend, waar de politie hen maar
kalm laat staan, zUn ehique dames, die graag
den prüs van een loge in de opera zouden heb
ben betaald voor een klein staanplaatsje bin
nen in het gebouw. Sommigen van hen hebben
gezelschap, anderen niet. Maar toch staan er
ook mannen van hun eigen stand onder de me
nigte, leegloopers, die uit hun gewone verblUf-
plaatsen in het Westen der stad gelokt zUn. in
de hoop binnen te kimnen komen, of iets te
kunnen hooren, dat hórt' henger naar sensatie
kan stillen. :-
Ook zUn er vertegenwoordigers van andere
lagen der maatschappij, waarvan de orde, door
de zaken, die daar in Bow Street behandeld
worden, zoo roekeloos wordt verstoord Juf
frouwen uit den middenstand, die er zulke pak
kende verslagen van in de kranten hebben ge
lezen, zulke sprekende foto’s van in de week
bladen hebben gezien, dat ze nu hun huls-
houdelUke plichten van 's morgens voorbU zUn
en ze rustig hun dutje na het middageten ge
daan hebben zich naar de plaats voelen ge
trokken, waar ze kunnen hooren, wat er te hoo-
»-Pold«
n.
em na
r*n den
iteld.
dat s
<*t n,
Je’^d
worden van de beschuldiging, die door de po
litie tegen haar is ingébracht, want dan bluft
er toch nog altUd de uitspraak van de jury
die uitspraak, die door twaalf juryleden
mannen, let wel, van beproefde eer en deugd
zeven jaar geleden tegen haar is gegeven, op
die zitting van den Coroner in Paddington
Green.
Degenen onder die menschen, die de zaak
hebben gevolgd, weten precies hoe het er mee
staat. ZU weten, dat Lady Wargrave, de weduwe
van den bekenden ontdekkingsreiziger, een zeer
schoone Jonge vrouw, moeder van den jong sten
baron van het koeénkrijk. rUk en op den dood
van haar veel ouderen echtgenoot na. ten zeer
ste door het lot begunstigd, in hechtenis is
genomen op grond van, een dubbel bevel tot
arrestatie, een, oorspronkelijk door de politie
uitgevaardigd en een ander, gegeven door don
coroner na de uitspraak van de Jury, en dat ze
beschuldigd is van moord op haar grootvader
Marco Graffi, die woonde
Flatgebouw in Malde Vale.
Dat weten se allemaal en van al de gebeur
tenissen van zeven jaar geleden zUn ze ook op
de hoogte. Ze zUn zoo op de hoogte van de
allereerste geschiedenis der zaak-Graffl, dat se
daar nu nog maar weinig aandacht aan be
steden en veel meer geïnteresseerd zUn in den
huldigen stand van zaken.
Zoo tuk is mUnheer Spllsbury op de vangst,
dat hU uit den auto sprixigt, voor deze stilhoudt
en het huis instormt, op den voet gevolgd door
Sir Austin. En dan staan se plotseling in een
kamer, waar al heel wat menschen bUeen zUn-
Lady Wargrave, Lucien Dl Spada en iemand,
die heel veel op hem hjkt en waarschUnlUk
*Un broer Stefano is, en een erg suldelUk uit
rende dame, die Stefano's vrouw wel zal zUn;
en dan zUn er nog dominees vrouw, die niets
van dit alles schUnt te begrUpen en de hulp-
dotnlnee zelf, die erg in de war schUnt te zUn
Juist aam ’t spreken is, als de twee indrin
gers binnenstormen.
„....en 1 zou me veel aangenamer zUn, als
op den dominee zou willen wachten", zegt
hU. ,XMt ia zoo iets ongewoons....”
"Dat het hierbU moet blüven. mUnheer”.
woedt Spllsbury. ,Jk kom zoo juist van uw
dominee, ik ben een van de voogden van Sir
Robert Wargrave en dit is de andere, Sir Austin
Wrexham en wU moeten dit verhinderen.
Lady Wargrave uw arm. U gaat mee terug naar
nst kasteel, totdat de medici uw zoon onder-
*°eht hebben. Daarna", vervolgt hU. met' een
om de bespanning van den wagen lee te maken,
in den zomer onder een dichte linnen kap te
zitten is veel te warm en bovendien onhygië
nisch.
Toen het fordje wegreed, sprong plotseling
de schor keffende, oude mopshond lange de
treeplank. Het meisje en Billy keken naar hem
..Zouden we hem niet meenemen?” vroeg het
meisje.
„Voor geen geld ter wereld I" riep Billy uit
„hu moet hier blUven als wondermiddel.”
Het volgend Jaar verdiende Billy Falser in
zUn zaak een behoorlUke boterham. Met zU»
geld, waarvan de grootste uitgave voor een
mopshond was geweest, begon hu na zijn te
rug keer te Londen een zaak in heerenmodes.
Hel gin» flbch toto hu Vdiftrde to igntoouw,
Den 18den December herdenkt men
den ISO sten geboortedag van C. M.
von Weber, den hervormer van de
Duitsche opera, die met zijn Freischütz,
Euryanthe en Oberon een groote
bekendheid verwierf
e heer J. J. Bosch, resident van Timor en
E/Onderhoorigheden, heeft tUdens zUn vv-
blUf te Batavia een onderhoud toegestaan
aan het „Nieuws van den Dag van N.-L”. Aan
het verslag van dit Interview, voorkomende in
dat blad van 4 Dec., is het volgende ontleend:
Over het algemeen wordt in het gewest Tl-
Jte- I jnqren Qoderhoartgheden braaf gestolen. De
bevolking, dia het veraohll tussohen het mUn
en het <Wn uit-ggq eigen gezichtshoek be
schouwt, ziet diefstal meer als sport en vooral
als aanleiding om elkaar zoo af en toe te be
kampen.
Sir Austin Wrexham, die intusschen Lady
Wargrave nauwlettend heeft gadegeslagen, la
tot de conclusie gdkomen, dat ze nauwelUks
meer weet wat ze doet. Haar uitdrukking is
Den volgenden morgen. heerlUk uitgerust, zU rertrokken, zwoegde hu_«oo_ hard hij_ tan
was hU verheugd, dat hu terstond den leelU-
ken mopshond ontmoette, waardoor hu aan de
hatelUkheld van de wereld ^n het leven werd
herinnerd.
HU besloot den hond bU zich te houden en
riep den waard.
,Js die hond te koop?” vroeg Billy.
,4awel, mUnheer, maar eigenlUk niet meer.
Ziet u, we hebben nóg een logeerkamer, en de
Juffrouw, die daar woont, wil hem ook graag
koopen.”
,Jk heb met willen en Juffrouwen niets te
maken.Dt koop. Hoeveel voor dat murmel?”
De waard begreep de situatie volkomen; met
dergelUke menschen wist hU zaken te doen.
.Nestig gulden. mUnheer, maar....”
..Die betaal ik.” verhinderde Billy zün bezwa
ren en nam het geld uit zUn portefeuille.
Dan bond hU den hond een touw osn den
nek en ging met hem wandelen. Tegen den
middag kwamen as als vrienden terug, de hond
was nog even knorrig en nijdig als se «aien
weggegaan.
Op de bank voor de herberg zat een aller
aardigst meisje.
„Kom Dopple, kom eens bU Dop." riepse.
„Blijf hier. Mop," waarschuwde Billy.
Het meisje liet zich niet zonder meer negee-
ren.
„Waarom heeft u den hond gekocht, zonder
mU te waarschuwen, ik had er evenveel voor
betaald.” begon se een schermutseling.
„Omdat ik u niet ken. omdat ik overigens
toch zou doen wat ik wU, en tenslotte omdat
ik altUd meer betaal." kwam Billy onmlddeUUk
in stelling.
.Maar u weet niet hoe lief het beest is. HU
is zoo heerhjk leelUk. hU blaft zoo afschuwe-
lUk, hU is zoo asthmatisch en oud en knorrig
dat je wel medelUden met hem hebben móet.”
bekende se opeens. Billy keek geïnteresseerd op:
.Meent u dat werkeUjk?"
,Ja." zei ze .jnorgen ga ik hier weg. Ik ben
hier een maand geweest voor mUn gezondheid.
Ik geloof niet dat Je hier van de natuur alleen
weer sterk' en gezond wordt. Die mopshond is
het die je beter
maakt; telkens
als Je naar hem
kUkt, voel je Je
al iets beter. Ik
geloof dat de
vergelijking met
zoöiets bekla-
gen-swaardlgs Je elgenlUk doet opknappen.”
Dit werd de inleiding tot een gesprek, dat
vervolgd werd aan een gezamenlUken maaltUd
waarbij d« mopshond dlkwUls nog ter sprake
kwam, doch overigens geen Nik werd waardig
gekeurd.
s Middags werd de beschouwing tijdens een
prettige wandeling in stralend zonlicht voort-
gezet en avonds werd er natuurlUk ook over
allerlei andere dingen gesproken, omdat een
mensch nu eenmaal niet altUd maar over één
ding kan blUven praten.
Den volgenden dag zou het meisje vertrek
ken, maar se ging niet met den trein. De
koffer werd achter in den wagen van Billy
Falser gesjouwd. Daar het Billy onverschillig
was waarheen hU reed, kon hU evengoed het
meisje naar huis rijden, wendde hU voor. Vóór
een n»mr den ander. Automatisch neemt ze
den arm van den ouden advocaat. En Sir Au
stin,duwt plotseling Dl Spada opzU, komt naar
voren en neemt haar anderen arm.
.Kom, Lady Wargrave", zegt hU
ouden soldatentoon, „kom!"
Dl Spada tracht hen den weg te versperren.
De glimlach is van zUn gelaat verdwenen;
woest kUkt hU hen aan. t
„Het is een schande!” schreeuwt hU. „Lady
Wargrave wordt gedwongen! De wet....”
„Wees maar voorzichtig man, dat de wet
jou niet tusschen haar klauwen krijgt," zegt
Sir Austin. „Ga op zU!"
En als Dl Spada dan niet dadelUk aan het
bevel gehoorzaamt, pakt Sir Austin hem kalm
bU den kraag en gooit hem opzU. 1 Volgende
oogenblik zitten zU al in^den auto en rijden
in vliegende vaart naar het kasteel terug. En
de oude aulvocaat, die weer een beetje op adem
is gekomen, legt vaderlUk zUn hand op Lady
Wargrave’s arm.
.Lady Wargrave", zegt hU,
wat u doet.
Ze staart hem wezenloos aan. Jk - weet -
Informeerend naar eenlge bijzonderheden
omtrent de plaats gehad hebbende mishande
lingen van verdachte personen, door BB.-amb
tenaren. deelde de heer Bosch mede, dat van
zelfsprekend de bedrijvers daarvan niet te ver
ontschuldigen zUn. De mentaliteit van de be
volking op Flores Staat beneden peil, hetgeen
de volgende verhalen, die de resident daarom
trent deed, duldeUJk trachten te maken.
Om het minste of geringste ^wordt al vlug een
■noord gepleegd, waarbU dan niet alleen de man
of vrouw, die zich het misnoegen van de be-
leedlgde partü o< bestolen partij op den hals
heeft gehaald, wordt gedood, doch ook zooveel
mogelUk de naaste familieleden van den dief of
dievegge.
Zoo werd een mam, die van een buurman een
biggetje van ongeveer veertien dagen oud had
gestolen, met zijn geheels familie uitgeroeid.
Als regel bespringt men de slachtoffers vanuit
een hinderlaag. Toen de familie van den dief
met diens broer voorop, dan ook langs den weg
ging, liet men den voorsten man kalm gaan
en slachtte eerst de geheele familie, bestaande
uit man, vrouw en twee kleine kinderen, op
gruwelUke wUze si. Daarna werd bedacht dat
men ook den broer van den dief niet mocht
vergeten.
17 7^0 Mi levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p 7^ift »ij een ongeval met 17
kJ\Na verlies van beide armen, belde beenen at belde oogen VEVEo doodelljken afloop mza^Ve
Later ontdekte men dat de „triomftocht”
naar den Franschen Ambassadeur zou gaan,
naar een ontvangst, waarvoor Haig heelemaal
niet was ultgenoodigd
,Zoo was de opvatting van Lloyd George over
hetgeen passend was voor de ontvangst van een
generaal bU zijn terugkeer aan het hoofd van
een zegevierend leger.”
De oneenlgheld tusschen minister-president
en opperbevelhebber dateerde van 1916 en kwam
grootendeels voort uit het hunkeren van Lloyd
George haar operaties overal anders dan aan
het Westelük front Toen hU in December mi
nister-president werd, merkte Sir William
Robertson op dat het er op leek „alsof hu zich
zelf directeur-generaal wilde maken van alle
verrichtingen van alle Geallieerden.”
Omstreeks dien tjjd begon generaal Nivelle
naar voren te komen; hU begon Haig bevelen te
geven en rechtstreeks zich met de autoriteiten
te Londen in verbinding te stellen. Dat noopte
Haig naar Londen te gaan (11 Maart 1917),
waar hU ontvangen werd door den Konlng en
Lord Derby, die hem met aandrang verzoch
ten, zUn commando niet neer te leggen. Haig
was toen, evenals later, geheel bereid te gaan.
HU hoopte alleen „dat er geen drukte om ge
maakt zou worden. HU voelde er niets voor, het
middelpunt te zUn van een politiek relletje.”
Te Londen werden de planneq van Haig te
gengewerkt op den avond zelf voor den slag van
Passchendaele; wanneer deze niet lukte „moest
hU het zenden van troepen naar Italië voorbe
reiden.” De bittere waarheid, zooals Haig die
wist (want hU kende het moreel van de Fran
sche troepen in 1917!) was. dat „als wij op een
of andere manier met onzen opmarsch zouden
dralen, de Franschen totaal ontmoedigd zouden
worden en gewoonweg zouden ophouden met
strijden.”
Midden in het Pasachendaele-offensief werden
verscheidene divisies naar Italië gestuurd, te-
gelUk met Plumer en zUn staf, wiens tweede le
ger toen juist in den slag de leiding had! Haig
moet toen gevoeld hebben» „dat de kansen van
Allee in den crocketwedstrUd er rooskleurig uit
zagen, vergeleken bU de zUne aan het WestelUk
front”
Over het lot van het vUfde leger in Maart
1918 zegt het boek: „Douglas was van meehing,
dat de fout niet zat bU het commando van ge
neraal Gough, maar bU het feit, dat het oor-
logskabinet zoodanig de troepen had verzwakt,
en verzuimd de divisies behoorlUk aan te vul
len, dat er niet genoeg manschappen waren om
jjqp Dultschto,aanysd te weerstaan.. NJette-
iglairufQeg besliste hét kabinet
der van' heL vijfde leger In ge-
was^ eb' toarbm werd bf ttoug-
enige dagen geleden verscheen een bio-
H grafie van E*rl Douglas Haig, den Brit-
L-J schen opperbevelhebber in den’ grooten
oorlog, van de hand van zUn weduwe. Door de
allesbehalve malsche critlek, waaraan Lady
Haig in dit boek uiting geeft, wordt een duide
lijk licht geworpen op de bekende, voortdurende
wrijving, die bestond tusschen den opperbevel
hebber en Lloyd George.
ZU beschuldigt den politicus van wantrouwen
jegens Haig op momenten, die van groot belang
waren in de campagne aan het WestelUk front,
tü verhaalt van de ergernis van haar man, als
hl) merkte dat Lloyd George andere generaals
uithoorde en hun oordeel vroeg over het beleid
van den opperbevelhebber en beschuldigt Lloyd
George van beleedlging van haar echtgenoot na
den wapenstilstand, toen de eerste minister
vergeefsche pogingen deed hem over te halen
aan een feestelUken rijtoer door Londen.
Volgens Lady Haig voelde haar man
Lloyd George altUd het Engelsche leger trachtte
te kleineeren. De lezer krUgt een kUk op het
gebrek aan sympathie tusschen deze twee,
wanneer het contrast gememoreerd wordt tus
schen de bezoeken van Mr. Asquith aan het
groote Hoofdkwartier in 1916 en die van Mr.
Lloyd George, welke .Douglas den Indruk gaven
van plezierttjes. Mr. Lloyd George arriveerde.
vergezeld door een menigte of t een troep tou-
risten van Cook was....”
Mr. Lloyd George gaf Haig voortdurend den
indruk .alsof hU al de methoden der Fransche
generaals veel en veel beter vond dan de Brit-
sche. HU scheen geheel onder Invloed te staan
van M Albert Thomas.... het leek meestal of
Lloyd George zich bU voorbaat reeds voorgeno
men had hem van alles te beloven.”
Eenlge bitterheid is begrUpelUk, daar Gene
raal Haig te weten was gekomen dat Lloyd
George achter zUn rug Foch had opgezocht en
dien In bijzonderheden had ondervraagd over
rijn meening omtrent de capaciteiten Aan
Haig.... Foch was er verbaasd over dat een
i lid van deMMsche regeerfng zMft zóó Mtrifer-
lagèn dat scliauqnre upiixaMnuW’TWZl* Ie
over ZUn elflto Itoto” ..Zulk een BMwettos-|£nke °gebb
heid", schrUft Lady Haig „bewees wel dat Dou-
glas geluk had, de relaties van Mr. Lloyd Geor
ge en de Franschen af te keurenIn een
van zUn brieven dankte Douglas me voor mUn
wensch, Lloyd George den nek om te kunnen
draaien om wat hU had gedaan.”
De geschiedenis van de voorbereidingen,
Welke Lloyd George maakte voor een luister
rijken rijtoer door Londen, hoort thuis in den
tjjd van de vreugde over den wapenstilstand,
toen Haig zeer teleurgesteld was te zien „dat de
politici reeds zoo spoedig aan niets anders
meer dachten dan aan de verkiezingen.... in
plaats van God op hun knieën te danken dat
land en de vrijheid gered had, In weer-
hun blunders." Met opgeschroefd en-
niet - wat - ik - doe”, tegt ze. „Ik ben zoo
»uf X, i e
En ze is nog altUd lA’ fle war, als de twee
oude heeren haar uit den Auto helpen, en haar
naar binnen brengen, naaf de kamer, waar de
drie dokters op hen wachten.
En zóó bezorgd zUn ze voor haar, dat ze niet
eens dien goedlgultzlenden, gezetten heer op-
bUna wezenloos, haar oogen staren van den I merken, die hen met iemand anders In de hal
staat gade te slaan.
ZU leiden Lady Wargrave binnen. Zoo gauw
als ze opkUkt, herkent deze Adrian Grays, en
met een lulden kreet valt ze in swUm. Graye
vangt haar op en legt haar neer. En terwUl
Herbert en hU bezig zUn met haar bU te bren
gen, gaat Sir Benjamin Broadstairs naar de
twee voogden toe.
,Dr. Herbert had geluk,zegt hU zachtjes.
„Het kind werd langzaam vergiftigd.,Maar we
W van een vroolUken Jongen kerel was Billy
V Falser een verstokte pessimist geworden.
Zoolang hu werk had, ging alles best,
maar toen de tUdsosnstandigheden ook hem te
pakken kregen en hU «Un betrekking kwUt raak
te, begon htj te piekeren en te tobben.
De zaak, waar hu werkte, was over den kop
gegaan en hoe Billy ook zijn bUna meer dan
uiterste best deed, het lukte hem niet weer
aan 1 werk te komen. HU werd er onverschil
lig onder, daarna begon hU aan zichzelf te
twUfelen. Toen constateerde hU d*t hU >ter-
gena meer voor deugde en nog wat later vond
hU de wereld een verschrikking en niet waard
nog langer te worden aangekeken.
HU maakte heel sUn hebben en houden te
gelde, nam sUn spaargeld op, pakte sUn koffer
en reed sUn fordje voor, om er tuaschenuit te
trekken. Waarheen? t Kon hem geen oogen
blik schelen, als hü er nuutr tusschenult was
HU trok de linnen kap over zün wagentje
en. legde den koffer op de plaats naast hem.
als om nog nadrukkelüker aan te geven, dat
hü absoluut alleen zün reis ..naar onbekende
oorden” wilde beginnen. Dan sloeg hU zün
motor aan met een grimmig gezicht en liet
met een wilden schok het wagentje vooruit
springen.
Daar reed hü, en wonderlük kwam hü zonder
een ongeval op de buitenwegen Volkomen on
verschillig voor de schoonheid om hem heen,
snorde hü de wegen af. HU Irtte niet op tee-
kens en wegwUzers; 1 bleef immers toch alles
precies gelük, waar hU terecht zou komen.
Na een uur of wat begon bet te schemeren.
Het vooruitzicht in een auto langs den weg
te moeten slapen, is niet prettig, evenmin een
knagend gevoel van een niet te weerspreken
Er is nog geen zwaarmoedigheid of
pessimisme alléén bestend tegen dien knauwen
den drang van een normalen honger van een
gezonden mensch.
Billy Falser begon uit te zien waar hU zou
kunnen eten en slapen. Tenslotte ontdekte hü
langs den weg een herberg, welke naar zün
- - - - -- - -- V..-.»- - ••SAawaaaw .ewv Wawm óa «ka***-»
vangen. HU zette zün fordje aan den kant en
stepte uit. Juist toen hü de herberg wilde bin
nengaan, sprong schor keffend een asthmati-
sche, foeileelüke mopshond de deur uit. Het
dier zag er zoo miserabel uit en was werkelük
zoo ontaard leelUk. dat Billy slch met zün
omgeving terstond verzoende. Zooiets in zijn
nabUheld sou hem zün donkeren kük op de
wereld des te aannemelüker maken. De waard
beloofde hem een heerlUken maaltUd en een
prachtige kamer. Billy vertrouwde hem geen
oogenblik. Het eten viel echter geweldig mee,
zelfs zoo. dat Billy moeite had zün pessimisme
gelükmatig te bewaren. Bovendien streelde hU
den hond en hü vond hem toch eigenlUk zoo
zielig, dat hü een iets menachelüker, hartelüker
gevoel voor den stakker kreeg.
volgenden morgen, 1---
