DREIN DRENTEL EN PIET PRIKKEL
LUX TOILET ZEEP
liliiSfiï
^(d w^iaal wm <Un Aaq
juffrouw, die daar vroont, wil hem ook graag
koopen.”
I
4
Earl Douglas Haig en Lloyd George
D
4
F 250.-
F 750.-
erheerschte steeds
WRIJVING
Wie doodde»
-- _L—
I Marco Graffi? j
W
AenA
i
Criminaliteit op
Flores
I"""HET PLEKJE
WOENSDAG 16 DECEMBER 1936
h.-
I
-i
c
4
k
b
4
Een moord weegt niet zwaar by
de bevolking
ft
to
15
ïDi
«y*
10
Lux ToiletZeep in feestgewaad! 4 stukken van
erkende kwaliteit met nog een keurig shantung
zakdoekje er bijl Breng bij Uw kennissen gratis
iets geurigs en fleurigs in huis! Geef Lux
Toilet Zeep in feestverpakkingl Slechts 50 ets.
s
o-
g
i*°x»
I Lady Haig schrijft een
I biografie
<s
De a//aire ran Larantoeka
Op versoek van den bestolene volgde een
met
trouweloos-
een
Waar zou u het liefst wel wonen:
Aan de route.... in Den Haag!
HERMAN KRAMER
zün
OP
4
die al
I
in het Austerlitz
„bedenk
toch
Bulten de groote ma ma steen van het polltle-
Er bleef het drietal niets over dan een toevlucht te zoeken
op de rots en toen de zon onderging, Was er van het schip en
de booten’ niets meer te bekennen.
Toen de nacht was gevallen, begon de aee te lichten. De zee
gaf zoo'n lichten gloed, dat je er bij kon lezen. Plet voelde in
zün binnenzak of hij niets te lezen had. HU vond echter alleen
een spoorboekje van de Nederlandsche spoor.
Reeds is verdenking aanleiding
tot moord
'fs
'en het
schouwt, ziet diefstal meer als sport en vooral
als aanleiding om elkaar zoo af en toe te be
kampen.
DERDE DEEL
Het verleden «pretkt
HOOFDSTUK I
Het vooronderzoek
K
over
van
hebben
voordat
steenen
jes. mair even goed als de dames uit de hoogere
standen of de juffrouwen uit den middenstand,
vergeten geen oogenblik hun nieuwsgierigheid
om te weten hoe de zaak verloopt. Er wordt
niet lederen dag 'n vrouw van adel beschuldigd
van een wreeden, laffen moord; en niet eens in
de tien jaar zün er dergeljjke romantische om
standigheden omheen gevlochten.
En dezen middag moet de magistraat onher
roepelijk de zaak afhandelen en beslissen of
Lady Wargrave in staat van beschuldiging ge
steld zal worden en naar de terechtzitting ver
wezen zal worden of niet. Niet dat het veel
verschil zou maken, als ae vrijgesproken sou
■4
‘4
den
DOW
56W
B
14
r kit
roert
1
goede
l.M—
8-13.
Iveren
Ofe ITSW4-01MH
Vooral Oost-Flores heeft een zeer crlmineele
bevolking. Eeuwenoude veeten uiten zich meer
malen in sluipmoorden. Aan dit euvel is door
voortdurend patrouilleeren in dan laatsten tjjd
14—84
:hter»
r
t
i
0. M.
IA»,
m n
ol M
>t M
lool-
I pw
Srbot
Tong
ilddel
schol
8.50
leter-
S8m.
orden
tieren
-ISO,
8.00-
118.00
in en
rugki
Het
liet i
ruggi
het heter, veel beter.
Mocht u soms iets noodig hebben, het adres
is: caroline-street S3. Maar u «oogt vooral Blei
met ally over pessimisme of reraarmoedlgbe:
spreken. Daar gelooft hü niet aan.
•notee.
P SSO
ika.
ndeche
*r t-
wonen
ileche-
«M 17
vnzttf
Ronde
»MUr,
i Bet
loan,
-?x
oent,
eert-
*g.
gtor»
idem
00-1
Gele
1-ssa-
3 nw-
kd.
veren,
okken
1. S.
.Over het algemeen,” aoo besloot de heer
Bosch het onderhoud, „valt er in Timor, en On-
aerhoorigheden veel natuurschoon, bekorend
door zijn afwisseling, te bewonderen. Het is een
rrooi gewest. met vele mogelijkheden.
Toen het ochtend werd kende hij alle aansluitingen van Gro
ningen naar Maastricht van buiten en wilde juist met Den
HelderMaastricht beginnen, toen as ontdekten, dat een paar
Inboorlingen met een kano aankwamen.
blik op Di Spada, .Joint u met dien man trou
wen, als u wilt, maan ik denk, dat u er dan niet
Kom Lady War-
dat
trachtte
Wanneer men op Flores, en niet alleen daar,
vermoedt dat eën man of vrouw het „booee
oog" heeft, d.wx. behekst is, dan is de ver
dachte zijn of haar leven geen oogenblik zeker.
Treedt toevallig een kennis of vriend een huis
binnen waar een stervende ligt, en overlijdt
deze na korten tijd, dan wordt dit geweten aan
„Is die hond te koopt" vroeg Billy.
.jawel, mijnheer, maar eigenlijk niet meer.
Ziet u, we hebben nóg een logeerkamer, en de
e heer J. J. Bosch, resident van Timor en
Onderhoorigheden, heeft tijdens zijn ver
blijf te Batavia een onderhoud toegestaan
aan het „Nieuwe van den Dag van N.-ï.”. Aan
het verslag van dit interview, voorkomende in
dat blad vin 4 pee., is het volgende ontleend:
Over het algemeen wordt in het gewest Ti-
itaan...'. ^tirtfordrWVniMMKhaar:
D'een wil dit, terwijl de ander
Juist van 't omgekeerde houdt:
’t Is maar goed, want anders werd nog
Alles op dén plek gebouwd/
Smaak verschilt, ook bt) het wonen,
Maar ‘k moet zeggen: ik had graag
Thans een huis (met twintig ramen!)
SS 4/»v» rl o r n st I o T\osn lïaftal
den belangstellenden vriend, wiens dood dan
tevens bezegeld is.
Deze ag. soeangl-moorden zijn volgens de
adat niet strafbaar. Teneinde te voorkomen
dat de vermoorde na zijn dood onheil kan
stichten, sabelde men het hoofd van den romp
en begraaft de lichaamsresten afzonderlijk,
bang zijnde dat de doods als een gave geest nor
meer ongeluk zou kunnen brengen.
ren is, voordat de verslaggevers en de letter
zetters het nog voor de kranten hebben kunnen
klaarmaken.
Ook zjjn er nog velen uit de lagere regionen
der maatschappij; er zijn vrouwen, die met de
handen in de zfj. met schorre stemmen met
elkaar staan te praten. Van tjjd tót tijd trek
ken ze met z*n allen, eens van zin. naar een
of ander café in de buurt en doen daar de goede
oude Londensche gewoonte eer aan. van een
stevlgen borrel te drinken, zooals het ook hun
voorouders hebben gedaan. En ook staan er de
mannelijke habitués van de buurt, de kruiers,
de werkloozen, de naamloozen van Covent Gar
den. Er zijn bloemenmeisjes bij met breedge
rande lioeden op en wijde omslagdoeken om.
aee! den morgen bloemen hebben ver
kocht ei er zijn fruttjongens bij, die al gewerkt
met de vruchten van Moeder Aarde,
de zon boven de Londensche schoor-
ultrees. Ze lachen, en ze maken grap-
ATT T’ A 9C* °P dit blad Ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen p bij levenslange geheels ongeschiktheid tot werken door p 7^0 ®*n ongeval met
/A I .1 K. IN T*« aj ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen vve verlies van beide armen, belde t>eenen of belde oogen I uFVFe doodelljken afloop
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERUES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Een man van Flores miste een zijner dieren.
Van den diefstal verdacht hij. hoewel niet het
minste bewijs hebbende, een zijner kennissen
Zelf zijn handen niet vuil willende maken,
spande hij eenlge vrienden, aan wie hij een
schuld van ongeveer 40 had. voor het vuile
werk.
Kijk vrienden, zoo leidde hij zjjn verzoek In,
ik heb aan jullie beiden nog schuld. Doe me
het plelzier en vermoordt die en die even, dan
zal ik subiet mijn beren betalen.
De vrienden, die in het voorstel een prachtige
oplossing zagen, legden zich in hinderlaag. De
van diefstal verdachte man wist echter te ont
komen, doch zijn vijfjarig Boontje werd even
wel op gruwelijke wijze omgebracht
Wanneer moorden zijn gepleegd, melden zich
dikwijls als daders personen, die met het ge-
heele geval niets uitstaande hebben gehad.
Tien jaar gevangenis beteekent voor hen niet
veel en dim.... in het gevang is het goed eten
en drinken. Ook aan dergelijke praktijken heeft
dijn tilt een 'eigen geMchtshüiek be- SSVM&ll
booze oog
deur uit. Het
was werkelijk
aoo ontaard leelijk, dat Billji zich met zijn
omgeving terstond verzoende. *Zooiets in zun
nabijheid zou hem zijn donkeren kijk op de
wereld des te aannemelijker maken. De waard
beloofde hem een heerlijken maaltijd en een
prachtige kamer. Billy vertrouwde hem geen
oogenblik Het eten viel echter geweldig mee,
zelfs aoo. dat Billy moeite had zijn pessimisme
gelijkmatig te bewaren. Bovendien streelde hij
den hond en hjj vond hem toch eigenlijk aoo
zielig, dat hij een iets menschelijker. hartelijker
gevoel voor den stakker kreeg.
Den volgenden morgen, heerlijk uitgerusi,
was hij verheugd, dat hij terstond den leelü-
ken mopshond ontmoette, waardoor hij aan de
hatelijkheid van de wereld en het leven werd
herinnerd.
HU besloot den hond t>U «ich te houden en
riep den waard.
tweetal vrienden het spoor van den ongeluk
kige, die in een hut van een kennis zijn intrek
had genomen. De eigenaar van het huis bood
desgevraagd zijn bemiddeling aan om het den
moordenaars gemakkelljk te maken en hielp
mede het plotseling overvallen slachtoffer naar
een diep ravijn te dragen.
Een toevallig passeerende landbouwer verleende
eveneens gaarne zijn hulp. Na den gevangene
te hebben toegetakeld, smeet men hem in een
diep ravijn. Het geheel verpletterde Hjk werd
evenwel gevonden, evenals de daders die tot de
doodstraf werden veroordeeld.
Zoo tuk Is mijnheer Spilsbury op de vangst,
dat hjj uit den auto springt, voor deze stilhoudt
en het huls instormt, op den voet gevolgd door
Sir Austin. En dan staan ze plotseling in een
kamer, waar al heel wat menschen bijeen zijn.
Lady Wargrave, Luclen Dl Spada en iemand,
die heel veel op hem lükt en waarschijnlijk
tljn broer Stefano is, en een erg zuidelijk uit-
- ziende dame, die Stefano’s vrouw wel zal zijn;
«n dan zijn er nog dominees vrouw, die niets
van dit alles schijnt te begrijpen.en de hulp-
dominee zelf, die erg in de war schijnt te zijn
en juist aan t spreken is, als de twee indrln-
-ECrs binnpnqformAn
M....en t sou me veel aangenamer zijn, als
J op den dominee zou willen wachten”, zegt
“U. ..Dit is zoo iets ongewoons....”
.Dat het hierbij moet blijven, mijnheer”,
Spilsbury. ,Jk kom zoo juist van uw
dominee, ik ben een van de voogden van Sir
Robert Wargrave en dit is de andere, Sir Austin
Wrexham en wjj moeten dit verhinderen.
L«dy Wargrave uw arm. U gaat mee terug naar
“®t kasteel, totdat de medfcl uw zoon onder-
*°cht hebben. Daarna", veoiolgt hU, met een
Dit werd de Inleiding tot «en gesprek, dat
vervolgd werd aan een gmwnenHJken maaltijd,
waarbij de, mopshond dikwijls nog ter sprake
kwam, doch overigens geen blik werd waardig
gekeurd.
's Middags werd de beschouwing tijdens een
.prettige wandeling te stralend wmlicht voert-
^ezet en 'zavonds werd natuurlijk ook ower
allerlei andere dingen gesproken, omdat «zo
Den ISden December herdenkt men
den ISOsten geboortedag van C. M.
von Weber, den hervormer van de
huitsche opera, die met zijn Freischütz,
Euryanthe en Oberon een groote
bekendheid verwierf
bureau in Bow Street heeft een even zoo ge
weldige massa mannen en vrouwen heel dezen
grauwen herfstmiddag staan wachten niet
tegenstaande het lichte motregentje, dat leder
oogenblik al dichter en harder wordt en-mog
geen teeken van ophouden vertoont en dat.
zooals de weerprofeten weten te vertellen ook
niet zal ophouden, voordat de dag om is. Het ts
een verzameling menschen van allerlei slag.
Daar ginds, zoo dicht als ze maar kunnen tegen
de dikke muren aapgedrongen. portieken en
hoekjes bezetten^-dLaar de politie hen maar
kalm laat staalr #|n chique dames, die graag
den prijs van een Ipge in de opera zouden heb
ben betaald voor een klein staanplaatsje bin
nen in het gebouw .j Sommigen van hen hebben
gezelschap, andere* niet. Maar toch staan er
ook mannen van him eigen stand onder de me
nigte, leegloopers, die uit hun gewone verblijf
plaatsen in het Westen der stad gelokt zjjn, in
de hoop binnen te kunnen komen, of iets te
kunnen hooren, dat hun honger naar sensatie
kan stillen.
Ook zijn er vertegenwoordigers van andere
lagen der maatschappij, waarvan de orde, door
de zaken, die daar In Bow Street behandeld
worden, zoo roekeloos wordt verstoord juf
frouwen uit den middenstand, die er zulke pak
kende verslagen van in de kranten hebben ge
lezen. zulke sprekende foto's van In de week
bladen hebben gezien, dat ze nu hun huis
houdelijke plichten van 's morgens voorbU zUn
en ze rustig hun dutje na het middageten ge
daan hebben zich naar de plaats voelen ge
trokken, waar ze kunnen hooren, wat er te hoo-
“tftr
aavow
mits
-ajj».
•«■g.
«Uren
•tut
mz: I
‘veras:
;h*Pen
•cb». z
«tuk.
•el».
worden van de beschuldiging, die door de po
litie tegen haar is ingébracht, want dan blijft
er toch nog altijd de uitspraak van de jury
die uitspraak, die door twaalf juryleden
mannen, let wel. van beproefde eer en deugd
zeven Jaar geleden tegen haar is gegeven, op
die zitting van den Coroner in Paddington
Oreen.
Degenen onder die menschen, die de aaak
hebben gevolgd, weten precies hoe het er mee
staat. ZU weten, dat Lady Wargrave, de weduwe
van den bekenden ontdekkingsreiziger, een zeer
schoone jonge vrouw, moeder van den jongsten
baron van het koninkrijk, rijk en op den dood
van haar veel ouderen echtgenoot na, ten zeer
ste door het lot begunstigd, in hechtenis is
genomen op grond van een dubbel bevel tot
arrestatie, een. oorspronkelijk door de p*itte
uitgevaardigd en een ander, gegeven door den
coroner na de uitspraak van de Jury, en dat ae
beschuldigd is van moord op haar grootvader
Marco Gram, die woonde
Flatgebouw in Malde Vale.
Dat weten ze allemaal en vare al de gebeur
tenissen van zeven jaar geleden zijn ae ook op
de hoogte. Ze zijn aoo op de hoogte van de
allereerste geschiedenis der saak-Oraffl, dat ne
daar nu nog maar weinig aandacht aan be
steden en veel meer geïnteresseerd zijn in den
huldigen stand van zaken.
C'S; '-Jy - -'7
rnensch nu eenmaal niet altijd maar ower één
ding kan bhjven praten.
Den volgenden dag zou het meisje vertrek- s
ken. maar ae ging niet met den trein. De
koffer werd achter in den wagen van Billy
Falser gesjouwd. Daar het HHly onverschillig
was waarheen hU reed, kon hu evengoed het
meisjb naar huis rijden, wendde hU voor. V6ór
au vertrokken, zwoegde hy aoo hard hU ban
om de bespanning van den wagen toe te maken
in den zomer onder een dichte linnen kap te
Bitten is veel te warm en bovendien onhygië
nisch.
Toon bet fordje wegreed, sprong plotseling
de schor keffende, oude mopshond hap de
treeplank. Het meiaje en Billy keken naar hem
„zouden we hem niet meenemen?” vroeg het -
niets je.
„Voor gesn geld ter wereld!” riep Billy uit.
JïU moe* hier blijven ais wondermiddeL*
Het volgend jaar verdiende Billy Paleer In
sUn zaak een behoortUke boterham. Met e«n
geld, waarvan de grootste uitgave voor een
mopshond was geweest, begon hU na aljn te
em l« Londen een zaak in heorenmodea
x ran een vrooltjken jongen kerel was Billy
V Pelser een verstokte pessimist geworden
Zoolang hü werk had, ging alles best,
maar toen de tüdsosnstandigheden ook hem te
pekken kregen en hU Mtebetrekking kwijtraak
te. begon htj te piekeren en te tobben.
De zaak, waar hU werkte, was over den kop
gegaan en hoe BUly ook Btjn büna meer dan
uiterste best deed, het lukte hem ntet weer
aan t werk te koenen. HU werd er onverschil
lig onder, daarna begon hU aan steftaelf te
twijfelen. Tben constateerde h|j dat hU ner
gens meer voor deugde en nog «rat later vond
hu de wereld een verschrikking en niet waard
nog langer te worden aangekeken.
HU maakte heel sUn hebben en houden te
gelde, nam sUn spsmrgeld op, paücte HJn koffer
en reed zUn fordje voor, om er tusechenuit te
trekken. Waarheenf t Kon hem geen oogen
blik schelen, als htj er masu* tusschenuit was.
HU trok de linnen kap over zijn «regentje
en legde den koffer op de plaats naast hem.
als om nog nadrukkeljjker aan te geven, dat
hU abeoluut alleen BUn reis jtosur onbekende
oorden” «rilde beginnen. Dan sloeg h|j zijn
motor aan met een grimmig gezicht en liet
met een «rilden schok het «regentje vooruit-
springen.
Daar reed hU. en ««onderlijk kvrem hU aosjder
ren ongeval op de bulten«regen. Volkomen on
verschillig voor de schoonheid om hem heen,
snorde h|j de «tegen af. HU lette niet op tee-
kens en wegwUzers; t bleef immers toch alles
precies gelijk, «raar hü terecht sou komen.
Na een uur of «ret begon bet te schemeren.
Het vooruitzicht in een auto langs den weg
te moeten slapen, ie niet prettig, evenmin een
knagend gevoel van een ntet te weerspraken
honger. Er is nog geen zwaarmoedigheid of
pessimisme alléén bestand tegen dien knauwen
den drang van een normalen' honger van een
gezonden mcnscli.
Billy Pelser begon uit te sten «raar hü sou
kunnen eten en slapen. Tenslotte ontdekte hj
langs den weg een herberg, welke naar z|jn
meening somber genoeg uitzag. om hem te ont
vangen. HU zette zün fordje aan den kant en
stapte uit. Juist toen hU de herberg wilde bin
nengaan, sprong schor keffend een asthmati-
sche, foetleelüke mopshond
dier zag er zoo miserabel uit
b|j verlies van een hand,
een voet at een way.
Informeerend naar eenige bijzonderheden
omtrent de plaats gehad hebbende mishande
lingen van verdachte personen, door BB.-amb-
tenaren. deelde de heer Bosch mede, dat van
zelfsprekend de bedrijvers daarvan ntet te ver
ontschuldigen zün. De mentaliteit van de be
volking op Flores staat beneden peil, hetgeen
de volgende verhalen, die de resident daarom
trent deed, duldelük trachten te maken.
Om het minste of geringste wordt al vlug een
moord gepleegd, «rearbü dan ntet alleen de man
of vrouw, die zich bet misnoegen van de be-
leedlgde partü of bestolen partij op den hals
beeft gehaald, wordt gedood, doch ook zooveel
mogeUjk de naaste familieleden van den dief of
dievegge.
Zoo werd een man, die van een buurman een
biggetje van ongeveer veertien dagen oud had
gestolen, met zün geheele familie uitgeroeid.
Ah regel bespringt men de slachtoffers vanuit-
een hinderlaag. Toen de familie van den dief
met diens broer voorop, dan ook langs den weg
ging. Het men den voorsten man kalm gaan
en slachtte eerst de geheele familie, bestaande
uit man, vrouw en tvree kleine kinderen, op
gnnselüke wüse af. Daarna wwrd bedacht dat
men ook den broer van den dief niet mocht
vergeten.
wel aoo goed als zeker «en eiad^ gtenaakt. .Al
thans is sedert het laatst van 1*35 geen ahiip-
moord meer gerapporteerd, welke z|jn ontstaan
m een oude veete vond.
Het Bestuur heeft namelijk zeer drastische
maatregelen getroffen ten aanzien van de hoof
den, in toisr gebied moorden, met een veete als
ondergrond, plaats vinden. Niet alleen de moor
denaars. doch ook de-Jioofden worden nu ld
den kraag gegrepen, aangezien langzamerhand
is komen vast te staan< dat geen moordpartij
plaats heeft sender goedkeuring van.... de
hoofdeflf
,jk heb met willen en juffrouwen niets te
makëft. Ik koop. Hoeveel voor dat murmel?”
DB weard Storesy de sédsette^lksB'iB;—t
„Zestig gulden, münteser. mawr....-
JJte betaal ik.” verhinderde Bly MM hi^e
ren en nam het geM uit slfti pcrtefetdHe.
Dan “bood hü den ho«»d saa taaw MM
nek «o gtag Ma* hsaa iitatelea,
middag kwamen als vrteoden terug, do hf
«sas nog even knorrig sn nijdig ate sa waren
Op de bank voor de herbreg set tal
aardigst meteje.
jcosn Duppie, tam «eau b« reu. Dop.” rtapse.
,.Bl|jf hier. Mop,” «rearzchmvde Billy.
Het meteje liet toch ntet zonder meer negee-
"Twuarom beeft u den hond getaaM, aonder
mg te «rearschuwen. ik bad er uimveel voor
betaald.” begon re «en schermutseling.
„Omdat ik u niet kan. ouzdat ik overigens
toch zou doen «vat ik «vil. en tadota qre^t
ik altüd meer betaal.*' kwam Billy onmiddeOgk
in stelling.
„Maar u «reet ntet hoe Bef bet beest is. HU
is zoo heerlük leelük. hü blaft zoo afschuwe-
hjk. hü i» soo asthmatisch en oud en knorrig
dat je «rel medelijden met hem hebben móet."
bekende re opeens. BiUy keek geïnteresseerd op:
.Meent u dst werkelijk?”
Ua.” zei re ..morgen ga ik hier weg. Ik ben
hier een maand ge«reest voor m|jn geaondheéd.
Ik geloof niet dat je hier van de natuur alleen
«veer sterk en gewond «vortft. Dte mopshond Ie
het die je beter
maakt; telkens
als je naar hem
kükt. voel je je
al iets beter. Ik
geloof dat de
vergelijking ineti s
zsooiets beiüa-
gen>waardigs je ei®enlUk doet opknappen.”
I -r-, enige dagen geleden verscheen een bio-
I H grafie van Earl Douglas Haig, den Brtt-
A-* schen opperbevelhebber in den grooten
oorlog, van de hand van zün weduwe. Door de
I allesbehalve malsche critiek, waaraan Lady
Haig in dit boek uiting geeft, wordt een duide-
lük Hebt geworpen op de bekende, voortdurende
I wrijving, die bestond tusschen den opperbevel-
I hebber en Lloyd George.
I z|j beschuldigt den politicus van wantrouwen
jegens Haig op momenten, die van groot belang
H waren in de campagne aan het Westelük front,
rjj verhaalt van de ergernis van haar man,
I hjj merkte dat Lloyd George andere l
I ulthocrde en hun oordeel vroeg over het beleid
I ran den opperbevelhebber en beschuldigt Lloyd
I George van beleediging van haar echtgenoot na
den wapenstilstand, toen de eerste minister
I vergeefsche pogingen deed hem over te halen
aan een feestelyken rijtoer door Londen.
I Volgens Lady Haig voelde haar man
I Lloyd George altüd het Engelsche leger
I te kleineeren. De lezer krügt een kfjk op het
I gebrek aan sympathie tusschen deze twee,
I wanneer het contrast gememoreerd wordt tus-
I «hen de bezoeken van Mr. Asquith aan het
I groote Hoofdkwartier in 1916 en die van Mr.
I Lloyd George, welke .Douglas den Indruk gaven
I van plezierritjes. Mr. Lloyd George arriveerde..
I vergezeld door een menigte of 't een troep tou-
I risten van Cook was....”
Mr. Lloyd George gaf Haig voortdurend den
I indruk alsof hü al de methoden der Fransche
I generaals veel en veel beter vond dan de Brlt-
I sche. Hü schéén geheel onder Invloed te staan
I van M. Albert Thomas.het leek meestal of
I Lloyd George zich bü voorbaat reeds voorgeno-
I men had hem van alles te beloven.”
I Eenlge bitterheid is begrüpelük, daar Gene-
I mal Haig te weten was gekomen dat Lloyd
George achter zün rug Foch had opgezocht en
dien in büzonderheden had ondervraagd
gijn meening omtrent de capaciteiten
Haig.., - - TW- -.
1 lid van de
I lagen dat hIF.MI
I over zün eigen k
I held", schrüft Lady Haig „bewees wel dat Dou
glas geluk had, de relaties van Mr. Lloyd Geor
ge en de Franschen af te keurenIn een
I van zün brieven dankte Douglas me voor mün
wensch, Lloyd George den hek opj te kunnen
draaien om wat hü had gedaan."
De geschiedenis van de voorbereidingen,
«elke Lloyd George maakte voor een luister
rijken rütoer door Londen, hoort thuis in den
tijd van de vreugde over den wapenstilstand,
toen Haig zeer teleurgesteld was te zien „dat de
politici reeds zoo spoedig aan niets anders
meer dachten dan aan de verkiezingen.... in
plaats van God op hun knieën te danken dat
Hij hetnand en de vrüheld gered had, in weer
wil van hun blunders." Met opgeschroefd en
thousiasme dan nbodigde Lloyd George Haig op
30 November uit, "heel te nemen aan een offl-
cieelen rütoer door Londen, in gezelschap van
Foch, Clemenceau en een aantal andere staats
lieden. „Toen Douglas vernam dat hü zou moe
ten zitten in het vüfde rütuig, met generaal Sir
Henry Wilson, stond hü verstomd en meende
dat dit een grootere beleediging was dan hü.
zelfs van den- Eersten Minister, mocht verdra
gen.” „Gedurende de laatste drie jaren had
Douglas zich geheel op den achtergrond ge
houden. omdat hü heel goed inzag dat, om den
oorlog té'winnen, het noodzakelük was dat de
Fransche en Britsche legers zeer nauw samen
werkten. Hü had zich stil gehouden, als Lloyd
George prat ging op wat hü bereikt had door
zijn voorultzienden blik, door Foch te benoe
men tot opperbevelhebber der Geallieerden,
hoewel dit een idee was van Douglas, naar vo-
ren gebracht op een bespreking in Maart lé!8.
Maar nu door de legers In Frankrük de oorlog
gewonnen was, bedankte hü er feesteHjk voor,
mee te werken aan een politieke v<ytooning en
in een triomfstoet door de straten van Londen
te rijden, om maar luister bü te zetten aan de
glorie van Lloyd George. Hü zond daarom een
boodschap dat hü op den eersten December
biet naar Londen kon gaan, tenzü hü hiertoe
orders kreeg van den Oppersten Legerrhad.”
niet r wat - ik - doe", zegt ze. „Ik ben zoo
suf.”
En ze is nog altüd in de war, als de twee
oude heeren haar uit den auto helpen, en haar
naar binnen brengen, naar de kamer, waar de
drie dokters op hen wachten.
En zóó bezorgd zün ze voor haar, dat ze niet
eens dien goediguitzlenden, gezetten heer op
merken, die hen met iemand anders in de hal
staat gade te slaan.
Zü lelden Lady Wargrave binnen. Zoo gauw
als ze opkükt, herkent deze Adrian Graye, en
met een lulden kreet valt ze in z«rüm. Graye
vangt haar op en legt haar neer. En terwül
Herbert en hij bezig zün met haar bü te bren
gen, gaat Sir Beiïjamln Broadstalrs naar de
twee voogden toe.
,Dr. Herbert had geluk,” zegt hü zachtjes
„Het kind werd langzaam vergiftigd. Maar we
zullen het redden, en dan....”
Hü zwügt als de deur opengaat en de twee
menschen binnenkomen, die Spilsbury in de
hal voorbügeloopea was. Münheer Spilsbury
staart hen aan. En juist dan kükt Adrian Graye
even op en zün niet lallende intuïtie zegt hem,
waarom Wirlescombe daar binnenkomt.
4
Later ontdekte men dat de „triomftocht”
naar den Franschen Ambassadeur zou gaan,
naar een ontvangst, waarvoor Haig heelemaal
niet was uitgenoodigd
,Xoo was de opvatting van Lloyd George over
hetgeen passend was voor de ontvangst van een
generaal bü zün terugkeer aan het hoofd van
een zegevierend leger.”
De oneenlgheld tusschen minister-president
en opperbevelhebber dateerde van 1916 en kwam
grootendeels voort uit het hunkeren van Lloyd
George naar operaties overal, anders dan aan
het Westelük front Toen h|f in December mi
nister-president werd, merkte Sir William
Robertson op dat het er op leek „alsof hü zich
zelf dlrecteur-generaal wilde maken van alle
verrichtingen van alle Geallieerden.”
Omstreeks dien tüd begon generaal Nivelle
naar voren te komen; hü begon Haig bevelen te
gqven en rechtstreeks zich met de autoriteiten
te Londen in verbinding te stellen. Dat noopte
Haig naar Londen te gaan (11 Maart 1917),
waar hü ontvangen werd door den Koning en
Lord Derby, die hem met aandrang verzoch-
4 ten, zün commando niet neer te leggen. Haig
was toen, evenals later, geheel bereid te gaan.
Hü hoopte alleen „dat er geen drukte om ge
maakt zou worden. Hü voelde er niets voor, hét
middelpunt te zün van een politiek relletje."
Te Londen werden de plannen van Haig te
gengewerkt op den avond zalf voor den slag van
Passchendaele; wanneer deze niet lukte „moest
hü het zenden van troepen naar Italië voorbe
reiden.” De bittere waarheid, zooals Haig die
wist (want hü kende het moreel van de Fran
sche troepen in 1917!) was, dat „als wü op een
of andere manier met onzen opmarsch zouden
dralen, de Franschen totaal ontmoedigd zouden
worden en gewoonweg zouden ophouden met
strijden."
Midden in het Passchendaele-offensief werden
verscheidene divisies naar Italië gestuurd, te-
gelük met Plumer en zün staf, wiens tweede le
ger toen juist in den slag de leiding had! Haig
moet toen gevoeld hebben „dat de kansen van
Allee in den crocketwedstrüd er rooskleurig uit
zagen. vergeleken bü de züne aan het Westelük
front”
Over het lot van het vüfde leger In Maart
1916 zegt het boek: .Douglas was van meening,
dat de fout niet zat bü het commando van ge
neraal Gough, maar bü het feit, dat het oor-
logskablnet zoodanig de troepen had verzwakt,
en verzuimd de divisies behoorlijk aan te vul-
- -- len, dat er niet genoeg manschappen waren om
cT?1.da* «en Wteohen Jtaéal «MMbl
tovOlkïn«’ dle
«At «"«aanvoerder van het vu d ge In Mr
breke gebleven was, en daarom werd hü terug
geroepen.
Lady Haig publiceert geen nieuwe documen
ten: haar boek heeft geen bijlage van kaarten
en gegevens. Het is een eenvoudige beschrüving
van het leven van haar man. zonder litteraire
pretentie, maar geschreven In de overtuiging
dat, wül niemand Douglas Haig zoo goed kende
als zü. de wereld haar meening in aanmerking
moet nemen, voordat zü vonnist.
B Waar zou u het liefst wel wonen
In de duinen? Aan het strand?
Op een berg soms, waar u prachtig
Uitzicht hebt naar elhen kant?
Voelt u somt iets voor da dreven
Met het Jbronsgroen eikenhout?"
Moet uw huis soms nietig schuilgaan
Btf de reuzen van het woud?
Wilt ge soms aan 't water wonen?
Aan een kabbelenden stroom.
Waar het zeilschip statig voortglijdt
Stil en sierlijk, als een droom?
Wüt ge wonen in de steden,
Op een ruim en zonnig plein?
Houdt u meer van leven, drukte?
Moeten 't winkelstraten zijn?
Ziet u graag de wijde verte
Woont u *t liefst op ’t platteland?
Hebt u soms aan d’ oude grachten
In een stad uw hart verpand?
1
intusschen Lady
gadegeslagen, is
nauwelüks
meer weet wat ze doet. Haar uitdrukking is
büna wezenloos, haar oogen staren van den
een naar den ander. Automatisch neemt ze
den arm van den ouden advocaat. En Sir Au
stin duwt plotseling Dl Spada opzü, komt naar
voren en neemt haar anderen arm.
,Kom, Lady Wargrave", zegt hü
ouden soldatentoon, .Jcom!”
Dl Spada tracht hen den weg te versperren.
De glimlach is van zün gelaat verdwenen;
woest kükt hü hen aan.
„Het is een schande!” schreeuwt hü. „Lady
Wargrave wordt gedwongen! De wet....”
„Wees maar voorzichtig man, dat de wet
Jou niet tusschen haar klauwen krügt," zegt
Sir Austin. ,jGa op zü!”
En als Dl Spada dan niet dadelijk aan het
bevel gehoorzaamt,„pakt Sir Austin hem kalm
bü den kraag en gooit hem opzü. t Volgende
oogenblik zitten zfi al in den auto en rüden
in vliegende vaart naar het kasteel terug. En
de oude advocaat, die weer een beetje op adem
is gekomen, legt vaderlük zün hand op Lady
Wargrave’s arm.
„Lady Wargrave”, zegt hü,
wat u doet.
Ze staart hem wezenloos aan. ,Jk - weet -
blik op Dl Spada. „kjint
veel zin meer in zult hebben,
grave!”
Sir Austin Wrexham, die
Wargrave nauwlettend heeft
tot de conclusie gekomen, dat ze
weet wat ze doet. Haar uitdrukking
218