een
J
i
Nog éénmaal een H. Mis bij
O.L. Heer op Zolder
6
Jan Pietersz. Coen en
de inquisitie
MINISTERS OP REIS
HINDERLIJK VOLGEN
VERLEDEN KEERT WEER
TE AMSTERDAM
VERLENGING OCTROOI
NEDERIANDSCHE BANK
I
WOENSDAG 13 JANUARI 1937
Door tram gegrepen
Bakker overvallen
FIETSER VERONGELUKT
Meisje doodgereden
Twee paarden gedood
Goudvoorraad
Ned. Bank
VEEL BELANGSTELLING
EEN LOTERIJ-KWESTIE
Meer dan 9000 telegrammen
De plechtige viering van ’t goudi
bestaansfeest der St. Nicolaas-
kerk binnen de Veste
Pontificale Hoogmis
van Mgr. Huibers
Meer dan drie kwartier bewuste
loos langs den weg gelegen
Memorie van antwoord op het
wetsontwerp verschenen
GELUKWENSCHEN VOOR HET
KONINKLIJK HUIS
Wanneer zijn de Kamer
verkiezingen
GEHAKTF ABRIEK KRIJGT
SURSÉANCE
Geen afkeuring van
het beleid
tl
DE GEZONKEN ZEELICHTER
Prof. Gelioacn en dr. Deckere naar
Scandinavië vertrokken
u
a
Groentenhandelaar op elag gedood
OfwervchHho wmc tF
(Speciale berichtgeving)
rra-
Geen vroege stembusstrijd
Door een auto gegrepen
Autobestuurder treft geen schuld
Gespan door den trein gegrepen
i
Door
TracM •om» «oer lneeee«Sgo
«loHo te «oortemoe Joer
De oude schuilkerk ,flet Haantje”, O.Z.
Voorburgwal hoek Heintjehoeksteeg te
Amsterdam
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag der Eerste Ka
mer nopens het wetsontwerp tot verlenging
en wijziging van het aan de Nederiandsche
Bank verleende octrooi.
Bezichtiging trouwkamer heeft
f 1.800 opgebracht
De Haarlemsche rechtbank heeft Dinsdag
morgen een voorloopige surséance van be
taling verleend aan de NV. Vleeschlndustrle
te IJmuiden, welke onderneming bekend is
geworden door haar millioen^nlevering van
gehakt In blik voor Sociale Zaken ter dis
tributie onder de werkloozen.
>ns om 9.45 uur.
>r werd benoemd
■brand,
idagmiddag ook het
en en sullen beide
deelen. indien mogelük, naar Temeuzen bren
gen.
Maandagavond om halt zeven is de 31-jarige
wielrijder A M. uit Blerick op den rijksweg te
Best door een personenauto uit Eindhoven aan
gereden. Dinsdagnacht is het slachtoffer In het
ziekenhuis te Eindhoven aan de bekomen ver
wondingen overleden.
Daar verschillende personen, die het on
geluk hebben zien gebeuren en ook mej. D.
verklaarden, dat den bestuurder van den
wagen geen schuld trof, kon deze, nadat zijn
auto op deugdelijke remmen en stuurinrich
ting was beproefd, zün reis vervolgen.
Dinsdagavond omstreeks zes uur is de
vijftigjarige groentenhandelaar Holman uit
Slochteren in de nabijheid van Helllgerlee
door een locomotief van de tramwegmaat-
schappü Oostelijk Groningen gegrepen en
op slag gedood.
Blijkens den Jongsten weekstaat nam de
goudvoorraad van de Nederiandsche Bank
in de afgeloopen berlchtperlode met vijf
tig millloen toe.
I
I
I
Het slachtoffer stapte uit een stllstaanden
auto, toen het ongeluk plaats greep. Vermoede-
HJk heeft hij den wagen, welke vlak langs de
rails stónd verlaten, uit vrees, dat deze door de
tram zou worden aangereden.
De marechaussee uit Winschoten onderzoekt
de juiste toedracht van het ongeluk.
Betreffende den zeelichter Thames V. welke
23 November 1936 door het s.s. Cranford nabij
Hansweert is aangevaren, ten gevolge waarvan
de Thames V gezonken is, vernemen wij, dat
Maandagmiddag het achterschip van den zee
lichter gelicht en op de dichtst nabij zijnde
zandplaat gezet is. nadat de boot eerst door
de bergers in tweeën was-.1
De bergers hoopten Dij
voorschip te kunnen bei
L
Op den avond van den 30en Maart 1887 ver
zamelden zich te Amsterdam op den O. Z.
Voorburgwal bij de Heintje Hoeksteeg groep
jes Katholieken, wier aantal spoedig tot een
vrij groote menigte aangroeide. Er werd wei
nig gesproken onder de menschen. Men stond
daar zwijgend en zag op naar de bovenverdie
ping van het hoekhuis: het nederig zolder-
kerkje, dat eeuwen achtereen tot woonplaats
had gediend van den Allerhoogste. Nog sche
merde er licht achter de smalle vensters, nog
hield Christus er verblijf In Zijn Heilig Sa
crament, maar het oogenblik kwam nader, dat
HU voor goed dit huls zou verlaten.
Ongeveer drie kwartier later heeft een land
bouwer hem daar bewusteloos gevonden. De
man had een zware hoofdwonde en het is ge
bleken dat de onbekende man hem van zijn
portemonnaie Inhoudende ohgeveer f 15 had
beroofd. Per auto is het slachtoffer naar zijn
woning vervoerd, waar hij onder doktersbehan
deling is gesteld. De bakker kon slechts een
vaag signalement van zijn aanvaller geven.
De leden, die van oordeel zijn, dat de op
zegging van het octrooi in 1933 minder juist
zou zün geweest, omdat daardoor de schijn r>u
zijn gewekt, dat het beleid der bankdirectie
daartoe zou hebben genoopt, moge de mi
nister er op wijzen, dat tot dusver altijd ge
bruik is geweest, dat. Indien de regeering een
herziening van het bankoctrool in overweging
wilde nemen, tot opzegging van dit octrooi w«rd
overgegaan. De regeering is dus in 1932 in de
oude lijn gebleven.
Al was het pondenverhes de aanleiding
om een herziening van het octrooi in over
weging te nemen en derhalve, overeen
komstig het gebruik, tot opzegging over te
gaan, dit beteekende geenszins, dat die op
zegging een uiting was van ontevredenheid
over het beleid der bankdirectie.
In deze memorie merkt de minister o. m. hel
volgende op;
Of de thans voorgestelde herziening van het
octrooi in verband met de voorgenomen instel
ling eener staatscommissie, moet worden be
schouwd als de voorlooper van een ultgebreidere
herziening, kan gevoeglUk in het midden wor
den gelaten. De minister is vooralsnog niet van
meenlng, dat aan een dergelüke herziening be
hoefte bestaat. Het schijnt intusschen. nu. naar
hU vertrouwt, binnen korten tUd. deze staats
commissie haar arbeid zal kunnen aanvangen,
weinig doelmatig over deze vraag opnieuw in
een breede gedachtenwisseling te treden. Ove
rigens moge ter voorkoming van misverstand er
aan worden herinnerd, dat het ondersoek, dat
aan de staatscommissie zal worden opgedragen,
in de eerste plaats het zoogenaamde particu
liere bankwezen zal betreffen, al zal haar te
vens de gelegenheid worden geboden, indien
zulks haar gewenscht mocht voorkomen,' ook
het statuut der Nederiandsche Bank daarbü te
betrekken. BU de samenstelling der commissie
zal de minister er naar streven, dat de meemng
der onderscheidene richtingen met betrekking
tot het bankwezen daarin tot uitdrukking zal
kunnen worden gebracht.
Door den -
zjjn tej gelegenheid van het huwel^k, van Prin-
ses Juli
llcitatle
afgeleverd. HierbU waren verscheidene
De dames, beiden woonachtig te 's-Graven-
hage, stonden op een vluchtheuvel in het mid
den van den weg en wilden gearmd oversteken.
ZU hebben daartoe niet voldoende aandacht aan
het verkeer geschonken en bemerkten daardoor
niet, dat uit de richting van de stad een per
sonenauto, bestuurd door den 45-jarigen H. M.
B. uit Amsterdam, naderde. Door krachtig rem
men trachtte de bestuurder een aanrijding te
voorkomen, doch de dames hadden zich zoo plot
seling op den rijweg begeven, dat dit niet meer
moge lij k was. Beiden werden tegen den grond
gegooid, waarbij nfej. v. d. L. een schedelbasis-
fractuur kreeg, waaraan zU vrijwel onmlddellljk
overleed. De andere dame kwam met den schrik
vrij.
I
Op den Bezuidenhoutscheweg te Den
Haag, ter hoogte van het Emmapark, zjjn
twee voetgangsters door een personenauto
aangereden en tegen den grond gesmakt,
met het gevolg, dat een van haar, de 25-
jarige mej. M. v. d. L., aan de bekomen ver
wondingen is overleden. De andere, de 39-
jarige W. M. D., bleef ongedeerd.
Het interieur van
de Amsterdam
sche schuilkerk
Het Haantjf, tot
1387 parochie
kerk vanden H-
Nicolaas, en meer
bekend als O. L.
Heer op Zolder,
waar 30 Maart
as. nog eenmaal
de H Mis zal wor
den gelezen
De parlementaire redacteur van Het Volk
heeft aan de hand van den parlementairen ar
beid, die door de Tweede en door de Eerste
Kamer nog verzet moet worden, alvorens de
Kamerverkiezingen kunnen worden gehouden,
berekend wanneer ongeveer de belangrijke elec
torale gebeurtenis van dit Jaar op haar vroegst
zal kunnen plaats hebben, en hU komt tot de
conclusie, dat dit tijdstip in geen geval vóór 15
Mei, doch waarschijnlijk omstreeks half Juni
zal vallen.
Rekening houdende met alle termijnen van
de getaxeerde parlementaire werkzaamheden,
meent de correspondent, dat het Kon.Besluit
tot Kamerontbinding tegen eind April zal kun
nen afkomen, en dat de datum der verkiezingen
hierdoor wel tot half Juni zal worden verscho
ven.
In de meeat bevoegde parlementaire krin
gen verzekert men ons, naar aanleiding van
bovenstaande publicatie, dat de berekening
in het algemeen wel niet onjuist aal Mjj-
ke»i, doch dat de schatting van den duur
van sommige belangrijke Kamerwerkxaam-
heden waarschijnlijk nog te optimistisch ge
nomen is.
In ieder geval dus geen vroege Kamer
verkiezingen.
De reporters van de bladen
Stonden grandioos schaakmat,
Want het vorstelijke echtpaar
Heeft hen fijntjes beet gehad,"'
Onze knapste journalisten
Wisten van den prins geen kwaad,
Totdat hij ze, listig lachend,
Achter ’t net thans visschen laat.
Schoon 't publiek de laatste nieuwtjes
Graag op tijd krijgt voorgezet,
Heeft heel Neerland om de krijgslist
Van het jonge paar tóch pret!
Zóó veel maanden heeft een ieder
Uur na uur haast meegeleefd.
Dat het tijd wordt dat ‘t jong echtpaar
Ook wat aan elkander heeft
Zonder dat de fotografen
Staan te loeren naar hun prooi;
Neerland moei tevreden wezen,
’t ifeeft genoten, nu is ’t mooi!
Na de drukte, die het bruidspaar
Al die weken kalm verdroeg,
Heeft het nu toch voor een poosje
Aan elkander heusch genoeg.
En we moeten niet vergeten
Dat het jonge vorstenpaar
Niet met Jan Publiek getrouwd is,
Maar uitsluitend.... met elk Aar!
HERMAN KRAMER
Van de dezer dagen geboden gelegenheid de
kamer van den burgemeester en de trouwkamer
van het Haagsche stadhuis waar het burger
lijk huwelijk tusschen Prinses Juliana en Prins
Bernhard is voltrokken te bezichtigen, heb
ben ongeveer 7400 personen gebruik gemaakt.
Het hierbij geheven entrée-geld heeft een
totaal van ruim 1800 opgeleverd, welk bedrag
ten goede komt aan de algemeene armen te
-s Gravenhage.
De Haagsche kantonrechter-plaatsvervanger,
mr. D. J. Veegens, heeft schriftelijk vonnis ge.
wezen in de zaak tegen de Belgische verzeke
ringsonderneming >atum, aan welker bestuur
der, A. P. Ch., ten laste was gelegd overtreding
van de wet-Oud van 4 Maart 1935 inzake toe
kenning van Invloed of het gebruik maken van
trekkingen van de Staatsloterij voor het hou
den van een particuliere loterij.
De ambtenaar van het O. M. had tegen ver.
dachtp f 100.subsidiair 40 dagen geëischt en
vrijspraak gevraagd voor zoover is ten laste
gelegd, dat bU afkoop door Fatum ten minste
f 3.60 per verzekering moest worden betaald.
De kantonrechter-plaatsvervanger, bewezen
achtende dat verdachte gebruik heeft gemaakt
van de trekking der 470e Nederiandsche Staats
loterij veroordeelde verdachte te dezer zake
tot f 100.subs. 50 dagen en sprak hem vrjj
van het overige*'ten laste gelegde.
Naar wij vernemen zal verdachte tegen deze
uitspraak hooger beroep aanteekenen.
Het carillonspel van den Oudekerkstoren,
van de historische St. Nicolaas, welke
sens in al haar glorie den Koning der
Koningen tot tempel had gestrekt, tot op
dat rampzalig uur van 1578 de herder der
Oude Zijde, vervolgd en opgejaagd, het Al
lerheiligste moest wegvoeren en verbergen:
het klokkenspel klinkt uit over de oude
daken, de smalle burgwallen van Amster
dam. Zes maal doet de uurslag zich hoo-
ren. Een rijtuig komt aanrolien. De men
schen wjjken uiteen, ontblooten eerbiedig
het hoofd. Uit de deur van het huiskerkje
treedt een priester naar buiten, daalt af
van de hooge stoep en reikt het Allerhei
ligste over aan den herder der i>arochle,
pastoor Van Born. Dan trekt een zwijgende,
maar diep indrukwekkende stoet achter
het rijtuig aan, langs de avondlijke gracht
en de smalle straten, naar de nieuwe
groote parochiekerk.
Daar wacht vóór den Ingang de geestelijk-
.heid en een talrijke menigte de komst van het
H. Sacrament. Als pastoor Van Born de kerk
betreedt, worden de lichten ontstoken, de
schellen geluid. Dan nemen allen hun plaatsen
in en knielen neer. Koorzang vult de hooge
gewelven. Een plechtig lof, waaronder een har
telijk woord van pastoor Van Born, besluit de
plechtigheid. De nieuwe 8t. Nicolaas, welke
reeds den 7en Februari was gewUd, heeft thans
de taak van haar belde voorgangsters, de oude
St. Nicolaas van vóór de Reformatie en het
nederig schuilkerkje uit eeuwen der verdruk
king, overgenomen. Pier heft zU haar torens
ten hemel en leder, die de hoofdstad binnen
komt, kent haar profiel, dat in het oude wa
terfront der stad domineert.
an Pieterszoon Coen en de Inquisi
tie: wat hebben die nu met elkander
te maken? Chronologisch niets. En
toch willen wij even een verband tus
schen hen leggen, naar aanleiding van
hetgeen het „Hbl.” dezer dagen ,Jn Kort
Geding” schreef.
Het „Hbl.” signaleert een artikeltje in
„Het Volk" over de herdenking van den
350sten geboortedag van Jan Pieterszoon
Coen, waarin vooral hoog opgegeven
wordt van de wreedheid, waarmee Coen
tegen de, inlandsche bevolking in onze
Oost optrad. Tegenover de door Coen of
op zijn bevel bedreven wreedheden past
ons, volgens „Het Volk”, een gevoel van
schuld jegens de inheemsche bevolking
voor hetgeen haar aan wreedheid en on
recht werd aangedaan, zoodat wij een
groote eereschuld, die om voldoening
roept, zouden hebben tegenover de in
landers.
Het ,JIbl.” teekent bij deze uitlating
aan, dat Coen In Indië zeker met groote
gestrengheid is opgetreden, en dat zulk
een optreden in den tegenwoordigen tijd
zeker afgrijzen zou hebben gewekt, ge
lijk waarschijnlijk de inlanders en Ne
derlanders van de zestiende en zeven
tiende eeuw vol afgrijzen zouden zijn ge
weest voor onze moderne vecht-techniek
met lucht- en gasovervallen, zooals die
in Spanje en kortgeleden ook in den
Italiaanschen kolonialen oorlog tegen
Abesslnië Is gedemonstreerd. De wreed
heden van Coen, aldus betoogt het libe
rale blad, werden bedreven in een tijd,
waarin foltering van doodgewone ver
dachten een normale zaak was en waar
in de inlandsche vorsten tegenover hun
onderdanen dezelfde wreede methoden
toepasten als de Nederlanders tegenover
wetsovertreders of van wetsovertreding
verdachten in Nederland. Zulke wreed
heden moeten gezien worden in het licht
van hun eigen tijd en het is dwaasheid
thans nog een eereschuld te voelen te
genover de huidige inlanders, voor wat
door onze voorouders aan hun voorouders
werd gedaan overeenkomstig de reden
en gewoonten van hun tijd.
doende pastoor ten allen tUde een goed heen
komen kon zoeken, geeft het schullkerkje een
duidelijk beeld, hoe onze voorvaderen in die
moellUke dagen hun geloof moesten beleven.
Door de goede zorgen van den heer C. W. H.
Baard is het kerkje geheel In de atmosfeer
van het verleden behouden. Elk oogenblik als
het ware kan de priester weer aan het altaar
verschijnen, zooals thans ook inderdaad nog
één morgen zal geschieden. Bij de gezongen
H. Mis, die 30 Maart te half tien zal worden
gelezen, zulten de alleroudsten der St. Nlco-
laasparochie, die nog in hun jeugd in „het
Haantje” ter kerke gingen, tegenwoordig zjjn.
Voorts vernemen wjj, dat de K. R. O. deze
ultzonderlUke plechtigheid dien morgen zal
uiteenden.
Nederlandschen telegraafdienst
lük van Prin-
ia en Prins Bernhard rónd 9.000 fe-
llcitatietelegrammen aan het Koninklijk Huis
afgeleverd. HierbU waren verscheidene zeer
lange telegrammen. Het langste bevatte niet
minder dan 3.000 woorden.
Van het totale aantal waren ongeveer 2.000
telegrammen uit Indië afkomstig en 7.000 uit
Nederland. Van deze laatsten waren ongeveer
5 000 stuks op he* bUzondere daarvoor ontwor
pen formulier aangeboden. De overige waren
deels gewone telegrammen, deels werden deze
aangeboden op een der bestaande 5 soorten
van geluktelegrammen.
Van de 5.000 speciale huwelüksteiegrammen,
van welke men, zooals bekend, op hetzelfde
formulier een afschrift kon krijgen, zjjn ruim
2500 van deze afschriften verstrekt. Aanvragen
daartoe komen nog steeds binnen, hieraan zal
zoo lang de voorraad formulieren toereikend 1*.
worden voldaan.
Dat men uit de bereidheid van den mi
nister om de instelling te bevorderen der
meergemelde staatscommissie, de conclusie
sou trekken, dat er aan de Nederiandsche
Bank toch blijkbaar iets hapert, acht Mi
uitgesloten. Hetgeen door hem met betrek
king tot de instelling dier commissie is ge
zegd, houdt niets in, dat een dergelijke con
clusie sou kunnen rechtvaardigen.
Evenmin kan de minister toegeven, dat die
schUn van ontevredenheid wordt gewekt door
dat de termUn van octröbiverlenging terugge
bracht is van vUftien jaren tot vUf jaren. Die
verkorting toch beteekent in het wezen der
zaak niets anders dan dat de regeering en de
bank op 1 April 1937 weder zullen komen te
verkeer en in de positie, waarin zij zich bevon
den op 1 April 1929, de positie, waarin het oc
trooi van beide zUden met een termijn van
eenige jaren zal kunnen worden opgezegd. Het
eenige verschil is, dat die termijn onder het
thans afloopende octrooi vijf jaren is, terwijl
hU bU de nieuwe regeling, te rekenen van 1
April 1939 af, drie Jaren zal beloopen.
Er kwamen na de eerste groote aflevering
strubbelingen over de kwaliteit (*n zooveel als
men eerst over de fabriek, die speciaal voor dit
doel was Ingericht, hoorde, zoo weinig vernam
men er na deze klachten van verschillende ge
meentebesturen over. De fabriek werkte niet
meer.
De credlteurenvergad^ring is vastgesteld op
Zaterdag 20 Februari, des morgens om 9.45 uur.
Tot voorloopig bewindvoerder werd benoemd
mr. P. Tideman te Haarjetn.
De directie van de fabriek hoopt, dat zU als
nog aan haar verplichtingen zal kunnen vol-
doen voor de crediteurenvergadering.
Dinsdagmiddag om drie uur is de trein, welke
om 1434 uit Groningen naar Roodeschool ver
trekt, op een onbewaakten landoverweg tusschen
Sauwerd en Winsum in botsing gekomen met
een gesjian. De wagen met twee paarden, welke
werd bestuurd door den landbouwer J. Bakker
uit Sauwerd zou juist de spoorbaan cvergaan,
toen de trein naderde. Beide paarden werden een
eind meegesleurd en op slag gedood. De wagen
werd slechts even geraakt. De voerman, die
op het laatste oogenblik den trein zag aanko
men. sprong van den wagen en bleef ongedeerd.
De trein had een kwartier vertraging.
Voor één enkelen dag zal een
Amsterdamsche schuilkerk de
eenige, welke in haar historischen
vorm bleef bewaard - haar oude
bestemming herkrijgen. Met bijzon
dere toestemming van Z. H. Exc.
Mgr. Huibers, Bisschop van Haar
lem, zal op 30 Maart a.k. nog een
maal het'H. Misoffer mogen worden
opgedragen in het voormalig kerkge
bouw ,,Het Haantje" aan den O. Z.
Voorburgwal, meer bekend als
,,Onze Lieve Heer op Zolder". Dien
dag toch is het 50 jaar geleden, dat
het Allerheiligste, eeuwen lang in dit
schuilkerkje bewaard en vereerd,
werd overgebracht naar de nieuwe,
monumentale St. Nicolaaskerk, wel
ke met haar koepel en torens aan
het Amsterdamsche havenfront was
verrezen.
Landbouw en
6.51
VUftlg jaren zijn voorbijgegaan. De zeer-
eerw heer P. J. Aarts Is thans pastoor van de
8t. Nicolaas binnen de Veste. Onder zjjn be
zielende leiding zal het gouden jubileum der
kerk op grootsche wijze worden gevierd. Zoo
zal op Zondag Beloken Paschen (4 April) Z.
H. Exc. Mgr. J. P. Huibers de pontificale Hoog
mis in de jubileerende kerk opdragen. Maar
ook het oude kerkje wordt niet vergeten. Op
30 Maart, den historischen datum, zal Christus
er. onder het H. Misoffer, nog eenmaal neer
dalen en wonen binnen de muren, die zooveel
heldhaftig en trouw geloof in tUden van zorg
en druk hebben aanschouwd.
Het schuilkerkje op den O. Z. Voorburgwal,
hoek Heintje Hoeksteeg, werd volgens offl-
cieele gegevens in 1663 als zoodanig ingericht.
De overlevering echter wil, dat de parochianen
der Oude ZUde, reeds kort nadat zU in 1578
uit hun kerk, de oude 8t. Nicolaas, werden
verdreven, er hun toevlucht namen. Het huls,
dat reeds in 1683 was te vinden op de Ujsc
van ..paepsche vergaederplaatsen”, werd pas
in 1845 eigendom der parochie. De voorgevel
typeert het eenvoudig koopmanshuis uit den
tüd van Hendrik de Keyser. Alleen de top is
op nuchtere wijze vernieuwd, zonder dat aan
het karakter van het geheel ernstig afbreuk
werd gedaan
Nog allee in ouden etaat
Zooals bekend werd, kort na de sluiting, in
het kerkje gevestigd het Museum Amstelkring,
dat het voor Katholiek Amsterdam en geheel
Roomsch Nederland zoo waardevol interieur
zorgvuldig heeft geconserveerd en aangevuld
Op de benedenverdieping liggen de vroegere
hal en woonvertrekken. Op de bovenverdie
ping bevindt zich de oude kerk. De zoldering
van enkele verdiepingen werd eenvoudig door
geslagen en de uitgespaarde bovenverdiepingen,
dienden als gaanderijen. Men vindt er het
schildert) van den laatsten pastoor der Oude
Kerk, Jacob Buyck, bekend uit de dagen der
alteratie. Verder tal van curiositeiten; hoe het
SPreekstoeltje op vernuftige wijze aan het oog
ton worden onttrokken, als de schout en zUn
rakkers plotseling kwamen opdagen; een zil
veren doosje met gewüde aarde, welke bU het
begraven der katholieke dooden op de stads
kerkhoven heimeUJk werd uitgestrooid enz.
Met zUn vele kleine vertrekjes, draaltrappen
en verborgen gangen, waarlangs de dlenst-
De ministers Gelissen en Deckers,
vergezeld van de heeren Lamping,
directeur van de handelsaccoorden en
Peters, secretaris van den minister
van Landbouw en Visscherü, zjjn
Dinsdag om 6.51 uur uit Den Haag
vertrokken, om via Hamburg naar
Scandinavië te reizen.
Naar men weet geschiedt deze reis
ter bevordering van het handelsver
keer tusschen Nederland en de
Scandinavische staten.
Een brutale overval met roof had plaats op
den Hoofdweg in de gemeente Capelle aan den
Usel.
Op dien weg reed een 33-jarige broodbezorv
ger H. Karreman uit Capelle a. d. IJsel op
een driewielige bakfiets. De man was op weg
naar zün 'klanten om brood te bezorgen. Op
een gedeelte van den weg, waar het vrij don
ker was, haalde een tot nu toe onbekend ge
bleven man, op een onverlicht rijwiel
ten, hem in. De onbekende maakte een praatje
over het weer en verzocht daarna den bakker
hem een halfje wittebrobd te leveren. Toen
de bakker zün voertuig tot stilstand had ge
bracht, aldus meldt het Handelsblad, gaf de
man hem met een zwaar voorwerp een klap op
het hoofd. De bakker viel bewusteloos op den
weg.
•j-’w eze redeneerlng is zeer wel te ver-
Idedigen en kan ten volle aange-
wend worden tegen de verwijten,
welke andersdenkenden, onder wie ook
vele zeer humane liberalen, heden ten
dage nog meenen te mogen richten tegen
de Katholieke Kerk vanwege de wreed
heden, welke door de Spaansche Inqui
sitie eeuwen geleden tegen ware of ver
meende ketters heeten te zijn gepleegd.
Nog altijd doen bij de bestrijders van het
Katholicisme en de Katholieke Kerk de
inderdaad gruwelijke inquisitie-verhalen
opgeld ten bewijze van den waren en
verwerpelijken aard van het Katholicis
me en de Kerk. Welnu, de rechtspraak
en het optreden van de Spaansche In
quisiteurs in hun tijd sloten volkomen
aan bij de wereldlijke gerechtelijke fol
ter- en executie-practijken dier dagen,
en dienen dus binnen dat tijdskader
beschouwd en beoordeeld te worden.
Bovendien speelde bij de Spaansche In
quisitie de eigen Spaansche volksaard
een gewichtige rol en hoe die aard tot
op den dag van vandaag maar weinig
veranderd is, bewijzen de gruwelen, wel
ke dagelijks aan weerskanten in den
huldigen burgeroorlog worden bedreven.
De Spaansche Inquisitie is niet een
uiting van een speciaal Kerkelijke wreed
heid geweest. De Kerkelijke Inquisiteurs
velden slechts vonnissen, welke door de
burgerlijke' autoriteiten overeenkomstig
de wetten en practijken des lands wer
den voltrokken. In vroeger eeuwen heb
ben allerlei soorten van menschen, on
verschillig tot welke gezindte zij behoor
den, daden gepleegd, welke door ons als
gruwelijk en «fgrijzenwekkend - worden
gevoeld. De gebroeders de Wit, de mar
telaren van Gorkum, om maar bij ons
eigen land te blijven, zijn waarlijk óók
niet zachtzinnig behandeld. Evenmin als
wij twintigste-eeuwsche Nederlanders
een eereschuld zouden hebben tegen
over twintigste eeuwsche inboorlingen,
nazaten van da door- Coen onderworpen
inheemsche bevolking, evenmin heeft de
Katholieke Kerk .vanwege de Spaansche
Inquisitie een eereschuld tegenover het
Spaansche volk, dat trouwens op dit
oogenblik in wreedheid en gruwelijkheid
de ergste Inquisitie-verhalen zóózeer
overtreft, dat deze verhalen zachtzinnige
sprookjes schijnen uit een ouden tijd,
die zoo niet goed dan toch beter was dan
de onze-
Coen's hardhandigheid had ten doel
het gezag van de Neerlanden In de ver
overde koloniale gebieden te vestigen,
de Spaansche Inquisitie meende op haar
manier voor de rechten van God en voor
het handhaven van de eenige eeuwige
waarheid te strijden. Indien de bedoeling
de waarde van een daad bepaalt, ver
dienen de Inquisiteurs meer clementie
dan Jan Pieterszoon Coen. Alle anti
papisten, die tot in den treure Inquisitie-
verhalen oprakelen om de Katholieke
Kerk afbreuk te doen, mogen dit
voortaan goed voor oogen houden.
n
d
n
t
!T
n
6
