ONS BLAD
„Madrid zal vallen”
zegt
generaal Franco
I
heden
ver-
Groote brand te
Batavia
Dame levend
brand
Herzjening der
Grondwet
De kwestie der
vrijwilligers
Het nieuws
t
en
van
I
DE BAROMETER
Het Kieler kanaal
gesloten
De toestand in
China
Een opstand in
Honduras
I
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
HM. DE KONINGIN IN IGLS
AANGEKOMEN
SNEL TREIN IN BRAND
GEVLOGEN
I
'7EREENIGDE KATHOLIEKE PERS
£N-
ieh
I
Het nieawe*Spanje zal
n weg
4
«i
Het lersche vrhagstuk
Brandstoffennood in
België
De ziekte van den Paus
Eucharistisch Congres
- te Manilla
Eigenaar van eethuis in
arrest
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
eep vrijland zijn
Op den berucht,
Ede-Arnhe
j;
jl
fi
Aan de fronten vallen
slechts Spanjaarden
MAANDAG 18 JANUARI 1937
t
-i
H. M. de Koningin in Igls aangekomen.
Doodelijk vliegongeval b|j Nootdorp.
179 en Sch. 68.
Groote brand te Batavia.
I
O
doorvaart vragen
Kieler
I
lie
gewonden
T
Te Londen acht men, yolgens Reuter, boven-
Geruchten houden hardnekkig aan
i
we-
ZOU-
Hoogwaardige Excellentie,
„WU
ra v-Bfct 7494
Stand
heer
niet
n
93
54
77
l
l
Het communisme moet
Spanje uit
In Amerika is voor meisjes van 18 tot 25 jaar arbeidsdienst georganiseerd,
onder leiding van het Civilian Conservation Corps. Het werk bestaat hoofdzakeUjk
uit allerlei huishoudelijke bezigheden
Vreemde oorlogsschepen moeten
langs diplomatieken weg
ren, die een doeltreffende controle giogeljjk
zal maken.
De eerste der tien nieuwe Duitsche tor pedojagers. ,2 1 Leberecht Maass", metende 1625 ton,'- is Dondfrdag te Kiel te
water gelaten
Dinsdag 26 Januari in de
Tweede Kamer
brandenden wagen te verlaten, hoewel
ernstige beenbreuken hadden bekomen.
Dankschrijven aan den
Internuntius
Na de opheffing van de rontróle over de Dsit-
sche waterwegen wordt het Kieler Kanaal voor
vreemde oorlogsschepen gesloten.
vist
met
net
27
163
94
100
89
35
■S!
e
e
4
h
t
0
r
t
I
t
i
Willen de opstandelingen in Sjensi
onderhandelen?
107
46
d
rt
d
het
i de
den
Bel,
«en.
Ga-
en
irby
ojn.
irty
iten
was
41-
ich-
Met
163
ipi-
63
77
70
68
83
73
01
M
De Fransche regeering zal de door het parle
ment goedgekeurde maatregelen zonder verwal
in toepassing te brengen, op voor waar de, dat
de andere betrokken regeeringen van haar kant
dezelfde verplichtingen op zich nemen, die dan
tegelijkertijd in toepassing moeten worden ge
bracht.
Indien eenmaal tot een verbodsbepaling beslo
ten is, moet deze toegepast worden, zonder de
instelling van een volledig stelsel van contróle
op het zenden van oorlogsmaterleel naar Span
je af te wachten.
Wijzigt de evacuatie van de burgerbevol
king van Madrid tfw plannen ten aanzien van
de verovering van de stad?
Er verandert niets. Madrid Al vallen,
locals wjj het hebben voorzien. Na de over
winningen van Illescas, Naval Carnero en
de aankomst van onse troepen bü Cara-
banchel, vu bet een misdaad van de roo-«
den, verstaat ge, Madrid niet te verlaten.
De Tweede Kamer zal Dinsdag 26 Januari aan
vangen met de behandeling van de Grondwets
herziening.
KANTON, 18 Jan. (Reuter). De sneltrein
tusschen Kanton en Kowloen Is nabij het
station Sji Ten in brand gevlogen.
Meer dan veertig reizigers zUn gedood of
gewond, hetou door brandwonden, hetzij
doordat zij uit den rijdenden trein spron
gen.
VATICAANSTAD, 16 Jan. (Stefanl). In wel
ingelichte kringen verluidt, dat de H. Vader
op 7 Februari, den dag van de sluiting van
het Eucharistisch Congres te Manilla voor de
radio Zijn Zegen zal uitspreken over de deel
nemers pan het congres. Z. H. zal daaraan
eenige woorden doen voorafgaan.
zullen den oorlog „milltalrement" win
nen,” zoo zelde hjj. »Ik seg u niet, dat hij in
MOSKOU, 18 Jan. (Tass). De Russische
volkscommissaris van Buitenlandsche "'Za
ken, Litwinof, heeft den Britschen ambas
sadeur te Moskou het antwoord der Sov-
jet-regeerlng op de Engelsche nota Inzake
de Bpaansche vrUwilllgerskwestie overhan
digd.
LONDEN. 16 Jan. (Havas) De correspon
dent van de „Times" te Dublin \neldt, dat De
Valera zijn politieke loopbaan hoopt te bekro
nen met de totstandbrenging van de eenheid
In Ierland. Men vreest, dat dit feit een onover
komelijke hinderpaal zal zijn voor de totstand
koming van een werkelijke overeenkomst tus
schen de beide landen, maar, aldus voegt de
correspondent hier aan toe. bij gebrek aan een
volledig, definitief accoord zal een compromis
welkom zjjn, daar men vreest, dat, indien een
Europepsch conflict binnenkort zou losbarsten
de lersche Vrijstaat om zoo te zeggen zonder
bescherming zou zijn.
Op grond van deze overwegingen acht de
Sovjet-regeering, ofschoon zij ook thans
niet zal overgaan tot het zenden van vrij
willigers, het van geen nut, den weg van
eenzijdige maatregelen te bewandelen.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor builen Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
u
Frankrijk behoudt zich het recht
voor de aangegane verplich
ting op te zeggen
Volgens de Daily Telegraph hebben Musso
lini en Ooering algeheele overeenstemming
bereikt omtrent de Italiaansche en Duitsche
antwoorden op de Engelsche nota in zake de
vrijwilligers in Spanje. In principe zullen bel
de regeeringen het Engelsche voorstel aanvaar
den, om buitenlanders te verbieden zich naar
Spanje te begeven. Maar zij zullen eveneens
den nadruk leggen op de noodzakelijkheid
eener algemeene non-lntervbntle. De .mogelijk
heid bestaat zelfs, dat zjj maatregelen zullen
voorstellen voor de onmlddellljke repatrlee-
ring van alle vrijwilligers, die thans aan een
van belde zijden in Spanje suilden.
Volgens de reeds opgedane ervaringen echter,
Is het alleszins duidelijk, dat het gevaar be
staat, dat verbodsbepalingen, zoolang niet een
contrólestelsel tot stand Is gekomen, haar doel
zullen missen. Onder deze omstandigheden zal
de toepassing er van slechts In voorloopigen zin
overwogen kunnen worden.
Ook toegesnelde omwonenden moesten hul
peloos toezien. Het stoffelijk overschot van de
zoo tragisch om het leven gekpmen vrouw werd
ter plaatse gekist en vervolgens naar' het lij
kenhuis te Ede overgebracht. De beide andere
inzittenden werden per ziekenauto naar het
gemeente-zlekenhufc te Arnhem vervoerd en
aldaar ter verpleging opgenomen. Bij Informa
tie vernamen wU..dat hun toestand geen reden
tot ongerustheid baart.
Kort na het ongeval verscheen de subst. ot-
ficler van Justitie te Arnhem, mr J. E. Baron
JSpeyart van Woerden ter plaatse en stelde een
onderzoek In. Ook de commandant der Mare
chaussee, de RUksverkeerspolltle en de Com
missaris van Politie te' Ede waren spoedig op
de plaats van het ongeval aanwezig.
Auto tegen boomen gebotst en
in brand geraakt
Indien binnen redelijken tjjd de onmoge
lijkheid zal zijn gebleken, met algemeen
goedvinden een doeltreffend contrölestelsel
toe te passen, aal de Fransche regeering zich
volkomen vrij achten, hetzij om de aange
gane Verplichtingen op te zeggen, hetzij om.
ondanks de ondervonden moeilijkheden, een
Internationale samenwerking te organisee-
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt' hierover
als volgt: Na opheffing van de in het Verdrag
van Versailles vastgestelde contróle over de
Duitsche waterwegen, heeft het hoofdcomman
do der oorlogsmarine de volgende nieuwe lezing
gegeven aan de bepaling over de doorvaart van
buitenlandsche oorlogsschepen door het Kieler
Kanaal:
„Oorlogsschepen van vreemde mogendheden
mogen slechts na vooraf langs diplomatieken
weg verkregen toestemming door het Kelzer-
Wilhelm kanaal varen."
In dit antwoord wordt er o.% op gewezen,
dat de Sovjet-regeering op 29 December zelde
in te stemmen met het denkbeeld, dat de be
trokken mogendheden een overeenkomst zou
den sluiten, waarbij het zenden van vrUwllll-
Spanje verboden wordt en een doel-
Dlt
het
SJANGHAI, 18 Jan. (Havas) Het gerucht
gaat, dat de opstandelingen in Sjensi bereid
zijn zich voorlooplg te onderwerpen en hun
eischen voor te leggen aan de vergadering der
centrale comités van de Kwo Min Tang, welke
half Februari bijeen zal komen.
De Tweede Kamer is thans bijeen
geroepen in openbare vergadering
tegen Dinsdag 26 Januari.
Na het trekken der afdeelingen
staat een regeling van werkzaamhe
den op de agenda. Wat dit laatste
punt betreft, zal de voorzitter aan de
Kamer voorstellen, in deze vergade
ring een aanvang te maken met de
beraadslaging over de wetsontwer
pen in zake herziening van de Grond-
Het ministerie vai^Buitenlandsche Zaken
heeft Zondag den tekst van de Fransche
antwoordnota op de Britsche uitnoodiging
tot staking van het zenden van vrijwilligers
naar Spanje, gepubliceerd.
MEXICO, 16 Jan. (DNB). Uit Salvador ko
men geruchten over het uitbreken van een
opstand in Honduras. De opstandelingen zou
den Ciudad Trujillo hebben bezet. Ofschoon
deze geruchten nog geenerlel bevestiging heb
ben gekregen, blijven zy toch hardnekkig de
ronde doen. De opstandelingen zouden over
zee wapenen hebben gekregen. In politieke
kringen hier is men van meening, dat de ge
ruchten voorlooplg met alle voorbehoud moe
ten worden opgevat.
BATAVIA. 16 Jan. (Aneta) Een fel
ultslaande brand in het marktcentrum
^»asar Senen legde In den afgeloopen nacht
een complex toko's en woningen van nering—
doenden in de asch.
De oorzaak is gelegen In het onvoorzichtig
met vuur omgaan In een keuken van een
Warong Nassl. een soort van eethuis. De
eigenaar van deze warong. Tan Boen Glok,
is in preventieve hechtenis gesteld.
Van de seven tot den grond toe afge
brande huisje? zijn er slechts twee tegen
schade verzekerd.
Meer dan 40 dooden en
Zondagmorgen omstreeks elf uur hééft
nabij de uitspanning „De planken Wambuis"
aan den straatweg tusschen Ede en Arnhem
een- ernstig auto-ongeluk plaats gegrepen,
waarbij een dame levend verbrandde.
Merkwaardigerwijze is het aantal Duitsche
burgers In deze streken nooK zoo gering ge
weest als op dit oogenbllk. Het constateeren
van het feit, dat het aantal valsche geruchten
toeneemt, is verontrustend, omdat het bewijst,
hoezeer de zenuwen van Europa gespannen
zijn, dat het een oogenbllk geloof kon slaan
aan een dergelijke fabel.
Wij hebben reeds een reeks maatregelen ge
nomen met betrekking tot de werkloosheid, hy
giëne. woningbouw en openbare gezondheid.
WU hebben de vakorganisatie op gang gebracht,
die later In de corporatie zal opgaan.
Een laatste vraag: Hoe zullen de verhou
dingen tot het buitenland zijn?
Wü hebben niemand Iets te vragen. WU
zullen zoo spoedig mogelyk hartelUke betrek
kingen trachten aan te knoopen met alle lan
den, zonder uitzondering. WU zullen echter
met name het oog gericht houden op fie landen
van Spaansch-Amerika. Het is In de verster
king dezer vriendschapsbanden dat men voor-
namelUk den_ zin moet zoeken der woorden die
het volk van geestdrift vervullen: „Een
Spaansch imperialisme".
Naar de meening der Sovjet-regeering
den eenzUdlge verbodsbepalingen door een deel
der landen, <ïle In de Londensche commissie
vertegenwoordigd zUn niet alleen niet aan het
doel, beantwoorden, doch ook neerkomen op
Inmenging ten gunste der rechtschen. Moskou
herinnert er aan, dat de nationalisten hun
prlnclpieele toestemming niet hebben verleend
tok hut Instellen van contróle, noch duidelUk
hun goedkeuring hebben gehecht aan staking
van het zenden van troepen onder den naam
van vrijwilligers naar Spanje.
ZUne Hoogwaardige Excellentie Mgr. Paolo
Giobbe, de Apostolische. Internuntius te Den
Haag, ontving uit Vaticaanstad het volgende
op 10 Januari gedateerd schrUven:
gers naar
treffend contróle-stelsel te organiseeren.
document is een afdoend antwoord op
voorstel der Britsche regeering.
Een complex toko's en woningen
x in de asch gelegd
Daarmede werden wU voor een vreeselUk
dilemma geplaatst: x>ns meester te maken van
de stad en haar te vernietigen en den dood
te veroorzaken van tallooze onschuldigen of
wel: den oorlog naar elders te verplaatsen. WU
hebben een andere oplossing gevonden: wU
zullen Madrid nemen en de stad niet vernie
tigen.
De leiders van de provincie Kwangsl, de ge
neraals ,14 Tsoen Jen en Pal Tsjoeng Si en de
paciflcatle-commlssaris voor Tse Tsjoean, gene
raal Lln Slang hebben de regeering telegrafisch
medegedeeld, dat zU het niet eens zjjn met den
voortdurenden druk van de regeeringstroepen
op Sianfoe. ZU vreezen, dat in geval van een
burgeroorlog de troepen van Tsjang Soe Llang
en Jang Hoe Tsjeng over zouden kunnen gaan
tot een wanhopige actie, waarvan de vUanden
van China zouden profiteeren. ZU dringen er
derhalve op aan, dat het conflict langs vreed-
zamen weg wordt geregeld.
Verder wUzen zU op het nut van een terug
keer van Tsjang Kal Sjek naar Nanking, waar
hU de leiding van geheel China weer op zich
kan nemen voor het algemeen welzUn van net
land.
Volgens uit Sjanghai ontvangen berichten
worden In Sianfoe dertig Britsche onderdanen
door de communisten als gUzelaars tegen lucht
aanvallen vastgehouden.
BRUSSEL. 18 Januari (tfavas). Het blad
„Demlère Heure” maakt bekend, dat de Bel
gische regeering besloten heeft, alle invoercon
tingenten voor buitenlandsche steenkool op te
heffen, in verband met de schaarschte aan
brandstoffen In België.
Duitschland en Italië, elk naar eigen Inzicht,
voeren een zelfden strUd; dat Is het geheele
geheim van hun sympathie ten opzichte van
ons streven. Indien het dan waar mag zUn,
dat onze legers profiteeren van den steun van
een klein aantal buitenlandsche technici, het
zUn Spanjaarden en Spaansche onderdanen, die
aan de fronten vallen. Met uitzondering van
de vreemdelingen, die regelmatig In ons legioen
dienst nemen, zUn het Spanjaarden, die ster
ven voor hun God en vaderland.
,^an onzen kant”, ging Franco voort, „wor
den zU, die strUden, niet in het buitenland
•angeworven, dank zU hoogen premies, die be
taald worden met goud, dat uit ^e schatkist
gestolen werd. Ondanks epn zekere dipkynatie
ziet de opinie der wereld dit duidelUk in en
.begint zU ons recht te doen wedervaren. Zelfs
in Frankrijk en Engeland, waar de Komintern
het meest actief is, bemerkt men het commu
nistisch gevaar. Volgens mU accentueert dit
gevaar zich vooral in de koloniën dezer beide
landen. Ik zou geen ongeluksprofeet willen
zUn, doch FrankrUk en Engeland, met welke
landen wU steeds vriendschappelUke betrek
kingen hebben gehad, waken wél over hun be
zittingen: zu worden bedreigd.”
Men hoopt derhalve, dat met Groot-Brittan-
nlë een overeenkomst zal tot stand komen over
de nationale verdediging, welke de basis zal
kunnen vormen voor een algemeene regeling
tusschen de beide landen.
H. M. Koningin Wilhelmina is Za
terdag met haar gevolg aangekomen
te Igls nabij Innsbruck in Oosten-
rijksch Tirol, alwaar zij eenige
ken zal verblijven.
Het is de eerste maal in de wereldgeschiede
nis, dat een aanvaller een wUk aanwUst, waar
de non-combattanten geïsoleerd zullen zUn. In
dien vrouwen en kinderen zUn gedood, staan
de moordenaars tegenover ons, want In deze
wUk is nog nimmer een bom terechtgekomen.
Franco kwam vervolgens op tegen de ver
spreide berichten, dat de nationalisten lederen
soldaat, dien zU gevangen nemen, zouden doo
den.
De roofoverval te Capelle a. d. IJsel blijkt ge
fingeerd te zjjn.
Uitspraken van den Raad voor de Scheepvaart
in sake de rampen met de^Sch.
Bijzonderheden over de inrichting van het Prtn-
seljjk jacht.
Hierop antwoordde Franco: „Er zijn
geen Duitsche soldaten in Spaansch Ma
rokko. Ik dementeer formeel de berichten
omtrent de vermeende ontscheping van
Duitsche troepen of vrijwilligers in onze
bezittingen in Noord-Afrika.
In Engeland vreest men voor het streven van De
Velera naar de eenheid in Ierland, vooral met
het oog op een dreigend Europeesch conflict.
Volgens Li Tsjen Lioe is de spanning tusschen
Nanking en Sianfoe verminderd.
In Honduras zou een opstand zjjn uitgebroken.
De 45-jarige echtgenoote van den
KShrer geraakte bewusteloos en kon
bytyds uit den wagen komen, zoodat zU le
vend verbrandde. De heer J. Kalf uit Haar
lem, die kort achter den verongelukten wa
gen reed, deed nog een vergeefsche poging
om haar te redden.
een week of zes maanden zal zUn gewonnen,
maar hU zal gewonnen worden."
En het nieuwe Spanje?
Met groote snelheid, naar schatting ongev^r
honderd kilometer, naderde van uit de richting
Ede een auto bestuurd door den heer Kefirer
uit Zeist, die op weg was paar Duitschland. In
den wagen zaten ook zUn vrouw en een vriend,
de Duitscher v. d. Heuvel. BI), planken Wam
buis gekomen slipte de auto ten gevolge van dc
Ijzelvorming op het wegf^Raen botste in volle
vaart tegen een der langs’^m weg staande boo
men. De gevolgen waren verschrikkelUk, daar
de auto door deze botsing In brand vloog. De
heer Kehrer efi ztjn vitend staagtMi* er 1H den
beiden
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD-ïës^
Bij contract, sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
vermeld besluit eenvoudig het natuurlUke ge
volg van de opzegging der contróle over de
Duitsche waterwegen, zoodat men hieraan geen
beteekenis behoeft te hechten.
(BU het Verdrag van Versailles werd het
Keizer-Wilhelm kanaal, later genoemd Kieler
Kanal, tot een internationalen waterweg ver
klaard, waarop de doortocht vrU was zoowel
voor koopvaardUschepen als oorlogsschepen
van alle landen).
Het nieuwe Spanje zal in de eerste plaats
een vry Spanje zyn. Men verdenkt ons er
in het buitenland van, de sociale kwestie
te zulleh verwaarloozen, men behandelt
ons als vUanden van het vote. Dat Is on
juist. WU zullen den klassenstrUd onder
drukken. doch wU zullen aan den arbeid
waardigheid en vrUheid geven, wU zullen
met het volk zün tegen de slechte ryken.
De opperbevelhebber der nationa
listen over het heden en de
toekoryst van zyn
vaderland
De opperbevelhebber ontving mU op zijn bu
reau, dat is Ingerjcht in een vertrek van het
BisschoppelUk paleis. Generaal Mola, de be
velhebber van het NoordelUk leger, verliet juist
het bureau. Tóen Ik binnentrad, ontving ge
neraal Franco ml) glimlachend en met uitge
strekte hand: „Ik sta geheel te uwer beschik
king".
Ik bracht het gesprek op de beroering, die
de berichten omtrent het ontschepen van
Duitsche troepen in Marokko in de wereld
heeft verwekt.
Het volgende punt, dat Ik aanroerde, was
het internationale karakter van den oorlog.
Franco onderbsak mU daarby en zelde: „WU
hebben dat internationale karakter niet ge
wild. Wjj stryden en zullen strUden tot de uit-
eindeiyke overwinning behaald Is, uitsluitend
om de slechte invloeden van het communisme
van onzen bodem te verdryven. WU willen en
zullen ons land bevrüden uit den greep van
een Ideologie, die ons op alle punten vreemd
ia Slechts dat wenschen wU en slechts daar
voor strUden wjj. WU wenschen ons land slechts
herstel te brengen door de vernietiging van
het communisme.-
BERLIJN, 16 Jan. (Reuter.) Het
kanaal zal voortaan voor vreemde oor
logsschepen gesloten zUn. Een verlof om
het te bevaren zal langs diplomatieken weg
verkregen moeten worden. De betrokken
mogendheden zün van dezen maatregel
reeds op de hoogte gesteld.
SALAMANCA, 18 Jan. (Havas).
Geaeraal Franco heeft in het groote
hoofdkwartier der nationalistische
strijdkrachten een speciaL^^ verslag
gever van Havas ontvangen, die om
trent dit bezoek en het daaruit
voortvloeiend interview het volgen
de verslag uitbracht:
De Heilige Vader Is Uw Hoogwaardigste
Excellentie, den autoriteiten en allen geloo-
vlgen der edele Nederlandsche natie by-
zonder dankbaar voor het hartelyk gemeen
schappelijk medeleven in zorg voor zUn
kostbaar welzUn.
Voor de vurige gebeden, met zulk een ver
heven Ijver gericht tot den Heer, vraagt
ZUne Heiligheid aan den Gever van alle
goeds een waardige beloonlng; en met het
vurig verlangen, da^^ttszoodanlge klnder-
lljke^arlffillkLlUlJfeid voosden Vader dfer
Christenheld moge voortdureK schenkt HIJ
allen van ganscher harte Zijn zegen.
Met gevoelens van oprechte en bUsondere
hoogachting verbluf Ik van Uwe Hoogwaar-
digste"ExceUentie de dienaar
'SI
e-
