zegt
generaal Franco
1
„Madrid zal vallen”
I
heden
Het nieuws
ver-
Herziening der
Grondwet
Dame levend
brand
Groote brand te
Batavia
De kwestie der
vrijwilligers
van
Het Kieler kanaal
gesloten
HM. DE KONINGIN IN IGLS
AANGEKOMEN
DE BAROMETER
Een opstand in
Honduras
De toestand in
China
SNEL TREIN IN BRAND
GEVLOGEN
een orij land zijn
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het nieawe Spanje zal
A
gewonden
Het lersche vraagstuk
Geruchten houden hardnekkig aan
4
Brandstoffennood in
België.
Nt\\\\\\\\UUIII IIII///Z////////Z
I
Aan de fronten vallen
slechts Spanjaarden
Willen de opstandelingen in S jensi
onderhandelen?
Eucharistisch Congres
te Manilla
Dinudag 26 Januari in de
Tweede Kamer
Op den beruchten weg
Ede-Arnhem
Dankschrijven aan den
Internuntius
Eigenaar van eethuis in
arrest
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het communisme moet
Spanje uit
Een complex toko’s en woningen
in de asch gelegd
De’ziekte van den Paus
Vreemde oorlogsschepen moeten
langs diplomatieken weg
doorvaart vragen
De opperbevelhebber der nationa
listen over het heden en de
toekomst van zyn
vaderland
MAANDAG 18 JANUARI 1937
Frankryk behoudt zich het recht
voor de aangegane verplich
ting op te zeggen
Auto tegen boomen gebotst en
in brand geraakt
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55 c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Meer dan 40 dooden en
DERTIGSTE JAARGANG
No. 91
it
ft
I
I
In Honduras sou een opstand zijn uitgebroken.
H. M. de Koningin in Igls aangekomen.
Groote brand te Batavia.
als
O O
Kieler
oor-
in
Te Londen acht men, volgens Reuter, boven
wet.
we-
Hoogvaardige Excellentie,
den.
„Wtf
9 nr v.
8
1
le
I
s
In Amerika is voor meisjes van 16 tot 25 jaar arbeidsdienst georganiseerd,
onder leiding van het Civilian Conservation Corps. Het werk bestaat hoofdzakelijk
uit allerlei huishoudelijke bezigheden
ren, die een doeltreffende controle mogeljjk
zal maken.
De eerste der tien nieuwe Duitsche torpedojagers, ,Z 1 Leberecht Maass", metende 1625 ton, is Donderdag te Kiel te
water gelaten
H. M. Koningin Wilhelmina ia Za
terdag met haar gevolg aangekomen
te Igls nabij Innsbruck in Oosten-
rjjkech Tirol, alwaar zü eenige
ken zal verblijven.
Uitspraken van den Raad voor de Scheepvaart
in sake de rampen met de Sch. 179 en Seh. 68.
Na de opheffing van de contróle over de Dait-
sche waterwegen wordt het Kieler Kanaal voor
vreemde oorlogsschepen gesloten.
a
In Engeland vreest men voor het streven van De
Vetera naar de eenheid in Ierland, vooral met
het oog op een dreigend Europeesch conflict.
de
►ver
Doodrljjk vliegongeval b(j Nootdorp.
De roofoverval te Cppelle a. d. IJsel Mjjkt ge
fingeerd te zijn.
Bijzonderheden over de inrichting van het Prin-
vljjk jacht.
Merkwaardigerwijze is het aantal Duitsche
burgers in deze streken nooit zoo gering ge
weest als op dit oogenbllk. Het constateeren
van het feit, dat het aantal valsche geruchten
toeneemt, is verontrustend, omdat het bewijst,
hoezeer de zenuwen van Europa gespannen
«Dn, dat het een oogenbllk geloof kon slaan
aan een dergelijke fabel.
zullen den oorlog jnllitalrement” win
nen.’’ zoo zeide hIJ. „Ik zeg u niet, dat bjj In
Volgens de Daily Telegraph hebben Musso
lini en Goering algeheele overeenstemming
bereikt omtrent de ItaliaanscHe en Duitsche
antwoorden op de Engelsche nota in zake de
vrijwilligers in Spanje. In principe zullen bel
de regeerlngen het Engelsche voorstel aanvaar
den, om buitenlanders te verbieden zich naar
Spanje te begeven. Maar zij zullen eveneens
den nadruk leggen op de noodzakelijkheid
eener algemeene non-interventie. De mogelijk
heid bestaat zelfs, dat zjj maatregelen zullen
voorstellen voor de onmiddelljjke repatriee-
ring van alle vrijwilligers, die thans aan een
van belde zijden in Spanje strijden.
De Fransche regeerlng zal de door het parle
ment goedgekeurde maatregelen zonder verwijl
in toepassing te brengen, op voorwaarde, dat
de andere betrokken regeerlngen van haar kant
dezelfde verplichtingen op zich nemen, die dan
tegelijkertijd in toepassing moeten worden ge
bracht.
Indien eenmaal tot een verbodsbepaling beslo
ten is, moet deze toegepast worden, zonder de
Instelling van een volledig stelsel van contróle
op het zenden van oorlogsmaterieel naar Span
je af te wachten.
MEXICO. 16 Jan (DNB). Uit Salvador ko
men geruchten over het uitbreken van een
opstand in Honduras. De opstandelingen zou
den Ciudad Trujillo hebben bezet. Ofschoon
deze geruchten nog geenerlei bevestiging heb
ben gekregen, blijven zjj toch hardnekkjf
ronde doen. De opstandelingen zouden An
zee wapenen hebben gekregen. In politieke
kringen hier is men van meenlng, dat de ge
ruchten voorlooplg met alle voorbehoud moe
ten worden opgevat.
Wjjzlgt de evgpuatle van de burgerbevol
king van Madrid ifw plannen ten aanzien van
de verovering van de stad?
De opperbevelhebber ontving mjj op zijn bu
reau, dat is ingeridht in een vertrek van het
Bisschoppelijk paleis. Generaal Mola, de be
velhebber van het Noordelijk leger, verliet juist
het bureau. Toen ik binnentrad, ontving ge
neraal Franco mij glimlachend en met uitge
strekte hand: „Ik sta geheel te uwer beschik
king”.
Ik bracht het gesprek op de
de berichten omtrent het o
Duitsche troepen in Marokko 1
heeft verwekt.
KANTON, 18 Jan. (Reuter). De sneltrein
tusschen Kanton en Kowloen is nabij het
station Sjl Ten in brand gevlogen.
Meer dan veertig reizigers zijn gedood of
gewond, hetoü door brandwonden, hetzij
doordat zij uit den rijdenden trein apron.
De Tweede Kamer zal Dinsdag 26 Januari aan
vangen met de behandeling van de Grondwets
herziening.
Er verandert niets. Madrid aal vallen,
sooals wij het hebben vooralen. Na de over
winningen van lllescas. Naval Camero en
de aankomst van onse troepen bij Cara-
banchel, was het een misdaad van de roe
den, verstaat ge, Madrid niet te verlaten.
In dit antwoord wordt er om. op geweren,
dat de Sovjet-regeering op 29 December zeide
In te stemmen met het denkbeeld, dat de be
trokken mogendheden een overeenkomst zou
den sluiten, waarbij het zenden van vrjjwllll-
Spanje verboden wordt en een doel-
Dlt
het
De Heilige Vader is Uw Hoogwaardigste
Excellentie, den autoriteiten en allen geloo-
vlgen der edele Nederlandsche natie bij
zonder dankbaar voor het hartelijk gemeen
schappelijk medeleven in zorg voor zijn
kostbaar welzijn.
Voor de vurige gebeden, met zulk een ver
heven ijver gericht tot den Heer, vraagt
Zijne Heiligheid aan den Gever van alle
goeds een waardige bekxming; en met het
vurig verlangen, dat een zoodanige kinder
lijke aanhankelijkheid voor den Vader der
Christenheld moge voortduren, schenkt HU
allen van ganscher harte Zijn zegen.
Met gevoelens van oprechte en byzondere
hoogachting verblijf ik van Uwe Hoogwaar
digste Excellentie de dienaar
VATICAANSTAD, 18 Jan. (Stefani). In wel
ingelichte kringen verluidt, dat de H. Vader
op 7 Februari, den dag van de sluiting van
het Eucharistisch Congres te Manilla voor de
radio Zijn Zegen aal uitspreken over de deel
nemen aan het congres. Z. H. zal «iaaraan
eenige woorden doen voorafgaan.
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr. Paolo
Giobbe, de Apostolische Internuntius te Den
Haag, ontving uit Vaticaanstad het volgende
op 10 Januari gedateerd schrijven:
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
LONDEN, 16 Jan. (Havas) De correspon
dent van de „Times'’ te Dublin meldt, dat De
Valera zijn politieke loopbaan hoopt te bekro
nen met de totstandbrenging van de eenheid
in Ierland. Men vreest, dat dit feit een onover
komelijke hinderpaal zal zijn voor de totstand-
tkomlng van een werkelijke overeenkomst tus
schen de belde landen, maar, aldus voegt de
correspondent hier aan toe, bij gebrek aan een
volledig, definitief accoord zal een compromis
welkom zijn, daar men vreest, dat, indien een
Europeesch conflict binnenkort zou losbarsten
de lersche Vrijstaat om zoo te aeggen zonder
bescherming zou zijn.
Op grond van deze overwegingen acht de
Sovjet-regeering. ofschoon zij ook thans
niet zal overgaan tot het zenden van vrij
willigers. het van geen nut,' den weg van
eenzijdige maatregelen te bewandelen.
MOSKOU, 18 Jan. (Tassl. De Russische
volkscommissaris van Bultenlandsche Za
ken, Litwlnof, heeft den Brltschen ambas
sadeur te Moskou het antwoord der Sov
jet-regeering op de Engelsche nota Inzake
de Spaansche vrjjwllllgerskwestie overhan
digd.
Volgens de reeds opgedane ervaringen echter,
is het alleszins duidelijk, dat het gevaar be
staat, dat verbodsbepalingen, zoolang niet een
contrölestelsel tot stand Is gekomen, haar doel
zullen missen. Onder deze omstandigheden zal
de toepassing er van slechts In voorloopigen zin
overwogen kunnen worden.
gers naar
treffend contróle-stelsel te organlseeren.
document is een afdoend antwoord op
voorstel der Brltsche regeerlng.
Indien binnen redelijken tijd de onmoge
lijkheid zal zijn gebleken, met algemeen
goedvinden een doeltreffend contröleztelzel
toe te passen, zal de Fransche regeerlng zteh
volkomen vrij achten, hetejj om de aange
gane verplichtingen ep te zeggen. hetzij om.
ondanks de ondervonden moeilijkheden, een
lateraztionalz samenwerking te srge nis «Wi
llet ministerie van Bultenlandsche Zaken
heeft Zondag den tekst van de Fransche
antwoordnota op de Brltsche aitnoodlging
tot staking van het zenden van vrijwilligers
naar Spanje, gepubliceerd.
SJANGHAI, 18 Jan. (Havas) Het gerucht
gaat, dat de opstandelingen in Sjensl bereid
zijn zich voorlooplg te onderwerpen en hun
elschen voor te leggen aan de vergadering der
centrale comités van de Kwo Min Tang, welke
half Februari bijeen zal komen.
Daarmede werden wij voor een vreeseljjk
dilemma geplaatst: ons meester te maken van
de stad en haar te vernietigen en den dood
te veroorzaken van tallooze onschuldigen of
wel: den oorlog naar elders te verplaatsen. Wij,
hebben een andere oplossing gevonden: wjj
zullen Madrid nemen en de stad niet vernie
tigen.
roering, die
ihepen van
de wereld
Ook toegesnelde omwonenden moesten hul
peloos toezien. Het stoffelijk overschot van de
zoo tragisch om het leven gekomen vrouw werd
ter plaatse gekist en vervolgens naar het-lij
kenhuis te Ede overgebracht. De beide andere
Inzittenden werden per ziekenauto naar het
gemeente-zlekenhuis te Arnhem vervoerd en
aldaar ter verpleging opgenomen. Bjj informa
tie vernamen wjj. dat hun toestand geen reden
tot ongerustheid baart.
Kort na het ongeval verscheen de subst. of
ficier van Justitie te Arnhem, mf. J. E. Baron
Speyart van Woerden ter plaatse en stelde een
onderzoek In. Ook de commandant der Mare
chaussee. de Rijks verkeerspolitie en de Com
missaris van Politie te Ede waren spoedig op
de plaats van het ongeval aanwezig.
Het volgende punt, dat ik aanroerde, was
het internationale karakter van den oorlog.
Franco onderbrak mjj daarbij en zeide: „Wjj
hebben dat internationale karakter niet ge
wild. Wjj strijden en zuUgn strijden tot de ult-
elndeljjke overwinning behaald is, uitsluitend
om de slechte invloeden van het communisme
van onzen bodem te verdrijven. Wjj willen en
zullen ons land bevrijden uit den greep van
een ideologie, die ons op alle punten vreemd
is. Slechts dat wenschen wij en slechts daar
voor strijden wij. Wij wenschen ons land slechts
herstel te brengen door de ypmletiging van
het communisme.
Met groote snelheid, naar schatting ongeveer
honderd kilometer, naderde van uit de richtiug
Ede een auto bestuurd door den heer Kehrer
uit Zeist, die op weg was naar Dultschland. In
den wagen zaten ook zijn vrouw en een vriend,
de Duitscher v. d. Heuvel. Bi) planken 'Wam
buis gekomen slipte de auto ten gevolge van dc
ijzelvorming op het wegdek en botste in volle
vaart tegen een der langs den weg staande boo
men. De gevolgen waren verschrikkelijk, daar
de auto door deze botsing in brand vloog. De
heer Kehrer en zijn vriend slaagden er in den
brandenden wagen te verlaten, hoewel beiden
ernstige beenbreuken hadden bekomen.
Wij hebben reeds een reeks maatregelen ge
nomen met betrekking tot de werkloosheid, hy
giëne. woningbouw en openbare gezondheid.
Wij hebben de vakorganisatie op gang gebracht,
die later in de corporatie zal opgaan.
Een laatste vraag: Hoe zullen de verhou
dingen tot het buitenland zijn?
Wij hebben niemand Iets te vragen. Wij
zullen zoo spoedig mogelljk hartelUke betrek
kingen trachten aan te knoópen met alle lan
den, zonder uitzondering. Wij zullen echter
met name het oog gericht houden op de landen
van Spaansch-Amerlka. Het Is In de vèrster-
klng dezer vriendschapsbanden dat men voor
namelijk den zin moet zoeken der woorden die
het volk van geestdrift- vervullen: „Een
Spaansch imperialisme”.
Zondagmorgen omstreeks elf uur heeft
nabij de uitspanning „De planken Wambuis"
»an den straatweg tusschen Ede en Arnhem
een ernstig auto-ongeluk plaats gegrepen,
waarbij een dame levend verbrandde.
Hierop antwoordde Franco: „Er zijn
geen Duitsche soldaten in Spaansch Ma
rokko. Ik dementeer formeel Se berichten
omtrent de vermeende ontscheping van
Duitsche troepen of vrijwilligers in onze
bezittingen in Noord-Afrika.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt hierover
als volgt: Na opheffing van de in het Verdrag
van Versailles vastgestelde contróle over de
Duitsche waterwegen, heeft het hoofdcomman
do der oorlogsmarlne de volgende nieuwe lezing
gegeven aan de bepaling over de doorvaart van
bultenlandsche oorlogsschepen door het Kieler
Kanaal:
„Oorlogsschepen van vreemde mogendheden
mogen slechts na vooraf langs diplomatieken
weg verkregen toestemming door het Kelzer-
Wilhelm kanaal varen."
BRUSSEL. 18 Januari (Havas). Het blad
„Demiëre Heure" maakt bekend, dat de Bel
gische regeerlng besloten heeft, alle Invoercon
tingenten voor bultenlandsche steenkool op te
heffen, in verband met de schaarschte aan
brandstoffen In België.
De Tweede Kamer is thans bijeen
geroepen in openbare vergadering
tegen Dinsdag 26 Januari.
Na het trekken der afdeelingen
staat een regeling van werkzaamhe
den op de agenda. Wat dit laatste
punt betreft, zal de voorzitter aan de
Kamer voorstellen, in deze vergade
ring een aanvang te maken met de
beraadslaging over de wetsontwer
pen in zake herziening van de Grond-
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
De leiders van de provincie Kwangsl, de ge
neraals LI Tsoen Jen en Pal Tpjoeng SI en de
paclficatle-commissaris voor Tse Tsjoean, gene
raal Lln Slang hebben de regeerlng telegrafisch
medegedeeld, dat zij het niet eeus zyn met den
voortdurenden druk van de regeeringstroepen
op Slanfoe. Zij vreezen, dat in geval van een
burgeroorlog de troepen van Tsjang Soe Llang
en Jang Hoe Tsjeng over zouden kunnen gaan
tot een wanhopige actie, waarvan de vijanden
van China zouden profiteeren. Zjj dringen er
derhalve op aan, dat het conflict langs vreed
zamer) weg wordt geregeld.
Verder wijzen zjj op het nut van een terug
keer van Tsjang Kal Sjek naar Nanking, waar
hl) de leiding van geheel China weer op zich
kan nemen voor het algemeen welzijn van net
land.
Volgens uit Sjanghai ontvangen berichten
worden In Slanfoe dertig Brltsche onderdanen
door de communisten als gijzelaars tegen lucht
aanvallen vastgehouden.
een week of zes maanden zal zjjn gewonnen,
maar hij zal gewonnen worden.”
En het nieuwe Spanje?
Dultschland en Italië, elk naar eigen inzicht,
voeren een zelfden strijd; dat is het geheele
geheim van hun sympathie ten opzichte van
ons streven. Indien het dan waar mag zijn,
dat onze legers profiteeren van den steun van
een klein aantal bultenlandsche technici, het
zijn Spanjaarden en Spaansche onderdanen, die
aan de fronten vallen. Met uitzondering van
de vreemdelingen, die regelmatig In ons legioen
dienst nemen, zijn het Spanjaarden, die ster
ven voor 'hun God en vaderland.
,Aan onzen kant”, ging Franco voort, „wor
den zij, die strijden, niet in het buitenland
•angeworven, dank zij hoogen premies, die be
taald worden met goud, dat uit de schatkist
gestolen werd. Ondankk een zekere diplomatie
ziet de opinie der wereld dit duidelijk in en
begint zjj ons recht te doen wedervaren. Zelfs
in Frankrijk en Engeland, waar de Komintern
het. meest actief is, bemerkt men het commu
nistisch gevaar. Volgens mjj accentueert dit
.gevaar zich vooral in de koloniën dezer belde
landen. Ik zou geen ongeluksprofeet willen
rijn, doch Frankrijk en Engeland, met welke
landen wjj steeds vriendschappelijke betrek
kingen hebben gehad, waken wél over hun be
zittingen: zjj worden bedreigd.”
Het is de eerste maal in de wereldgeschiede
nis, dat een aanvaller een wijk aanwijst, waar
de non-combattanten geïsoleerd zullen zijn. In
dien vrouwen en Jdnderen zijn gedood, staan
de moordenaars tegenover ons, want in deze
wijk is nog nimmer een bom terechtgekomen.
Franco kwam vervolgens op tegen de ver
spreide berichten, dat de nationalisten lederen
soldaat, dien zij gevangen nemen, zouden doo-
Volgena Li Tzjen Lioe is de spanning tusschen
Nanking en Slanfoe verminderd.
Men hoopt derhalve, dat met Groot-Brittan-
nlö een overeenkomst zal tot stand komen over
de nationale verdediging, welke de basis zal
kunnen vormen voor een algemeene regeling
tusschen de beide landen.
vermeld besluit eenvoudig het natuurlijke ge
volg van de opzegging der contróle over de
Duitsche waterwegen, zoodat men hieraan geen
beteekenis behoeft te hechten.
(Bjj het Verdrag van Versailles werd het
Keizer-Wllhelm kanaal, later genoemd Kielei
Kanal, tot een Internationalen waterweg ver
klaard, waarop de doortocht - vrij was zoowel
voor koopvaardijschepen als oorlogsschepen
van alle landen).
Naar de meenlng der Sovjet-regeering «ou
den eenzijdige verbodsbepalingen door een deel
der landen, die In de Londensche commissie
vertegenwoordigd zijn niet alleen niet aan het
doel beantwoorden, doch ook neerkomen op
inmenging ten gunste der rechtschen. Moskou
herinnert er aan, dat de nationalisten hun
prtnclpleele toestemming niet hebben verleend
tot het instellen van contróle. noch duidelijk
hun goedkeuring hebben gehecht aan staking
van het zenden van troepen onder den naam
van vrijwilligers naar Spanje.
SALAMANCA, 18 Jan. (Havaz).
Generaal Franco heeft in het groote
hoofdkwartier der nationalistische
strijdkrachten een specialen verslag
gever van Havas ontvangen, die om
trent dit bezoek en het daaruit
jMg^^^M^^^interview het volgen
de verslag uitbracht:
BATAVIA. 18 Jan. (Anete) Een fel
uitslaande brand in het marktcentrum
Pasar Senen legde in den afgeloopen nacht
een complex toko's en woningen van nering
doenden In de asch.
De oorzaak is gelegen in het onvoorzichtig
met vuur omgaan in een keuken van een
Warong Nassl. een sóórt van eethuis. De
eigenaar van deze warong. Tan Boen Giok,
is in preventieve hechtenis gesteld.
Van de zeven tot den grond toe afge
brande huisjes zijn er slechte twee tegen
schade verzekerd.
BERLIJN, 18 Jan. (Reuter.) Het
kanaal zal voortaan voor vreemde
logsschepen gesloten zijn. Een verlof om
het te bevaren zal langs diplomatieken weg
verkregen moeten worden. De betrokken
mogendheden zijn van dezen maatregel
reeds óp de hoogte gesteld.
De 45-jarige echtgenoote van den heer
Kehrzr geraakte bewusteloos en kon niet
bijtijds uit den wagen komen, zoodat zij le
vend verbrandde. De heer J. Kalf uit Haar
lem. die kort achter den verongelukten wa
gen reed, deed nog een vergeefsche poging
om haar te redden.
Het nieuwe Spanje zal in de eerste plaats
een vrjj Spanje zijn. Men verdenkt ons er
In het buitenland van, de sociale kwestie
te zullen verwaarloozen, men behandelt
ons als vijanden van het volk. Dat is on
juist. Wij zullen den klassenstrijd onder
drukken, doch wij zullen aan den arbeid
waardigheid en vrijheid geven, wij zullen
met het volk zijn tegen de slechte rijken.
I
