Gemeenteraad van Castricum
Een Nederlandsche heldin, die
weinig bekend
Dervoets
F
I WOLTERING
Onz
IS
DUURT NOG VOORT
DE GASFABRIEK IN HET
GEDRANG
VRIJDAG 22 JANUARI 1937
Begrooting vastgesteld
WARMENHUIZEN
Begrooting 1937
it
Jenny Merkus
Twyfel
In armoede gestorven
De voorzitter antwoordt
De oppositie schrikt van de
vele schulden
Spctkoopjes
in alle Afdaelingnnl
OP KLEECHNG NAAR MAAT
10 pCt KORTING
„Joanna Hollandésa,
DATUM GRATIS KOOPDAG
DEKEN CADEAU
Tenetial* onsen geheelen DB-
KKNVOORRAAD voor het
einde van be» wlnteraelaoen
op te ruimen geven wy. zoo
lang onas voorraad strekt:
een zelfde Deken
CADEAU
ZUtVMl WOLLEN DEUNE
eenpersoons f 4.90
tweepersoons 'w6.75
Ute-Jumeaux 8.90
fbima leidschb wol
eenpersoons f 8.75
K^raoon. f 9.85
Hts-jumeaux f 12.90
GESTIKTE DEKENS
eenpersoons. e «aas
diverse kleuren
tweepersoons.
SSkrKTT'":12.50
t
I
werd
Hy komt zyn plichten
na
gemeente
vergaderde
nieuwe
Klachten-lystje
L. T. B.-vergadering
Bede B. Machlelse
De luidspreker
Behandeling der posten
De VOORZITTER gaf eenige cijfers. waar-
Een Volksfront
Beswaren tegen de gasfabriek
Bij de begrooting van het gasbedrijf opperde
9»
iso x ais
--t
t.
t.
t.
t
laas.
Het speet spr. te moeten constateeren, dat er
in 1936 nog geen eenstemmigheid was gekonen
onder de leden van den raad. Nog altijd staat
men tegenover elkaar, kritiek is goed, maar ze
moet opbouwend zijn en gefundeerd op onder
ling begrijpen.
welke klachten ook de VOORZITTER instem
de. die streng toezicht beloofde.
Betreffende de straatverlichting vroeg de heer
De gemeentebegrooting werd voor den gewo
nen dienst vastgesteld op f 376.597.04 aan in
komsten en uitgaven.
Uitsluitend artikelen
van dit Seizoen
:L
:t-
:t,
:t.
:t.
Zy vocht ip den Herzegowienschen
opstand voor een volk, dat
zy lief had
Nadat men ruim een uur had gepraat over
de verschillende posten van de begrooting.
kwam de heer B Res bij den post „onderhoud
van straten en wegen” met een heel lijstje
klachten naar voren over de minder voorname
wegen en paden in de gemeente, welke paden
maar weinig deugen.
Dit punt lokte weer een uitvoerig debat uit.
waaruit bleek, dat allen het er over eens waren,
dat er heel wat te verbeteren viel en ook de
VOORZITTER erkende, dat er eigenlijk al lang
in voorzien had moeten worden. Om redenen
van bezuiniging kan echter geen afdoende ver
betering worden aangebracht. Een radicale ver
betering sou zeker een 30.000 kosten. Evenwel
zochten B. en W. naar een bevredigende oplos
sing. terwijl getracht zal worden, de ergste toe
standen weg te nemen.
Betreffende den vuilnisophaaldienst stelde de
heer DE WILDT voor, dezen over te doen aan
particulieren, omdat dit hem voordeellger en
doeltreffender toe leek.
De heer O. F. RES verwachtte van een aan
besteding van den ophaaldienst veel voordeel.
De heeren DE NIJS en HELLINGA waren
Wanneer men wil, kan men ook in deze
gemeente tot elkander komen, maar het
steeds de schuld van alles geven aan de
tegenpartij, is niet juist.
opnieuw
werd de
haar troep tot aan
waar zy zich inacheepte
naar Split en Triest, niet zonder opnieuw aan
haar krijgsmakkers een som gelds ter hand te
hebben gesteld.
Een jaar later, tijdens den ServischMontena-
grynschen oorlog, zag men haar plotseling op
nieuw verschijnen. Weer onderscheidde zy rich
en wel i» den veldslag te Ratcha. -
rtyd inge-
3300 per
deshg be
lli de ge-
Besloten werd aan B. en W. op te dragen een
onderzoek in te stellen naar de mogeiykheid
van een goedkoopere en even doeltreffende
straatverlichting.
Dat Castricum noodlijdend zal worden, ge
loofde spr. niet direct, gezien den grooten groei
der gemeente.
Volgens acte van Notaris A. J. H.
van Clarenbeek te Bottenlam dd
21 Januari 1937, was in dan brief, die
b# acte van gameiden Notaris dd.
31 December 1936 door ons la verzegeld
couvert was gedeponeerd, als Gratis
Koopdag in onze speciale rec&me aan
gewezen:
WOENSDAG 90 JANUARI 1937
Ieder, die dus op dien dag in Mn
van onze magazijnen In don lande ge
kocht en contant betaald heeft, ont
vangt het bedrag van dien aankoop,
tegen inlevering van den kooplxm met
het speciale daUunstempel, In contan
ten terug.
Do uitbetaling geschiedt vanaf mor-
gen tot en mot 30 Januari 1937..
DE WILDT aan B en W, een verandering van
de gasstraatverllchting in een electrische te
overwegen omdat spr. de voor de verlichting
uitgetrokken ƒ5520 veel te hoog vond. Een
electrlsche verlichting leek hem goedkooper.
Wethouder DE VRIES wilde dit wel in over
weging nemen, mur vreesde, op grond van
vroegere onderzoekingen en huidige ervaringen
In andere gemeenten, dat een electrlsche ver
lichting nog duurder zou zijn dan de tegen
woordige. zeer goed in orde zynde gasverlich
ting.
Er is verleden jaar gezegd, dat de heer De
Wildt een luidspreker was. Is het niet beter,
dat zoon steeds maar geluld gevende luid
spreker! afgezet wordt?
De heer DE WILDT wilde wel eenheid, maar
eerst gelijkberechtiging. Dat spr. z.g. zyn plich
ten tegenover de tuinders niet zou zyn nage
komen, was niet zyn schuld, omdat hy indertyd
als raadslid het niet mocht doen.
Spr. wilde zich niet In de hoogte steken, maar
hy offerde zich op voor de tuinders, hoewel hy
geen cent te missen had. Spr. zou wethouder
De Vries dat wel eens willen zien doen.
De heer DE VRIES zei, dat de heer De Wildt
wel degelijk als voorzitter van den L.T.B. zyn
menschen over de maatregelen van B. en W.
had kunnen Inlichten. Niemand, die het hem
verbood; hy was dus te kort geschoten.
De heer DE WILDT: Loop naar den bliksem!
Spr. vroteg, waar de heer De Wildt den moed
vandaan haalde, zyn fractie als d e Katholieke
fractie naar voren te brengen.
De. heer DE WILDT: Ben ik Katholiek of
niet?
De heer HELLINGA: Ik hoop het, maar ik
twyfel er aan, gezien uw gedragingen. Spr
aanvaardde geen verwyten van iemand als den
heer De Wildt. De meerderheid vormt geen
blok of Volksfront en heeft niet zoo slecht ge
werkt; dat was wel gebleken.
De heer AUKUS huldigde eveneens de nage
dachtenis van burgemeester Lommen en zei
verder, dat B. en W. zich veel moeite hadden
gegeven, de gemeente te vrijwaren voor de
noodljjdendheid, waarvoor spr. hulde bracht.
De VOORZITTER zei. dat B. en W. al het
mogeiyke hadden gedaan om een betere loon
regeling te krijgen voor de werkverschaffing,
maar men had meer te verzoeken dan te ge
bieden. Gepoogd za] worden het rioleerlngsplan
niet In werkverschaffing, maar vanwege het
Werkfonds uitgevoerd te krijgen.
Over de klachten van den heer De Wildt
dien spr. vreesde geen bevredigend antwoord te
kunnen geven, zei de VOORZITTER, dat het
niet aan het tegenwoordige college lag, dat er
geen reserves waren gemaakt, zooals de heer
De Wildt wenschte. De vroegere raad wilde alle
overschotten direct aan de belastingbetalers ten
goede laten komen, waarbij men de tegenwoor
dige crisis niet kon bevroeden. Van dit stelsel
burgemeester I «ommen een tegenrianrinr,
uit bleek, dat de productie van de fabriek is
opgeloopen van 100.000 M3 per jaar tot 900.000
M3 per jaar, terwijl de prijs van 27 cent per
M3 daalde tot gemiddeld 6 cent per M3.
Verder aette spr. uiteen, dat Castricum tegen
over zyn half millioen schulden degelyke bezit
tingen had.
De heer DE WILDT bleef by zyn standpunt
en was er van overtuigd, dat de schuldenlast
van het bedryf steeds hooger zou worden. Cen
tralisatie (aansluiting by de Hoogovens) moest
volgens spr. goedkooper zyn.
De heer AUKUS zei, dat de directeur van de
gasfabriek den grootsten lof verdiende voor zyn
beleid. De prijs van het gas is nergens in Ne
derland goedkooper dan in Castricum en de
kwaliteit is uitnemend.
De begrooting van het gasbedrijf werd na de
bespreking der afzonderiyke posten, met de
stemmen van de heeren De Wildt, O. F. Res.
Borst en B. Res tegen, goedgekeurd en vast
gesteld op f 25 580.32, met een winst van
f751 33.
de heer DE WILDT een heele reeks beswaren
tegen de gasfabriek. Deze fabriek zou veel en
veel te zwaar gebukt gaan onder diverse las
ten. waarvan de leenlngen het allergrootste
aandeel vormden, in totaal meer dan een kwart
millioen, terwijl daar slechts een winst van
eenige honderden guldens tegenover stond. De
gasfabriek zou op den duur de doodsteek wor
den voor de gemeente.
De heer DE NWS kon niet begrijpen, dat
een raadslid de reeds lang afgedane gaskwestie
weer opnieuw aan de orde stelde. Het gasbe
drijf was volkomen gezond, rendeerde en pro
duceerde gas tegen tarieven, die veel lager zyn
dan in vele andere gemeenten en lager, dan
voor het gas van de Hoogovens gevraagd zou
moeten worden.
De heer BERLEE zei, dat de heer De Wildt
wel met allerlei beswaren kwam tegen den
schuldenlast van de fabriek, maar men moest
nie( vergeten, dat deze schuldenlast ook aan
wezig zou biyven. wanneer men gas van de
Hoogovens betrok, want het buizennet moest
toch in stand blyven; men kan het hoogoven-
gas niet door de lucht blazen!
De heer HETTINGA zei, dat de gascommissie
zich wel degelyk zou doen gelden, wanneer er
iets niet in orde was. Er waren echter geen
aanmerkingen te maken. Bovendien, wat deert
een schuldenlast, wanneer het bedryf rendabel
is en de tarieven laag zyn?
Wethouder DE VRIES herinnerde nog eens
aan het onpartydlge onderzoek, hetwelk inder
tyd door deskundigen werd Ingesteld, uit welk
onderzoek bleek, dat de tegenwoordige gang
van zaken minstens f 7000 per jaar goedkooper
was dan elke andere manier van gas leveren.
Voorts zei spr., dat twee derden van de schuld
rustte op de distributie van het gas, welke
schuld dus ook zou blyven bestaan, wanneer
de fabriek werd afgeschaft. De Ini
voerde tariefsverlagingen kostten
jaar, hetgeen dus de winst ook i
invloedde, maar ten bate kwam
bruikers. J
De heer DE WILDT zei ook, dat de raad nog
niet eensgezind was en weet dit aan het soort
volksfront, hetwelk volgens hem in den raad
tegen zyn fractie bestand en welk „volksfront"
ieder verstandig plan of voorstel van zyn frac
tie en er waren verschillende goede voorstel
len door zyn tractie gedaan eendrachtig be
streed en onmogeiyk maakte.
Het werkeiyk gemeentebelang werd door B.
en W. en de meerderheid, die de schuld is van
den huldigen slechten toestand, opzy gezet, al
leen om sprekers fractie te treffen.
B. en W. zyn met hun ingebeelde alwetend
heid te hoog gevlogen in de laatste jaren. met
het gevolg, dat de gemeente nu de dupe is. Ei
wordt gesproken over de felfstandigheid van
de gemeente, maar is het niet goed, dat er van
hoogerhand wordt toegezien? Anders ging het
heelemaal verkeerd. Volgons spr. stonden B. en
W onder druk van bepaalde personen.
Er moet bezuinigd worden, zei de heer De
Wildt, dfe nog tal van andere felle verwyten
naar de tafel van B. en W. slingerde en dc
pers spr. bedoelde speciaal ons van par
tijdigheid beschuldigde. De krant moest geen
eigen meening geven, maar eeriyk vertellen wat
er werd gezegd(?).
De heer HELLINGA bracht hulde aan de
nagedachtenis van burgemeester Lommen,
wiens breede opvattingen spr. ten zeerste
waardeerde.
De algemeene beschouwingen waren hiermede
ten einde, zoodat overgegaan kon worden tot
het punt voor punt behandelen der begrooting.
In de middagvergadering vroeg de heer DE
WILDT by bet hoofdstuk „Openbare' veilig
heid” den voorzitter, er voortaan voor te wil
len zorgen, dat geen tooneelstukken meer wor
den opgevóerd, die krenkend zyn voor de Ka
tholieken. Spr. bedoelde oa- de stukken van
Herman Heyermans. (Niet alle stukken van
Heyermans zyn voor Katholieken ontoelaat
baar. Dit meende de heer De Wildt. Red.).
De heer AUKUS meende, dat de burgemees
ter uitmaakt, wat toelaatbaar is. Bovendien is
er een groot deel van de inwoners, dat in der-
geiyke tooneelultvoerlngen niets aanstooteiyks
ziet. Men mag dezen niet In hun rechten te
kort doen.
De VOORZITTER zei, dat hy zich als hoofd
der politie niet behoefde te houden aan de
wenseben van den raad.
Overigens is deze kwestie een zaak, die den
as nieuwen burgemeester aangaat.
Verschillende leden klaagden over de straat -
De jonge Hollandsche zy was de dochter
van gouverneur-generaal P. Merkus en om
streeks 1855 geboren te Buitenzorg was be
zield door een vurig idealisme; haar ging deze
zaak vooral ter harte, omdat het hier het strij
den voor den christelyken godsdienst en het
heroveren van in het christendom wortelende
gewoonten gold. Reeds In Holland, waar zfl
haar opvoeding aan 71 orthodoxe protestantsche
school genoot, had als heel jong meisje de ge
dachte by haar post gevat, dat zy eens voor
een groot doel zou worden geroepen, zy wensch
te niets liever dan haar leven voor dat groote,
dat ondefinieerbare, in dienst te stellen en nu.
terwijl zy in deze Zuidelijke streken reisde,
het lot der verdrukte bevolking haar duldelyk
was geworden, voelde zy, dat het moment, waar
op zjj gewacht had, was aangebroken, zy was
ryk, het lag voor de hand dat zy moest geven.
Eenmaal aan land gestapt werd haar enthou
siasme voor de zaak van Herzegowlna nog
heviger aangewakkerd dbor een onderhoud met
den katholieken priester don Ivan Mousdtch,
die van zich zelf had ervaren, dat er eerder
een legeraanvoerder een vovoide dan een
priester in hem schoot
Jenny Merkus, even in de twintig, zich er
allerminst om bekommerend wat haar familie
leden in Holland en l.ndlë er van zouden zeg
gen. schonk met gulle hand een deel van haar
kapitaal ten behoeve der opstandelingen.
De eerste botsingen tusseben de Turken en
hun tegenstanders hadden inmiddels plaats
gehad, waarby echter de overmacht van de
eersten duldelyk was gebleken De opstande
lingen vluchtten in grooten getale over de gren
zen van Dalmatte, waar zy zich snel verspreid
den om niet in de handen der daar gestatlon-
neerde Oostenryksche soldaten te vallen. Lang
zamerhand verzamelden zy zich echter weer,
teneinde een nieuwen aanval voor te bereiden,
zy wisten, dat de strijd, die hen wachtte, zeer
ongeiyk zou zyn en wel in hoofdzaak, omdat
de Turken met zwaar geschut werkten.
Weer was het de Hollandsche, die de reddende
hand toestak. Aan een van de leden van haaf
reisgezelschap overhandigde zy een groote som
gelds en gaf Hrjh opdracht oorlogstuig, dat tn
Korfoe voor Hsraegowina Bosnië bestek!'was,
Te Castricum is een bijzondere hulde gebracht het jonge vorstelijke
bruidspaar. Hier werd nJ. een bank, waarbij een vijver, onthuld, waarvoor
900 schoolkinderen de steenen bijeenbrachten. De bank werd belangeloos gebouwd
door negen werklooze metselaars en grondwerkers onder architectuur van een
gemeente -architect
by het eerstvolgende appèl zeer eervol
leende haar den titel van chef
escouade.
Toen de opstandelingen tenslotte
werden gedwongen tot den aftocht,
moedige Joanna door
Makarska vergezeld.
B. en W. en de meerderheid van den raad
hebben toch nog niet zoo slecht geregeerd,
want, behalve Heiloo, is er geen enkele ge
meente in de omgeving, die evenals Castricum
nog niet noodlijdend is.
Mocht men vooral ook met het werkfonds tot
overeenstemming komen over de uitvoering van
het rioleerlngsplan.
Spr. hoopte, dat B. en W. er in zouden slagen,
de grondloonen in de werkverschaffing ver
hoogd te krygen, omdat de huidige, lage loonen
de verbittering onder de werkloozen doen
groeien.
Tot ons geluk, zei spr., hebben we onze ge
meentelijke zelfstandigheid kunnen bewaren,
maar de maatregelen en de wenschen van de
regeerlng ondermynen deze zelfstandigheid he-
om verschillende redenen niet enthousiast
voor een aanbesteding, terwyi de heeren AUKUS
en BERLEE by een eventueele aanbesteding
strenge voorwaarden gesteld wilden zien.
De VOORZITTER zei, dat B en W. reeds
voomemèhs waren, een proef-inschryvlng te
houden, waarby de inschryvers aan verschil
lende voorwaarden zullen moeten voldoen. Biykt
het, dat uitbesteding voordeellger is, dan zal er
zeker reden zyn, er mee door te gaan. Toch
vreesde spr., dat een ophaaldienst door parti
culieren meer klachten zal geven dan een ge-
meenteiyke dienst. Spr. geloofde niet, in te
genstelling met anderen, dat er werkeiyk be
hoefte bestaat aan het tweemaal per week op
halen van het vuil in plaats van één keer,
zooals nu.
Na verdere behandeling stelden B. en W.
voor in de begrooting een diep-spitregeling op
te nemen, waarvan de kosten 1500.zullen
bedragen.
Hiertoe werd besloten.
De heer DE NWS stelde voor, den post van
75.voor een cursus aan jeugdige werkloozen
te verhoogen tot 200—, teneinde beter het zoo
noodzakelijke vervolg-onderwys tot zyn recht
te doen komen De bedoeling was, voor het
geld een avondcursus te geven.
Na een uitvoerige discussie werd het voorstel
van den heer De Nils met 7 tegen 3 stemmen
verworpen, omdat het te vaag was en niet ge
fundeerd op een bepaald plan.
De geschiedenis van deze Hollandsche strUd-
ster in den Herzegowienschen opstand, welke
tenslotte toch den stoot heeft gegeven tot het
afwerpen van het Turksche juk. Is weinig be
kend* Slechts in een enkel hlstorieboek wordt
haaj naam vermeld. In het land zelf, dat zy
eeris te hulp snelde, is men haar echter nog met
vergeten. Zelfs leven er nog oude krijgsmakkers
van wie er één nog kort geleden aan een jour
nalist uit Zuld-Slavlé. tot welk land Herzego-
wlna zooals men weet tegenwoordig behoort,
haar roemryke daden vermeldde en haar af-
schllderde als een knap, bijzonder moedig meis
je, dat voortdurend bereid was zich met groote
onverschrokkenheid te offeren voor een volk,
dat haar liefde had gewonnen.
Familie en Hollandsche tydgenooten hebben
haar gezien als iemand, die de grenzen van bet
gewone leven had overschreden en als een ge
ëxalteerde. Haar verschoning in Holland wekte
steeds mln of meer een sensatie In den kring,
waarin zy thuishoorde. De komst van Jenny in
haar zwart amaaonekleed. bet haar kort ge
knipt een evenement voor die dagen I met
haar wat vermoeiden Mik. waaruit echter elk
oogenbllk bet vuur kon stralen, wanneer zy over
de taak, waarvoor zy geroepen was. sprak,
bracht onrust in de sfeer van sentimenteele zelf
ingenomenheid. van conventionaliteit en mate
rialisme, welke haar omgeving kenmerkte. Voor
al, dat zy haar geld had „weggesmeten" vergaf
men de landgenoote, die zich zoo zeer aan
Zuidelijke volksstammen had gehecht, niet.
Jenny ging desniettemin op denzelfden voet
voort. Zy bleef door Europa zwerven en ver
scheen steeds daar, wasu- zy dacht dat men
haar noodig had. Tenslotte had zich de Idee
in haar vastgeaet dat, wanneer Christus weer
op aarde zou terugkeeren, er geen plaats op de
wereld zou zijn waar men Hem verwachtte.
Deae gedachte werd hasu’ zoo ondrageiyk, dat
zy besloot tot den bouw van een groot huis te
Jerusalem te Zijner eer het moet als hotel
nog bestaan.
Teleurstellingen zyn Jenny Merkus in haar
leven niet bespaard. Ondank, bedrog, veel wan
begrip heeft zy ontmoet, maar moedig beeft 4)
tot aan haar vry vroegen dood zy was ziek
en arm naar Holland teruggekeerd en stierf
even in de veertig te Hilversum, ten huize van
een vroegere verzorgster asm haar reeda in
haar jeugd gestelde levensiyn vastgehouden.
In het nuchtere Holland heeft Jenny Merkus
weinig bewonderaars gehad; by de Heraegowien-
sche bergbewoners, die alleen een heroïsch le
ven de moette waard achten, is zy echter in
dankbare herinnering blyven voortleven; gaarne
gunnen zy Joanna Hollandésa de eer deel te
hebben gehad aan hunne MtetadsiMte beerij-
dkw.
Voor ondersteuning aan behoeftigen
uitgetrokken een bedrag van t S1JS0M
voor ondersteuning aan werkloaeen f 47B34A8.
De subsidie aan Maatschappelijk Hulpbetoon
werd bepaald op f 19.000.
De heeren De Wildt, G. F. Rea «n B. Res
stemden tegen de begrooting.
Besloten werd tot bet aangaan van een Jee-
nlng van f53300 voor de financiering van vsr-
schlllende werken.
In plaats van den heer Driesagn, die bedankt
had, werd de heer Melen tot agent der Ar
beidsbemiddeling benoemd.
Besloten werd, de commissie van toezicht op
het lager onderwys, over welk voorstel de
stemmen den vorigen keer staakten, op te bef
fen. De heeren Aukus, De MJs en Hettinga
stemden tegen opheffing.
Tot lid van de commissie der bedrijven werd
gekozen de heer Berlee en tot lid van de com
missie voor bet Georganiseerd Overleg de beer
P. de Wildt.
Hierna sluiting, waarna de raad het keurig
gerestaureerde raadhuis bezichtigde.
w y an een amazone, een amazone, die niet
V/ alleen streed voor wat zy als ideaal zag.
maar er ook haar fortuin aan besteedde
(gelyk een vrouweiyke Byron), vertelde onlangs
de NR.Ct. Het was de jeugdige Hollandsche
Jenny Merkus, die in het Jaar 1875, reizend in
de oontrijen der Adriatiscbe Zee. gegrepen werd
door het lot der bewoners van Bosnië en Herze
gowlna, die reeds vier eeuwen onder de heer-
schappy der Turken zuchtten. Het verdrukte
bergvolk snakte van geslacht op geslacht naar
vrijheid, om eigen godsdienst, gewoonten en tra
dities weer te mogen aanhangen en om te ont
komen aan de zware belastingen, afpersingen
en gewelddadigheden van de machthebbers der
Gouden Poort. Na vele mislukte pogingen om
het Juk af te werpen, waarop de wraak der Tur
ken niet ultbleef en de banden des te knellen-
der werden aangetrokken, was nu elndeiyk een
beweging ontstaan, die verontrustende afmetin
gen voor de overheerschers begon aan te ne
men. Het zou een strijd op leven en dood wor
den een kamp, die de overwinning of den tota
len ondergang zou brengen. In de Donau-landen
en zelfs ver daarbuiten vond de opstand weer
klank, vrijwilligers alt allerlei naties meldden
zich aan Dalmatische en Montenegrijnsche pos
ten en van alto Mjden vloeiden nlenfllnstim de
wapene to*.
Behandeld werd de begrooting der gemeente
van het dleuMakr 1937.
De heer I^M^US zei, dat men zich gelukkig
kan prijzen,Wn de begrooting sluitend was, al
kan spr. zich de groote moeliykheden van te
genwoordig niet verhelen. Bpr. had lof voor de
werkzaamheden van B. en W., o.a. ten aanzien
van de werkverschaffing.
Spr. meende echter, dat met het uitvoeren
van groote werken niet langer mag worden ge
wacht dan strikt noodzakeiyk is, teneinde zoo
veel mogeiyk de werkverruiming te bevorderen.
Ten aanzien van de gasfabriek vroeg spr. la
gere tarieven voor de groote gezinnen, waar
door ook de productie van gas grooter zou wor
den.
De L T. B., afdeeling Warmenhutaen. hield
Woensdagavond In het lokaal van den heer Wes
ter een druk bezochte vergadering.
De voorzitter, de heer W. Dekker, opende met
den chr. groet en heette allen welkom, speciaal
den heer Machlelse te Grootebroek.
By de mededecUngen bracht de secretaris, da
heer C. Moech. *n verzoek van *n tuinder over,
Ae onlangs tengevolge van <*e opzegging van
zyn hypotheek, in moeliykheden geraakte,
den goeden raad, als men ook door een
opcegging van hypotheek moeliykheden had.
vooral niet het, oor leggen laat by het bekende
boerencomité, oa. te Koedyk of Esmgendyk. Dit
boerencomité heeft, naar gemelde tuinder zelf
by ondervinding heeft gehad, het credlet van
de tuinders in deze streek zeer geschokt, waar
door het byna onmogeiyk is geworden geld te
krygen op landerijen.
In afwyklng van het oorspronkelijke plan
heeft de heer Machlelse gesproken over de Voor
waarden van een Myvende groote welvaart van
onze boeren- en tuindenbevolking en wel naar
aanleiding van een door Prof. Minderhout uit
Wageningen gehouden rede. In het begin van
deae inleiding constateert de spr. het verschil
in t levenspeil en den loonstandaard van de
boenen- en tuindersbond met die van andere
groepen van bevolking in Nederland. Dit be
stond ook reeds voor de crisis. Reeds toen werd
dezelfde klacht geult ook In andere landen.
In Engeland bestond reeds lang gebrek aan
arbeiders voor het boeren- en tulnderavak. Daar
bestond feeds lang overaanbod van den cultuur
grond en daardoor zeer weinig concurrentie ten
opzichte van de grondprijzen. In Holland is het
soo, dat de aanwas van de boeren- en tianders-
bevolking sterk was waar te nemen. De vermeer
dering van den cultuurgrond was lang niet in
die mate. Als men bovendien In aanmerking
neemt de beperking van de teeltvergunning. is
het niet te verwonderen, dat de land- en pacht
prijzen omhoog moesten gaan. Onder de boeren
en tulndersbevolking is een geweldige strijd ont
staan om het bezit of het gebruik van cultuur
grond. Bpr ziet de noodzakelykheid in. dat de
bneren- «n tulndersbevolking zich meer moet
begeven in andere takken van bedrijven. Spr.
wijst in dit verband op de toestanden in Zwit
serland.
De in Nederland ten behoeve vaa den boeren
en tulnderastand verleende steun hoe goed
ook bedoeld is een prikkel de land- en pacht
prijzen sterk te doen stijgen. Een uitgemaakte
saak is het, dat van de 183 millioen gulden aan
den land- en tuinbouw verleend. 100 millioen
gulden is verdwenen aan pachten en renten.
Om van een bhjvende groote welvaart van den
boeren- en tulnderastand verzekerd te zyn, is het
noodig by de reeds genomen maatregelen een
wet vaat te stellen, waarby de pacht- en land-
PriJzen gestabiliseerd worden op de thans gel
dende hoogten. In verband metdeae belang-
ryke kwestie aet spr. het standpunt van de ka
tholieken tegenover het privaatberit uiteen.
Voortgaande wijst spr. op de wanverhoudlr^ in
het grondbezit en grondgebruikers in Frankrijk
en Rusland. Thans zien wij het zelfde verachyn-
sel in Hollsmd afspelen. Ook hier werpt het ka
pitaal zich op het bezit van den grond als be
leggingsobject. De moeliykheden van de hypo-
tbeekboeren zijn dag in dag uit te constateeren.
Bpr. zegt dat er een geweldige beroering is te
constateeren onder de boeren- en tuindenbe
volking. De stemmingen oa. in Brabant wijaen
dit uit Noodig is het, dat spoedig een wet komt,
dat grondbezit gepaard moet gaan'met grond-
bewerken en dat daardoor betere verhoudingen
moeten komen in de eigendomsverhouding van
den grond. Ook wijst spr. op de op deae eigen
dommen zoo zwaar drukkende lasten. De tuin
bouw gaat thans gebukt onder *n ondragelijke
schul<iendast. Om alles weer in goede banen tg
lelden moeten de landaankoop en de hiaen van
landerijen gestabiliserd worden, anders is t on
mogeiyk *n blyvemde welvaart voor den boesen
en tulnderastand te verkrijgen. Toch moet neg
dieper Ingegrepen worden in de eigendomsver
houding. De steun aan den tuinbouw la niet
alleen een groepsbelang maar ook een algeheel
belang voor de Nederlandsche bevolking. De
voorwaarde, dat grondbewerker alleen eigenaar
van grond kan zyn. is een eiach in het belsu«
van den geheelen Nederlandschen boeren- en
tutndersstand.
De voorzitter brengt den heer Machlelse voor
deze inleiding zyn grooten dank en geeft de ver
gadering de gelegenheid met den heer MvcbUJ—
van gedachten te wisselen.
Hierna sluiting.
maar wegens den angst voor wanbetaling niet
werd geleverd, te gaan halen Doch ditmaal had
zy haar vertrouwen aan een onwaardige ge
schonken: de man. een Fransch avonturier,
bleek niet bestand tegen een dergelljk groot be
drag en verdween met zyn buit voor altyd. Vele
weken wachtten ondertusscheh de strijders voor
Herzegowina’s bevrydlng op het beloofde oor
logsmateriaal.
Jenny Merkus. hoewel diep teleurgesteld, Het
zich echter niet ontmoedigen. Zy herinnerde
zich, noe eens Jeanne d'Arc, die zy van haar
jeugd af verafgoodde, de legerscharen door haar
heilige geestdrift ter o”erwinnlng had gevoerd
en zy bedacht zich, dat men wellicht niet de
grootheid van het Fransche boerenmeisje
behoefde te bezitten, om gesterkt door een diep
Godsvertrouwen en een diepen rechtvaardig
heidszin door een moedig voorbeeld den sol
daten een groote kracht te verleenen. Zy sprak
met den leider der opstandeUngen, by wien
zich ook Dalmatjërs en Zelfs Polen en Duitschers
hadden gevoegd, en haalde hem over ook Bon
der het zware geschut de Turksche overmacht
te iyf te gaan.
Zoo gebeurde bet. dat in den vroegen op
marsen van Maart 1875 de krijgslieden een
jonge vrouw, gekleed in een fonkelnieuw Mon-
tenegrijnsch costume in de voorste gelederen
zagen marebeeren. zy klom met hen over de
brokkelige rotsen en liet zich evenals haar
makkers langs smalle en stelle, vrijwel onbe
kende bergpaden naar beneden glyden, teneinde
de Oostenrijksche grenswachten, die hun den
weg zouden kunnen versperren, te verschalken.
Dank zy dezen tocht vol gevaren bereikten
allen den grond, waarop zy eens in vrijheid
hoopten te leven.
Kort daarop ontving Jenny Merkus. door de
soldaten, van wie er byna geen haar werke-
lyken naam kende, Joanna Hollandésa genoemd,
den vuurdoop. Het Jonge meisje onderscheidde
zich buitengewoon in den bloedlgen slag by
Tsrni Crm, waar zy een zeldzame dapperheid
ten toon spreidde.
De priester-vovolde Mousltch vermeldde haar
en ver-
van de
Donderdagmorgen zette de gemeenteraad
van Castricum de 'debatten over de begrooting
voor 1937 voort.
De heer B. RES zou gaarne de vermakeiyk-
heldsbelastlng met vUf procent verlaagd willen
zien.
De heer DE NIJS was tegen een verlaging
van de vermakelykheidsbelasting. welke belas
ting niet door de caféhouders werd betaald,
doch door de bezoekers. Spr. zou liever zien,
dat de personeele belasting wordt verlaagd, om
dat dit veel doeltreffender zou zyn.
De heer DE WILDT steunde het voorstel van
den heer B. Res, omdat hy de vermakelyk
heidsbelasting onrechtvaardig vond.
Ook de heer AUKUS was van oordeel, dat
niet de caféhouders voordeel van een verlaging
der vermakelykheidsbelasting zouden hebben.
De heer HETTINGA was het daarmee eens.
maar zei, dat het de vereenlgingen waren, die
hinder hadden van deze belasting, omdat de
entree-pryzen te hoog werden door de 20 pCt.
belasting.
De heer BERLEE vond, dat voor hulp asm
de vereenlgingen een verlaging van 5 pCt wei
nig zin had. Dan moest men minstens met de
helft verlagen, wat f 900 zou kosten.
De VOORZITTER zei, dat Gedeputeerde
Staten onder geen voorwaarde een besluit tot
verlaging zouden goedkeuren en ontried, of
schoon alle bezwaren erkennende, den raad, het
voorstel van den heer B. Res aan te nemen,
want er kon voor die 1450 ook geen dekking
worden gevonden.
B. en W. willen alle moeite doen een ver
lichting van lasten voor de caféhouders te be
reiken.
Tenslotte werd, na nog verder gedebatteer,
besloten het aan B. en W. over te laten, voor
deze kwestie een gunstige oplossing te vinden.
De heer DE WILDT stride hierna voor, de
overeenkomst met Alkmaar, betreffende huip-
verleenlng by brand, op te heffen, omdat de
eigen bluschmiddelen voldoende waren.
De heer AUKUS protesteerde tegen dit plot
selinge voorstel en de VOORZITTER zei. dat
het contract voor een aantel jaren liep en met
kon worden verbroken.
De raad van deze
Woensdagmorgen.
Na de opening door den VOORZITTER,
wethouder H. HEMMER, werd het
raadslid, de heer Th. Berlee, beëedlgd.
De VOORZITTER hield hierna de gebruike-
lyke nieuwjaarsrede. Hy wenschte den leden van
den raad een Zalig Nieuwjaar en berlnneide
voorts aan het overlyden van burgemeester
Lommen, door welk overlyden in de gemeente
een groote leegte is ontstaair
Van het overzicht betreffende den gang van
zaken in het afgeloopen jaar, dat spr. gaf, ver
melden we, dat in 1936 niet minder dan 115
nieuwe woningen werden gebouwd, terwyi het
aantal Inwoners der gemeente spoedig de 7000
zal bereiken. Dit getal zou reeds ver overschre
den zyn, wanneer de patiënten van „Duin en
Bosch” nog in de gemeenteiyke registers wer
den ingeschreven.
Het aantal werkloozen nam in 1936 niet af,
hetgeen wel Meek uit bet feit, dat er op 31 De
cember JJ. nog 156 werkzoekenden stonden In
geschreven. Aan steun werd 36.863.50 uitge
geven en aan werkverschafflngsloon 6.724.43.
Het gasverbruik nam met 8 pet. toe. De gas
productie steeg van 712.351 M3, tot 829397 M3.,
hetgeen een vermeerdering van 16% pet. betee-
kende.
Spr. hoopte, dat God den raad kracht en
ware wijsheid zou geven, opdat de genomen
besluiten tn het belang der gemeente zouden
zyn.
Medegedeeld werd, dat van mevrouw Bakker-
Pleters bericht was Ingekomen, dat zy wegens
ziekte verhinderd was de vergadering by te
wonen.
De heer DE WILDT aei, dat hy bewust Ka
tholiek was en zyn plichten goed nakwam, zoo
dat hy zich met zyn fractie toch wel als Ka
tholiek mocht aandienen.
We gaan nog steeds achteruit, aei spr. ver
der, want een vast peil hebben we nog niet be
reikt. En wanneer we geen besluiten nemen, die
het komende dienstjaar kunnen verlichten, zul
len we het volgend jaar er heel anders voor
staan.
De heer DE NIJS betreurde bet, dat de uil-
keerlngen aan de gemeenten door het Ryk zoo
zeer werden verlaagd, omdat daardoor de sell-
standigheld der gemeenten sterk werd aange
tast.
Wethouder DE VRIES wilde door middel van
eeta verlaging der gastarieven de groote gezin
nen helpen, al zou dat wel zeer moeliyk zyn,
wist spr.
Het betoog van den heer De Wildt was van
begin tot eind afbraak. Voor redelijke critiek
was spr. zeer ontvankelyk, maar van derge-
lyke afbraak had spr. een afschuw. En die af
braak was des te verwonderiyker, omdat ze
kwam van een party, die zegt te streven naar
eenheid en samenwerking. Had er dan niet
één woord van dank gezegd kunnen worden
voor hetgeen B. en W. het afgeloopen jaar
deden voor de noodiydende tuinders? Was bet
niet juist de heer De Wildt, die rijn plichten
tegenover de tuinders verzuimde, maar rich
zelf by de maatregelen van B. en W. niet ver
gat?
De heer De Wildt heeft het nooit verder
kunnen brengen dan vragen om meer geld voor
Maatschappeiyk Hulpbetoon; maar daar her
stelt men de maatschappeiyke orde niet mee.
prachtige
ZIJDEN DONS DEKENS
prima vulling 19.80
180 x 215 29.50
llta-jumeaux. exs
•chltteronda dsaa f 4 .30
MM ^^MEUWBNDWK
schendery van de jeugd in deze gemeente, met
