Jan Pieterszoon Coen herdacht
Het Zeemonster
Nagasaki
van
Kloosters branden
Barcelona
i
ZIJN GEBOORTESTADJE
in
id
lis
'N
in
MAANDAG 1 FEBRUARI 1937
r
ZUID-SCHARWOUDE
Een rede van Dr. Co lijn
LET OP DEN ORANJE-BANDt
K ransl egging
met
Receptie ten et ad huize
UIT DEN OMTREK
OUDORP
STER-TABAK-PUZZLE
SCHOORL
nig
t hy
door DON LOIS ALBARON
Herdenkingsrede minister
Colyn
OFFIC1EELE
CR1SIS-PUBL1CATIE
Steunvergoedlng erwten ei
veldboonen
was een West fries", met al de
stoerheid en onverzettelijkheid
van den Frieschen stam**
met Paachon
HOORN, 1
Februari.
nog
het
nen.
gelaten.
>t
gebracht
deae bUdragc
er.
'ood
rt
ir be-
eere.
isteld
IJsland-fihn. Hoewel het oorspronkelijk In
alles overleg plegen met de gemeente.
t
voor veldboonen, welke
je niet doen Paco
B
j-.
t-
pen.
het
de
ansche
d met
op
op
ot mi
en vleet
(Had
Mos
in ver-
enuw-
is
■el
van
Water
ing wordt hierna In ont-
voorlooplg vasigesteld op
mlnls-
Yonal,
Zaken;
Finan-
en er
leeft.
jou maar
studeer
nheld-
'dhetd
eggen
belet
r ver-
nneer
de. ze
bezi-
dosn
zV de
•bben.
gene
men
t>ü de
deze
i er
nog
i bet
i
drel-
■oo-
twet
ge-
tjks-
van
Joor
ook
veer
voor
Ik.
s alle
I, dal
hou-
«Ijn
hun
ïrrel-
an
ebeel
Reilly,
iroces-
tzinni-
luidt
de
iltelt
rval-
voor
waar-
sadear
nland-
>n lei-
Zü allen dienden het vaderland met
bouwden aan zün roem en grootheid, maar van
die allen verdient Coen toch de eereplaats, wijl
hl) eens voor al de grondslagen legde van ons
Aziatisch rjjk.
Deze man spreekt tot ons eeuwen nadat hü
gestorven Is. HU eischt iets van ons: hU wil dat
wü zijn voorbeeld zullen volgen In opofferings
gezindheid, in kloekheid. In zorgvuldig beraad,
als het er om gaat de zaak van het vaderland
en die van .«rooter Nederland'' te dienen.
t?“lf uur het reeds, als het eere-
-- -—-I uur tevoren op het ge-
noolt meer Iemand de hand op den schouder te
leggen
.Er
kerel,"
zware bogen beneden en de lichte. Ule kolom
metjes boven op de galerü. die om de heele
kerk heenloopt.
WU ontvingen heden een exemplaar van de
Ster-Tabak Puzzle welke deze week door ge
heel Nederland huls aan huls verspreid la.
Tot 15 Maart as. kunnen oplossingen worden
ipgesonden. terwUl de uitslag on 30 April as.
zal worden bekend gemaakt.
Voor de prUaen welke voor deze puzzle worden
uitgeloofd, zie men de advertentie in dit num
mer.
Teoneeleitvoerlng Kolplng. Voor een uit
stekend bezette zaal gaf de R K. Tooneelver-
eeniglng ^.Kolplng" de tweede uitvoering In dit
-- -- J opgevoerd een blUspel
„1 Kan nou Hje"
Ingestudeerd onder
A Tamls Zonder
Zlekenhaisverpteging. De vereeniglng voor
Zlekenhulsverpleglng alhier, hield ha/r Jaarver
gadering In het lokaal van den heer N. Kaper.
Voorzitter de heer S. de Boer Kz opende de
vergadering met woorden /an welkom. Na vut-
s tel ling der notulen las de secretaris de heer
J. Kramer het jaarverslag over 1938 voor. Hier
uit bleek, dat het ledental is achteruitgegaan
van 877 op 882 Er waren 19 leden voor rekening
van de vereeniglng verpleegd, met een totaal
aantal ligdagen van 239. hetgeen neerkomt op
een gemiddelde van 12 dagen Dit is heel gunstig
De penningmeester bracht hierna het finan
cieel verslag uit Ontvangen was totaal 1 2009 38.
uitgegeven 1024 79. het voordeellg saldo was
alzoo 974 57.
Bu de gehouden bestuursverkiezing werd het
aftredend bestuurslid de heer Jb. Grootjes her
kozen.
De contributie zal ongewijzigd blUven.
Vervolgens was aan de orde een bestuursvoor
stel om per week een cent contributie meer te
heffen voor het vormen van een reserve-fonds,
zooals verlangd wordt in het ontwerp-wet voor
de ziekenverzorging
Uit de leden kwam hiertegen bezwaar In ver
band met de moeilijke tijdsomstandigheden Na
eenlge besprekingen besloot men één cent rv*r
maand te heffen.
Piet Prikkel, die overtuigd was van de macht der reclame,
zette op het front: .ALLE SCHILDERWERK IS UITOEVOERD
DOOR DREIN DRENTEL EN PIET PRIKKEL „Ziezoo", sei
Plet, „nu kunnen die Grieken tenminste zien waar ze terecht
kunnen voor netjes werk.
Hier in dit milieu, dat bulten het centrum
waar de grootere, nieuwere gebouwen staan,
nog voor een groot deel precies zoo Is gebleven
als het vroeger was, dat nog geheel en al zUn
oud, gemoedelUk karakter heeft bewaard, hier
van
zijn
Intuaschen was er In Athene weer een trein uit Dultschland
aangekomen met een heele lading geleerden Er waren ook twee
geleerden bU. die de gewoonte hadden om In de kranten te
schrijven. Ze waren nu hier gekomen om naar de Grleksche
tempel-bouwvallen te kjjken en daar ook wat over te schrijven.
Hjj draagt zijne stad en zjjne streek in
het hart; lag de keuze aan hem. Batavia
zou nieuw-Hoorn moeten heeten. En toch
verliet hjj Hoorn? Ja, Hoorn is 'n handels-
»tad. Hoorn ligt aan de zee. en al is die zee
slechts de Zuiderzee, in de korte deining
van hare golven wordt soms de breedere
maatslag uit het Noorden bespeurd en het
geheimzinnige, het tot tochten verleidende,
het tot daden verlokkende lied van den
Oceaan klinkt ook hier. Naar den lande van
overzee trekt Jan Pieterszoon; in den lande
van overzee vindt hjj de wereld zijner da
den.
de bedoelng lag. dat ,JBt Geneslus" voor de
Vasten een ultvuering aou geven, aal thans
Woensdag en Donderdag de missionaris Pater
Schreuns de Ijsland-film komen vertoonen,
waarbU hU eelf zal verhalen van het werk van
de missionarissen.
Wonendagmiddag zal een kindervoorstelling
worden gegeven.
De tooneelultvoering zal dan
worden‘gegeven.
In studie Is het mooie stuk van Henrl Ghéon
..De klucht van de Gestrafte met den koorde",
en de éénacter „MUnheer Jansen verlangt
Opeens blijf ik naar hem kUken in starre ver-
bazing.
HU heeft een revolver in de hand.
HU mikt tegen het oog. als met een geweer en
op zUn jollgen kop glimt guitige baldadigheid
Miguel stuift naar hem toe en Paco hjj heet
Paco schatert het uit van pleister.
De revolver was een heel oud ding, de haan
en het magazUn waren ommanteld met een dikke
laag rood roest.
De vrouw, van wie hü vanmiddag een draal
om de ooren kreeg, vanwege zijn oneerbiedigheid
tegen Don Pedro, staat nu te glimlachen om
haar kranig ventje.
„Paco.mag
Paco
Het Is goed dat men zoo verstandig is geweest
om Paco slechts speelgoed In handen te geven.
Als het een goede revolver was geweest, dan
had Paco geschoten, op alles wat maar leefde.
Wat zal Paco liter doenAls Paco gróóter
Is?
Miguel had moed geschept, het was blükbaar
tot hem doorgedrongen dat een ontmoeting met
zjjn zuster nu eenmaal onvermijdelijk was.
BovendienhU moest niet zoo flsuw zijn, om
zich asm haar praatjes te storen. De bouwers van
een nieuwe wereld mogen niet kleinmoedig wor
den en zich In hun groot bedrUf laten weerhou
den door kleine gevoeligheden.
HU nam zün geweer en wU gingen de trappen
op. naar de gaanderU. die rond de binnenplaats
liep.
De breede, uitgesleten trap stond vol met men-
schen en het was beel moellük om er door te
De plechtigheid in de kerk werd daarop
sloten met het gezamenluk zingen van
Wilhelmus met orgelbegeleiding
één ding mogelük;
verder en dieper.
rijke beeldhouwwerk hoog boven de andere hul
zen uitstekende, museum, destijds nog gerechts-
..Heelemaal onwetenschappeluk is dat idee van
jou over de lUdende Kerk en de triomfeerende
Kerk niet." zei hU- „Wat die zaken betreft heeft
men dank zU Bergson een heel ander inzicht ge
kregen. En dan de parapsychologie Al staan we
nog In het begin van de ontwikkeling van die
wetenschap; we weten er al zooveel van, dat er
wel iets moet zün na den dood.”
Dank zü de parapsychologie mocht de Hemel
«ich dus tóch met Heiligen bevolken.
Zoo dompelde en dook en ploeterde Miguel
maar rond In zUn modern spiritualisme
Hoe moest je zoo'n jongen In 's hemelsnaam
aanpakken? Dat is er een van hen. die de
nieuwe wereld willen bouwen HU hoort tot de
besten onder hen: de oprechte idealisten.
Een oogenblik vergat ik mün voornemen om
comité, dat een half uur tevoren op het ge
meentehuis officieel werd ontvangen, de kerk
binnentreedt Het orgel, bespeeld door den heer
Voor in datzelfde
groene erwten Is de
op f 0 70 per 100 kg.
De steun vergoeding
volgens de dateerlng van het dorschbrief je zjjn
gedorscht in het tijdvak 13 Januari 1937 tot
en met 23 Januari 1937, zal f 1.75 per 100 kg.
bedragen.
luitenant uit de krant zag
7 heelemaal niet uit als een Bolsje-
feen, ze zUn volkomen onverschillig
voor de politieke zUde van den strijd.
En de financieele voordeelen?
Economische verbetering?
Daar gaat het bü haar heeleméAl niet om
Ik weet zeker dat al deze meisjes nog droomen
van een rijk huweluk, liefst met een markies of
zoo.
Ze zien den strijd als een stierengevecht. Ze
staan te trappen en te klappen en bewonderen
den moed van hen, die bloedvergieten en van
hen. die vechtende weten te sterven
Ze verachten de weerloosen. die zich alg lam
meren laten slachten.
Die verachten zü alsof het suffe stieren zün
ZU verachten kloosterlingen, die zich in hun
beschouwend en geestelUk leven ongeschikt heb
ben gemaakt voor den strUd van man tegen man
ZU kennen eenvoudig de beteekenis van die
hooge waarden niet. Ze künnen die niet kennen
En opeens slingert mUn gedachte naar de
dagen van Babylon. Wat liggen die nog dlchtbU
Er ia niets veranderd onder hen: de joelende
-irlft op deze trap Is dezelfde, die golfde over
de trappen van den tempel van Astarte.
Het is of Barcas, de Carthager zich weer aan
sestipe
A«e-
ebben,
twicht
tegen
el be-
ndizie
igeluk
hem
indere
s hee
ft an-
n be-
Zeker,
schaduw op zUn
talrijke
bezeten,
onze bewondering en onze dankbaarheid. Vast
heid van karakter heeft hem gekenmerkt en
getrouwheid aan wat hü als zün plicht zag.
Met Ijzeren wil heeft hU. in ononderbroken
harden arbeid, aan de moeilUkste omstandig
heden het hoofd geboden. Loyaal tegenover zUn
lastgevers, de heeren 17, heeft hü in zün aan
dezen gerichte brieven, zich zUner waarde en
waardigheid steeds bewust, in mannelUke open
hartigheid een critiek op hun beleid geoefend,
die de grenzen eener gepaste vrijmoedigheid
wel eens heeft overschreden, maar die steeds
de critiek des bouwmeesters, niet die des sloo-
pers is geweest Bezield met een vurige liefde
voor zUn vaderland, toegerust met ultgebrelde
kundigheden, begaafd met een groot verstand,
ja met een verslenden blik, heeft hU. onver
schrokken in de grootste gevaren en ook dan
nimmer wanhopend, de grondslagen gelegd
voor Nederlands kolonisatie van Indlé
Het Is mU een eervolle taak u, die van heinde
en verre hebt willen komen en onder wie ik de
hoogsten mede in den lande mag begroeten, na
mens de gemeente Hoorn welkom te heeten op
deze plaats, in deze plechtige bUeenkomst ter
herdenking van Jan Pieterszoon Coen, die 350
ja ren geleden in deze stad het eerste levens
licht aanschouwde, aldus ving de burgemeester
zUn rede aan.
ZUn grooten zoon eerend en diens liefde
voor zUn vaderstad niet vergetend, te Hoorn
verblUd tot deze herdenking het initiatief te
hebben mogen nemen. Coen's nagedachtenis
verdient een andere bejegening .dan haar ten
deelt valt van hen, binnen wier al te engen ge
zichtskring slechte valt, wat hU heeft misdaan
-- voor al te velen helaas datgene, wat zU het
gemakkelUkst In anderen vermogen waar te
nemen en wlen ten renen male ontgaan die
prachtige eigenschappen, die hem hebben doen
zUn, wat hU voor ons geweest te en die hem
hebben doen volbrengen, wat hU ons heeft na-
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale maakt
bekend, dat de steunvergoedlng voor groene
erwten van de kwaliteitsklasse C. gedenatu
reerd in het tUdvak 18 Januari 1937 tot en met
23 Januari 1937 f 1 20 per 100 kg zal bedragen.
tUdvak gedenatureerde
steunvergoedlng bepaald
Het was voor mü een eenlgszlns vreemde ge
waarwording. toen ik de deur van mijn apparte
menten gesloten vond en onbeschadigdzoo*
als ik straks was heengegaan.
Ik kon mU niet goed voorstellen, dat er In
Barcelona nog Iets gaat en ongeschonden was.
In de kamers hing een vreemde, warme lucht,
die Ik daar altUd bespeur, als Ik een tijd ben
weg geweest.
De metalen luiken zUn nog gesloten en hebben
de warmte van den dag geconserveerd.
(Woedt vervolgd
Vervolgens betrad de minister-president, dr.
H. ColUn het spreekgestoelte voor het houden
van een herdenkingsrede, getiteld: „Desespereert
niet.
Spr begon met op te merken, dat de vUftig
tot zestig jaren, die In ongeveer gelUke deelen,
gegroepeerd liggen ter weerszUden van den over-
gang van de 16e naar de 17e eeuw, in onze rUke
volkshistorie de belangrUkste zUn te achten.
Toen In 1597 de klokken beierden bü den terug
keer op de Tesselsche reede van Houtman's ex
peditie, zou toen de 10-jarlge Hoornsche knaap,
Jan Pietersz., die in 1587 het levenslicht In deze
stad aanschouwde, hebben meegejuicht over
den gelukkigen afloop van een stoutmoedigen
tocht?
We kunnen het niet zeggen, want de jaren
züner jeugd liggen voor ons grootendeete in het
duister.
Maar we weten wel dat. na Houtman's terug
keer In 1597. behalve te Amsterdam, ook elders
nieuwe reederUen voor de groote vaart ojige-
rlcht werden en we weten ook. dat Hoorn daar-
bü niet achter bleef, en als men dan verder weet,
dat Pleter Jansz „van Twtek" In staat geweest
te zün zoon Jan *n zoodanige opvoeding te geven,
dat deze n zes 8 zevental jaren te Rome op een
handelskantoor werkzaam kon blUven. dan
schijnt het niet al te gewaagd aan te nemen,
dat Coen uit een burgerlüke omgeving stamt, niet
van middelen ontbloot en dus waarschUnlük be-
hoorend tot dien kring van burgers wier be
langstelling verder reikte dan hunne onmlddel-
lUke omgeving met dagelUksche kleine belang-
gen. En dat dus ook deze 18-jarige knaap in
1597 heeft hooren spreken, niet slechte over
Houtman en de zUnen, maar ook qver de nleuzre
plannen, waarvan men in die dagen repte
Is van dit alles invloed uitgegaan op de lots
bestemming van dezen knaap, dan heeft het
evenwel toch nog tien verdere jaren geduurd al
vorens het schip de Nieuwe Hoorn hem. als
onder-koopman voor de Ooet-Indteche Compag
nie, naar het verre Oosten voerde, om daar de
loopbaan te beginnen, die hem maken zou tot
den man van eminent formaat, tot den grond
legger van het Nederlandsche gesag In Azié.
wiens werk de eeuwen heeft verduurd en die
daarom aanspraak maken mag op de dankbare
herinnering van het nageslacht
Bpr bracht hierna de voornaamste feiten uit
Coen's loopbaan In herinnering
Haalebos. set de Marche Solemnelle van Mailly
in.
De burgemeester van Hoorn, de Edelachtb
heer mr. Leemhorst, bestUgt den preekstoel
tiet dqnker-houten. breed-overkapte gedeelte,
waarbown de zilveren orgelpüpen hoog tot de
nok reiken.
Het te voor ons. kinderen der 19e en 20ate
eeuw, vervolgde spr., niet eenvoudig het werk
der mannen uit de eerste jaren der 17de eeuw
te waardeeren zooals dat sou behooren te ge
schieden. Het te niet voldoende te wüaen
op het zeer uiteenloopende der materieele om
standigheden toen en thans, al zün die ver
schillen ook zoo groot, dat we er ons nauwelüks
een goede voorstelling van kunnen maken,
gewend als wU zün aan al de technische hulp
middelen van dezen tUd
Bedrage voor de kanalisatie
West-Frieslard stelde de heer KRAMER
commissie
Ontzaglük noemde spr de taak waarvoor
Coen in 1818 gesteld was. Niet het minst, wül
hU bü de volvoering van sUn plannen voortdu
rend de Engelschen op zün weg vond en de bel
de naties in Europa met elkander in vriend
schap leefden
Spr ging uitvoerig In op de gebeurtenissen
aan het einde van het jaar 1818, toen de open
oorlog tussct.en de Nederlanders en de Engel
schen In de wateren van Weet-Java was uitge
broken en toen Coen een besluit nam. dat hem
voor altüd rangschikt onder de grootste bevel
hebbers van vroeger en later tUd. De verspreide
vloot wordt vereenigd. het dreigende gevaar af
gewend. Bantams macht wordt gebroken en wü
hebben, zoo bericht Coen ns»r het vaderland,
„voet en dominie In 't land van Java becomen"
Spr. behandelde vervolgens Coen’s belde land-
voogdelüke perioden, waarvan de eerste een mi
litair, de tweede een staatkundig karakter droeg.
Het militair optreden droeg in dit tweede tijd
vak een duldelüker staatkundigen achtergrond,
waarbü Coen zekere denkbeelden huldigde, die
eerst in later eeuwen, zü het In gewüsigden
vorm, toepassing hebben gevonden.
Spr wees in dit verband op Coen’s pleidooi
voor een blüvende kolonisatie van Nederlanders
in verschillende deelen van den archipel
Wat Coen begon, te door een Van Dletnen.
een Van Ooens, een Speelman en om er een
van lateren tüd te noemen een Van Heutsz
voltooid geworden
Coen zelf stierf In den nacht van 20 op 21
September ns nog op den 20sten zelf van Bata-
vla's wallen de verdediging te hebben geleld De
volledige overwinning heeft hü niet meer aan
schouwd, maar in het geloof aan de zegepraal
heeft hü de oogen mogen sluiten. Tien dagen na
zün verscheiden was zü werkelükheid geworden
en de vrucht ervan is zichtbaar tot op dezen
dag
Het werk van de grooten uit onsen bloeltüd
dwingt het nageslacht tot dankbare erkentelük-
heid. Ze waren talrük die bouwers van .grooter
Nederland".
het onderhoud van B en W.
nieur van den Prov Waterstaat ter
waarin het voornemen van den Prov
staat te besproken, om een luchtbrug met
trapjes te maken met een goot voor de rüwielen
welke brug 4 40 -j A P. hoog moet zün
Dit plan is echter van de baan en de bezwa
ren tegen een dergelüke brug en de Prol
Waterstaat ral een nieuw plan maken en In
Dr.
Schaepman indertüd. toen zün standbeeld hier
In Hoorn op de wüde Kaasmarkt tusschen het
fraaie, füne waaggebouw en het slerlüke. zün
de kust ontscheept heeft, evenals eeuwen gele
den. toen hu Barcelona heeft gesticht en of hü
van de overzijde heeft meegebracht den
gloeienden. menschenvretenden god. den Boa-kl
der Carthagers.
Het te Baa-01, die over Barcelona heeracht, de
rood-gloeiende Baa-81. die alles vreet
Het rood-verhltte beeld van den Alveralinder
verrüst ginds achter de kim. achter de kam der
Pyreneeén.
De onmeteluke afgod, die het gloeiend metaal
over de wereld stort heeft zün voeten «taan
achter de blauwe zee.
Wellicht in Moskou
Eén voet In Moskou soms
Waar staat de andere voet?
De Boa-81 der Carthagers was drieledig opge
bouwd: er was een deel van kiel, een ander deel
van U«er Er was óók een deel van goud ge-
maakt.
Wie zün de priesters, die Baa-kl voeden?
Dat zün er velen.
komen. Hier stonden ze beveiligd tegen het
woelend gedrang op de tegels beneden en ze
konden praten zooveel ze wilden
Behoedzaam schoven we er door.
Hier en daar bleven oogen op mü gevestigd,
die mü volgden. Dat waren de enkelen, die
mü herkenden. Er waren er die lachten om mün
versleten kleeren.
Hier en daar stak er een als een joviale groet
zün vuist omhoog
Over de balustrade hingen fabrieksmeisjes met
haar zessen over een gekreukelde krant.
Doen die ook aan politiek?
Ze stonden opgetogen te praten en te trap
pelen op haar fragiele hakjes
Dat was wat anders dan die dooie weverü.
Ze waren klnderachtlg uitgelaten.
„Daar.Kükeens.... Juanita"
„Olajé.sei Juanita verrukt.
De krant met het portret van een aardigen
luitenant uit Concha gleed van hand tot hand.
Overal, waar we een weg zochten over de
trap, werden de menschen tegen elkaar geperst
en de meisjes werden tegen de balustrade ge
drongen Maar het gesprek ratelde door, over
alles heen en se waren opgewonden of de burger
oorlog niets anders was dan een stierenkamp of
een voetbalwedstrüd.
ZU keken om en werden plotseling stil toen
Sü Mlguel en mü zagen posseeren.
Er lag een groote, stille bewondering In haar
oogen. alsof ze een paar soldaten zagen, die uit
de loopgraven kwamen Het zware geweer
van Mlguel en mUn gescheurd pakje hielpen
moe dezen Indruk te versterken.
hardvochtigheid heeft een donkere
leven geworpen, maar hoe
andere eigenschappen heeft hü niet
die hem aanspraak geven op althans
hof, werd onthuld:
Jan Pietersz Coen was met al züne hoedanig
heden. al zün deugden, en laat ons dit ter vol
doening voor onze zelfbehaaglüke kleinheid er
buvoegen, de gebreken zUner deugden, een zoon
van zün stam, een zoon van zün volk en van
zün tüd. maar dat alles in den breeden zin en
in dien grootschen. machtigen vorm, die de hel
den teekent. Een Westfries, met al de stoerheid
de onverzettelükheid den vrijheidszin, 't rechts
gevoel. de stugge mannelükheid, de onbuigbare
onafhankelükheld. het harde zwügen en de
opvlammende drift van den Frieschen stam.
Maar dit alles niet zoozeer getemperd, dan wel
lenig geworden en, zonder iets van de kracht
te verliezen, toch gemakkelüker van beweging
en vlugger en buigzamer, zonder in het minst
tot buigen geneigd te zün De strüdakst. de bül
der vaderen is omgesmeed en omgeslepen tot
een degen, die minder geweldig houwen, maar
nog zekerder treffen zal
Een herdenking van Coen moest een natio
nale herdenking zün: niet aan Hoorn behoort
zün figuur, maar aan geheel Nederland in
Europa en in de tropen.
Spr. besloot met den wensch, dat deze on
danks haren eenvoud schoone Immers be
zielde herdenking In aller gedachten zal mo
gen blUven voortleven als een daad van een
voudige rechtvaardigheid Jegens den grooten
Nederlander Jan Pieterszoon Coen.
De organist speelde hierop een fantasie over
Valerius' „Wilt heden nu treden.
Veroordeel geen theologie en scholastiek op ge
zag van münheer Bergson. Voor Spanje is Berg
son nieuw Voor Europa is hü vleux-jeu. HU Is
de man van de scheppende evolutie. Dat is
het bidkleedje van de moderne menschen. die
nog aan den geest gelooven. Maar dat bld-
kleedje is net als het toovertapüt uit Duizend
en één-nacht.Het hangt In de lucht en er zit
geen grond onder
Ik kon die binnenplaats niet vergeten.
..En wat daar op die binnenplaats lag. heeft
heelemaal niets met scheppende evolutie te
maken Dat is alleen maar vernielende revo
lutie
Mlguel Is het model van den jongen, intellec-
tueelen idealist van zün tüd HU heeft geplukt
uit het Marxisme, uit het Bergsonisme. hü houdt
van mystiek, van Boeddha, Mohammed en Jezus
'Jezus voortl niet vóóraan); hü bewondert den
tltanischen veroveraar en onderdrukker en vecht
voor de Sovjet, die de vrüheld brengt.
En dat heele. schreeuwende, kakelbonte
bouquet, dat daar voor mü staat, wordt om het
middel saamgebonden door één gordel: de natio
nale Spaansche faja.
Er Is een behoefte aan scholen om de men
schen te leeren dénken Denken is een voornaam
ding.
Daar uit de donkere diepte, onder de arkaden
duikt de kleine kroeskop van vanmiddag op
Het ventje, dat tot aan mün heupen reikt, had
beter in bed kunnen liggen.
Maar wie mag den Grooten Nacht verzuimen?
Zijn zwarte oogen schitteren van de koorts.
Zün witte tanden fonkelen In bet harde licht.
Het is vandaag büzonder levendig In het
stadje. Op het ruime plein voor dc Nederl.-
Hervormde kerk, waaromheen onder de kale
boomen heel oude, kleine lage hdlsjes gegroe
peerd staan met één grooten. hoogpn trapgevel
van de boterbal In hun midden, rijden auto's
aan. Vele hooge gasten komen hier samen, om
den driehonderdvüftlgsten verjaardag te her
denken van den grooten kolonisator uit Hoorn.
In de kerk, die vüftlg Jaar geleden In Pro-
testantschen stül werd herbouwd, nadat de
oude door brand was verwoest, verzamelt zich
een uitgebreid gezelschap. De zachte roezemoes
van menschen. die elkaar begroeten en die pra
ten over ditjes en datjes, eer de plechtigheid
een aanvang neemt, gonst onder het donker-
bouten, zacht-gloolende gewelf, tusschen de
Des middags tusschen half drie en half vier
had ten stadhuise een ontvangst plaats. Deze
geschiedde in de raadzaal, waar door de zorgen
van den conservator van het West-Prieach Mu
seum te Hoorn, den heer J. C Kerkmeyer, ten
toongesteld waren de portretten van Coen en
van zün vrouw Eva Ment uit het West-Friesch
Museum, alsmede enkele belangwekkende archi
valia, welke op Coen betrekking hebben
De herdenking werd besloten met een con
cert door de stafmuzlek der Konlnklüke Marine
in den Parkschouwburg
Vanavond wordt op de Veemarkt door de
zelfde stafmuzlek met medewerking van tam
boers en püpers der mariniers een taptoe ge
geven.
Sneeuwresten liggen
platte Hollandsche land,
dichtgevroren slooten, die als lange
molenwieken aan het oog van den
treinreiziger voorbijzwaaien en op de
pyramide-daken van de lage, vier
kante boerderijen; zij liggen ook
op het stadje, dat geleidelijk met
zijn kleine huizen uit het land groeit
nog heelemaal mee verbonden
Verder doelt spr. mode, dat een rübrug defi
nitief van de baan ia.
De heer KRAMER vraagt of we ooit om 71
rübrug ia veraocht voor hetgeen daar moet en
kan posseeren Bpr hoeft den Indruk dat nooit
serieus werk is gemaakt van een rübrug
De getallen van het Werkfonds noemt spr
fantasie en uit de lucht gegrepen Ook spr. heeft
een berekening gemaakt en komt met alles en
alles vanaf de Koog tot den Provincialen weg
op een totaal bedrag van 153 000. Bpr. geeft hier
uitleg van het geheele plan: onteigening, bestra
ting. ophooglng en bruggenbouw Bpr is er
geenszins voor deze zaak van zich af te schui
ven maar zal trachten om alsnog alles in orde
te krijgen.
De VOORZITTER zegt, dat de Prov. Water
staat zal opbouwen wat afgebroken is. Verder
meent spr., dat men de eufers van den Water
staat en het Werkfonds niet In twüfel mag
trekken, daar dit het werk is van ingenieurs.
De heer OROEN was noogst verontwaardigd
over het luchtbrugplan d-r provincie. Het be
lang v de gemeente en de gemeentenaren wordt
grootelüks onderschat Verder vraagt spr.. hoe
het moet met de zgn. Groene brug. welke ook
moet worden verlegd Wie draagt hier de kra
len
Ook spr. is er voor ernstig werk Van
kwestie te maken, want serieus overleg Is
nooit geweest Bpr stelt voor deze zaak i
eens met het betrokken lid van Oed. Staten te
bespreken en desnoods naar den Minister te
gaan.
Wethouder DU BURCH zegt, dat het college
heeft gedaan wat gedaan moest worden Bpr,
heeft den Indruk gekregen dat de provincie in
alle opzichten mee wU werken om de gemeente
te bevredigen Bpr geeft de voorkeur aan 'n
pont, welke een rübrug kan vervangen
Weth OROEN gaat niet met de stelling ac-
coord van de Prov, dat ze ophouden zal wat
afgebroken wordt. Hier treden allerlei neven-
belangen op o.a. gewijzigde bedriJfstoestgnd
voor de gemeentenaren aan gene züde der brug.
Vérder moet worden gewezen op het alge
meen belang
De heer DE GEU8 becrltlseert het schrijven
vsn het Werkfonds waar wordt gesproken over
een verbinding tusschen O» kom der gemeente
Zuld-fecharwóude en Heer-Hugowaard Spr zegt
dat dit moet zün tusschen de kom en de ge
meentenaren buiten de kom.
De heer DIJKHUIZEN zou de heeren Kramer
en Groen namens het gemeentebestuur naar
Oed. Staten willen laten gaan om deze zaak te f
bespreken
VOORZITTER Daar hebben ze geen permis
sie of opdracht voor noodlg Dat staat hun vrü
Weth. OROEN: Zoo is t nu altüd al geweest
Op verzoek van den heer Groen gaat de read
in comité
Na ongeveer drie kwartier wordt de vergade
ring heropend en wordt besloten dat de heeren
Groen en Kramer met het >lan-Kramer naar
de Prov Staten het Werkfonds en den Minister
zullen kunnen gaan namens den roao om deze
zaken te bespreken.
De gemeen tebegroétli
vangsten en uitgaven
f94 427,59
Onmiddellük na afloop van de plechtigheid
in de kerk begaven autoriteiten en genoodigden
zich naar het standbeeld van Jan Pieterszoon
op de Roodesteen
Allereerst legde de minister-president dr H.
Colün een krans aan den voet van het stand
beeld. Daarna volgden kransen van het ge
meentebestuur van Hoorn en van een aantal
organisaties
De stafmuzlek der Konlnklüke Marine luis
terde deze plechtigheid op.
heeft Jan Pieterszoon Coen de eerste Jaren
zün leven doorgebracht. Hier heeft hü
eerste Indrukken opgedaan. Hü heeft hier het
drukke handelsleven van die dagen zien pul-
seeren en hooren vertellen van den strüd. den
bevrüdingsoorlog. waarin de lage landen ge
wikkeld waren tegen Spanje.
voorstel op grond
de houding der Provincie en den Prov
staat.'die den bestasnden toestand aan den
Langebalk zoodanig wil wüzlgen. dat hiervan
een zeer groote verslechtering het gevolg is.
waardoor de belangen van de gemeente
de gekaeentenaren zeer worden geschaad
Bpr stelt voor. indien de houding der
provincie niet beter wordt dezen post van de
begrooting te schrappen
De VOORZITTER antwoordt, dat men moei-
lük op de provincie kan sfgeven. daar de
provincie haar eigen werken uitvoert Voorts
gaat 't niet aan de subsidie niet m«ér te be
talen daar anders de provincie hasr recht
zal opelschen
De heer KRAMER zegt, dat de belangen van
de gemeente en de gemeentenaren In hooge
mate door de provincie worden geschaad Spr
wU hierover de provincie aan^preken Bpr
brengt naar voren, dat over deze kwestie reeds
zes jaren is gesproken en dat het nu tüd wordt
deze zaak aanhanging te maken
De VOORZITTER zegt, dat de Prov Water
staat in alles met de gemeente in overleg wil
treden Spr brengt het schrijven van het
Werkfonds ter sprake, dat de benoodlgde som
van ruim f 200.000 voor brug en weg niet
economisch verantwoord is Verder brengt spr
met een Inge-
sprake.
Water-
Geoseenteroad De raad deser gemeente
vergaderde Vrüdagavond te half acht ten ge-
meentehuize. onder voorzitterschap van burge
meester jhr van Spengler Secretaris de heer
G Poot
Ten aansien van de begrooting van het Bur
gerlui Armbestuur deelt de beer Kramer mede,
dat de Commissie hierop geen op- of aanmer
kingen heeft en dat de Commissie voorstelt deze
begrooting in ontvangsten en uitgaven tot een
bedrag van 18485.63, waaronder f 8000 ge
meente-subsidie. voorloopig vast te stellen
Aldus besloten
Ook ten aanzien van de begroetingen der
IJchtbedrüven heeft de Commissie geen op- of
aanmerkingen, roodst de Commissie voorstelt
deze ook voorloopig /ast te stellen
De heer JAC WEEL vestigt de aandacht op
het bovengrondsch net en dringt erop aan. dat
de palen tüdlg vernieuwd worden Bü storm
weer zouden anders groote ongelukken te vree-
aen zün
De VOORZITTER zal dit met de Commissie
van beheer onder de oogen zien
Hierna worden ook deze begroetingen aldus
voorloopig vastgesteld.
De VOORZITTER deelt mede, dat de ge-
meentebegroottng van dit Jaar wel wat laat is
Ingediend, maar nu hebben B en W rekening
kunnen houden met de opmerkingen van Ged.
Staten over de onlangs goedgekeurde begroe
ting 1935 en de begrooting 1936 Bpr merkt op.
dat alles „riekt" naar Haarlem en Den Haag
Bü den post onderhoud Kerkepad. welke ge
raamd was op f25.bracht de heer JAC
WEEL, evenals vorige raadsvergadering, klach
ten naar voren over den treurlgen toestand,
waarin dit pad verkeert Spr drong er op aan
dat het geheele pad zou worden verbeterd en
stelde voor het bedrag tot f50 te verhoogen
De VOORZITTER antwoordde, dat. Indien
db noodzakelüke onderhoudskosten hooger zou
den zün. deze post ook verhoogd aou worden
Deze post wordt hierna van f 25.gebracht
op f50
BU den post
van
voor namens de
niet meer te betalem
Spr motiveerde dn
Toen de geleerden zagen hoe Plet Prikkel en Drein Drentel
al die bouwvallen hadden toegetakeld, schreven se allemaal
woeste artikelen voor de dagbladen van de heele wereld.
Daarin konden de menschen lezen, dat het een schandaal was.
De Grieksche post had groote zakken voor alle steden, vol met
brieven Dat waren allemaal kwade artikelen van de twee ge
leerden.
De straten zün door de zon schoon-besche-
De roode pannen van de hier en daar
doorzakkende daken dragen nog maar hier en
daar een spoortje van het witte dek. Scherp
teekenen do voorover hellende spitse en ge
trapte geveltjes en de dóórknikkende breede
daklüst-fafades tegen de lucht.
seizoen Ditmaal werd
In drie bedrüven, getiteld:
door J. Verhoeven
Het stuk bleek uitstekend
leiding van den regisseur
aan de prestaties van de overige medespelers
te kort te doen, mogen we toch wel even ver
melden. dat de moellüke hoofdrol van „Sand
wichman uitmuntend vertolkt werd door P
Bchröder, doch zooals gezegd verdienen ook de
overigen zeker een compliment
Tusschen de bedrüven door gaven „The Cheese
Boys” eerste klas Jazzmuziek ten beste, het
geen zeer in den smaak viel Na afloop van het
tooneelstuk werd nog een verloting georgani
seerd.
Dinsdagavond wordt dit toone41stuk voor de
tweede en laatste maal opgevoerd, zoodat wü.
gezien het succes van Zondag, eenieder kunnen
aanraden deze laatste opvoering bü te wonen
En plotseling zag ik In de zwarte diepte van
dien blik een brok volksziel, dat ik nog niet
eerder had gezien en waaraan Ik nooit had ge
dacht.
Die jonge vrouwen moeten toch weten, dat
Mlguel en Ik lUnrecht in meening van elkaar
verschillen.
De knappe
er trouwmis
wiek Ne
Dit moet alles wel een zeer levendlgen in
druk op hem hebben gemaakt. Ging hü niet
op dertien- of veertien-jarigen leeftUd reeds
naar Rome met den vasten wil zich in den
handel te bekwamen en zou hü later niet den
nationalen vüand in de Oost de meest gevoe
lige klappen toebrengen, zou hü daar de op
standige Nederlandsche provinciën niet uit
bouwen tot een groot koloniaal Ruk, dat het
RUk van den Spaanschen overheerscher in han
del en zeevaart verre zou overvleugelen.
Van Jan Pieterszoon Coen getuigde
