Jan Pieterszoon Coen herdacht wtfiaal uan den daq Kloosters branden Barcelona ZIJN GEBOORTESTADJE is in id N in i MAANDAG 1 FEBRUARI 1937 Een rede van Dr. Colijn LET OP DEN ORANJE-BANDI Onze tuinbouwexport nig Air door DON LOIS Al^RON Geneeskundige dienst W er eld j amboree van Garrits HOORN, 1 Februari. het Coen’s loopbaan in herinnering. Kranslégging met Receptie ten stadhuize t In 1936 iet» gestegen ood r be- STER-TABAK-PUZZLE voor teldboonen. welke Biet doen.... Paco... Si „Daar. „Olajl Verzorging van 25-000 jongens wordt voorbereid Herdenkingsrede minister Colyn msche I met pro llen. Intusscben waa er in Athene weer een trein uit Duitschland aangekomen met een heele lading geleerden. Er waren ook twee geleerden bij, die de gewoonte hadden om in de kranten te schrijven. Ze weren nu Mer gekomen oen naar de Grieksche tempel-bouwvallen te kijken en daar ook wat over te schrijven. blad Moa- iteld en er nog leeft. OFFICIEELE CR1SIS-PUBL1CAT1E ■el tijdvak gedenatureerde steunvergoedlng bepaald Jou maar studeer i alle dat hou- ijjn bun rrel- m. •heel rninls- Yonal, Zaken; Finan- bijna van omdat held- dheid ggen. belet ver meer ie, ze bezi- doen de bben. gene men >V de En— uldt I de iteit val- roor voor Ik. xxv ;wet 8*- jks- van >oor ook reet l bet g«- irel- n ver- inuw- t). ■«•«••«•••f had. Reilly, roces- zinnl- ingesonden. terwijl de uitslag op 30 April as. zal worden bekend gemaakt. v Voor de prijzen welke voor deze puzzle worden uitgeloofd, zie men de advertentie In dit num-'1* mjk J >rHij was een Westfries”, met al de stoerheid en onverzettelijkheid van den Frieschen stam” waar- ladeur iland- n lul- >t mi- n vloot gezindheid, in kloekheid, in zorgvuldig beraad, als het er om gaat de zaak van het vaderland en die van .«rooter Nederland” te dienen. Het werk van de grooten uit onzen bloeitijd dwingt het nageslacht tot dankbare erkentelijk heid. Ze waren talrijk die bouwers van .«rooter Nederland". zware bogen beneden en de lichte, ijle kolom metjes boven op de galerij, die om de heele kerk heenloopt Zjj allen dienden het vaderland met eere, bouwden aan zjjn roem en grootheid, maar van die allen verdient Coen toch de eereplaats, wijl hij eens voor al de grondslagen legde van ons Aziatisch rijk. Deze man spreekt tot ons eeuwen nadat hij gestorv enis. Hij eischt iets van ons: hij wil dat wij zijn voorbeeld zullen volgen in opofferings- Wjj ontvingen heden een exemplaar van de Ster-Tabak Puzzle, welke deze week door ge heel Nederland huls aan huis verspreid is. Tot 15 Maart as. kunnen oplossingen worden Het was voor mij een eenigszins vreemde ge waarwording. toen ik de deur van .mijn apparte menten gesloten vond en onbeschadigdaoo- als ik straks was heengegaan. Ik kon mij niet goed voorstellen, dat er in Barcelona nog iets gaat en ongeschonden was. In de kamers hing een vreemde, warme lucht, die ik daar altijd bespeur, als ik een tijd ben weg geweest. De metalen luiken zijn nog gesloten en hebben de warmte van den dag geconserveerd. (Wordt vervolgd.) Piet Prikkel, die overtuigd was van de macht der reclame, zette op het front: „AT.I.E SCHILDER WERK IS UTTGEVOERD DOOR DREIN DRENTEL EN PIET PRIKKEL, „Ziezoo”, zei Plet, ,JW kunnen die Grieken tenminste Hen waar as terecht kunnen voor netjes werk. Hij draagt zijne stad en zijne streek in het hart; lag de keuze aan hem, Batavia zou nieuw-Hoorn moeten heeten. En toch verliet hij Hoorn? Ja, Hoorn is *n handels- stad. Hoorn ligt aan de zee, en al is die zee slechts de Zuiderzee, in de korte deining van hare golven wordt soms de breedere maatslag uit het Noorden bespeurd en het geheimzinnige, het tot tochten verleidende, het tot daden verlokkende lied van den Oeeaan klinkt ook hier. Naar den lande van overzee trekt Jan Pieterszoon; in den lande van overzee vindt hij de wereld zijner da den. Des middags tusschen half drie en half vier bad ten stadhuize een ontvangst plaats. Deze geschiedde in de raadzaal, waar door de zorgen van den conservator van het West-Friesch Mu seum te Hoorn, den heer J. C. Kerkmeyer, ten toongesteld waren de portretten van Coen en van zijn vrouw Eva Ment uit het West-Friesch Museum, alsmede enkele belangwekkende archi valia, welke op Coen betrekking hebben. De herdenking werd besloten met een con cert door de stafmuziek der Koninklijke Marine in den Parkschouwburg. Vanavond wordt op de Veemarkt door de zelfde stafmuziek met medewerking van tam boers en pijpers der mariniers een taptoe ge geven. Vervolgens betrad de mlnister-i>resldent, dr. H. Colijn het spreekgestoelte voor het houden van een herdenkingsrede, getiteld: „Dispereert niet Spr. begon met op te merken, dat de vijftig tot zestig jaren, die, in ongeveer gelljlke deelen, gegroepeerd liggen ter weerszijden van den over- gang van de 16e naar de 17e eeuw, in onze rjjke volkshistorie de belangrijkste zijn te achten. Toen in 1597 de klokken beierden bij den terug keer op de Tesselsche reede van Houtman’s ex peditie. zou toen de 10-Jarige Hoornsche knaap. Jan Pietersz., die in 1587 het levenslicht in deze stad aanschouwde, hebben meegejuichb. over Ontzaglijk noemde spr. de taak waarvoor Coen in 1618 gesteld was. Niet het minst, wijl hij bü de volvoering van zijn plannen voortdu rend de Engelschen op zjjn weg vond en de bei de naties in Europa met elkander in vriend schap leefden. Spr. ging uitvoerig in op de gebeurtenissen aan het eiiïtle van het jaar 1618. toen de open oorlog tusschen de Nederlanders en de Engel schen in de wateren van West-Java was uitge broken en toen Coen een besluit nam. dat hem voor altjjd rangschikt onder de grootste bevel hebbers van vroeger en later tijd. De verspreide vloot wordt vereenlgd. het dreigende gevaar af gewend. Bantams macht wordt gebroken en wjj hebben, zoo bericht Coen naar het vaderland, „voet en dominie in X land van Java becomen”. Spr. behandelde vervolgens Coen’s belde land voogdelijke perioden, waarvan de eerste een mi litair. de tweede een staatkundig karakter droeg. Het militair optreden droeg in dit tweede tijd vak een duidelijker staatkundigen achtergrond, waarbij Coen zekere denkbeelden huldigde, die eerst in later eeuwen, zjj het in gewijzigden vorm, toepassing hebben gevonden. Spr. wees m dit verband op Coen’s pleidooi voor een blijvende kolonisatie van Nederlanders in verschillende deelen van den archipel. Wat Coen begon, is door een Van Diemen, een Van Goens, een Speelman en om er een van tateren tijd te noemen een Van Heutsz voltooid geworden. Coen zelf stierf in den nacht van 20 op 21 September na nog op den TOsten zelf van Bata via’s wallen de verdediging te hebben geleid. De volledige overwinning heeft hij niet meer aan schouwd. maar in het geloof aan de zegepraal heeft hij de oogen mogen sluiten. Tien dagen na zijn verscheiden was zij werkelijkheid geworden en de vrucht ervan is zichtbaar tot op dezen dag. I.=s==2-- de kust ontscheept heeft, evenals eeuwen gele den, toen hi) Barcelona heeft gesticht en of hij van de overzijde heeft meegebracht den gloeienden, menschenvretenden god, den Baa-al der Carthagers. Het la Baa-ll, die over Barcelona heerscht, de rood-gloeiende Baa-kl. die allee vreet. Het rood-verhltte beeld van den Alversllnder verrijst ginds aehter de kim, achter de kam der Pyreneeën. De onmetelijke afgod, die het gloeiend metaal over de wereld stort heeft zijn voeten staan achter de blauwe zee. Wellicht in Moskou.... Eén voet in Moskou soms Waar staat de andere voet? De Baa-kl der Carthagers was drieledig opge bouwd: er was een deel van klei, een ander deel van User. Er was óók een deel van goud ge maakt. Wie zijn de priesters, die Baa-al voeden? Dat zijn er velen. Ook België heeft geen verbetering in onzen ex port gebracht; daarentegen viel eenlge stijging in den afzet waar te nemen naar Zwitserland. Een verbetering viel ook te constateeren in den afzet naar Frankrijk, Zweden, Noorwegen en Finland, waardoor dus de totale positie iets is verbeterd. Dit moet alles wel een zeer levendigen in druk op hem hebben gemaakt. Ging hij niet op dertien- of veertien-Jarigen leeftijd reeds naar Rome met den vasten wil zich in den handel te bekwamen en zou hij later niet den nationalen vijand in de Oost de meest gevoe lige klappen toebrengen, zou hij daar de op standige Nederlandsche provinciën niet uit bouwen tot een groot koloniaal Rijk, dat het Rijk van den Spaanschen overheerscher in han del en zeevaart verre zou overvleugelen. Van Jan Pieterszoon Coen Schaepman indertijd, toen zijn Hier in dit milieu, dat buiten het centrum waar de grootere, nieuwere gebouwen staan, nog voor een groot deel precies zoo is gebleven als het vroeger was, dat nog geheel en al zijn oud, gemoedelijk karakter heeft bewaard, hier heeft Jan Pieterszoon Coen de eerste jaren van zijn leven doorgebracht. Hier heeft hij zijn eerste indrukken opgedaan. Hij heeft hier het drukke handelsleven van die dagen zien pul- seeren en hooren vertellen van den strijd, den bevrijdingsoorlog, waarin de lage landen ge wikkeld waren tegen Spanje. Een herdenking van Coen moest een natio nale herdenking zijn: niet aan Hoorn behoort zijn figuur, maar aan geheel Nederland m Europa en in de tropen. Spr. besloot met den wensch, dat deze on danks haren eenvoud schoone Immers be zielde herdenking in aller gedachten zal mo gen blijven voortleven als een daad van een voudige rechtvaardigheid Jegens den grooten Nederlander Jan Pieterszoon Coen. De organist speelde hierop een fantasie over Valerius’ „Wilt heden nu treden....” turrits was knecht in de groote meubel zaak der fa. Burell Si Conside In Brook- A1 een kleine dertig Jaar was hij bij de firma: de zaak was toen slechts een een voudige tweede-hands meubelwinkel. Nu was bel een groote prachtzaak met 150 kostbaar Het comité voor geneeskundige verzorging en hygiëne der Wereldjamboree 1937 onder lei ding van dr. L. S. Hannema te 'sGravenhage iRoode Kruis-ziekenhuls) bereidt de genees kundige verzorging der ongeveer 25.000 jongens voor. Ernstige zieken zullen naarHaarlem wor den vervoerd. Op het terrein zelf komt een noodziekenhuis met 100 bedden en 8 hulppos ten, waaraan verbonden een kotemest, een chirurg, een tropenarts en 12 kampartsen, welke laatste in het kamp zelf onder dak worden gebracht. Opeens Mtff ik naar hem kijken 1b stawue ver beuring. Hij heeft een Mvotver in de hand. Hij mikt tegen het oog, als met een geweer en op zijn jollgen kop glimt guitige baldadigheid Miguel stuift naar hem toe en Paco hij heet Paco schatert het uit van pleizier. De revolver was een heel oud ding, de haan en het magazijn waren ommanteld met een dikke laag rood roest. De vrouw, van wie hij vanmiddag een draal om de ooren kreeg, vanwege zjjn oneerbiedigheid tegen Don Pedro, staat nu te glimlachen om haar kranig ventje. „Paco.... mag Paco. Het is goed dat men zoo verstandig is geweest om Paco slechte speelgoed in handen te geven Als het een goede revolver was geweest, dan had Paco geschoten, op alles wat maar leefde. Wat zal Paco liter doen.... Als Paco gróóter is? Miguel had moed geschept, het was blijkbaar tot hem doorgedrongen dat een ontmoeting met zijn zuster nu eenmaal onvermijdelijk was. Bovendien.... hij moest niet zoo flauw zijn, om zich aan haar praatjes te storen. De bouwers van een nieuwe wereld mogen niet kleinmoedig wor den en zich in hun groot bedrijf laten weerhou- de^kleinT 'kröèekop^ van vanmiddag op. den door kleine gevoeligheden. de gaanderij, die rond dé binnenplaats OntniddeUUk^na afloop van de plechtigheid in de kerk begaven autoriteiten en genoodigden zich naar het standbeeld van Jan Pieterszoon op de Roodesteen. Allereerst legde de minister-president dr. H. Colijn een krans aan den voet van het stand beeld. Daarna volgden kransen van het ge meentebestuur van Hoorn en van een aantal organisaties. De stafmuziek der Koninklijke Marine luis terde deze plechtigheid op. HU nam zUn geweer en wU gingen de trappen op. naar de gaanderij, die rond de binnenplaats liep. De breede. uitgesleten trap stond vol met men schen en het was heel moeilUk om er door te estige hee- ‘bben, wicht tegen fl be- idizie geluk hem ndere hee- aan- n. be komen. Hier stonden ze beveiligd tegen het woelend gedrang op de tegels beneden en ze konden praten zooveel ze wilden. Behoedzaam schoven we er door. Hier en daar bleven oogen op mU gevestigd, die mij volgden. Dat waren de epkelen, die mu herkenden. Er waren er die lachten om mijn versleten kleeren. Hier en daar stak ar een als eea joviale groet zijn vuist omhoog. Over de balustrade hingen fabrieksmeisjes met haar zessen over een gekreukelde krant. Doen die ook aan politiek? Ze stonden opgetogen te praten en te trap pelen op haar fragiele hakjes. Dat was wat anders dan die dooie weverij. Ze waren kinderachtig uitgelaten. KUk eens JuanMa.” zei Juanita verrukt. De krant met het portret van een aardigen luitenant uit Concha gleed van hand tot hand. Overal, waar we een weg zochten over de trap, werden de menschen tegen elkaar geperst en de meisjes werden tegen de balustrade ge drongen Maar het gesprek ratelde door, over alles heen en ze waren opgewonden of de burger oorlog niets anders was dan een stierenkamp of een voetbalwedstrijd. ZU keken om en werden plotseling stil toen zij Miguel en mU zagen passeeren. Er lag een groote. stille bewondering in haar oogen. alsof ze een paar soldaten zagen, die uit de loopgraven kwamenHet zware geweer van Miguel en mijn gescheurd pakje hielpen mee dezen Indruk te versterken. Toen de geleerden zagen hoe Piet Prikkel en Drein Drentel al die bouwvallen hadden toegetakeld, schreven ze allemaal woeste artikelen voor de dagbladen van de heele wereld. Daarin konden de menschen lezen, dat het een schandaal was. De Grieksche post had groote zakken voor alle steden, vol met brieven. Dat waren allemaal kwade artikelen van de twee ge leerden. Dat er echter nog geenszins reden tot “jui chen is, moge blijken uit het feit, dat onze tuinbouwexport in 1929 niet minder dan bijna f 89.000.000 beliep. Daarna is het In vrij snel dalende lUn omlaag gegaan, totdat in 1935 dan het laagste record tot nu toe werd bereikt. Vooral de producten appelen, vruchtenpulp, spruitkool, bopnen en nero hadden onder ver minderden export in het afgeloopen jaar te lijden. Een algemeene opleving kan dus nog niet worden vastgesteld en het feit dat de export naar Duitschland nog terug liep, is voor den tuinbouw nog weinig bemoedigend. De plechtigheid in de kerk werd daarop be sloten met het gezamenlijk zingen van het Wilhelmus met orgelbegeleiding. Steunvergoeding erwten en veldboonen Het is voor ons, kinderen der 19e en 20ste eeuw, vervolgde spr., niet eenvoudig het werk der mannen uit de eerste jaren der 17de eeuw te waardeerep zooals dat zou behooren te ge schieden. Het is niet voldoende om te wijzen op het zeer uiteenloopende der materieele om standigheden toen en thans, al zijn die ver schillen ook zoo groot, dat we er ons nauwelijks een goede voorstelling van kunnen maken, gewend als wjj zijn aan al <ft technische hulp middelen van dezen tijd. paalde zU haar keus op het door Garrlts zoo warm aangeprezen buffet. z,Jk neem dit en zal er direct een chèque voor uitschrijven.” Garrlts kreeg een kleur van voldoening. Het kon hem niets schelen, toen de firmant Con side en Waller, de chef, op dit oogenbllk de modelkamer binnen traden. Dadelijk overtag Waller den toestand. Daar stond me die Gar- rits met opgeslagen hemdsmouwen met een deftige dame te spreken! „Garrlts!” riep hU. Maar Garrlts liep met schitterende oogen op de beide mannen toe en sprak: „Ik heb een Engelsch buffet verkocht, heeren.” Conside en Wal ler fronsten hun wenkbrauwen. Dat kleine msn- met beentjes, j hU wat Zeker, hardvochtigheid heeft een donkere schaduw op zijn leven geworpen, maar hoe talrijke andere eigenschappen heeft hij niet bezeten, die hem aanspraak geven op althans onze bewondering en onze dankbaarheid. Vast heid van karakter heeft hem gekenmerkt en getrouwheid aan wat hU als zijn plicht zag. Met ijzeren wil heeft hij, in ononderbroken harden arbeid, aan de moellijkste- omstandig heden het hoofd geboden. Loyaal tegenover zjjn lastgevers, de heeren 17, heeft hij in zUn aan dezen gerichte brieven, zich zijner waarde en waardigheid steeds bewust, in mannelijke open hartigheid een crltiek op hun beleid geoefend, die de grenzen eener gepaste vrUmoedigheid wel eens heeft overschreden, maar die steeds de crltiek des bouwmeesters, niet die des sloo- pers is geweest. Bezield met een vurige liefde voor zijn vaderland, toegerust met uitgebreide kundigheden, begaafd met een groot verstand, ja met een verzlenden blik, heeft hU, onver schrokken in de grootste gevaren en ook dan nimmer wanhopend, de grondslagen gelegd voor Nederlands kolonisatie van Indië, den gelukkigen afloop van een stoutmoedgen ochUt? We kunnen het niet zeggen, want de jaren zijner jeugd liggen voor ons grootendeels in het duister. Maar we weten wel dat, na Houtman’s terug keer in 1597, behalve te Amsterdam, ook elders nieuwe reederUen voor de groote vaart opge richt werden en we weten ook, dat Hoorn daar bij niet achter bleef, en als men dan verder weet, dat Pieter Jansz. „van Twisk" in staat geweest is zUn zoon Jan een zoodanige opvoedig te geven, dat een zes 5 zevental Jaren t^ Rome op een handelskantoor werkzaam kon blUven, dan schijnt het niet al te gewaagd om aan te neenen, dat Coen uit een burgerlijke omgeving stamt, niet van middelen ontbloot en dus waarschijnlijk be- hoorend tot dien kring van burgers wier be langstelling verder reikte dan hunne onmlddel- llijke omgeving met dagellijksche kleine belan gen. En dat dus ook deze 10-Jarige knaap In 1597 heeft hooren spreken, nfet slechte over Houtman en de zijnen, maar ook over de nieuwe plannen, waarvan men in del dagen repte. Is van dit alles Invloed uitgegaan op de lots bestemming van dezen knaap, dan heeft het evenwel toch nog tien verdere jaren geduurd al vorens het schip de Nieuwe Hoorn hem. als onder-koopman voor de Oost-Indische Compag nie. naar het verre Oosten voerde, om daar de loopbaan te beginnen, die hem maken zou tot den man van eminent formaat, tot den grond legger van het Nederlandsche gezag in Azië, wiens werk de eeuwen ijeeft verduurd en die daarom aanspraak maken mag op de dankbare herinnering van het nageslacht. Spr. bracht hjjma de voornaamste feiten uit Het is vandaag bijzonder levendig in hét stadje. Op het ruime plein voor de Nederl.- Hervormde kerk, waaromheen onder de kale boomen heel oude, kleine lage huisjes gegroe peerd staan met één grooten, hoogen trapgevel van de boterbal in hun midden, rijden auto's aan. Vele hooge gasten komen hier samen, om den driehonderdvijftigsten verjaardag te her denken van den grooten kolonisator uit Hoorn. jngerichte modelkamers. Alleen beneden in het souterrain was nog een goedkoope afdeeling. waar voor ’t meerendeel beschadigde meubels aan de vrouw of aan den man gebracht wer den. Het was hier, dat de kleine Garrlts heer en meester was. De natuur had hem eigenaar dig begiftigd: z*n groot massief hoofd rustte op breede schouders en deze weer op een breede. gespierde borst. Maar z'n onderstel stond ab soluut niet in verhouding met het bovenwerk en z’n beenen waren opvallend en belachelijk kort. J Die beenen waren de oorzaak dat Gerrits, na 25. 30 dienstjaren, nog altijd in de goedkoope afdeeling bleef en geen promotie maakte. Garrlts was daardoor natuurlük gegriefd. HU wist hoezeer hu achteruit gesteld was bU de groote fa. Burell Conside. Het griefde hem te meer, daar z'n ideaal was verkooper te worden in de prachtige modelka mers. Maar daartoe moest men op de eerste plaats over een goed voorkomen beschikken, en dat had hu door z’n belachehjk korte bee nen allerminst. Garrlts wist veel meer van het meubelbedrijf dan wie ook van 't personeel, want hu hield er van. Elke houtsoort kende hU op z’n duimpje; van eiken stUl wist hU tal van büzpnderheden. Kortom, de kortbeenige Gar- nts had een kennis van de meubelindustrie die de heeren Burell en Conside versteld zou hebben doen staan. Maar die heeren wisten het niet, of als ze het wisten, dan dachten ze er nooit aan. De bekwame man bleef dus buiten de prach11 tlge modelkamers als verkooper. Op zekeren dag was hU toevallig boven in een dier kamers bezig met het uit elkaar nemen van een eetkamer-ameuNement, dat dien mid dag moest afgeleverd worden. tWas omstreexs twee uur ’s middags en ’t heele personeel, be halve de chef, die in een andere afdeeling was, was gaan lunchen. Garrlts was geheel alleen en druk bezig, toen hem eensklaps een vrouwenstem in de ooren klonk: ,Js er misschien ook iemand die mU te woord kan staan?” Gamts keerde zich om en keek de klant aan. HU wist dat hU de dame eerst een stoel moest aanbieden, dan Waller, den chef, moest loepen en zelf met z’n verhit gezicht en opge stroopte hemdsmouwen direct moest verdwU- nen. Maar hu zei alleen: „Zeker, mevrouw, gaat u zitten HU begreep dat nu z’n groote kans daar was. „En wat is er van uw dienst, mevrouw'?’’ ,Jk wilde graag een buffet hebben, iets de gelijks en toch sierlUk.” Garrite liet alle buffetten zien die er waren. „En dit, mevrouw," zei hu op gepast overtui genden toon, „is het mooiste en beste buffet dat wU hebben. KUk u eens. wat een warme kleur, hoe moot zran lUn en hoe zuiver van afwerking.” De man raakte in vuur en somde verder alle goede eigenschappen van het meubelstuk op. BlUkbaar kwam de dame onder den Indruz, want na nog eens rondgekeken te hebben, be- De straten zUn door de zon schoón-besche- nen. De roode pannen van de hier en daar doorzakkende daken dragen nog meer hier en daar een spoortje van het witte dek. Scherp teekenen de voorover hellende spitse en ge trapte geveltjes en de dóórknlkkende breede daklUst-facades tegen de lucht. En plotseling zag ik in de zwarte diepte van dien blik een brok volksziel, dat ik nog niet eerder had gezien en waaraan ik nooit had ge dacht. Die jonge vrouwen moeten toch weten, dat Miguel en ik lijnrecht 1b meenlng van elkaar verschillen. De knappe luitenant uit de krant zag er trouwens heelemaal niet uit als een Bolsje wiek Neen, ze zUn volkomen onverschillig voor de politieke zUde van den strijd. En de flnancieele voordeelen? Economische verbetering? Daar gaat het bU haar heelemMl niet om. Ik weet zeker dat al deze meisjes nog droomen van een rijk huweluk, liefst met een markies of zoo. Ze zien den strijd als een stierengevecht. Ze staan te trappen en te klappen en bewonderen den moed van hen. die bloedvergieten en van hen. die vechtende weten te sterven. -Ze verachten de weerloozen, die zich als lam meren laten slachten. Die verachten zU alsof het suffe stieren ztjn. ZU verachten kloosterlingen, die zich in hun beschouwend en geestelUk leven ongeschikt heb ben gemaakt voor den strUd van man tegen man. ZU kennen eenvoudig de beteekenis van die hooge waarden niet. Ze kunnen die niet kennen En opeens slingert mijn gedachte naar de dagen van Babylon. Wat liggen die nog dichtbU. Er is niets veranderd onder hen: de joelende drift op deze trap is dezelfde, die golfde over de trappen van den tempel van Astarte. Het is of Barcas, de Carthager zich weer aan »- - H Het ^ucces getuigde Dr. standbeeld hier in Hoorn op de wUde Kaasmarkt'tusschen het fraaie, füne waaggebouw en het sierlUke, zUn rijke beeldhouwwerk hoog boven de andere hul zen uitstekende, museum. destUds nog gerechts hof, werd onthuld: Jan Pietersz. Coen was met al zUne hoedanig heden, al zUn deugden, en laat ons dit ter vol- doening voor onze zelfbehaaglUke kleinheid er bUvoegen, de gebreken zUner deugden, een zoon van zUn stam, een zoon van zyn volk en van zUn tUd, maar dat alles in den breeden zin en in dien grootschen. machtigen vorm, die de hel den teekent Een Westfries met al de stoerheid, de onverzettelukheld den vrijheidszin, ’t rechts gevoel. de stugge mannelijkheid, de onbuigbare onafhankelukheld. het harde zwijgen en de opvlammende drift van den Frieschen stam. Maar dit alles niet zoozeer getemperd, dan wel lenig geworden en, zonder iets van de kracht te verliezen, toch gemakkelUker van beweging en vlugger en buigzamer, zonder in het minst tot buigen geneigd te zUn. De strijdagst. de bUl der vaderen is omgesmeed en omgeslepen tot een degen, die minder geweldig houwen, maar nog zekerder treffen zal. „Heelémaal onwetenschappelUk is dat idee van jou over de lUdentk Kerk en de triomfeerende Kerk niet.” zei hU- .Wat die zaken betreft heeft men <jank zU Bergson een heel ander inzicht ge kregen. En dan de parapsychologie. Al staan we nog in het begin van de ontwikkeling van die wetenschap: we weten er al zooveel van, dat er wel iets moet zUn na den dood.” Dank zU de parapsychologie mocht oe Hemei zich dus tóch met Heiligen bevolken. Zoo dompelde en dook en ploeterde Miguel maar ronö in zUn modern spiritualisme. Hoe moest je zoo’n jongen in ’s hemelsnaam aanpakken? Dat is er een van hen die de nieuwe wereld willen bouwen. HU hoort tot ae besten onder hen: de oprechte idealisten. Een oogenbllk vergat Ik mUn voornemen om nooit meer iemand de hand op den schouder te >s voor Jou maar één ding mogelUk. kerel,” ml ik. studeer verder e» dieper. pVeeotedeei geen tbeok«ie en scholastiek op ge- van mUnheer Bergson. Voor Spanje is Berg- 1 son nieuw. Voor Europa is hU vieux-jeu. HU is de man van de scheppende evolutie.... Dat is het bidkleedje van de moderne menschen, die nog aan den geest gelooven. Maar dat bid kleedje is net als het toovertapUt uit Duizend en één-nacht.Het hangt in de lucht en er zit geen grond onder...." Br kon die binnenplaats niet vergeten. ,In wat daar op die binnenplaats lag, heeft heelemaal niets met scheppende evolutie te maken.... Dat ie alleen maar vernielende revo- lutie Miguel is het model van den Jongen, intellec- tueelen idealist van zUn rijd. HU heeft geplukt uit het Marxisme, uit het Bergsonisme. hU houdt van mvstlek van Boeddha, Mohammed en Jezus (Jezus vooril niet vóóraan); hU bewondert den titanischen veroveraar en onderdrukker en vecht voor de Sovjet, die de vrijheid brengt. En dat heele. schreeuwende, kakelbonte bouquet, dat daar voor mU staat, wordt om het middel saamgebonden door één gordel: de natio nale Spaansche faja. Er is een behoefte aan scholen om de men schen te leeren dénken. Denken ia een voornaam ding. Daar uit de donkere diepte, onder de arkaden duikt u„ ----- Het ventje, dat tot aan myn heupen reikt, had beter in bed kunnen ligg^i. Maar wie mr.<? <ien Grodten Nacht verzuimen ZUn zwarte c jen schitteren van de koorts Zün witte tanden fonkelen in het harde licht. netje korte die uitkraaide plezier. omdat hU wat verkocht „Ga direct naar beneden,’’ beval Waller nU- dig Garrlts antwoordde niet, ging, maar bleef aan de deur staan. MUnheer Waller richtte nu het woord tot de dame: ^Ja, ik heb besloten dit te nemen.” De chtf keek verwonderd. Het buffet was een Incourant model, dat de firma tevergeefs ge tracht had kwUt te worden, maar hU zei: „Uit stekend, mevrouw, maar ’t is een prachtstuk.’ „Een oogenbllk.” verzocht de klant, na even nagedacht te hebben, .,’t Komt me nu in eens zoo klein voor. Toen die andere mUnheer het me liet zien, viel me dat heelemaal niet op.” Ze keek van Waller naar den kortbeenlgen Garrits, die bU de deur staande, istil toekeek. „Ik denk, hernam de dame, „dat het komt, omdat hij zooveel kleiner is. Ik heb dat geluk kig nog bUtUds gezien." „Mag ik u dan misschien iets anders laten zien?" vroeg mUnheer Waller. „Neen, dank u. Ik vond dit erg mooi, maar ’t spUt me. Goeden dag." Maar ze was nog niet de deur uit, toen mijn heer Conside snel ingreep en riep: „Garrlts, hielp JU deze dame niet?” De situatie was hiermee gered, want direct trad Garrite weer als verkooper op. Na eenig heen-en-weer-gepraatj kocht de dame ’t buffet en overhandigde Garrlts dg chèque. De kleine, onooghjke mAn begeleidde de dame met een beleefde buiging naar de deur. Intusschen zei mUnheer Conside tot z’n chef:" „Er rit meer in dien kleinen Garrits dan ik dacht. HU 13 zóó klein, dat de meubels er veel grooter en massiever door schUnen. als hu er naast staat Daarom heeft hu dat buffet ver kocht. Het zou jou met je lange beenen nooit gelukt zUn. Zeg hem dat hu van af Maandag tien dollars per week meer krUgt. zich in een behoorlUk costuum steekt en dan in de model kamers als eerste verkooper moet optreden.” Een kwartier later schreide en lachte de kleine Garrits van vreugde in het donkere scuterrain en mompelde: „Eindeiuk hebt ik, ondanks m’n kleinheid, m’n doel bereikt; eindeUJk heeft m’n kennis van meubelen mij in die prachtige modelkamers gebracht.” Was het niet eerder om z'n korte beenen, dat Garrlts promotie had gemaakt? De Nederlandsche Akkerbouwcentrale maakt bekend, dat de steunvergoedlng voor groene erwten van de kwaliteitsklasse C, gedenatu reerd in het tudvak 18 Januari 1937 tot en met 23 Januari 1937 f 1.20 per 100 kg. zal bedragen. Voor in datzelfde groene erwten is de op f 0.70 per 100 kg. De steunvergoeding volgens de dateering van het dorschbriefje zijn gedorscht in het tUdvak 13 Januari 1937 tot en met 23 Januari 1937, zal f 1.75 per 100 kg. bedragen. Het Is mU een eervolle taak u. die van heinde en verre hebt willen komen en onder wie ik de hoogsten mede in den lande mag begroeten, na mens de gemeente Hoorn welkom te heeten op deze plaats, in deze plechtige bUeenkomst ter herdenking van Jan Pieterszoon Coen, die 350 jaren geleden in deze stad het eerste levens licht aanschouwde, aldus ving de burgemeester zUn rede aan. ZUn grooten zoon eerend en diens liefde voor zijn vaderstad niet vergetend, is Hoorn verblijd tot deze herdenking het initiatief te hebben mogen nemen. Coen’s nagedachtenis verdient een andere bejegening dan haar ten deelt valt van hen, binnen wier al te engen ge zichtskring slechts valt, wat hU heeft misdaan voor al te velen helaas datgene, wat zU het gemakkelUkst in anderen vermogen waar te nemen en wien ten eenen male ontgaan die prachtige eigenschappen, die hem hebben doen zUn, wat hU voor ons geweest is en die hem hebben doen volbrengen, wat hU ons heeft na gelaten. In de kerk, die vUftlg jaar geleden in Pro- testantschen stUl werd herbouwd, nadat de oude door brand was verwoest, verzamelt zich een uitgebreid gezelschap. De zachte roezemoes van menschen, die elkaar begroeten en die pra ten over ditjes en datjes, eer de plechtigheid een aanvang neemt, gonst onder het donker- houten, zacht-glooiende gewelf, tusschen de Sneeirwresten liggen nog op het platte Hollandsche land, op de dichtgevroren slooten, die als lange molenwieken aan het oog van den treinreiziger voorbü zwaaien en op de pyramide-daken van de lage, vier kante boerderijen; zij liggen ook op het stadje, dat geleidelijk met zqn kleine huizen uit het land groeit heelemaal mee verbonden Oer twaalf uur is het reeds, als hét eere- comlté, dat een half uur tevoren op het ge meentehuis officieel werd ontvangen, de kerk binnentreedt. Het orgel, bespeeld door den heer Haalebos, zet de Marche Solemnelle van Mailly in. De burgemeester van Hoorn, de Edelachtb. heer mr. Leemhorst. bestUgt den preekstoel het donker-houten, breed-overkapte gedeelte, waarboven de zilveren orgelpupen hoog tot de nok reiken. De totale export van tuinbouwproducten is in het afgeloopen jaar voor het eerst sinds 1928 weer eenigszins gestegen, hoewel het totaal toch nog een droevig beeld geeft van den ineengeschrompelden afzet van onzen export. TerwUl in 1935 een bedrag van f 27 685 000 aan tuinbouwproducten naar het buitenland kon worden gezonden, is in het afgeloopen jaar dit bedrag gestegen tot f 29.965 000. Hiertoe hebben verschillende factoren bU- gedragen. waarbU evenwel de export naar den voomaamsten afnemer sinds vele jaren, Duitschland. niet verbeterde. Naar dit land liep de export zelfs nog terug, n.l. van f 11.200.000 in 1935 tot f 10.300.000 in het afgeloopen jaar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1937 | | pagina 7