ENRICO RASTELLI EEN WERELDJONGLEUR
DE VROEGBLOEI DER BOLLEN
D
in zün geboorteplaats Bergamo in Italië over
leed. Veel te vroeg heeft de dood aan dit jonge
leven een wreed einde gemaakt. By zyn over
lijden .stond Rastelli op het toppunt van zyn
roem. ïfy was een der best betaalde varicté-
artisten van dezen tyd en was in zün wezen
een eenvoudige, hardwerkende jongen geble
ven, die met zijn huisgezin, een vrouw en drie
jonge kinderen, zeer gelukkig leefde.
de
E
'A
en
Een Fransch officier
die kluizenaar werd
Von Flotow
belasting
Interessante proef
nemingen
in
o-
seizoen
Goudblokken van 4000
kilogram
iet
nd
in
of
Ontvanger had nooit van
tantièmes gehoord
De moord op Pater Charles de
Foucauld
In New-York zorgde'hij voor
de sensatie van het
Vijf jaren na zijn dood
l A
i W'*
'rfi
TULPEN IN DEN WINTER
dagteekenen
D»
relaties
W*S
kas-
Nabij Santpoort, een veld met „Centrale Verwarming-.
M
De maandenlange zorgen van den kweeker vinden hun bekroning in dit vroegtijdig,
ware
kleurrijk product
jr
tem-
De
De verstoorde sledevaart doet aan het genot geen afbreuk
wln-tulpen, r-
en pullen, zy:
Boven: doorsnee bol op 1 September,
bloemkiem is nog klein. Oude systeem
Onder: doorsnee van een bol op 1 Septem
ber behandeld volgens het nieuwe verwar-
mingssysteem. De bloem komt reeds naar
buiten
ezer dagen was het al weer vijf jaar ge
leden, dat een der grootste variété-artis-
ten van alle tyden op 35-Jarigen leeftijd
dat Ik
gaan ge
en
te
Friedrich von Flotow had dank zy zijn
opera ..Martha’’ te Parijs geweldige triomfen
gevierd en kwam in een der voorsteden van
Weenen op zijn lauweren rusten. Na verloop
van een paar maanden bracht de brievenbe
steller een paperas naar de afgelegen villa,
houdende de uitnoodiging om het betalen der
belastingpenningen te komen regelen. Von
Flotow kon zich toentertijd met een gerust ge
weten een man in bonis noemen. .Xe neufrage
de la Meduse’’ had te Parijs In één jaar tijds
niet minder dan vier en vijftig uitvoeringen op
het repertoire. Hij deelde den ontvanger dan
ook mede, dat hy elk jaar een behoorlijk be
drag aan tantièmes mocht innen.
./Tantièmes, tantièmes.’’ bromde de ontvan
ger, „nooit van gehoord."
Alle mogelijke folianten werden opgeslagen,
maar nergens was het ultheemsche woord te
vinden. Het werd een lastig geval. De grijze
ontvanger krabde zich met zijn ganzeveer ach
ter de ooren, trok een verdrietig gezicht en
aeide:
„U moet mij niet kwalijk nemen, maar Ik
begrijp de zaak niet. Ik heb nog nooit gehoord
dat een kapelmeester, precies als een gewoon
werkman, eiken avond zijn loon In ontvangst
gaat nemen. Maarhebt u geen andere in
komsten dan die zoogenaamde tantièmes?
Verdient u niets? Verkoopt u niets?
Von Flotow dacht aan zijn beide koeten in
den stal en vertelde dat de melk die het gezin
niet noodig had, aan de buren werd geleverd.
Het gezicht van den ontvanger klaarde op.
Nu had hy tenminste vastigheid.
Meneer de baron kon kalm naar huis gaan.
Het zaakje zou best in orde komen.
Von Flotow vertrok en eenlge dagen later
ontving hy zijn belastingpaperassen, geadres
seerd aan:
„Den Milchmeier Friedrich von Flotow. Hoch-
wohl geboren.
Van den „melkboer” werd waarlijk niet veel
geëischt. De geweldige hooge tantièmes in aan
merking genomen, was het bedrag der belas
ting eenvoudig belachelijk laag.
Een gewoon mensch zou die goedertierenheid
dankbaar hebben aanvaard, maar Von Flotow
was een artiest en vond bet daarom beneden
zjjn waaijiigheid naar zijn koeien inplaats van
naar zijn talenten getaxeerd te worden. Drie,
vier keeren reclameerde hij over zjjn aanslag,
maar het mocht niet beten. De belastingadmi
nistratie bleek niet van plan Von Flotow meer
te laten betalen dan met de opbrengst van zjjn
beide koeien overeenkwam.
De beide dieren waren al lang en breed ver
kocht toen Von Flotow nog steeds door de be
lastingautoriteiten als .Milchmeier’* werd ge
administreerd.
In 1847. na de eerste uitvoering van ..Martha”
in Weenen, een uitvoering die een gebeurtenis
van den allereersten rang kon worden genoemd,
wijzigden de heeren hun standpunt In zooverre
dat de voor Von Flotow bestemd» paperassen
voortaan geadresseerd werden:
,An den Milchmeier und Opercompostteur.”
En zóó is het gebleven tot het jaar 1855, toen
Von Flotow als intendant naar Schwerin ging.
De goudvoorraad der Vereenigde Staten was
tot nu toe in de staatsbanken van New York,
San Francisco en Philadelphia ondergebracht.
Daar in geval van oorlog deze, alle drie aan
de kust liggende plaatsen, te veel bloot gesteld
zouden zijn aan vijandelijke aanvallen besloot
men het goud meer naar het binnenland te
brengen, n.1. naar het plaatsje Fort Nat in
Kentucky. Hier werd nu eenlgen tijd geleden
een op *n vesting gelijkend bouwwerk voltooid dat
door zijn geëlectrificeerde omheining en zijn
alarm met behulp van machinegeweren een niet
te veroveren en niet te verwoesten schatkamer
vormt. Voor het transport van de vele tonnen
goud werden aparte rails gelegd. Om echter
lederen diefstal gedurende het transport ónmo
gelijk te maken kwam men op het idee, het
goud in blokken van 4000 Kg. te gieten, die
alleen met behulp van speciaal geconstrueerde
kranen uit- en ingeladen konden worden.
gt voor snelle circu
it en daardoor voor
een gelijkmatige warmteverdeeling over het ge-
heele terrein.
Het pleit ongetwijfeld voor den ondernemings
geest en durf onzer Hollandsche kweekers, als
men bedenkt, dat zoon verwarmingsaanleg per
H A. (10.000 M2j plan. f50.000 kost.
Toch doet zoon verwarming maar pijn, zes
weken per jaar dienst.
Vrijwel direct nadat de bollen uitgebloeid
zijn, wordt deze „Centrale Verwarming” m wer
king gesteld en zooals hierboven reeds aange
geven, ongeveer zes weken gestookt.
Bollenvelden met „Centrale Verwarming”.
Dit eerste groel-proces zooveel mogelijk te
verhaasten, was alleen mogelijk indien den bol
len op het veld, direct na hun bloei, een ge
regelde temperatuur gegeven kon worden van
ongeveer 20 gr. C.
Een lang niet gemakkelijke opgaaf, een open
veld, over vrij groote uitgestrektheid, dusdanig
te verwarmen. Toch werd ook hier een oplos
sing gevonden.
Om bloejnbollengrond de gewenschte
peratuur te kunnen geven, heeft men onder-
grondsch 'n uitgebreid buizennet aangebracht:
complexen van 10.000 M2 aan één stuk, zijn al
niet nieuw meer. Het systeem heeft wel eenlge
overeenkomst met de „Centrale Verwarming”,
zooals die voor gebouwen veel gwordt toegepast,
alleen de radiatoren ontbreken* hier.
De buizen, spiralen, liggen op 60 cM. onder-
lingen afstand en 30 cM. diep in de aarde. Een
dikkere buis ongeveer 50 cM. boven den grond
aangebracht, zorgt voor den aanvoer en één
daaronder liggende buis voor den afvoer van
het circuleerende water.
Een pompinstallatt^jorgl
latie van het warmevSe
dicht bij de deur, zat Pater de Foucauld,
de gevangene van de Senoesitlsche Toua-
de handen geboeid
bescheiden verblijf, dat hij met steenen op den
grond had afgebakend.
Later voegde de Foucauld zich bij ons om deel
te nemen aan de befaamde expeditie, die zoo
uiterst dramatisch werd. Ik wil hieromtrent nog
een positieve verklaring afleggen. Men heeft
destijds b.v. verteld, dat gedurende deze expe
ditie Laperrlne een gids liet doodschieten, om
dat hij den weg was kwijtgeraakt. Met klem wil
ik hier tegen deze beschuldiging protesteeren.
Men moet wel nooit in de Sahara geleefd heb
ben om te kunnen veronderstellen dat men een
gids doodt, die ook altijd aan de wisselvallige
kansen bloot staat, om U den verkeerden weg
te wijzen. Bovendien stemt een dergelyke daad
in het geheel niet overeen met den geest en de
levenswijze van Laperrlne en de Foucauld. die
beideh door en door goed en hartelijk waren.
Geen van beiden zou een dergelijke daad
kunnen bedrijven, tezamen zouden zij dus zeker
niet ertoe hebben kunnen besluiten.
Hoe verklaart U. generaal, den invloed van
Pater de Foucald op de Toearegs?
Heel eenvoudig. Meestal voeren de Missio
narissen in het gebied, waar zjj werkzaam zijn,
hun Europeesche gewoonten in; Pater de Fou
cauld daarentegen nam de levenswijze aan van 'n
Mohammedaansch Apostel. Hij leefde als een
inlander, vaak nog armer dan hij. want alles
wat hij bezat, schonk hij weg. Hjj beroofde zich
Van het allernoodzakelijkste, zoodat ik hem op
geplaatst, zeide mij op het oogenbliX,
mijn eerste Afrlkaansche verlof zou t
nieten: „Ga de Foucauld eens opzoeken
tracht hem te overreden om weer bij ons
komen.”
Ik ging dus op weg naar Benl-Abbès en tn
Juli of Augustus bevond ik mij voor de eerste
maal tegenover den eenvoudlgen Pater en zjjn
1
.Hij is geschreven aan den vooravond van
zijn dood. Ziet u maar naar den datum: 30-11-
1916. Een souvenir aan een der laatste èwVn
van den Pater.”
„Vanaf wanneer
met hem?
Vanaf 1903. Laperrlne, die te Adrar
Kelthconcem, dat in die jaren meer dan 300
theaters bezat, op reis was, op jacht naar at
tracties, toevallig in genoemd Itallaansch cir
cusje ééns kwam kijken en Rastelli daar zag
werken. Hjj haalde hem terstond daar weg en
op 18 November 1923 debuteerde Rastelli in het
Hippodrome in New York. Toen het tooneel-
scherm opging, werd het publiek, dat gewend
was een tooneel te zien met zeer veel attributen
en toestellen, onrustig, omdat het slechts een
jongeman zag, zonder assistent, in een een
voudig, zijden clownspakje. HU kwam met zyn
frisch glimlachend jongelingengezicht op me»
een handkoffertje, waarin een paar ballen,
schotels en staafjes zaten. Was dat nu die
groote wereldattractle? Maar dan begint hij te
werken: eerst met drie ballen en een staafje.
En Zijn succes is reeds verzekerd. Het applaus
wordt tot een orkaan als hy een sportleven en
waariyk poëtlschen dans uitvoert met voet
ballen, die als getemde dieren huppen over zyn
lichaam, rusten tusschen zün voeten, als ge
hypnotiseerd wiegelen op een stokje of een
spitsen vinger: een spel, een begoocheling. De
zekerheid waarmede hy werkte, was onge
ëvenaard en Rastelli werd het daggesprek in
New York. De bladen wydden kolommen aan
dezen jongleur, die Intusschen rustig voort
oefende aan nieuwe schier onmenscheliike
tricks. HU is voor niemand te snreken en blijft
wie hU ia en dat maakte het voor de pers juist
pikant.
In Boston gebruikte een scheermessenfabri
kant hem als een reclamemiddel. Rastelli moest
zich onder het jongleeren Inzeepen en scheren.
HU voerde de opdracht naar wensch uit en In
de couranten stonden den volgenden dag ad
vertenties van den scheermessenfabrikant,
waarin te lezen was: Onze messen zün de be
trouwbaarste! v kunt er zich mede scheren on
der het jongleeren. Rastelli heeft bet U In het
Hippodrome gisteravond voorgedaan.
ZUn trick met de voetballen heeft de geheele
vakwereld verbaasd doen staan. Rastelli had in
zyn leven reeds zooveel verdiend, dat hü ge-
makkeiyk zyn werk had kunnen neerleggen en
had kunnen gaan wonen op een van zün be
zittingen in Italië, waar zUn kinderen met hun
grootvader verbleven. Maar zyn vrouw zeide:
..Enrico zou dat nooit hebben kunnen uithou
den. HU moest steeds in beweging zyn. Reizen,
optreden, het donderend applaus der uitver
kochte huizen hooren en dan weer.oefenen,
oefenen uren aan een stuk. Vacantie nam hy
nooit, dat zou hem zenuwachtig gemaakt heb
ben. WU kwamen nooit in een koffiehuis, mark
ten nooit uitstapjes en onderhielden geen ge
zellig verkeer, zooals de andere artlsten WU
waren den geheelen dag in het circus of het
theater. Enrico oefende en ik, zün vrouw, keek
toe En wU waren daarbij zeer gelukkig.”
Te vroeg is dit jongleergenie, dat het mede
door zün energie en üzeren wil zoover had we
ten te brengen, van de wereld heengegaan.
In de vakpers leest men tegenwoordig in ad
vertenties wel van jongleurs: "n tweeden Ras
telli. maar tot heden heeft geen enkele den be
scheiden, wereldberoemden jongleur in diens
verrichtingen kunnen benaderen.
Dan is de rooitUd dezer bollen aangebroken
en gaan zU voorloopig naar de schuren om te
drogen en gesorteerd te worden.
Naar de kodhataen.
De bollen, bestemd voor vroegbloei, worden
nu evenals vroeger in kistjes geplant, wat on
geveer eind Juli tot begin Augustus geschiedt.
Deze kistjes gaan nu echter niet meer in den
vollen grond, maar veelal naar dekoel
huizen.
Voorloopig, tot dat de neuzen der bollen van
3 tot 6 cM. uitgeloopen zyn, is proefondervin-
delyk noodzakelyk gebleken, een temperatuur
gedurende dit tUdvak van pijn. 9 gr. C. En
waar zou men een dergelyke temperatuur be
ter en regelmatiger kunnen verkrijgen dan in
de koelhuizen.
meer voor jongleur. „Je zult luchtacrobaat
worden,” zeide de vader, maar Enrico zwoer:
„Liever laat ik my vallen en breek myn nek,
dan dat ik aan de trapeze ga werken.” Toen
probeerde zyn vader het met paardryden. Maar
er viel met den jongen niets te beginnen. Ten
einde raad zou hy dan tot rekwerker opgeleid
worden. Op een goeden dag bespiedde zyn vader
hem echter toevallig, terwül de jongen bezig
was met jongleeren, dat hy thuis in ’t geheim
geleerd had. „Ja, als je zoo jongleeren kunt,
dan kun je, wat my betreft, je gang gaan!”
riep de verbaasde vader uit. Daarmede had de
jongen het pleit gewonnen en den vaderiyken
zegen voor zyn lievellngsberoep gekregen Op
11-jarigen leeftyd trad Rastelli voor ’t eerst in
t openbaar op en wel in een minderwaardig
Itallaansch circus. HU had toen reeds alle ge
wone tricks en nog meer onder de knie.
Maar Rastelli zou misschien nooit de wereld
beroemde Rastelli geworden zyn algemeen
werd hy de koning der jongleurs genoemd
zonder de revolutie in Rusland van 1917. Ras
telli was in 1911 naar Rusland getrokken om er
zyn engagementen na te komen en bleef er
zooals alle artlsten langer dan zyn bedoeling
geweest was, daar het publiek in Rusland zeer
veel van circuskunst houdt en er de clrcus-
artisten in hoog aanzien staan. De oorlog over
viel hem en hy kon er niet meer uit. Alles by
elkaar is Rastelli tien jaar in Rusland geble
ven. In alle richtingen heeft hy het onmeteiyk
rijk doorkruist. HU maakte toumée’s met de
groei-stadium is de
nu, altyd
een microscoop, de vorm der bloem
-1 te onderscheiden zyn.
te doen slagen, was het noodzakelyk ge
weken de ontwikkeling dezer eerste vyf groef*
•tadia zooveel mogelyk te verhaasten,
e meesten onzer lezers kunnen zich nog
wel den tyd herinneren dat met de Kerst -
geworden
men in een zeker aantal (ongeveer der-
La ingedeeld,
vierde, vUfde
zoover ontwikkeld, dat
c_
enkele bladen U
«On nu den vroegbloei der bollen zoo goed mo-
groote staatscircussen, voortdurend werkend
voor zün ouders en zichzelf. En aldoor oefenend,
daar er In dit onrustig land v«ior de artlsten
geen ander rustig verbiyf was dan bet circus of
het variété-gebouw. De voorstelling was be
halve de korte tüden. dat hU zyn maaltUden tot
zich nam de eenlge onderbreking van zyn
oefentüd, zoo vertelt zün vrouw, die hü In
Charkow als koorddanseres had leeren kennen.
Hy leefde voor zyn ballen, schotels, hoepels en
staafjes.
Reeds toen Rastelli in Rusland verbiyf hield,
was de groote roep van zyn kunnen tot de
groote internationale artistenwereld doorge
drongen. Men had hem In Europa en Amerika
nog niet gezien Maar er werd in de vakwereld
al veel over hem gesproken. De managers spits
ten hun ooren en in 1916 probeerde de bekende
BerlUnsche Impresario Spadoni den jongleur
van Kopenhagen uit te bereiken. Tevergeefs
echter; de grenzen waren In dien oorlogstyd
potdicht. Rastelli had zelf geen flauw idee’ van
zyn groote renommée. toen hy elndeiyk in 1922
na een verschrlkkeiyke zeereis, die veertig da
gen duurde, door het wilde mUnengebied van
de Zwarte Zee en den Bosporus met zyn familie
in Italië aan land stapte en weer aan ’t werk
ging in een klein reizend Itallaansch circus. Na
den oorlog zochten de managers overal naar
nieuwe groote attracties: het publiek had er
behoefte aan, na die rampzalige jaren. De ma
nagers speurden naar Rastelli, maar niemand
wist, waar hü was, totdat Miondorf, die voor het
zekeren dag in een uiterst verzwakten toestand
terugvond. Daar ik mU niet geroepen achtte
hem zün levensregel voor te schrijven, zond ik
een brief aan zyn overste, Mgr. Guérin. Hierin
gaf ik als myn meening te kennen, dat de klui
zenaar. door zyn ontzettend streng vasten een
gemakkeiyke prooi van den dood zou worden.”
Mgr. Guérin antwoordde: ,Jk heb hem ge
schreven. Bezorg hem versterkende middelen,
die hy zal moeten gebruiken.”
De Toearegs wareh eveneens ongerust over
deze physleke ellende. Het was tenslotte Ame-
nokal Moessa ag Amastane, die my opgewon
den om myn bemiddeling smeekte.
Men heeft my verteld, dat Pater de Fou
cauld In sommige gevallen een besllssenden in
vloed wist uit te oefenen op de militaire ver
richtingen van Laperrlne.
Dat kan nooit bestaan hebben. Eerstens
was Laperrlne veel langer in de Sahara dan de
Foucauld. en hy was er heusch de man niet
naar, om zich het commando op welke wijze
dan ook. te laten, ontnemen.
Tusschen beide mannen bestond slechts een
volkomen vertrouwelUkheid. een groote toege
negenheid en een diepe hoogachting. En Pater
de Foucauld was de meest onderdanige per
soon. dien ik ooit ontmoet heb.
En wat mü zelf betreft, ik heb mü nooit te
vergeefs tot Pater de Foucauld gewend.”
De generaal bracht my naar een groote kast,
waarin talrijke Marokkaansche wapenen en
kunstvoorwerpen waren uitgestald. De meest
opvallende plaats was geschonken aan enkele
teekenlngen. die achter glas waren geplaatst.
ZU waren uitgevoerd in blauwen en zwarten
inkt op ln-vieren-gevouwen velletjes papier. De
verschillende terrein-hoogten waren in potlood
aangegeven. In de randen waren in keurig
schrift talrijke aanteekeningen gemaakt
Dat zyn ,<je kaarten, die ik de Foucauld
vroeg.reiskaarten. Op dit paplet ziet U den
weg van Tlt tot aan Idelès, hier het gebied van
Asekrem
Had Pater de Foucauld zich in Asekrem
gevestigd om hoogere motieven of eenvoudig
uit eigenbelang, om meer rust te genieten?
Daar raken we een zeer belangrijk onder
werp aan. Er is veel geschreven en gesproken
over Pater de Foucauld. maar men gaf aan zUn
persooniykheld steeds een byzonder tintje. Men
heeft van hem een vrede-stichter. een geleerde
en een religieus gemaakt. Men moet deze drie
hoedanigheden vereenigen.
Toen wy de Foucauld in Tamanrasset in 1905
verlieten, bleef hü als eenlge Europeaan achter.
De dichtst nabye post was in Salah, meer dan
700 kilometer verwyderd. Tegen het einde van
zyn leven neigde Foucauld steeds meer naar
het mystieke. De oprichting van Fort Moty-
llnskl In 1908 bracht hem weer vaak in contact
met Fransche onderdanen. Om een nieuwe af
zondering te vinden bouwde de Pater toen een
hut in Asekrem, dat nog moeliyker te bereiken
was en op 2900 Meter hoogte was gelegen.
zyn studies over de Tamahek-taal, zjjn me
teorologische onderzoekingen. zün heeriyke
dichtwerken zyn bekend. Men kende echter
nauweiyks zijn geestelyke brieven die uit de
laatste dagen van zyn leven dateeren.
In Asekrem was Pater de Foucauld totaal af
gezonderd Hy toonde vaak een karakter van
onafhankeiykheidi Ginds, geheel alleen met
zichzelf paste hij op zich een uiterst strenge
levenswüze toe. Hy wilde zelfs nog van zyn
hutje scheiden en ging water halen op vyf of
zeshonderd meter afstand. Maar zyn strenge
levenswüze had hem zoodanig verzwakt, dat hy
beladen met een last van 25 Kg. hiertoe niet
meer in staat was. Hy moest tenslotte daarvan
af zien.
En zün oude kameraad, destyds luitenant,
later kapitein, thans generaal besluit:
„Wanneer men in enkele trekken de
persooniykheidvan Pater Charles de Foucauld
wil schetsen, dan kan men zeggen dat hU een
groot mysticus, een groot Franschman en een
groot geleerde was.”
Zün tournée was door zyn manager voor
jarenlang reeds vastgelegd en als dit tragisch
einde niet gekomen zou zün, was Rastelli nu in
Amerika door duizenden en duizenden lederen
avond toegejuicht in de grootste variétés der
wereld. Nog nooit tevoren was hü in zün ge
boorteplaats opgetreden, altyd had hü daarvoor
een onbestemden angst gehad. Nu hü er ten
slotte toch toe overgegaan was, heeft het nood
lottige gevolgen voor hem gehad. Rastelli, die
zwak van constitutie was en weinig weerstand
kon bieden, liep een bloedvergiftiging op, waar
aan hy na enkele dagen stierf. Sedert rijn jeugd
leed hü aan anaemie, die bü de geringste ver
wondingen levensgevaarlük kan worden. Door
zün ontzagiyke energie wist hy jicb over zyn
zwakte heen te zetten en hy had door zyn in
spannend werk ook geen rijd om er aan te den
ken. Een kleine verwonding, die hü te Neuren
berg had opgeloopen, was de onmiddellyke oor
zaak van zyn dood.
Begin December trad hy in lEt Teatro Duse
In zyn geboorteplaats op. zyn laatste optreden
was ten bate van een weldadigheidsinstelling.
Half December zou zyn engagement in Milaan
beginnen, Maar reeds in den avond van 12 De
cember werd zyn toestand bedenkelük: in het
byzyn van zyn vrouw en zyn oudezs verloor hü
des nachts het bewustzyn en Zondagmorgen
om vier uur ging hy zacht sluimerend in de
eeuwigheid over. Rastelli werd vanuit zün villa
begraven en de belangstelling voor de plechtig
heid was overstelpend. Het geheele dorp be
nevens de autoriteiten en honderden artlster.
namen aan de begrafenis deel. Zoo groot was de
belangstelling, dat het verkeer moest worden
omgelegd.
Enrico Rastelli vormde de derde generatie
van een Itallaansche artlstenfamilie. Ook zün
grootvader en vader waren jongleurs. De zoon
moest iets anders worden. Eerst luchtacrobaat:
de jongen wilde echter niet, hy voelde veel
dagen alleen de zoo bekend
Roode Ducjes verkrügbaar waren.
Tegenwoordig heeft men met deze dagen een
ruime keuze uit vele mooie soorten tulpen en
hyacinten; ook de prachtige langstelige Dar-
zoo bü uitstek geschikt voor vazen
Eün ruimschoots verkrügbaar.
De eerste dagen van December zyn de aan
voeren van tulpenbloemen nog niet groot, maar
daarna worden de aanvoeren steeds grooter.
Intusschen is de verscheidenheid in soort en
kleur ook steeds grooter geworden.
heeft men zich wel eens afgevraagd, van
waar en hoe deze bloemen reeds zoo vroeg in
den winter komen? Waarom vroeger slechts
een enkel soort in bloei met Kerstmis, en nu
zoon groote sorteering? Neen, vrywel niemand
zal hier ooit by hebben nagedacht. De bloemen
zyn verkrügbaar in groote hoeveelheden en
voor prijzen welke voor vrijwel niemand meer
een onoverkomelyk bezwaar vormen. Welnu,
dan is de massa spoedig geneigd, de aanwezig
heid van deze bloemen als iets vanzelfspre
kends te beschouwen. Toch is het wel interes
sant te weten, hoe het tenslotte mogelyk werd
tulpen en hyacinthen reeds voor Kerstmis te
doen bloeien en hoe de kweekers er na jaren
lange proefnemingen in slaagden, om behalve
de Roode Ducjes ook de langstelige tulpensoor
ten vroegtydlg In bloei te trekken.
Vergeleken bü de tegenwoordige broeitech-
niek. was de methode van een vüftien k twin
tig jaren geleden byna primitief te noemen.
De bollen, bestemd voor den zg. vroegbloei,
werden in den na-Zomer in kistjes geplant en
deze kistjes dan op hun beurt in den vollen
grond. In den loop van de maand November
haalde men deze kistjes nu uit den grond te
voorschün en bracht ze over naar de broei
kassen.
Een gestadige flinke warmte moest nu de
bollen vroeg in bloei .Jagen”, zooals men dat
toen noemde. Een yyzonder eenvoudige behan
deling dus, waarmede men met de Roode Duc
jes heel aardige resultaten wist te bereiken,
met de Darwintulpen daarentegen niets. De
meeste kweekers dachten er toen schynbaar
niet aan, dat de toen gebruikelyke broeime-
thode in hoofdzaak wel eens foutief kon wezen,
maar bewandelden liever den gemakkelyksten
weg en de langstelige tulpen werden „onge
schikt voor vroegbloei” verklaard.
Een enkele kweeker echter vermoedde, dat
tndien betere broeimethodes gevonden konden
worden, waarby de behandeling zich meer aan
paste aan de speciale eigenschappen der ver
schillende soorten bollen, ook met de langste
lige tulpen goede resultaten bereikbaar moes
ten rijn.
Overtuigd van de juistheid van hun idee, zün
rij aan het zoeken en experlmenteeren gegaan.
Jaren vin onderzoek eh proefnemingen zyn er
mede gemoeid geweest, maar prachtige resul
taten tenslotte ook bereikt.
Indertyd was men vry algemeen de meening
toegedaan, dat de diverse bloembollen na hun
bloeityd, als ook het blad was afgestorven, een
z.g. rustperiode doormaakten. Deze rustperiode
zou zich dan ook handhaven gedurende den
tyd dat de bollen in de schuren waren gebor
gen. Men zag immers geen enkel teeken van
leven, geen vormverandering der bollen, geen
eknield voor zyn hut van Tamanrasset,
reg’sde voeten gebonden en
op den rug.
Een schildwacht staat dlchtby hem, terwyi
de woestelingen het huis leegplunderen. Plotse
ling worden de woestelingen door vrees bevan
gen: zy hadden ergens verdachte geluiden ge
hoord. Zy stormen naar buiten. De schildwacht
richt zyn geweer op Pater de Foucauld; even
later knalt een schot. Doodelyk getroffen zhkt
de kluizenaar ineen.
Het was den len December 1916. Ruim twintig
jaar sindsdien zyn voorby gegaan. Wü zyn een
bezoek gaan brengen aan een van de oude ken
nissen van Charles de Foucauld. generaal Nié-
gard, die den kluizenaar van Hogaar van zeer
nabij heeft gekend.
Enkele maanden geleden nog was generaal
Niégard commandant van het garnizoen te Pa
rijs. En zyn nog jeugdig voorkomen zou niet
doen veronderstellen, dat deze veteraan zich
voor goed teruggetrokken had in zün werkelijk,
echt Afrikaansch Museum.
Onder den grüzen hemel van de Haute Mar
ne herinneren de vele inheemsche kunststuk
ken, tropeeën en wapens aan de eervolle positie,
die hy ver van zyn vaderland, aan den rand
van de woestyn bekleed heeft.
,Jk heb Pater de Foucauld goed gekend”,
vertelde de generaal ons. ,Jk was juist enkele
brieven aan het overlezenZiet U eens!”
Het was een brief, op een bescheiden stukje
papier.
In de broeikassen.
In den loop van November zullen de bollen
veelal zoover ontwikkeld zün. dat de neuzen
een lengte van 3 tot 6 cM. hebben bereikt. Dan
worden de kistjes met bollen vanuit de koel
huizen naar de broeikassen overgebraebt. om
hier het laatste groel-proces te doen plaats
hebben.
Gedurende deze periode varieert de
temperatuur van 17 gr. tot 23 gr. C.
Vooral de verzorging in de kassen eischt van
het personeel de grootste oplettendheid. 'De
temperatuur moet zeer nauwkeurig gecontro
leerd worden, het daglicht, zoo noodig getem
perd en het besproeien der bollen en bloemen
met de uiterste zorg geschieden. Door een
eenigsrins minder juiste behandeling kunnen
vooral onder de langstelige tulpen makkelyk
vry veel .riapstelen” voorkomen, waardoor de
marktwaarde aanmerkeiyk wordt verminderd.
Zoodra de bloemen eenigsrins beginnen te
kleuren, worden de kistjes naar een koelere
plaats overgebracht en na enkele dagen zün
zy nu marktklaar.
Zoo wisten de kweekers door volhardend zoe
ken meer geperfectioneerde broei-methode’s
samen te stellen, waardoor het niet alleen mo
gelyk werd reeds zeer vroeg langstelige tulpen
In bloei te trekken, maar ook den bloeityd van
tulpen en hyacinten nog aanmerkeiyk meer
te vervroegen.
wortels en ook geen ultloopers.
Een nieuw groeiproces zou dan eerst een
aanvang nemen In November, wanneer voor
de meeste bollen de planttyd weer aangebroken
Was.
De onderzoekingen leidden echter tot geheel
andere bevindingen. Het bleek nu, dat direct
na den bloei op het open veld in het Inwendige
van den bol reeds weer een nieuw groel-proces
was aangevangen. Daar werd dan alweer ,^e-
aan de bloem voor een volgende seizoen.
Van een z.g. rustperiode was dus geen sprake.
Nauweiyks is de bol uitgebloeid, of de klem
van een nieuwe bloem begint zich reeds weer
te ontwikkelen. Alles van buitenaf onzicht
baar natuurlyk. maar volgbaar door op ver-
•chlllende tydstippen bollen door te snyden. Met
«en microscoop zyn dan de verschillende groef-
•tadia der bloemkiem te volgen.
Het geheele groel-proces, van kiem tot bloem,
heeft L.
*len) groel-stadla
By het
bloemkiem
alleen met
1
