Justitie afgehandeld
Prinselijk jacht zal Piet Hein
worden genoemd
Jan van der Heyden vóór drie
honderd jaar geboren
Ir. Dijt over het
Plan-Deterding
CATARRH
wordt gewoonlijk
gebaat door de
dampen van
Lang gewenst - Gemakkelijk vervuld
TOSCANINI REPETEERT
WEER
DEZEN ZOMER GEREED
n
BEROEMD KUNSTENAAR
EN UITVINDER
MINISTER VAN SCHAIK
ANTWOORDT
11
'BRUNETTA
-
VRIJDAG 5 MAART 1937
EERSTE KAMER
Minister van Schaik
Binnenlandsche Zaken
POOT AARD APPELENSTEUN
S
JUBILEUM J. T. KERKHOVEN
IS
14
Onhoudbare critiek
Taxegedeelte conaumptiemelk
Provincie Drenthe
niet bereikbaar
Wegverbetering aanbesteed
R.K. HANDELSHOOGESCHOOL
M
V’CKS
Bona- en mala-fide
N.S.B.-er»
Bespreking van experts
der Oslo-landen
G. de Vries Lentsch Jr. te
Amsterdam-Noord met
den bouw belast
De „kippenpot” en de pluimvee
houderij
Verschillen in partituur leidden tot
gespannen oogenblikken
Dr. Hirschfeld tot voorzitter
gekozen
TIN BAGGERMOLEN
NAAR BANKA
-
Reactie op noodlottige
restrictie-politiek
j
Wijzigingen in de bepalingen
Generale brandmeester
der stad
Als rechters ontslagen konden
worden, zouden er geen
N. S. B.-rechters
meer zijn
Donderdag ving het transport aan
Dat is gelogen!
Grondlegger moderne
brandblussching
Meer dan zestig jaar woonde
en werkte hjj in het 17e
eeuwsche Amsterdam
Neder!
den
L
s
in
ir
001 nadere inlichtingen verzocht.
Geen pressie
e>
V VA
r
E
Van katholieke kerkelUke weerkorpsen waa
den Minister niets bekend; natuurlijk was
hier sprake van een zuiver kerkelUke orga
nisatie tot bescherming van de kerk en haar
omgeving.
Bf
Zonder hoofdelUke stemming met aantee-
kening tegen der NSB, werd de Justitie-be-
grooting aangenomen.
V
k
n
at
to
De heer LOHMAN (CH> besprak nog eens de
vlagkwestle, ofschoon er na het Koninklijk
Besluit van 27 Februari eigenlijk geen kwestie
meer is.
Waarom had men de beide vlaggen niet in
vrijheid naast elkaar kunnen laten wapperen,
totdat min of meer van zelf een van beide de
hegemonie zou hebben behaald?
De heer J. T. Kerkhoven, onder-directeur van
de Rutten's Bierbrouwerij „de Zwarte Ruiter"
NV. te Rotterdam (Rutten's Cafetaria's, Bufe-
taria's, Heck's Lunchrooms, enz.) herdenkt op
Zaterdag 6 Maart as. den dag waarop hij voor
25 jaar bij voornoemde Vennootschap in dienst
trad.
Weet U wal. dat h«( tegenwoordig niet moer nodig
i». dei Uw heer er glenzloo* en onverzorgd ultriat
Het komt er maar op aan. om de ouderwetse haar-
w a smet boden vaarwel te zoggen. Blondona voor
blond haar en Brunetta voor donker hair zijn beter
dan al wat U heeft gebruikt. Beide zijn vrij van
alkali, wat de witte neerslag op het haar voorkomt.
De verwezenlüking van het plan is thans in
een tweede stadium gekomen Het eerste sta
dium was het opaetten van een ontwerp.
Wanneer de Regeering blijft beweren, dat
werklooaenzorg allereerst gemeente-sorg ia
en toch de heele regeling in handen houdt,
zal dit het einde der gemeente-autonomie
beteekenen en zullen gemeenten tot Staats-
di$trie ten worden.
iets,
dulden.
De MINISTER VAN JUSTITIE, de heer VAN
SCHAIK. ving zijn antwoord-rede aan met een
woord van dank voor de genoten waardeerlng
in
20
I
Den Haag. 4 Maart 1837
Heden heeft de Eerste Kamer de begroo-
tlng-1937 van Justitie afgehandeld en een
aanvang gemaakt met de begroeting -1937
4kn Binnenlandsche Zaken.
handhaving van £et gezag moest ook te
genover de N. S. B. geschieden. Strijd mag
alleen met geestelijke wapenen gevoerd wor
den. maar N, 8. B.-rrs wensehen soms het
vuistrecht uit te oefenen. Met voorbedach
ten rade terroriseeren zij en sturen zfj ver
gaderingen in de war.
een begki
Donderdag
voltrok zie
even te zi<
orkest aan
Broek-op-Langendjjk
aard; de
Gaarne zou hij het door den heer Van
Basse van Ysselt gewenschte instituut voor
bewaring van gewoonte- en beroepsmisdadi
gers in werking stellen, maar't zou zoo
veel geld kosten. De Minister was al blij, er
in geslaagd te zijn, de jeugdgevangenis in
Zutphen Ingevoerd te krijgen. In 1938 zou
getracht worden, de gelden te vinden voor
het bewarings-instltuut.
Het z-g. „Tarweschandaal" scheen ook den
minister „te zwaar Ingezien": hij heeft nu nog
Voor den leek is het verwonderlijk te zien,
hoe het mogelijk is aonder de verschillende
samenstellende deelen aan elkander te passen
uitsluitend uit de teekenlng, de vormen zoo te
geven en gaten zoo te ponsen, dat naderhand
alles zal passen. De waterdichte schotten zijn
in bewerking, onderdeden van het roer liggen
gereed en de dekbeplating wordt gereed ge
maakt. alsof morgen reeds het houten dek er
op bevestigd zou moeten worden. Over ruim
twee weken zal de kiel worden gelegd. Als de
In het Maart-nummer van „Amstelodamum”
wijst een nakomeling van Jan van der Heyden,
mr. A. C. van Eek, er op, hoe Van der Hey
den, ofschoon in Gorcum geboren, bij uitstek
Amsterdammer is geweest. Van zijn 75 levens
jaren bracht hü er 62 In onze stad door.
Jan van der Heyden was de derde zoon van
den oliemolenaar Jan Gorisze en Neeltje Jans
Munster.
Van der Heyden’s grootouders van vaders
kant waren lieden van middelen en eenlg aan
zien.
Van die middelen was echter weinig over,
toen de ollemolenaar Jan Gorisze. het zevende
kind trouwens van zijn ouders, in 1651 te Am
sterdam stierf. In zijn Gorcumsche zaken
schijnt hjj onfortulnUjk te zijn geweest. Hjj
liet zijn vrouw met zeven onmondige kinderen,
en een op komst, achter. De oudste zoon Goris
was toen 18 jaren oud en vermoedelijk bjj een
familielid, die te Amsterdam een spiegel zaak
had, in de leer. Hoe dit ook zij, vjjf Jaren later,
in 1656, vinden we Jan van der Heyden, dan
ook omstreeks 18 jaren oud. als spiegel- en lijs
tenmaker met zjjn broer Goris, zijn moeder en
zijn zuster Magdaleentje op den Dam. De Dam
heeft een grooten invloed op Van der Heyden
gehad. In 1652 had hij het oilde Stadhuis zien
verbranden; op de prent in het Brandspuiten-
Tenslotte is de bouw opgedragen aan de
Amsterdamsche Scheepswerf van den heer
G. de Vries Lentsch Jr. te Amsterdam-
Noord. die meestal voor bultenlandsche
rekening een groote serie van motor
jachten van ongeveer hetzelfde type heeft
gebouwd. De heer de Vries Lentsch heeft
het werk ter hand genomen en hij en zjjn
staf van geoefende arbeiders kwijten zich
thans met toewijding en ijver van hun taak.
ter is voor den eodememer dan vroeger, toen
loonen zoowel als rente-inkomens minder be-
teekenden.
Na aangetoond te hebben dat internationale
schulden in hoofdzaak slechts in goederen be
taald kunnen worden, schetste spr. de funeste
gevolgen, die een daling der goederenprüzen
moest hebben voor het betalingsverkeer. Bjj
de groote prijsdaling van de jongste crisis liep
dit verkeer geheel vast. De credlteurstaten
moesten in het belang van hun eigen produ
centen betaling in goederen weigeren en voor
betaling in goud was er geen goud genoeg op
de wereld Speciaal wijdde spr. daarbij aandacht
aan de positie van Duitschland. Dit land is
door den oorlog van crediteurstaat tot deblteur-
staat geworden, heeft' echter tot en met 1928
méér Ingevoerd dan uitgevoerd, waardoor zijn
schuld .aan het buitenland nog verder toenam.
Toen dat betalingsverkeer eenmaal vast liep,
moest Duitschland zjjn Invoer wel rigoureus be
perken en dit ging voor een groot deel ten
koste van den Nederlandschen uitvoer. Neder
land reageerde daarop door zijn productie te
beperken, maar het gevolg daarvan was. dat
het aandeel van Nederland in den Duitschen in
voer steeds geringer werd, ook toen de daling
van dien tq^aal-invoer reeds tot staan was ge
komen en het aandeel van andere staten. De
nemarken b.v., weer langzaam toenam.
De bouw van het motorjacht, dat als
onderdeel van het nationaal huwelijks
geschenk aan Prinses Juliana en Prins
Berhard zal» worden aangeboden vor
dert goed. Ingevolge den wensch van
Prins en Prinses zal het schip „Piet
Hein" heeten. Nog dezen zomer komt
het gereed.
deelde bet onvoldoende afwijzen door den mi
nister van het toenemend streven naar cen
tralisatie, zoowel door de A R. als de RX.
Staatsleer.
Als resultaat van proeven en berekeningen
zal het mogeluk worden uiterst langzaam met
het jacht te varen terwijl de maximum snel
heid ongeveer 23 KM. bedraagt. De belde ge-
ruischlooee en trillingvrjje dieselmotoren, die het
schip zullen voortstuwen, zjjn in aanbouw te
Hengelo bij Stork.
De Nederlandsche Algemeene Keuringsdienst
te Wageningen deelt ons het volgende mede:
Evenals vorige jaren zal ook nu het z.g. poter-
fonds een vergoeding worden verleend voor
de eventueel overgebleven partijen goedgekeur
de pootaardappelen.
In de regeling, waaromtrent spoedig nadere
mededeellngen zullen worden gedaan, zullen
vermoedelijk enkele wijzigingen worden aange
bracht, betrekking hebbend op de sorteering der
partijen, die voor inventarisatie in aanmerking
komen. De partijen moeten kennelijk bestemd
zjjn voor den pootgoedhandel en moeten dus
een voorloopige sorteering hebben ondergaan.
Zoo zullen b.v. partijen binnenlandsche con
sumptiepassen klasse b. en c. gesorteerd moeten
zijn op circa 28-45 m m. vierkantsmaat of tus-
schenmaten.
Nederlandsche Zulvelcentrale. 7 Maart t.m.
13 Maart 1937 consumptiemelk regeerlngscon-
tract. taxegedeehe 6 25 cent, eventueel verhoogd
met premie of verminderd met afdracht voor
de kwaliteit Overmelk regeerlngsminimumprijs
5 20 cent. Afdracht bij levering in consumptie
van andere dan taxemelk 2 50 cent.
De minder goede zaakwaarnemer!) had ook
"s Minister’s sympathie niet. Officieel toege
laten praktizijns zouden in de oogen van het
publiek 'n soort semi-advokaten worden, wat
ook niet gewenscht is. Meer hell zag de Minis-,
ter in een vergroot uitsluitingsrecht voor kan
tonrechters.
Het „droit de réponse" kon ook thans weer
geen genade vinden in 's Ministers oogen.
De naturalisatie moest niet vergemakkelijkt
worden.
Nauwelijks ia Toscanini in ons land aange
komen, nauwelijks heeft hij een aanvang ge
maakt met de repetities, of er dreigen moei
lijkheden. onaangenaamheden.
Oppervlakkig beschouwd, zou men dat niet
zeggen, want een lichte ongesteldheid, tengevol
ge waarvan een uitvoering vier dagep moet
worden uitgesteld, moet men niet ernstiger aan
slaan dan een geringe verkoudheid, een matige
vermoeidheid of iets dergelijks
Maar een lichte ongesteldheid kan ook nog
wat anders beteekenen, ietk dat lijkt op de
reden van de bekende diplomatieke afwezig
heid.
Het vermoeden rijst, dat een dergelijk geval
zich met Toscanini beeft voorgedaan. Groote
mannen bezitten meestal sterk umpulsieve tem
peramenten. waarvan de uitingen zich dikwijls'
op esiaangename wijze doen voelen.
Wari^eer wij weten, dat Toscanini Maandag
gemaakt heeft met de repetities voor
t. dat de eerste repetitie verliep als
S» een wonder, dan dienen wij nog
en, wat een lid van het Residentie-
i bén collega schrijft omtrent het ver
der verloop\der oefeningen:
En nu de zaak van het afzien van appèl op
zoo korten termijn: In het algemeen behoort
zulks niet te geschieden buiten den raadsman
om; waarom daarvan thans af geweken werd,
is den minister niet opgehelderd. Volgens de
resultaten van het onderzoek zou noch de grif
fier, noch een andere ambtenaar eenige pressie
uitgeoefend hebben.
Ook de directeur van het huis van bewaring
weet niet, onder welke omstandigheden de jon
gelui tot hun opvatting gekomen zijn; geen der
bewakers heeft Invloed uitgeoefend; na afloop
der zitting hebben de jongens wellicht zelf in
gezien. dat er bjj hooger beroep niets te winnen
was; misschien hebben zij zelf gedacht aan ver
mindering van straf en amnestie.
Tot slot stelde de minister nog in uitzicht
dat wellicht eenmaal de Rijks veld wacht en de
marechaussee in een hoogere eenheid zouden
opgaan, maar dan met behoud van ieders eigen
elementen.
Bij de replieken merkte de heer MENDELS
(8D) nog op, dat er In leder geval geen inlich
tingen gevraagd waren aan de drie jongens zelf
en dezer ouders. Hoe zouden deze menschen
„technische” kennis hebben van al dan niet
preventief. De heer Mendels wenschte alsnog
een ambtseedig afgenomen verhoor.
De MINIS i kk zou het niet bedenkeljjk vin
den, als er alleen maar een wenk gegeven was
en geen ongeoorloofde pressie was uitgeoefend
Donderdag is de tinbaggermolen Kantoeng.
welke gebouwd is bij de werf Gusto van de fa.
A. F. Smulders te Schiedam, voor rekening van
het departement van Koloniën, van Schiedam
naar Banka vertrokken.
De tinmolen heeft een lengte van 67.30 meter,
een breedte van 20 meter met een diepgang van
3.80 meter Het vaartuig is in buitengewoon
korten tijd gebouwd, hetgeen ztfn oorzaak vond
in het feit, dat voor bet transport naar Indlé
rekening moet worden gehouden met de moes-
son-condities in den Indtschen Oceaan.
Het is n.l. noodzakelijk den Indlschen Oceaan
over te steken tijdens de wisseling van de moes
sons. wanneer redelijkerwijze op betrekkelijk
kalm weer kan worden gerekend. Hiervoor is
het noodlg. dat het transport niet later dan
begin Mei te Aden aankomt.
De Kantoeng wordt gesleept door de sleep-
booten Humber en Schelde van L. Smit Co s
Internationalen Sleepdienst, terwijl het trans
port onder leiding staat van kapitein B. 1 Hart,
van de Humber.
Op de Schelde Is kapitein J. Kalkman met
het commando belast.
Het ligt in de bedoeling, dat de sleepbooten
afwisselend kolen laden, zoodat het vaartuig,
behoudens Port Said, geen havens behoeft aan
te doen, daar het door zijn omvang bezwaarlijk
is. om veilig in de havens op de route te meren
Onder normale omstandigheden rekent men
met een gemiddelden voortgang van het trans
port van ongeveer 3S k 4 mijl per uur. terwijl
met de geheele reis circa 3 k 3% maand gemoeid
zal zijn.
Het vaartuig aelf wordt door vier runners
betnwL
In weinig. Eerste-Kamer-parlementairen st^i
snauwde de heer MOLTMAKER (8. D.) den
onthutsten N. 8. B.-er toe „Dat is gelogen!"
wat de stijlvolle voorzitter niet kon
Nog tijdens dezen zittingsduur zal in werking
treden de bepaling, dat de hooger-beroep-ter-
mijn voor verdachte en Openbaar Ministerie
gelijk zal zijn, en de volgende maand zal bij
de Kamer kunnen Inkomen een ontwerp tot
herziening van het Kinderrecht, waardoor bezit:
van onder voogdijgestelde kinderen, zoo noodlg.
deskundiger beheerd zal worden. Zoo spoedig
mogeljjk zal een wetsontwerp verschijnen tot
wettelijke regeling van aansprakelijkheid voor
autoschade.
De Minister geloofde niet, dat verkeersdelicten
te licht bestraft worden.
Invoering van de administratieve rechtspraak
was afgestuit op de kosten: een raming van
ƒ100.000 was aan den lagen kant.
Vandaag is het 300 jaar geleden,
dat een bekende Amsterdamsche uitvinder
en kunstenaar het levenslicht aanschouw
de. Zooals bekend wordt te dezer gelegen
heid een tentoonstelling van zijn werk ge
opend in het Amsterdamsch Historisch Mu
seum (Waaggebouw). Jan van der Heyden
is in Amsterdam en ook daarbuiten vooral
populair gebleven door de uitvinding van
de moderne slangbrandspuit. Een onzer
beide brand weer booten- is naar hem ge
noemd.
staalconstructie gereed is. zullen met het aan
brengen der motoren, het monteeren van alle
machinerieën, het aanbrengen der betimmerin
gen, der vele leidingen voor het electrisch licht
voor het water en honderden details meer, nog
verscheidene maanden verstrijken. Reeds thans
geniet het schip in den lande populariteit zooals
degeen, naar wlen het w^rd genoemd. Talloos
Zijn de schenkingen, zoowel van particuliere
zijde, als van fabrikanten, die ten behoeve var
het schip of inventaris worden gegeven.
In den loop van den zomer zal het jacht ge
reed zijn en het zijn reizen door de Nederland
sche waterwegen, zoowel de oude Zuiderzee, de
rivieren en haar breede mondingen, als de
schilderachtige binnenwateren en kanalen van
alle provincies met uitzondering alleen van
Drente kunnen aanvangen.
Alvorens de Minister van Justitie aan het
woord kon komen tot verdediging van het door
hem gevoerde beleid, had de Kamer nog twee
sprekers te beluisteren.
Eerste spreker was de heer JANSSEN DE LIM-
PENS (R. K.), die zijn grooten afkeer van de
als beroep uitgeoefende zaakwaarnemerij uit
sprak; er moest vond hij T wettelijke rege
ling getroffen worden om het publiek te be
schermen tegen de practjjken van zoovele on
bekwame, oneerlijke en onbetrouwbare zaak
waarnemers, die optreden onder allerlei be
roepsnamen.
Vervolgens betrad de heer VAN VESSEM
(N. 8. B.) het podium om grootendeels onver
staanbaar een rede af te stamelen. Volgens de
zen spreker was de N. 8. B. een voorbeeld van
orde en tucht; tegen haar leden behoeft het
gezag derhalve niet gehandhaafd te worden.
De veel te talrijke Plnda-Chlneesjes moesten
weer naar hun vaderland terug keeren. Het
antl-naziblad „Der deutsche Weg", hier te lan
de gedrukt, moest meer in de gaten gehouden
worden, evenals de Internationale Transportfe-
deratle. die zich zou schuldig maken aan wa-
penvervoer ten gunste van de roode Spaansche
regeering.
Het Tweede Kamerlid Van der Sluis heeft
aan den Minister van Landbouw en Visscherü
een aantal vragen gesteld over den z.g. „kip
penpot.
Acht de minister het juist, wordt om. ge
vraagd. de bedragen, welke benoodlgd zijn als
voorschotten voor de financiering van den ex
port naar Duitschland te beschouwen als be
dragen. waarmede de „kippenpot” werd ver
minderd of is de minister van meening. dat
deze bedragen, zij het vertraagd.terugkomen,
zoodat zij tenslotte toch weder in den ..kippen
pot” vloeien, waardoor slechts van tfjdelljke
vermindering zou kunnen worden gesproken?
Staat de minister nog steeds op het stand
punt. dat de „kippenpot” geheel aan de pluim
veehouderij ten goede behoort te komen?
„Vind je niet, dat de verhouding van
Maandagmorgen tot den Dinsdagmorgen was
als die van een Inleidende beschieting tot een
handgemeen?
Heb je niet een moment gedacht aan de mo
gelijkheid, dat je nabestaanden van je aanwe
zigheid beroofd hadden kunnen worden, als die
Tannhauser-partituur op je, ongetwijfeld, eer
biedwaardig hoofd was gekomen in plaats van
op den grond? Heb je niet, evenals ik, van tijd
tot tijd het klamme angstzweet van je voor
hoofd geveegd en je af gevraagd: „Wanneer zal
de slag vallen?” Heb je niet duidelijk gehoord,
dat de lessenaar van den meester kreunde on
der de vele en heftige striemen die door de
partituur van „La mer" heen op hem neerdaal
den? Was het je ook niet duidelijk, dat hier
bijkans hondejji mannen en twee vrouwen voch
ten voor het behoud van hun leven? Dat vin
gers over kleppen en snaren dwaalden, gedreven
door een gevoel van grooten angst voor wat
volgen zou? Heb je niet den adem van velen
met horten en stooten door rietjes en mondstuk
ken hooren gaan?”
Welke zijn nu de feiten!
Nadat het Dinsdagmorgen tot ernstige span
ningen was gekomen, heeft de dirigent Woens
dagmorgen onder dezelfde eenigszlns pijnlijke
omstandigheden de repetitie hervat.
Herhaaldelijk heeft de dirigent afgeklopt en
over laten spelen, waarbij hij nogal heftige woor
den en gebaren gebruikte, met den dirigeerstok
zwaaide en sloeg enzTenslotte is hü. toen
voortdurend dezelfde fouten werden gespeeld,
vertoornd weggeloopen, om zich op zjjn hotelka
mer terug te trekken.
Later is gebleken, dat de partituur van Tosca
nini verschilde van die van eenige orkestleden;
het betrof hier de Bacchanale uit Tannhauser.
Woensdagavond weigerde Toscanini de gene
rale repetitie in het gebouw voor K. en W. te
den Haag te leiden, doch Donderdagmorgen
heeft hij zijn arbeid hervat.
Op 9 Maart 1937 zal de negende herdenking
plaats vinden van den Dies Natalis der R. K.
Handelshoogeschool.
Om 10.10 zal de plechtige H. Mis werden op
gedragen door den Zeereerwaarden Heer J. Ver
hoeven, Curator, in de St. Jozefkerk. Heuvel.
Om 4 uur zal de Rector-Magnlficus, Mr. E. G.
J. Gimbrère een rede uitspreken in het Audi
torium van het Conservatorium der R. K.
leergangen, Bosscbeweg* 438.
Oed. Staten van Noord-Holland hebben aan
besteed het aanbrengen van een deklaag van
teersteenslag of een ander gelijkwaardig mate
riaal op de fundee ring van de rijbaan, een dek
laag van koud-asphalt op de fundeerlng van
het rijwielpad en een tegelbestratlng op bet
voetpad, in de aarden baan van den provincialen
weg Diemerbrug-Weesp-Hilversum. in de ge
meenten Weesperkarspel en Weesp.
Laagste inschrijfster N. V v. h Gebr Hogen-
blrkVi Wegenbouwbedrijf Laren (NXJ voor
Z78Att.
gebeurtenissen te
*aren niet van zoo slmplistischen
**ak droeg een ernstig karakter.
In 1680 verschijnt zijn beroemd Brandspul-
tenboek. De fabricage van de slangbrandapui-
ten. zoo schrijft Mr. van Eek. het ambt van
generalen brandmeester en van opzichter der
stadslantarens namen den schilder na zijn
veertigste Jaar zeer in beslag, maar niettemin
behield hij tijd voor zjjn kunst. Vele bulten
ons land geschilderde stadsgezichten getuigen
van reizen, die een zuiver commercieel doel
hadden. Aan het zorgzame geduld, waarmede
ze geschilderd zijn, zou men echter niet ver
moeden dat de maker een voor zjjn tijd groot
fabrikant, *n scherp koopman, een belangrijke
functionaris in het bedrijvige Amsterdam was.
Geen stuk daarentegen van zijn technisch werk,
geen schets of uitgewerkte teekenlng. geen
brandpenning, geen merkplaat op een brand
spuit. of men kan er aan zien dat de ontwerper
een kunstenaar was.
De juiste datum van zijn meest befaamde
uitvinding die van de slangbrandspuiten
is 1672. In 1677 kreieg men voor 25 jaar octrooi
op de uitvinding. Qe nieuwe brandspuiten ver
hielpen het euvel bjj het oude materiaal, dat,
zoomin als de brandemmers. voldoende water
kon bevatten, terwijl dat water bovendien niet
kon worden gebracht ter plaatse, waar het
verelscht werd. Met van der Heyden’s uitvin
ding kon men op open water werken via een
uitgelegde waterslang. De rijen mannen, die
brandemmers doorgaven, behoorden tot het ver
leden.
Bovendien waren de nieuwe spuiten makke
lijk vervoerbaar. Zuig- en perspomp zorgden
voor een constanten straal én de brandslang
kon naar elke gewenschte plaats worden uit
gelegd. om zoo den vuurhaard snel en afdoende
te bestrijden. Van der Heyden’s zoon Jan heeft
in 1698 het systeem geperfectlonneerd door toe
passing van slangbrandspuiten met dubbele
werking, waarbij een waterbak in de spuit
overbodig was geworden. De uitvinding van
Jan van der Heyden heeft den grondslag ge
legd voor de moderne ontwikkeling van het
blusschlngswerk.
Om voor Nederland nog te redden wat er van
zijn exportpositie nog te redden viel, heeft dr.
Deterdlng ingegrepen. De bedoeling ia. de
restrictie der landbouwproductie in ons land op
te heffen. Geschiedt dit niet, dan zal Nederland
straks, wanneer de conjunctuur zich hersteld
heeft, niet meer genoeg voorraad hebben om
aan de vraag naar landbouwproducten te vol
doen en verliezen wij onze positie als expor-
teurs.
Ir. Djjt schetste ten slotte nog de voordeelen
die het plan Deterdlng reeds thans voor den
Nederlandschen landbouw gehad heeft, met na
me de stijging der prijzen van eieren en boter
od de Engelsche markt. Ook verdedigde spr.
ziith nog tegen enkele verwijten, tegen hem in- -r
gebracht. o.a. wat betreft den aankoop van eie
ren bulten het centraal exportbureau om. Tot
besluit wees hjj nog op de beteekenis van het
plan-Deterding als vermaan aan de geheele
wereld om niet ten behoeve van geldschulden t
economisch leven stil te leggen en den arbeid
te verlammen.
Nu heeft de heer Van Vessem opgemerkt,
dat in de N. S. B. allerlei personen uit andere
partijen komen, die nog opgevoed moeten wor
den
Zoo zijn er dus niet alleen bona-fide, maar
ook mala-fide N. S. B.-ers. De Minister zou
gaarne weten, wélke groep de mala-fide Is.
Er Is over geklaagd, dat deelnemers aan de
Dageraads-vergadering-verstoring te Utrecht
niet lang genoeg vastgehouden zijn door de
Politie, de heer Mendels kon nu zien, hoe
voorzichtig men hier met preventief optreedt!
Aan „Der deutsche Weg” behoefde de minis
ter geen bijzondere aandacht te wijden en van
duizenden Pinda-Chlneezen was geen sprake
meer; hun aantal is nu al ver beneden de dui
zend gedaald.
Om de kwestie tusschen Buma en Omroepen
te regelen, heeft de minister in 1934 een arbl-
trage-commissle Ingesteld; en over 1934 is men
ook tot een accoord gekomen, maar voor 1935
en 1936 is dit niet gelukt; het Buma had een
strafklacht kunnen Indienen, alsook uitvoering
van muziekwerken kunnen verbieden, maar
geen van belde is geschied.
Voorts zegde de minister toe: uitbreiding van
het aantal substituut-plaatsen en herclassifl-
catie der kantongerechten; overwogen zou wor
den. of de benoeming van rechters-commis-
«arissen op andere wijze, b.v. door den minister
dient te geschieden.
Sterk keurde de bewindsman de houding
van rechters-NSB’ers af; waren zij niet on-
afzetbaar. dan zou ook voor hen het NBB-
hdmaatschap verboden zijn.
Overgegaan werd tot „Binnenlandsche Zaken",
Waarbij de heer HERMANS (SD) natuurlijk
zijn klachten over aantasting der gemeentelijke
autonomie weer niet bedwingen kon.
Wethouder KROPMAN (RKI van Amsterdam
bracht den minister hulde, daar deze voor de
gemeenten vele moeilijkheden hielp oplosse*
maar hü becritiseerde het feit, dat de bewinds
man in toenemende mate de gemeenten bü uit
voering van wetten passeerde, en hü veroor-
boek. die deaen brand vocrstelt. beeldt hü »ün L
moeder en zich aelf. als 14-jarigen jongen, af. opeteehen. het conjunctuur-risico nog veel groo-
beiden wijzende op de brandspuiten, die twin
tig jaren later door hem uitgevonden zouden
worden. Van uit de splegelzaak op den Dam.
vermoedelijk aan den kant van het Rokln, heeft
hü den bouw van het nieuwe stadhuis, In al
zjjn glorie, kunnen volgen. Hü heeft Van Cam-
pen’s bouwwerk vele malen afgebeeld; wellicht
heeft het hem zün liefde voor de architectuur
gegeven, die later in al zün werk aan den dag
komt. Van der Heyden had alle qualiteiten om
een groot bouwmeester te worden; hü heeft
zich aan de defensieve taak gewüd en daarin
een naam gevestigd zooals die aan weinig
bouwmeesters beschoren is!
Van lüsten en spiegels naar kunst was maar
een kleine stap. Toen Jan van der Heyden op
24-jarjgen leeftüd trouwde met Sara ter Hiel,
noemde hü zich schilder. Wü behoeven er ech
ter niet aan te twijfelen, dat de lüsten-fabri-
cage eensdeels Van der Heyden’s artistieke
ambities geprikkeld heeft, maar aan den an
deren kant den jongen man met zün büzon-
deren technischen aanleg ontwikkeld had tot
een knutselaar, die van vele markten zoo goed
thuis was als de beste vakman.
Zeven Jaren later vestigde hü zich als tech
nicus een naam en een vast jaarlüksch Inko
men van 2000.door een nieuwe ollebran-
dende straatlantaarn te construeeren en de
geheele Amsterdamsche straatverlichting zoo
danig te reorganlseeren. dat deze stad in dit
opzicht alle steden der wereld ver vooruit was.
„Van der Heyden heeft er veel eers mede in
gelegd zegt Wagenaar Daarnaast bleef hü de
schilder, die op een levenswerk van drie tot
vier honderd doeken kan wüzen. Hiervan zul
len er straks, op de tentoonstelling, een twin
tigtal te zien zün.
Ir. Düt wees er in den aanvang van zün rede
op. hoe de pessimistische voorspellingen van
den ouden econoom Malthus niet tn vervulling
zün gegaan Met de toeneming der bevolking
heeft de toeneming van de productie, van
koopkracht en van 't inkomen gelüken tred ge
houden. Maar wel begonnen zich in den tüd.
waarin het productiestelsel zich zoo fenomenaal
ontwikkelde, conjuctuurgolven af te teeke-
nen. De schommelingen van den conjuctuurin-
dex worden steeds grooter Met de productie
ontwikkelde zich het ruilverkeer en de credlet-
verleening. en dit bevorderde evenzeer de prüs-
schommellngen De ondernemer loopt daar
mede. naast zün traditloneele risico's. een
nieuw risico, de mogelükheld van prijsdaling
züner producten. Aan de hand van grafieken
toonde Ir. Düt aan. dat in onze samenleving,
waarin vaste inkomens als rente en loon een
groot deel van t nationale inkomen voor zich
In dit verband komen wü nog even terug op
de critiek. welke in watersportkrlngen werd
uitgeoefend, als zou het jacht met den gepro-
jecteerden diepgang van 1.54 Meter tal van
havens langs de oude Zuiderzeekust en in
Friesland niet kunnen bereiken. Hiertegen
kwam reeds onmiddellük een onzer abonné's op,
de scheepsbouwer H. de Vries uit Landsmeer,
die uit eigen ervaring het tegendeel verzekerde.
Trouwens ook de officieele gegevens omtrent
de diepte van geulen en havens in de Zuiderzee
wüaen uit, dat het passeeren en aandoen met
het Prlnselük jacht mogelijk moet zün. Wel
licht zal alleen het kolkwater een bezwaar kun
nen vormen. Een goed jachtschipper aan boord
zal hier zün taak echter kennen.
Ongetwüfeld ziet Nederland den stapelloop
en eerste vaart van het jacht met groote belang
stelling tegemoet.
Maatschappij roer
Nijverheid en Handel te Amsterdam
heeft gietermiddag Ir. M. D. Dijt
aan een lunchvergadering tn Krasna-
potaky gesproken ever het Plan-Deterding.
Onder de leden bestend roer dese voor
dracht een groote belangstelling.
vooa Atu VHKOUOHgOfN
Woensdagmiddag werden de besprekingen
tusschen de deskundigen van de Oslo-staten in
het ministerie van Handel. Nüverheld en
Scheepvaart voortgezet.
In deze bijeenkomst werd de leider van de
Nederlandsche delegatie, dr. H. M. Hlrachfeld,
als voorzitter gekozen.
Verder werd besloten tot instelling van een
bureau, waarin iedere delegatie een lid zou
a an wüzen.
Vervolgens gaf de voorzitter een overzicht
van de taak, waarvoor de deskundigen zich ge
plaatst zagen en stelde een aantal punten aan
de orde, welke onder de oogen gezien en bestu
deerd moeten worden, voordat tot bet formu-
leeren van bepaalde gedragslünen kan worden
overgegaan.
De Nederlandsche. regeering zal Vrijdagavond
in Hotel des Indes den vertegenwoordigen der
Oslo-landen een diner aanbieden.
bevat Kamilloflor, h«t middal voor het wastan
van blond haar, terwijl Brunatta Hoquil bovat,
dat donkar haar oen prachtige diepe glans geeH.