Het Zeemonster van Nagasaki
u&Aaal wui den iag
de kwartcent op Java
F 250.-
Invoering van
De zorgen van
Jimmy
■BHIIIIMIIIIIIIimiIHMUIIIHHHIlHMHIlWMIHIlMMttMOTIM IMSHHMIMIIMI
DOOR P G- WODEHOUSE
ZATERDAG 13 MAART 1937
I
Behoefte eraan bestaat
Russisch Paaschfeest
Priesternood in
Frankrijk
BOEK EN BLAD
Alleen Koranvertalingen
I
F
EEN VRAAG, WELKE
FUTIEL LIJKT
Maar voor het betalingsverkeer
der inlanders schynt de
kwestie van belang
--v„,
hoed i
De Panania-
I IlC. jvl 11 F1» O ongevallen verzekerd vifor een def volgende uitkeeringen LfV» verlies van belde armen, beide beenen of beide oogen 4-JVZa doodelljken afloop
AANGIFTE MOEÏ, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
stateerd, zegt Kom:
i
van
Het peil der arbeidsloonen op Java was vóór
(Ned. Chr. Persbureau)
massa
en
e
(Ned. Chr. Persbureau)
geen beletsel vormen.
S3
'Wordt vervolgd).
-i-
Aan de andere zijde van heigebergte was een geheele keten
van rotsen, die tot aan de aee liep. Piet Prikkel en Drein
Drentel stonden er vol bewondering naar te kijken. Er was een
bord op aangebracht, waarop stond „Pas op, gevaarlijk II" Ze
begrepen echter niet wat er gevaaljjk kon zün.
r
c
De regeeringen der Middel-Aziatische Sovjet
republieken zjjn van plan het bezit van den
Koran in de Arabische oorspronkelijke taal te
verbieden en alleen vertalingen van den Koran
in de nationale talen volgens het voorbeeld van
net nieuwe Turkije te veroorloven.
1
Wie de kans heelt, blijft daar immers
Deze Indruk werd nog versterkt, toen ze ontdekten, dat alle
wilde dieren die op het eiland gehuisvest hadden netjes tot
kleedjes waren verwerkt en dat verschillende bloemen zorg
vuldig waren opgepot, en voorzien met een kaartje waarop de
naam van de plant vermeld stond.
In den Berlijnschen dierentuin heeft
een giraffenpaar een jong gekregen. De
baby was bV zijn geboorte 1.30 M. groot
ten en reepjes' knippen, hè schat?" Angelique’s
gezicht straalde.
.Ja mammie; een verrassing voor oom Kees,
nietwaar," vroeg het lieve Rietje.
„Nu. niet om te beweren, dat ik er verstand
van heb, maar ik zou u willen voorstellen, mij
dan iets te geven, wat het werk van dien knaap
daar, die haast verdrinkt in het papier, ver
licht Toen ik erlangs kwam stak alleen nog
maar zjjn neus boven het papier uit Ik heb
nog nooit zooveel menschen tegelijk en zoo
hard zien werken. Ze willen zeker allemaal uit
munten?”
tusschendeur
gesloten. Het
de crisis onderveer 1/10 van het Nederland-
-—1 1/15 tot
ver-
zoo
bij verlies van een hand,
een voet oC een oog.
Wat er overbleef van een Chineeschen
spoorwagen, nadat een felle brand er
huis in had gehouden
Ook kwamen op het eiland verschillende tropische gewassen
voor, die door den vorigen bewoner netjes in potten en bakken
waren geplant. De beide vrienden moesten toegeven, dat het
eiland keurig netjes onderhouden was.
aan Annie. HU hoopte, dat zU zou begrüpen en
waardeeren. welke dingen hü onv harentwil
ondernam. HU. die een ingeboren afschuw had
van alle werk, had tegen meneer Pett gezegd,
dat het nUvere werken van de groep loonslaven
op zUn bureau een sttanuleerende werking bp
hem had gehad. Maar dat had hü alleen maar
gezegd, omdat het hem een soort geestelUke
verkwikking gaf. zulk werk nooit behoeven te
doen. Wanneer hü die menschen als werkelijke
collega's ging beschouwen, dan hield die stimu-
leerende werking meteen op. En omwille van
Annie, zou hü nu zoover gaan, dat hü een
der hunnen zou worden! Had een ridder ooit
zoo iets voor de vrouw zUner keuze verricht?
Jimmy twüfelde er sterk aan.
„Dat is prachtig," zei hü- Reken op me. Ik
kan zeker aannemen, dat ik zoo’n baantje zal
krijgen, als een van die anderen, die hier zit
ten?"
alle artikelen de hoeveelheden willekeurig ver
groot of verkleind worden, zooals *t geval ia bU
groenten. bUspUzen voor de rijst, vruchten of
Ingrediënten voor de sirihpruim. De prijsstüging
van ettelUke art^celen. zooals klossen garen, die
eenheden vormen, welke niet willekeurig ver
groot of verkleind kunnen worden en voor den
kleinen consument op de passars door devalu
atie noodlg worden, zou de prijsstUging aan de
grens nauwkeuriger kunnen volgen als de
kwartcent bestond. Voor gezinnen met een jaar-
lUksch inkomen van «O tot 100 gulden, zooals
er honderdduizenden op Java zUn, is dit niet
onbelangrijk
klappermelk en suiker);
4 stuks nogosari (gestoomde pisang met meel
en suiker, gewikkeld in pisangblad);
2 stuks lopis (gestoomde ketan met klapper
en suiker);
2 groote ketoepat’s met sajoer en bUspUzen;
7 gekookte djagoen’s;
22 bllmbing’s;
10 bossen sirihbladen;
4 ketlmoen’s;
3 porties kroepoek-ketèla;
2 hoopjes gedroogde zoute vischjes;
2 glazen palmsap.
In Honduras, kon men lezen,
Is er een vulkaan te koop,
Maar om hem ook kwijt te raken
Is er, dunkt me, weinig hoop.
Dat is toch niet te verwachten.
Daar de mensch- alleen m,aar gruwt
Van zoo’n berg, die plots’ling uitbarst
En dan vuur en vlammen spuwt.
Wat met zooiets te beginnen?
Wie wenscht zich nu eeA vulkaan?
V. uc rvwr»« uwur «r
Liefst een veilig eind vandaan.
Of zou iemand zooiets koopen
Enkel om de zeldzaamheid?
Nou, me dunkt dat de vulkanen
Nogal rijk’lijk zijn verspreid!
Telkens kan er een beginnen,
Dan weer hter en dan weer daar.
Waar je heen kijkt in de wereld.
Overal dreigt groot gevaar.
Dan is hier weer een gerommel,
Dan is daar weer een gegrom.
Daarbij nog vulkanen koopen?
'k Zou je danken, hoor! Waarom?
Laat dien berg nu alsjeblieft maar
Ginder in Honduras staan.
Want we leven tegenwoordig
Tóch al steeds.... op een vulkaan.’
Dat beb ik je stiefmoeder beloofd en ik zal die
belofte ook nakomen."
„Ja. maar, wacht u eens even’ Ik begrijp u
niet! Bedoelt u, dat u me aan het werk zult
zetten?"
„Wel natuurlijk. Ik veronderstel tenminste,
dat dit de reden was, waarom je hier naar
toe bent gekomen. Ik denk, dat je hebt Inge
zien hoe schande! Uk je met je tüd omsprong
en hoe gemakkelUk je je tot een positie zou
kunnen opwerken in mUn kantoor."
Een vurige ontkenning van dit alles brandde
op Jimmy’s lippen. Nog nooit was hü in een
dergelUk verregaande mate verkeerd beoor
deeld geworden. Maar toen dacht hU ineens aan
Annie. HU mocht niets doen, wat haar plannen
in de war zou kunnen schoppen. Wat het ook
mocht kosten, hü moest den kleinen man
„Iedereen werkt, behalve de baas!” zei Jimzzg I tevreden stellen. Een paar seconden dacht hU
«mHiiHiitMnitiUHiiimMiiiimituaitdUHM,
i
Jlmmy.Vvan zün kant, was onmlddellUk ingeno
men met den financier. Ook hü was door zUn
verbeelding misleid geworden. HU had altud
gedacht, dat die mllllonnalrs van Wall Street
hoekige, strijdlustige menschen waren met
doordringende oogen en een scherpe tong. HU
had meneer Pett op de boot alleen maar van
uit de verte gezien en was niet in staat ge
weest, zich een idee van diens karakter te vor-
vond hem nu een leuken kleinen
Wanneer de invoering van den kwartcent het
betalingsverkeer vergemakkelUkt en een belang
is voor de bevolking» mag de overweging dat
de invoering misschien geen onmlddellUk voor
deel voor de overheid zou zün. geen motief zün
om haar achterwege te laten. Ook het argu
ment dat de bevolking er niet om heeft ge
vraagd heeft geen waarde Want de inheemschc
bevolking van Java, ja, van Indië. is veel te
statisch en te traditioneel van mentaliteit om
uit zich zelf te vragen naar iets wat niet be
staat. ZU kan uit zich zelf vragen om rechts
herstel wanneer een goede adat niet nageleefd
werd, maar zU vraagt niet om iets nieuws. De
taal der Javanen heeft echter het begrip
„waarde van een kwartcent" of „voor een
kwartcent" gevormd, en daarmede is reeds be
wezen dat de behoefte bestaat.
men. HU
meneer.
„We hadden al alle hoop opgegeven, dat je
nog komen zou," zei meneer Pett.
Jimmy vond, dat het nu wel pas gaf, zich
een beetje berouwvoller te gedragen.
„Ik had nooit durven hopen, dat u mü zoo
zou hebben ontvangen. Ik geloof toch, dat ik me
niet erg sympathiek heb gemaakt."
Meneer Pett maakte een gebaar, waaruit men
kon opmaken, dat hü het verleden als begraven
beschouwde.
„Wanneer ben je aangekomen?" vroeg hü-
.Dezen morgen. Op de Coronla."
„En een goeden overtocht gehad?"
„Excellent.”
Er viel een stilte. Het kwam Jimmy voor,
dat meneer Pett hem mat meer aandacht be
keek, dan wel noodlg was, om al zijn schoon
heid voldoende te kunnen genieten. HU stond
juist op het punt, iets te zeggen over de ge
zondheid van mevrouw Pett of iets over bruin-
visschen, die hU op de reis gezien had, om aan
zUn verhaal een beetje locale kleur te verschaf
fen. toen hu plotseling opschrok. Evenals andere
amateur-samengweerden hadden Annie en
Op Paschen begroette men elkander van ouds
in Rusland met de woorden „Christus is opge
staan." Op het antwoord „HU is waarachtig
opgestaan" omhelst en kust men elkaar. De
Moskousche godloozenorganlsatie heeft nu aan
den Centralen Raad der 8ovjet-godloozenorga-
nisatles een schrijven gestuurd, waarin er op
wordt gewezen, dat deze woorden uiting vin
religieus bUgeloof rijn. Het Paaschfeest. zoo
heet het schrijven, is thans het feest van de
opstanding van het proletariaat. Het gebruik
van het kussen en het omhelzen moet blUven
bestaan. Echter moet de groet bü deze gele
genheid riln; „De arbeidersklasse is opgestaan
er. het antwoord zal dan luiden; „Zij is door de
Sovjetmacht waarachtig opgestaan."
HERMAN KRAMER
SlIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllllinilllllHIIIIIIIIIII*
Uit deze voorbeelden, die met tal van andere
zouden kunnen worden aangevuld, blUkt dat
het op de passars, waar deze feiten geconstateerd
zUn, niet mogelük is één ketoepat met sajoer en
bUspUzen te koopen, hoewel dat voor een licht
ontbUt of versterkende versnapering voldoende
is. Ook kan men niet koopen een glas palm
sap, hoewel dat voldoende is om den dorst te
lesschen. En men heeft geen geldstuk, klein ge
noeg om te koopen één stuk godog, één stuk
riogosari, één gekookte djagoeng, één groote
komkommer enz.
Door de devaluatie van ons geld is de urgentie
van den kwartcent niet opgeheven. Ten eerste
omdat de prUsstUgingen van allerlei artikelen
ook-in Indië binnen nauwe grenzen zün ge
bleven. Ten tweede omdat het koopen van com
binaties van goederen voor een halven cent ook
vóór de crisis voorkwam; zelfs bü een stUging
van het prijsniveau tot het peil van 1923—29 zou
dus de kwartcent het betalingsverkeer nog we-
zenlUk kunnen vergemakkelUken. Maar ten der
de laten niet alle artikelen zich gemakkelUk in
combinaties verhandelen en kunnen niet van
„NatuuriUk. m’n engel. "Angelique keek Rle na
zooals ze wegdribbelde met de lange glanzende
schaar; de blonde krullen op haar rug dansten
met lederen stap.
Oom Kees schUnt niet veel van kinderen te
houden; in ieder geval, niet van meisjes.
Jammer, dat jullie geen boy hebben," zei
Oom; ,.’n jongen kan beter vooruitkomen."
M’n vrouwtje liet direct allerlei teekeningen
zien van ons kind, doch Oom heeft geen ver
stand van kunst, dat is zeker! Ook de voorwer
pen. door Rle uit kiel vervaardigd onder leiding
van Juffrouw Drielaar, vonden géén genade.
.Jullie moeten ’t werk van onze boschnegers
eens zien.” zei hij, den snoezlgen potjes en
pannetjes nauwelijks een blik waardig keurend.
Angelique antwoordde niet. Ze is -n zacht
vrouwtje, maar Ik geloof, dat ze boschnegers
niet kan uitstaan. Stil zette ze de voorwerpen
weer in de kast.
Rietje zat nu in
de huiskamer en
de
was
Is niet goed als
kinderen de ge
sprekken van
groote menschen
beluisteren.
„Wat doet jullie dochtertje nu"? Oom voelde,
dat hü meer belangstelling moest toonen. An
gelique’s gezicht stond ’n weinig strak. ,4s ze
nog Aan t matjes vlechten?"
..Kom. ga maar mee küken,” lachte ik bemoe
digend; „we zullen haar verrassen, dus zachtjes.
Oom!"
Onhoorbaar op onze teenen liepen we naar
de huiskamerdeur waar ons pienter Rietje ar
beidde aan ’n geschenkje voor Oom. Zou hu het
weten te waardeeren?
Voorzichtig maakte ik de deur open. Wat we
toen zagen, deed onze haren te berge rijzen;
op de tafel lag de helft van Oom s moolen
Panamahoed, de andere helft lag reeds in lange
reepjes geknipt.
Oom slaakte 'n kreet alsof hU in ’n Suri-
na;ynsch oerwoud was. Angelique viel snikkend
op ’n stoel.
„Ondeugend kind. wAt doe je daar,” riep ik
kwaad.
„Hoe krug Je het in je hoofd?" steunde An
gelique boos.
Rle keek ons verbaasd aan, toen ze de kwaad
heid zag van Oom. Angelique en mU; ze be
greep er niets van klaarblUkelUk. want, met
een van vreugde stralend gezichtje hief ze ’n
alleraardigst, uit fUn stroo gevlochten matje
omhoog en riep jubelend ..heel alleen gemaakt
voor oom Keest" O
Den volgenden dag vertrok de bezoeker. Nooit
hebben we meer iets van hem gehoord.
„WaarschUnlUk zit hU in de West," zeg ik
wel eens tegen Angelique.
„Zeker bü de boschnegers." antwoordt ze dan
en ik hoor eenlge minachting in haar stem.
ietje is onze eenlge veelbelovende spruit
en natuurluk .Intelligent". In de fröbel-
klas is Rle verreweg de beste. Ze maakt
teekeningen, dat men er versteld van staat.
Soms voelen we wel eens iets van angst.
kinderen met buitengewonen aanleg zjjn vaak
geen blijvertjes!
Angelique, m’n vrouwtje, maakte mU hierop
attent, ze had tranen in haar oogen. Ik weet
het. 1 is de angst voor ons Rietje. Laatst nog
ging ons kindje voor de piano zitten en wéér
zag ik dienzelfden angst in Angelique's oogen.
.Je verwacht toch geen sonate van Beet
hoven." trachtte ik te schertsen. M’n vrouw
probeerde te glimlachen. Gelukkig, de angst
voor het wonderkind scheen even geweken.
Rle speelde, al wis het dan ook wel érg vlot:
Alle eendjes zwemmen in het waterfalde-
ralderiere! Ze zong er bU met haar schattig
stemmetje. Rietje heeft zelfs ééns voor de radio
gezongen, solo nog wel. als afwisseling tusschen
het kinderkoortje. Er waren nóg twee kleuters
als zU. Maar die stem van RleI Angelique
was er door ontroerd; die uitdrukking welke t
kind in ’n simpel liedje wist te leggen!
„HcerlUk toch; ’n intelligenter rneiske dan
Rie zal moellUk te vinden zUn!”
Eens echter heeft de kleine ons teleurgesteld.
Oom Kees, planter in de West, kwam op be
zoek. HU is 'n rondborstig iemand, hoewel iet
wat eigenaardig, ’n RUk vrijgezel kan zich dat
echter veroorloven.
Oom droeg bU voorkeur 'n Panamahoed,
waaraan hU erg gehecht scheen; hetgeen geen
wonder mag heeten, want deze fUne. mooie
Panama was gevlochten door „Hennle Yad-
poelos 'n Britsch-Indische schoone. leerlinge
van de vlechtschool te Paramaribo en de eerste
jeugdliefde van Kees van Trefferen, kortweg
oom Kees genaamd.
We hadden gezellig gedineerd en zaten nu in
de serre onder het genot van ’n heerlUk kopje
mokka.
Rie mocht ter eere van de visite iets langer
opblUven. Het kleine ding vond het bU al die
groote menschen ietwat „vervelend". Rie vroeg
me dan ook 'n schaar. Angelique weet dat
Rietje schitterende figuren knippen kan. Dat
heeft ze in de fröbelklas geleerd; ze kan snoe
zige matjes vlechten. Angelique gAf haar dus
de schaar.
„Fijn mammie, nu gaat Rietje knippen”! zei
1 kind.
„Best hoor..,.. Rie gaat zeker matjes vlech-
a w w w-i a °P blad 2|Jn ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen p levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p *7RA bU een ongeval jnet
reeds terstond aan zes verschillende dingen ge
dacht. die zU tegen haar zuster had kunnen
zeggen, het eene nog verpletterender dan het
andere, dingen, die zU nu nooit meer zou kun
nen aanvoeren.
En nu was die gelegenheid om haar rustige
eigenwaarde wederom te herstellen plotseling
en onverwacht komen opdagen. Jimmy Croc
ker was. trots het zeggen van zUn stiefmoeder
en WaarschUnlUk tegen haar bevelen in. toch
naar Amerika gekomen. Meneer Pett dacht er
het eerst aan, hoe zUn vrouw zou opkUken. en
nauwelUks wachtend totdat de kantoorjongen
zich had teruggetrokken, sprong hU op Jimmy
toe, als een groot lammetje en gaf hem een
klap op zUn schouder en liep over van pret
en vriendelUkheid.
.MUn beste jongen!" riep hU uit .MUn beate
jongen! Ik ben verrukt, je hier te zien!”
Jimmy was verrast, verlicht en vergenoegd.
HU had dergelUke hartelUkheid heel niet ver-
wacht. Een gereserveerde koelheid was het
beste, waar hU op gerekend had. Het was hem
duidelUk te verstaan gegeven, dat hU in het
huis der Petten zou beschouwd worden als het
zwarte schaap; en al neemt men ook al een
zwart schaap in zUn kudde op, daarom vleit
en prUst men het nog heelemaal niet
„U bent erg vriendelUk," zet hü büna ge
schrokken.
Ben oogenbllk stonden zü elkaar asm te
kUken. Meneer Pett vond, dat Jimmy er veel
beter uitzag, dan hü hem zich in zün verbeel-
dlng had voorgesteld Hü had rich Jimmy mis
dadiger, opgeblaaener «n fatteriger voorgesteld.
In het bisdom Reims zün er van de 663 büna
de helft, n.1. 303 parochies, zonder priester; 40
priesters verzorgen leder 3 parochies, terwül 17
pastoors ieder 4 parochies en 10 priesters ieder
5 tot 6 parochies bedienen.
In het bisdom Tarbes en Lourdes verzorgen
102 priesters leder minstens twee parochies, 36
pastoors leder 3 parochies en 6 priesters leder
vier parochies.
In het bisdom Saint Flour zün er voor 315 pa
rochies slechts 208 priesters beschikbaar, zoo-
dat er 77 priesters zün die ieder in twee parochies
de zielzorg moeten uitoefenen. IK.W.P.)
waaruit de behoefte aan een kleinere geldeen-
heid dan de halve cent blükt.
Het overtuigendst is misschien wel het feit,
dat in de Javaansche taal verschillende woor
den gevormd zün, om de begrippen „de helft van
een halve cent", „kwartcent” of „voor de waar
de van een kwartcent" aan te duiden.
Op eindeloos veel manieren gecombineerd, wor
den diverse artikelen aan den man gebracht voor
een halven cent. Men koopt soms voor een kwart
cent, den volgenden dag weer voor een kwart
cent en betaalt dan met een halven cent. Of
als men geen bekende is van den verkooper,
betaalt men dadelük den eersten keer met een
halven cent en krügt den volgenden keer nog
eens koopwaar voor een kwartcent. Ook komt
het voor dat twee of drie personen tezamen,
maar ook wel meer, voor een halven cent toe-
spüzen koopen, die ze dan verdeelen om ze. elk
voor zich, bü den maaltüd te gebruiken. Toe
giften worden gegeven om de tegenwaarde van
een halven cent vol te maken.
Men heeft geconstateerd dat combinaties als
de volgende voor een halven cent worden ver
kocht:
5 pakjes tapé, elk van 4 stuks;
een portie nasi goedang. sajoer, 7 stuks poelle
(in zout gekookt rijstmeeb met geraspte klap
per;
een stukje zeep en een klosje garen;
7 stuks gekookte ketèlg pohon;
13 stuks klepon;
4 stuks godog (gebakken pisang met meel,
T"vraag lükt futiel, of de invoering van
II den kwartcent op Java wenschelük is of
overbodig. Maar voor het betalingsverkeer
van de inheemsche bevolking schünt de kwestie
Van wezenlük belang.
budget in evenwicht te houden. Ik kan mü
hier niet weerhouden, de volgende mooie en
instructieve passage uit Korn's .Het adatrech»
van Ball" aan te halen, waarin de lof der Ball-
sche vrouw wordt gezongen, een lofzang die
ook ten volle op de Javaansche vrouw van toe
passing is. Nadat hü in OUanjar. Badoeng en
Karangasem een „bittere armoede" heeft gecon-
stateerd, zegt Kom; ,Het is alleen door de on-
geëwiiadMli jylnlghetd van de Ballsche huls-
ietgeen in huls en hof leeft
die bü haar
Hlen op een
hüzelf de fout gemaakt van te voorbarig te
zün geweest. Het idee, te beweren, dat hü dien
zelfden morgen was aangekomen, had hem
schitterend toegeschenen en zoo oppervlakkig
beschouwd, was het dat ook. Maar hU dacht er
nu ineens aan, dat, wanneer hU meneer Pett
op de Atlantic gezien had, al was het dan ook
maar van uit de verte, de waarschünlükheld
voor de hand lag. dat meneer Pett ook hem ge
zien had. Het volgende oogenbllk had de ander
die veronderstelling bevestigd.
„Ik heb werkelük zoo’n idee, dat ik je al
eens eerder gezien heb. Maar ik kan me niet
voorstellen waar.”
„Alles goed thuis?" vroeg Jimmy.
„Ik ben er zeker van."
,Het zal me een genoegen doen, ae allemaal
eens te zien."
„Ik moet je ergens gezien hebben.”
„O. daar ben ik wel vaker."
.Mé?”
Meneer Pett scheen die opmerking even wan
trouwig te overwegen. Maar Jimmy haastte
zich, het onderwerp van het gesprek te ver
anderen.
„Voor een jongeman, als ik," zei htf „dfe
een heel leven voor zich ziet open liggen, is
er iets stlmuleerends in het güzlcht van een
modern kantoor. Wat hebben die lui het alle
maal druk."
.Ja,” zei meneer Pett. ,Jal" Hü was blü,
dat de conversatie nieuwe vergezichten opende.
Hü zag er wel een beetje tegenop, met dien
jongeman over de toekomst te spreken.
iiiiniiiiiiiiiiiim VULKANEN imiiiHNiiHiiihv
sche, thans zün daar de geldloonen 1/i;
1/25 van die In Nederland. Wanneer hét
schil der gemiddelde inkomstennlveaux
groot is. en men bedenkt dat de cent in het
betalingsverkeer in Nederland een rol vervult
die in elk geval zoo groot is dat het heel wat
ongerief zou veroorzaken als die munt plotse
ling verdween, dan rüst de vraag: kan het be
talingsverkeer in de inheemsche maatachappü
van Java behoorlük verzorgd heeten. als de
halve cent daar de kleinste geldeenheld is? Dat
die vraag h. de achter ons liggende jaren tel
kens gesteld is. nu de waarde van het geld in
de desa zoo sterk gestegen is tegenover de goe
deren, is volkomen begrijpelük. Onbegrüpelük
schünt het, dat ze niet unaniem bevestigend
beantwoord is en de kwartcent nog altüd
niet circuleert, aldus schrijft Prof G. GongrüP
in het Koloniaal TUdschrift.
Dit klemt te meer als men bedenkt dat in
tal van landen, zooals Japan, Britach-Indlë,
Ceylon. Perzië, Griekenland, Littauen, Polen,
de kleinste munteenheden, zoowel na als vóór
de devaluatie van den gulden, een waarde heb
ben en hadden die kleiner is dan die van den
halven cent, terwül in meer dan een van die
landen het inkomstenpeil van de groote
booger ligt dan op Java.
Op Ball, dat met zUn dichte bevolking
betrekkelük hoog cultuurpeil in meer dan een
opzicht met Java vergelükbaar is, circuleert
de kepeng, een munt die niet in de Indische
Muntwet genoemd is en niet in ons geldsysteem
past. Er gaan 5, 6 of 7 kepengs in een cent,
maar soms ook wel 4 en soms ook wel 8 Het
is volkomen begrüpelUk, dat de meeste ambte
naren de zuivering der Ballsche geldcirculatie
van deze munten, die dikwüls van slechte hoe
danigheid zün. zoo weinig waardevast zün
tegenover den gulden en tot moeilUkheden aan
leiding geven bü contracten, gewenscht achten.
Toen mr. O. Vissering in 1911 ter voorberei
ding van de muntzulverlng het eiland bezocht,
werden drie bezwaren tegen de afschaffing van
de kepeng voorgebracht, twee van religieuzen
aard (gebruik van die munt bü lükverbrandin-
gen, offerandes en 't maken van 'n bepaald soort
afgodsbeelden) en één economisch. Dit laat
ste bezwaar was. dat de kleine man verschil
lende goederen zou kunnen krügen voor één
kepeng, zoodat de halve cent als kleinste munt
moeilUkheden zou opleveren. Mr. Vissering, die
naar aanleiding van dit, het ernstigste bezwaar,
persoon!Uk een onderzoek op de passars instel
de, deelt in zün werk mede, dat hü maar vier
goederen vond, die voor een kepeng verhandeld
werden. Het is niet zonder beteekenls dat men
er later ongeveer 140 gevonden heeft. Wü rea-
liseeren ons gewoonlük onvoldoende, in 'hoe
sterke mate Java, en ook een dichtbevolkt eHand
als Ball, een centen- en halve-centenhuisnou-
dlng hebben. In het feit dat de bevolking van
Ball, een eiland waar de welvaart zeker groo-
ter is dan in uitgestrekte gebieden van Java,
de kepa&g zoo goed kan gebruiken, ligt een
waarschuwing besloten. Muntzulverlng kou ze
ker voor Ball heilzaam zün, op voorwaarde
dat men het betalingsverkeer voorzag van een
munt, kleiner dan onze halve cent.
Het is geen toeval dat, eenerzUds. de behoefte
aan een munt van zeer geringe waarde op Ball
zoo groot is gebleken en dat, anderzüds. uit
verschillende streken van Java en uit Madoera
de meeste stemmen van ambtenaren opgaan
om invoering van den kwartcent. DAAr toch
vindt men meer dan elders in den archipel het
samengaan van een dichte bevolking en een
relatief hoog cultuurpeil. Een hoog cultuurpeil
beteekent meer behoeften, grooter differentia
tie van behoeften. Deze grootere differentiatie
zal reeds tot uiting komen in de menu’s der
dorpsmenschen. Een dichte bevolking echter
beteekent, dat de menschen en vooral de huis
moeders, elke gelegenheid moeten benutten om.
eenerzUds, zuinig te zün, anderzüds, elke zich
voordoende gelegenheid voor kleine verdiensten
te benutten. Vandaar het drukke loven en
bieden, dat men in zulke streken op de pas
aars kan waarnemen. De markten in streken
zonder overbevolking zün vaak voor een goed
deel ook gejelllgheldsinstltuten, plaatsen waar
men komt om te kletsen, zooals wü aan de
bittertafel en de dames in de tearoom doen, of
om te küken naar het moois, zooals de dames
in de Bijenkorf en bü Gerzon, of om naar prij
zen te Informeeren, vroeger ook wel om te dob
belen, In over- en dichtbevolke streken echter
komt men, en vooral ook de vrouw, veel op de
markt uit harde noodzaak, om het schamele
Het tooneel in huls, toen mevrouw Pett
het verslag in de Kroniek, over het geval Lord
Percy Whipple, las, was eenig geweest in zün
soort. Voor de eerste maal, zoolang hü haar
kende, was de onverstoorbare vrouw toen van
haar stuk gebracht. Zü huilde büna als zü er
aan dacht. Wanneer zu het geweten had. zou
zü gedurende haar onderhoud met haar zuster
in Londen een wapen in handen gehad hebben,
dat haar nederlaag in een grooten triomf zou
hebben doen verkeeren. en die gedachte was
werkelük meer, dan mevrouw Pett kon ver
dragen. Wanneer zü nog terugdacht aan die
•cène en in haar herinnering de manier terug
riep, waarop mevrouw Crocker zoo terloops van
„Lord Percy Whipple, den besten vriend," van
haar stiefzoon sprak, en besefte, dat op dat
zelfde oogenbllk Lord Percy te bed lag. om te
bekomen van zün eerste ontmoeting met Jimmy
Crocker, dan wist zü rde*' meer, wat voor een
gevoel haar eigenlük bekroop, maar zü werd er
erg ongedurig onder. Toen de stand van zaken
Wcc het eerst tot haar doordrong, had
Op een vergadering van de Katholieke Auto-
moblelclub te Parijs werden de volgende cüfers
gepubliceerd, waaruit duidelUk blükt. dat er in
Frankrük ’n groot gebrek aan priesters heerscht.
In het bisdom Marseille zün er 58 pastoors, die
ieder twye parochies moeten bedienen; in het
bisdom Atrecht zün er in totaal 620 parochies;
hiervan zün er 328, dus meer dan de helft, zon
der zielzorger; 200 pastoors nemen de zielzorg
waar ieder in twee parochies, terwül er 55 pries
ters zün die drie parochies moeten bedienen.
Er zün zelfs 4 pastoors die ieder 4 parochies
moeten verzorgen.
moeder, die vi
en groeit niets verloren laat
inkoopen doodvalt en dood móét
kèpèng (één vüfde cent), welk muntje zoo wel
past bU deze primitieve volkshuishouding, dat
een Ballsch gezin van zoon schüntje kan be
staan".
Men kan op de passars in vele streken
Java en op Madoera tal van feiten verzamelen
aan een kleinere geldeen-
Meneer Pett schrok.
,Mè?"
„O, niets.”
Meneer Pett geraakte een beetje in de war.
Hü vermoedde een beleediging, maar zou niet
hebben kunnen zeggen, waarin die bestond. Hü
liet den gesprektoon, tot nu toe gevolgd, even
wel varen en werd geheel zakenman.
,Jk hoop, dat je. nu je hier bent, eens hard
zult gaan aanpakken en geregeld werk zult gaan
doen,” zei hü. met in zün stem iets van den
toon. waarmee hü altüd op Ogden indruk
trachtte te maken.
„Werk!" zei Jimmy, zonder eenlge uitdruk
king.
„Ik kan je een plaats In mün kantoor geven.
HET KERKELIJK JAAR IN
BEELD EN VERKLARING, door
Bius Parsch. vertaling Zusters
H. Graf, Nijmegen. Uitg.: A.
J. van Dongen Raamsdonks-
veer, 1937.
.liturgisch” Nederland kan hier weer blü
mee 'zün. Dit is geen boek, maar wel aen
rijke brop van geestelUke kennis en van Gods
vrucht. een heele. populaire, glasheldere cur
sus over het Kerkelük Jaar. Het zijn de be
kende „Kirchenjahrsbllder" van Klosterneu
burg. waarvan er in de Dultsche landen al
duizenden verspreid waren Een kleine hon
derd keurige prentjes, veelkleurige symbolen,
geteekend op devotieprentjes, symbolen. die
samenvatten in één adeip, wat de tekst aan de
acljterzüde over bet feest heeft uiteengezet.
Ze zün onderverdeeld in drie mapjes, volgens
de drie Tüdkringen: Kersttüd. Paaschtüd, Na-
Pinkstertüd. De drie Kartonnetjes leveren een
plaatje van alle voorname liturgische feest
dagen. Het feest wordt in het kort verklaard
en besloten wordt met een samenvattende
kernspreuk. De voorzüde geeft het feest In
teekenlng, met er onder een of anderen schoe
nen tekst uit het Officie of de H. Mis.
Parsch noemt dit terecht een „heel nieuwe
wijze van overwegingdie ook de zintulglüke
waarneming in dienst stelt, om zich zelf van
een diepere gedachte te doordringen. En waar-
lük. niet alleen „de eenvoudige man” zal
er van genieten. In Oostenrijk, enz. werden ze
op allerlei wijzen gebruikt. Priesters legden ze
bü 5 of 6 tegelük in hun Brevier, kloosterlingen
in hun mis- of meditatleboek; anderen tim
merden er een triplex stand^irdje voor op
schoorsteen of bureau, zoodat ze bü wüze van
kerkelüken kalender het voorste er telkens
bovenuit konden trekken en het weer achter
aan inschuiven.
De plaatjes kunnen veel dienst doen in litur
gische cirkels of bonden, het onderricht op
school en katechlsmusles en kunnen ook zeer
geschikt als belooning afzonderluk worden
uitgereikt.
Deze uitgave sluit geheel aan bü de ver
taling van Parsch' Het Jaar des Heren (Van
Rossum), van het Romeinsche Brevier (Brépols)
en van de vorige schoone uitgave van Van
Dongen. De acht liturgische Gebedsuren. D»
laatste twee vertalingen zün het werk van
dezelfde Zusters. Auteur, vertalers en uitgever
mogen weer geprezen worden.
De matige prijs kan voor ruime verspreiding
geen beletsel vormen. A. B
