ONS BLAD
Begrafenis der slachtoffers
Clichy
van
Nieuwe berichten over nieuwe
der rooden
successen
Belangrijk Pauselijk schrijven
te Berlijn openbaar gemaakt
I
3
I
l
IS
2
Het nieuws van heden
De spanning in de
auto-industrie
DROEVE PLECHTIGHEDEN
TE NEW LONDON
DE BAROMETER
Mussolini terug
naar Italië
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
KNIEKOUSEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
t
MAANDAG 22 MAART 1937
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het Concordaat niet
geëerbiedigd
betooging
Opmarsch in den sector
Daladier waarschuwt
van Guadalajara?
.Een geheele stad in
HO ARE OP VACANT1E
Het officieel onderzoek
meer
Mazelenepidemie
Een verklaring van
Henri Ford
Een stoet van meerdere
kilometers lang
Japansche veerboot
verongelukt
Honderden kransen
bloemstukken
Uit Salamanca ontkent het recht
se he hoof Jkwartier beslist
elk verlies
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Met den kruiser Pola Zondag
middag onder gejuich van
duizenden vertrokken
Vandaag zullen er wederom
dan honderdduizend
stakers zijn
Rouwdiensten in alle kerken voor
de kleine slachtoffers der
ontplof fingsr am p
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20jc., ingez. med. 40 g
p. regel; idem op pag. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
De Duitsche regeering
is schuldig
Honderdduizenden hoorden rouw-
redevoeringen aan met eischen
aan de regeering
Een politieke massa-
zwaren rouw
o
Mgr. Prey sing, Berlyns Bisschap,
wyst op de dreiging van een
openlyk conflict
3-
J
DERTIGSTE JAARGANG No. 145
4
Mussolini tijdens den fakkeloptocht in Tripolis ter eere van zijn bezoek gehouden
ge
maakt
Het
«loo
tten
en
Ernstige vechtpartij te Berghem by Oa*.
Overval Merkelbeek opgehelderd.
Caféhouder
Leek
O O
drukte
er
Vandaag zal het aantal stakers 100.000 be-
Stand op Maandag M uur vjn.: 74*3
Vorige «tand: 74*3
geit
ver’
De Britocbe minister van Marine, Sir Sa
muel Hoare, is te Zuos In den Engadln (Zwit
serland) aangekomen, om daar eenigen tyd
rust te nemen.
Honderden kransen en bloemstukken werden
gelegd bij de muziektent, vanwaar af ook de
Onze troepen hebben de dezer dagen verover
de stellingen versterkt en hebben maatregelen
genomen om de tunctlonneering van alle dien
sten in deze zone te verzekeren.
Middenfront: In den sector van Guada
lajara duren de operaties in verschillende
sectoren met volledig succes voort.
Laat in den avond van Zondag werd ver
zekerd, dat de regeeringstroepen genaderd
zijn tot kilometerpaal 113 op den weg naar
Aragon.
kant
Tien
Twee zwaar gewonden en een doode bjj motor
ongeluk te Roermond.
Voor het nationaal huwelijksgeschenk aan het
Prinselijk Paar is in totaal f 664.M1 bijeenge
bracht.
Militairen beneden den rang van officier retoen
van Donderdag aa. af voor half geld.
Vechtpartij aan boord van de Boschfontein to
Antwerpen.
medegedeeld, dat hij *n algemeene staking in
de automobielindustrie zal afkondigen, „indien
de gewelddadige verdrijving der stakende ar
beiders door de politie te Detroit niet onmid-
deilijk wordt gestaakt.”
Martin heeft deze verklaring afgelegd na de
verdrijving door de politie van 120 stakers, die
een vleeschconservenfabriek en 75 anderen, die
een sigarenfabriek hadden bezet. Bij het optre
den der politie werden zes arbeiders gewond.
Dinsdagavond zullen 175.000 arbeiders in de
automobielindustrie bijeenkomen om tegen de
gewelddadige uitzetting te protesteeren.
BAN SALVADOR. 30 Maart (DN.B.)
minister van Onderwijs heeft last gegeven
De opmarsch onzer colonnes gaat op nor
male wijze voort. Zondagochtend hebben zij
na een gelukkige manoeuvre Val de Moso
de Tajuna bezet.
Dan beschrijft de encycliek, hoe door elnde-
looze onderhandelngen tusschen de katholeke
geestelijkheid en de nationaal-aoclalistische re
geering gepoogd is verbetering in den toestond
te brengen. „Terwijl wjj in den geest van het
concordaat trachtten te handelen, werd door de
andere zijde het concordaat ondermijnd. ont
doken en ten slotte mln of meer openlijk ge
schonden. Dat wij niettemin tot dusver groote
matiging hebben betracht, sproot niet voort uit
zwakte, doch uit de verwachting, dat wellicht
op den duur nog een verbetering zou intreden.
Wij zijn het concordaat naar letter en geest
trouw gebleven en hebben ons beheerscht, tot
de ijzeren taal der werkelijkheid den mantel
had verscheurd, die den opzet te lijken aanval op
de Kerk omhulde en thans duidelijk blijkt, dat
de openlijke strijd is aangezegd tegen de door
het concordaat wettelyk beschermde confesslo-
neele school.
In het tweede gedeelte van Zijn schrijven
zegt de H. Vader o.m.:
De wereldvlucht van miss Earhart mislukt:
het toestel b<j den start te Honoloeloe geslipt
en in brand gevlogen.
der
niet
Hoewel slechts een minimale hoop «ver
blijft. dat het alsnog mogeltjk aal «Ün de
verdragen te doen handhaven en een draag
lijke overeenstemming te bereiken, kunnen
wij in de toekomst niet langer stilzwijgend
vgn
riet-
aldus de encycliek
tijden en daarom onder-
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
toezien, boe de rechten en vrijheden van
ons kerkelfjk volk worden geschonden en
verzaakt.”
te Vlissingen wil ztjn vrouw
brand steken.
DETROIT, 22 Mrt. (Havas). De
New York Times acht den toestand,
die door de sociale conflicten in de
automobielindustrie is ontstaan., ern
stiger dan deze ooit is geweest.
„De Kerk verklaart, aldus Z. H. de Paus,
bid voor allen, die lijden om hun -geloof.
Tot In de gevangenissen en concentratie
kampen moet men zoo noodig den lijfs
dwang weerstaan”.
Tegenover Associated Press heeft Ford het
volgende verklaard: „De internationale finan
ciers, die achter deze staking staan, hebben wel
wat anders te doen dan de automobielindustrie
te controleeren. Hun doel blijkt te zyn, de con
currentie en den geest van vrjje mededinging te
oooden. Daar echter de Industrleelen de eenige
mededingers zijn, zijn wij meester van den toe
stand. Zoolang ik In leven ben, zullen zij
nooit in slagen, mijn fabrieken te sluiten.”
Henry Ford, de eenige groote automobiel-
fabrikant, wiens fabrieken niet van de te
genwoordige stakingsgolf te lijden hebben
gehad, verklaarde, dat hjj. indien In één
zjjner fabrieken een staking mocht uitbre
ken, de productie gaande zal houden, zoo
lang er nog één man werkt.
Wy hebben 81 man Italiaansche troepen ge
vangen genomen en een belangrijke hoeveelheid
oorlogsmateriaal enlevensmiddelen bult
Het moreel onzer troepen is uitstekend
en het opperbevel is trotsch op de verkregen
resultaten, welke een voorbeeld zijn van opof
fering en moed. Uit de andere sectoren is niets
te vermelden."
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaarf 2.50
Dagblad uitgegeven door de
NV Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
De
tot
sluiting der scholen In het geheele land voor
veertien dagen, in verband met het feit, dat
de helft van alle scholieren door mazelen is
aangetast.
Bloedige botsing op Porto Rico tusschen na
tionalisten en politie.
Vannacht heeft Chrysler een verklaring af-
I. waarin hU den toestand uiteenzet, en
art: „WU kunnen niet terugtrekken".
PARIJS, 21 Mrt. (Havus-ANP)
Zondagmiddag heeft men de laatste
eer bewezen aan de slachtoffers van
de botsingen te Clichy.
De nieuwe Japansche gezant ontkent nadruk-
kclljk. dat de Japansche regeering bepaalde be
doelingen koestert ten opsichte van Nieww-
Guinea.
en
zich voor te bereiden op een
lüken strijd.
schrijven bestaat uit drie ge-
Het eerste heeft betrekking op het
concordaat, het tweede behandelt
het geloof in Gbd, Jezus Christus en de kerk,
alsmede de door de christelijke moraal aan de
opders toegekende rechten.
Het derde deel smeekt de goddelijke genade
af voor allen, die zich hebben laten meeslee-
pen door bedreigingen of beloften tegen Chris
tus te prediken.
TRIPOLIS, 33 Maart (Havas) Musso
lini is Zondagmiddag aan boord van den
kruiser ..Pola” op terugreis gegaan naar
Italië.
Bij de jongste Engelsche vlootmanoeuvres vormde de luchtafweer een belangrijk
onderdeel. Luchtafweergeschut wordt in stelling gebracht
Op het ministerie van Blnnenlandsche
Zaken schat men het aantal deelnemers
aan de uitvaart van de slachtoffers van 18
Maart op 300.000.
De lijkstoet had een lengte van 8 K.M.
Aan dit communiqué is een mededeeling
toegevoegd, waarin gezegd wordt:
„Alle berichten, die de Unkschen door de
radio hebben omgeroepen over besetting
van dorpen, die wjj verdedigden, lijn vol
komen onwaar.”
„Getoovig is niet hij. die het woord „God”
rethorisch gebruikt. Wie in pantheïstische
vaagheid God met de wereld vereenzelvigt, be
hoort niet tot de ware geloovigen. Wie het rus,
het volk, den staat of den staatsvorm en de dra
gers van het staatsgezag tot de hoogste normen
verheft en verafgoodt, die vervalscht de door
God geschapen orde der dingen.”
De radlcaal-socialisten hebben zich bij het
Volksfront 'aangesloten, omdat zjj zich tegen
elke dictatuur verzetten. Zonder hen zou het
volksfront ‘niet kunnen blijven bestaan.
Men moet het front dienen en niet zich er
van bedienen, aldus Daladier.
Opnieuw meer dan 100 004 stakers in de Ame-
rikaansche auto-industrie; de toeatqnd ernsti
ger dan tevoren. x
Een der verdachten van <fe«V -moord 'te
heeft bekend.
Het onderzoek heeft aan het licht gebracht,
dat na den bouw der school het systeem van
centrale verwarming met stoom werd vervan
gen door het systeem met gas. Volgens den
aannemer, die de school heeft gebouwd, werd
deze wijziging aangebracht uit bezulniglngs-
overweglngen.
De procureur heeft verklaard. dat er geen
enkele reden Is, om te veronderstellen, dat na
latigheden of onregelmatigheden zijn geschied.
De volgende mededeelingen betreffende dit
Pauseiyk schrijven lezen we nog In de Cou
rant”
Het Pauselijk schrijven, «lat door den
H. Vader op den Passie-Zondag Is opgesteld en
dat de Pauseljjke onderteekening draagt bestaat
uit drie deelen. m den aanvang wordt de lij
densweg. sedert In 1933 het concordaat doo
Papen werd onderteekend, geschilderd'.
tegenstaande dit al~
hoopten wy op beU
toekenden wij het concordaat. Het Is niet de
schuld der kerk, wanneer wjj thans na vier jaar
genoopt zijn, openhartig te spreken. De ont
wikkeling gedurende deze jaren heeft geleerd,
dat er door verantwoordelijke kringen opzet
telijk naar gestreefd wordt een accoord tegen
de kerk en het geloof te voeren, die tot geen
ander doel kan leiden dan tot de vernietiging
van bet kerkelijk leven.
Op een radicaal-soclallstlsche betooging te
Maromme bU Rouaan heeft de president der
party, Daladier, een rede gehouden, waarin hij
onder meer zeide: „De beweging, die de tragi
sche gebeurtenissen te Clichy in Frankrijk en
In het buitenland hebben veroorzaakt, is nog
lang niet tot bedaren gekomen. Er bestaat een
ernstige ongerustheid In ons land, na dien
avond, waarop betoogers en ordebewaarders
ook zonen van het volk met elkaar In bot
sing kwamen.”
Daladier zeide verder, da? het tijd |s, dat
alle krachten gewyd worden aan het her
stel van den vrede tusschen de Franschen
die een voorwaarde Is voor het behoud van
den buitenlandschen vrede.
Een juichende, onafzienbare menigte deed
den Duce uitgeleide, het geschut der oorlogs
bodems bulderde zyp saluutschoten.
Volgens de Dally Telegraph werd het bezoek
van Mussolini aan Llbye met drie volle dagen
ingekort, omdat wegens hevige zandstormen de
ver afgelegen plaatsen van het land niet be
zocht konden worden.
De secretaris-generaal van het FTanselie vak
verbond zeide: „wy weten, dat wy een bolwerk
van de vrijheid zyn. Wy vragen de regeering
maatregelen te nemen om een einde te maken
aan de voortdurende uitdagingen om een re
giem van vryheld voor allen en beveiliging van
de natie in het leven te roepen."
De secretaris-generaal der communistische
party, Thorez, zeide met name, dat de com
munisten gezworen hebben vereend te biyven
om de ontwapening en ontbinding der stryd-
bonden te verkrygen. Er heeft genoeg bloed ge
vloeid, er zyn genoeg bedreigingen geuit. .Daten
wy op den dag na deze grootsche manifestatie
den eisch van het volksfront: opruiming der
strijdhonden niet doen verstikken.”
Namens de socialistische party sprak Severac
ever de vergaande verantwoordelykheid der
fascistische organisaties. Voorts sprak nog na
mens de radicaal-sqclallstrti In het district
Parijs het lid van den algemeenen raad, Perney,
die zeide, dat het „onze wil Is de vereenlglng
te bewerkstelligen van alle Franschen. die ge
hecht zyn aan een vredelievende republiek.
De politie heeft zkh Zaterdag met geweld
toegang verschaft tot het gebouw van de
Newton Packing Co en 130 „sltdown”-
stakers, waaronder 20 vrouwen, gearresteerd
BERLIJN, 21 Mrt. (Reuter). Mgr.
Preysing heeft in de St. Hedwig-
Icathedraal een Pauselijk schrijven
voorgelezen, waarin Z.H. de Paus
het na tïonMal-socialistisch regiem er
van beschuldigt het concordaat te
hebben geschonden en de anti-chris-
teljjke bewegingen aan te moedigen.
De Berljjnsche biaschop heeft daar
bij den nadruk gelegd op den ernst
van de situatie en zijn gehoor ver
zocht
„God is onze getuige, dal Wjj innig ver
langen naar hel herstel van een waren vrede
tusschen kerk en staat In Duitochland. Wanneer
echter «onder onze schuld geen vrede mogelijk
mocht zyn, dan sal de Kerk Gods haar rech
ten en vrijheden verdedigen in den naam van
den Almachtige, wiens arm ook heden ten dage
niet verkort is.”
dragen, waaronder 65.000 by de Chrysler fa
brieken.
„Ieder woord van dit schryven aldus
eindigt het Pauselyk schrijven hebben wy
gewikt, en gewogen op de weegschaal
waarheid en liefde. Wy wilden Ons
door langer te zwijgen schuldig maken aan
het stichten van verdere verwarring der
gewetens, doch evenmin door onnoodige
strengheid en scherpte aan een verbittering
der harten.”
TOKIO. 23 Maart. (Dotnet) Uit Foesan wordt
gemeld, dat een te zwaar beladen veerboot, die
de waterpoliUe wilde ontkomen, haar passa
giers aan land wilde zetten by een vuurtoren te
Reisoel in Zuid-Korea.
Prinses Juliana en Prins Bernhard «ih van
Mittersill naar Rome vertrokken.
Honderdduizenden waren tegenwoordig bjj de
begrafenis der slachtoffers van Clichy; de
rouwstoet had grootendeeis het karakter van
een massa-betooging.
Zwaar drukte de onweerswolk van een
godsdienststrijd op het Duitsche volk. Wy
hebben alles gedaan om de Duitsche regeering
attent te maken op de gevolgen, die het dul
den van een niet anti-christeiyke actie voor
Duitochland zou hebben."
NEW LONDON (Texas), 21 Maart (Ha
vas) De geheele in rouw gedompelde
stad heeft deelgenomen aan de verschillen
de kerkeiyke plechtigheden, die werden
verricht voor de slachtoffers van de ont-
plofflngsramp. De lykkistjes, bedekt met
bloemen en kransen, vulden de kerken en
tempels, waar de geestelykheid uit alle
deelen van Texas en Louisiana de diensten
leidden. Er is vrijwel geen familie te New
London, welke voor de ramp Is gespaard
gebleven.
Van het einde van den ochtend tot in den
middag begaven zich lange stoeten langzaam
naar de in den omtrek der stad gelegen be
graafplaatsen. Er zyn ook ouders, die het stof
felijk overschot van hun kinderen naar de
begraafplaatsen van hun geboorteplaatsen zul
len doen overbrengen.
De regeeringstroepen hebben de dorpen
Uduez en Utande, die op ongeveer 10 K.M. van
Brihuega zyn gelegen, bezet.
Zondagavond werd gemeld, dat in de straten
van Padilla de Hita, dat op 15 K.M. van Bri-
huega is gelegen, gevechten worden geleverd.
Generaal Mlaja heeft een besluit gepubli
ceerd, krachtens hetwelk alle burgers van Ma
drid. die vuurwapenen bezitten, deze binnen 48
uur moeten inleveren by den commissaris In
him wyk.
Het rechtsche hoofdkwartier deelt o.a. uit
Salamanca mede:
„Noordelijke legers, divisie Soria: Wy hebben
een door tanks gesteunden vyandeiyken aanval
op onze stellingen In den sector van Guadala
jara afgeslagen. Twee tanks vielen in onze han
den. o
Divisie Madrid: Een aanval van den vyand
op Puesta de la Reina hebben wij afgeslagen.
Zuideiyke legers: De tegenaanvallen van den
vyand op de onlangs door ons veroverde stel
lingen in de provincie Cordova zyn mislukt. Wy
hebben één der stellingen van den vyand be
zet.
Activiteit der luchtmacht: wy hebben drie
jagers en een bommenwerper van den vyand
neergehaald.”
Homer Martin, de president van den bond
van arbeiders in de automobielindustrie heeft
Het in leed gedompelde New London verricht
de droeve plechtigheden van rouwdienst en be
grafenis der honderden omgekomen kinderen.
De rechtsche zender van Sevilla deelt mede,
dat een aanval der regeeringstroepen by Tala
vera Is afgeslagen. In Cordova Is een klein vy-
andeiyk garnizoen gevangen genomen. De
krygsverrlchtlngen by Avila kunnen door het
slechte weer niet worden voortgezet: Het ge
schut der rechtschen bombardeert de llnlën der
Unkschen. In den sector Arganda hebben de
troepen van Franco nieuwe stellingen bezet In
«ie richting van den weg naar Valencia. In de
universiteltawyk en aan de Jarama zyn de re
geeringstroepen na hevige gevechten terugge
worpen. By Oviedo hebben de Unkschen de
door generaal Aranda bezette stellingen aan
gevallen. Zy werden afgeslagen.
Japansche veerboot verongelukt;
den, veertien vermisten.
De nadere opgave van t aantal slacht
offers is als volgt:
Het aantal dooden bedraagt 455. van wie
drie nog niet geïdentificeerd zyn. Verder
worden acht personen vermist, terwyl 94
personen gewond zyn.
De gouverneur van Texas heeft verklaard, dat
tijdens den duur der werkzaamheden van de
militaire commissie van onderzoek de staat
'Van beleg zal gelden. De commissie zal Maan
dag haar werkzaamheden beginnen. De ver
tegenwoordiger der firma, die de verwarmlngs-
installaUe heeft geleverd, heeft tegenover de
commissie verklaard, indertijd de schooldirectie
te hebben gewezen op mogelyke gevaren van t
brengen van wijziging in den gastoevoer.
MADRID. 23 Mrt. (Havas). De verdedl-
glngsraad van Madrid heeft het volgende offl-
cleele communiqué per radio verspreid:
De stoet vertrok van het gebouw van het vak-
vereenigingsverbond In de rue Lafayette. Aan
het hoofd Uepen de leden van het bureau van
den bond, van het dagelyksch bestuur en van
de vakvereenlglngen. Daarna volgden een de
putatie van de gemeente Clichy en gedelegeer
den van de communistische party, onder wi
de afgevaardigden Cachln, Thorez, Duclos en
Clamamus, en dan een groep functionarissen
van de sociaUstlsche party en vertegenwoordi
gers der verschillende organisaties van het
volksfront.
De familie der slachtoffers had in auto's
plaats genomen. Een enorme menigte sloot
zich by den stoet aan. Voortdurend klonken
kreten „Larocque aan de lantaarn”. .Leve de
sovjets". De massa zong zonder ophouden de
Internationale, afgewisseld met spreekkoren
van communistische eischen. De groep oud
strijders werd langdurig toegejuicht. Te Clichy
wachtte den stoet een nog grootere menigte dan
in de hoofdstad.
Het was uiterst moeilijk voor den rouw
stoet door de dlchtopeengepakte menigte te
Olichy ruim baan te maken.
Alle winkels waren gesloten. De delegaties
namen plaats by de «muziektent op de Place
Sacco et Vanzetti. De familieleden der slacht
offers stonden op een verhooging byeen.
Een volkszangkoor zong de Internationale.
De lykkisten werden neergezet voor de plaats,
welke voor de familieleden was gereserveerd.
verschillende sprekers het woord tot de me
nigte richtten.
De burgemeester van Cllchy, Auffray, sprak
over solidariteit en over de noodzakelykheid de
opnieuw georganiseerde strydbonden te ont
binden, de leiders er van te arresteeren en de
medeplichtigen der oproermakers van de ver-
antwoordeiyke posten in het politiecorps te
verwyderen.
De Heilige Vader verklaart, dat indien het
tusschen het rijk en het Vatïcaan gesloten con
cordaat niet werd geëerbiedigd, de fout daar
voor niet ligt by de Katholieke Kerk, maar by
de rijksregeering, welke, naar Hy zegt, de be
palingen van dit tractaat niet op loyple wyae
heeft geïnterpreteerd.
Indien Z. H. de Paus het concordaat niet
beeft opgezegd is dat, naar hy zegt, slechts
vanwege de zorg voor het zielenheil, waarmede
Hy belast is. Woordelyk wordt gezegd:
„Maar laten wy voortgaan de rechten der
geloovigen te verdedigen tegenover de leiders
van uw volk. Laten wy Ons niet laten beïn
vloeden door voorbygaand succes of tegen
spoed.”
Het Pauseiyk schryven crltlseert vervolgens
de rassentheorie. Het veroordeelt ernstig de
theorie van „bloed en bodem”. „Wie dergelyke
dwalingen propageert, schendt eens gezworen
trouw. Overal waar men probeert de ouders te
verhinderen hun kinderen op te voeden, zooals
zy dat aanvoelen, schendt pen de trouw aan
God. Nooit zal dï Kerk vryelyk de scholen er
kennen, waar de met het kerkeiyk onderwijs
belaste onderwijzer niet vry Is of waar het on-
derwys wordt gegeven In antl-christeiyken
geest.”
Intusschen wordt het offldeele onderzoek
naar de oorzaken van de ramp voortgezeC. De
meeste deskundigen zyn van meening, dat het
gas dat door het verwarmingssysteem werd
opgewekt, zich opeenhoopte in de holten van
de steenen muren, waardoor de ramp werd
Veroorzaakt.
Doordat de passagiers naar één
opdrongen, sloeg het vaartuig om.
menschen zyn verdronken, terwijl veertien
opvarenden vermist worden.
Dit schryven werd in alle katholieks kerken
van den/kansel voorgelezen.
