ONS BLAD
het
over
Clichy
van
Het patrouilleéren
der Hertog Hendrik
Motorgeronk boven
Bazel
Duitsch protest bij
den H. Stoel
De Fransche Kamer
drama
O.
ONDERZEEËRS NAAR SPANJE
Het nieuws van heden
i
I
f]
Vryheid van vergadering
VERTREK VAN DE 013
EN 015
naar Spanje?
DE BAROMETER
DERDE ENCYCLIEK
TE WACHTEN
EEN ORDESO VERSTE
UITGEWEZEN
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
PLATVOETZOLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Nog meer Italianen
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
De oproep tot de bevolking
Tot staking gedwongen
Het Westelijk pact
van
i
Rede van Blum
V REESE LIJK AUTO-ONGELUK
1/
l
Felle aanvallen op de
communisten
Het terugroepen van
vrijwilligers
WOENSDAG 24 MAART 1937
Over den toestand der Kerk
in Mexico
Italië wenscht eerst de Spaansche
g oud kwestie te zien opgelost
Schepen, die oorlogstuig of vrij
willigers vervoeren, worden
niet in bescherming
Over de Roemeensche grenzen
gezet
Groote belangstelling by het af
scheid in Nieuwediep, Hol
lands zeemansparadys
Italië wil de neutraliteit
België waarborgen
Duitsche vliegtuigen, die op weg
waren naar nationalistisch
Spanje?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
stadhuis wel geheel in styi, toen zij met haar eehtg<
trouw-coupé gebruikte
Geweldige Ijsmassa’s kamen de Memel afzakken, waarvan het scheepvaartverkeer
veel hinder ondervindt. Vooral in de na bijheid van Tilsit is de toestand nijpend
„Zoo noodig komen we
jullie helpen**
Waar het Pauselyk document
gedrukt werd, bleef een
raadsel
Te Berlyn zou overwogen worden
het Concordaat op te zeggen
De dochter van een Londenschen circus-directeur bleef b(j haar tocht naar het
re^ot-tn-spe een jumbo als
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
De Duitsche speurders
om den tuin geleid
en arbeid geëischt
Het Fransche volk, kon zelf wel
eens den „negenden Thermi-
dtor’* doen herhalen
11111/ III11//7///S/
B
N00RD-H0LL ANDSCH DAGBLAD
5
t
r
I
genomen
t
IN.
groote
O
van
i
heftig
protesteerden
en
t
9
DERTIGSTE JAARGANG No. 147
w
Stand op Woensdag 1« nr v.m.:
Vorige etend: 74*
r
i
r
;st te willen regee-
chen van hun vrü-
LONDEN, 23 Maart (Havas). De subcommis
sie der niet-inmengingscommissie is om elf uur
bijeengekomen, ter voortzetting van de bestu-
deering der kwestie van het terugtrekken der
In een bijeenkomst van de senaatsfracties
der radicale links-democraten en radlcaai-so-
clalisten werd een motie aangenomen, waarin
van de regeering geëischt wordt, dat zU de
eerbiediging van alle republikeinsche vrijheden
en o. a. van de vrijheid van vergadering en het
arbeidsrecht verzekert.
HU wordt er van beschuldigd dingen gedaan
te hebben, die tegen het belang en de veilig
heid van den staat zijn, wat Zijn Hoogeerw.
beslist ontkent.
Het regeeringscommuniquë voegt hieraan toe
dat heden bij een luchtgevecht een Junkers-
vllegtulg werd neergeschoten.
Mgr. J. de Haas benoemd tot biascbop van het
BraziUaansche diocee* Arasouahy.
Oudheidkundige vondst in de Groote Kerk te
Breda.
den ontbonden, maar de parti social francais
werd intusschen opgericht.
De instructie is geopend over de vraag, of hier
sprake is van de heroprichting van een ontbon
den strüdbond. Een beslissing is te verwachten
en de justitie zal zeggen of de parti social fran
cais al dan niet de partij der Vuurkruisers is.
Tot dat oogenblik verheugt de PB.F. zich in
een schijn van wettigheid. De regeering heeft
de vergadering te Clichy niet verboden, zjj heeft
haar zelfs beschermd, daar zij zoowel de orde
op straat als de vrijheid van vergadering moet
verzekeren. „Het is zeer zeker juist, dat de ge-
heele voorstad Clichy tegen eenlgtfhonderden
personen is opgestaan. Dat komt door den sedert
drie jaar bestaanden staat van alarm."
De regeering klampt zich niet vast aan
de macht. Haar plicht is deze macht te
bewaren, zoolang de meerderheid in de
Kamer haar die laat.
De radlcaal-sociallsten juichten Blum toe,
waarna de zitting tot elf uur werd uitge
steld.
KONINGSBERGEN, 23 Maart. (D. N. B.) Bij
AUensteln in Oost-Prulsen is gisteren een per
sonenauto tegen een vrachtauto gereden. De
personenauto vloog onmiddellijk in brand. Daar
door de botsing de deuren van den auto be
klemd waren, konden de vier inzittenden zich
niet meer bevrijden en kwamen jammerlijk in
de vlammen om.
doordringend geloei hooren; de booten lagen
los en stevenden naar het iltidden van het
Nieuwediep
Duitsch protest bij den H. Stoel; te Berlijn zou
overwogen worden het Concordaat op te zeggen.
In de Fransche Kamer werd onder enorme be
langstelling het debat gehouden over de ge
beurtenissen in Clichy, en de staking, die daar
op volgde.
Bandjir richt nabij Amboina
schade aan.
De hongersnood, die in enkele provincies van
China dreigt, is de vreeselijksle. dien men tot
nog toe heeft meegemaakt.
Italië wil eenzijdig de neutraliteit van België
waarborgen.
De O 13 en O IS naar de Spaansche wateren
vertrokken.
Geen politieke redevoeringen voor de radio In
den aa. verkiezingsstrijd.
Rjjnschip b(j botsing op de Nieuwe Maas lek
geslagen.
Jaarvergadering van de Geheelonthooderzver-
cenlging „St. Franciscos.”
I
I
I
I
I
In Vaticaansche klingen verklaarde men. dat
de Encycliek ever Doltochtend verder ging,
dan men aanvankelijk verwachtte. De „Osser-
vatore Romano" protesteert tegen de houding
der Itallaansche pen.
Nog even een heen-en-weer-gewuif tusschen
bemanning en familieleden en vrienden aan
den wal en daar stevenden de beide onderzeeërs
full-speed zeewaarts.
De belangstelling verplaatste zich naar.het
havenhoofd, waar reeds velen zich een plaatsje
hadden verzekerd.
De 0.-13 werd 1 October 1931, de 0.-15 op
28 Juli 1932 in dienst gesteld; beide booten
hebben een lengte van 60.6 M een breedte van
5.7 M.. en een diepgang van 36 dM. met een
waterverplaatsing van 555 M3 Ze zijn bewa
pend met drie mitrailleurs van 40 m m. en heb
ben elk 5 lanceerbuizen.
Zooals wjj reeds meldden, dienen de beide
booten ter vervanging van de 0.-16, die mo
menteel tusschen Malaga en de Straat van Gi
braltar de Nederlandsche handelsschepen con-
voyeert, doch, daar de bemanning ervan reeds
een lange reis achter de rug heeft, na aankomst
van de 0.-13 en de 0.-15 huiswaarts zal keeren.
De Italteansche minister van Bultenlandsche
Zaken vertrekt heden naar Belgrado, om een
pact met Joego- Stevie te onderteekenen.
Er zouden besprekingen worden gehouden over
een Italteansch-Japansch politiek verdrag.
De lijst van 23 interpellators was gisteravond
nog aangevuld met een drietal sprekers van de
republikeinsche federatie, de hop. democraten
en de rad. socialisten.
Aangaande de algemeene staking van Don
derdag zelde Blum, dat de regeering deze met
eenlge beduchtheid had gadegeslagen. Zjj bleef
evenwel beperkt tot Parijs en omgeving.
Tenslotte deed hjj een beroep op de Kamer
om geen kloof te doen ontstaan tusschen de
regeering en de meerderheid. Hjj wilde niet
gelooven aan de suggestie, dat de regeering
hier zou moeten kiezen tusschen communisten
en radlcaal-sociallsten.
Het blad spoort aan in het belang van het
Spaansche volk de toepassing van de niet-in
menging krachtig tot in bijzonderheden uit te
werken, opdat het Spaansche volk zelf over zijn
regee ringsvorm zal kunnen beslissen.
Het blad is van meening. dat het militair
prestige van Italië op het spel staat. Tij
dens de jongste gevechten is één der beste
generaals van Mussolini gesneuveld. In af
wachting van de beslissing van den Duce
worden in de opleidingskampen nog steeds
vrijwilligers voor Spanje aangenomen.
Op Fort Louise bracht de Schout-bij-nacht
J. Dikkers, namens den vice-admiraal. den boo
ten een laatsten afscheidsgroet.
Spoedig waren de beide onderzeeërs uit het
gezicht verdwenen.
LONDEN. 23 Maart. (Havas) Sprekende over
den terugkeer van Mussolini naar Rome vraagt
de Daily Express zich af. of Mussolini er toe zal
besluiten alle troepen, welke hjj zal kunnen tno-
biliseeren, naar Franco te zenden, of dat hij
aan de niet-inmengingscommissie zal voorstel
len alle Italteansche troepen uit Spanje terug
te roepen.
De Daily Herald acht het zeer waarschijnlijk,
dat Mussolini het aantal van de Italteansche
vrijwilligers in Spanje aanzienlijk zal vermeer
deren in de hoop het „Adoea van den Saragos-
saweg” te wreken.
Onze plicht is het, aldus ging Blum voort,
de massa te dlsclplineeren en niet haar op
te ruien. De oproep tot de bevolking van
Clichy is naar mijn meening veeleer een
vergissing dan een fout; al was de eerste
onderteekenaar een mijner partijgenooten.
Maar ik weet, dat het heil van de republiek
herhaaldelijk te danken was aan de reacties
van het volk. Ijflft is mogelijk, dat deze
reactie-kracbt van het volk nog eens noo
dig te.
Men meldt ons alt Boedapest, dat de
Roemeensche geheime staatspolitie dr. Kan-
did Kovacs, Overste der Orde van de
Premonstratensers, uit Roemenië heeft ge
wezen, over de grenzen heeft gezet en van
zijn staatsburgerschap vervallen heeft ver
klaard.
VALENCIA. 23 Maart. (Havas). Het mi
nisterie van Marine te Valencia deelde he
denavond om elf uur mede, dat volgens een
mededeeling van den Zwitserschen gezant
deze uit perwinlichtingen heeft vernomen,
dat hedennacht te Bazel op groote hoogte
het geronk van vete vliegtuigmotoren ge
hoord werd. Daar men officieel deae vlucht
niet kan thuisbrengen, veronderstelt men.
dat het Duitsche vliegtuigen zfjn geweest,
die zich over Franach en Zwitoench grond
gebied naar de
ben begeven.
Na de pauze werd het woord in de Kamer
gevoerd door Meek, die de regeering inter
pelleerde over de vrijheid van arbeid tijdens
de jongste algemeene staking.
Hjj verklaarde oju, dat de arbeiders, die
bij Christelijke vakvereenigtngen waren
aangesloten, met den dood werden bedreigd
en nit de fabrieken weggejaagd, en dat zjj
gedwongen werden zich bjj de C.G.T. (het
Fransche Vakverbond) aan te sluiten.
ROME. 23 Maart (Stefani). De diplomatieke
redacteur van het agentschap Stefani verneemt
uit bevoegde bron, dat Italië bereid te de neu
traliteit van België te waarborgen, zonder
daarvoor een tegenwaarborg van den kant van
België te vragen.
Spr. besloot met te zeggen, dat de C.G.T. geen
monopolie vormt, en dat de Christelijke vak-
vereenigingsleden, die bereid waren met de re
geering samen te werken, nooit zullen toelaten,
dat zij als burgers van den tweeden rang wor
den beschouwd.
Vervolgens interpelleerde de voorzitter van
de fractie der parti social francais, Ybarnega-
ray, over het gebeurde te Clichy en over de
verantwoordelijkheid voor het bloedvergieten.
De talrijke Incidenten kunnen, aldus spr.,
niet voortduren. De communisten staan onder
de bevelen van de Komintern, die hen betaalt.
De communisten
Hepen „verraad”.
Ybarnegaray verklaarde, nadat Blum tus-
échenbeide was gekomen, dat het eenlge ge
vaar, dat Frankrijk bedreigt, naar zijn mee
ning het Duitsche gevaar te.
Niet by ons, zoo verklaarde spr. tot slot, moet
gü de fascisten zoeken, doch dk&r. (Hier wees
hjj op de banken der communisten).
Wat de maatregelen betreft, die g(j tegen
de parti social francais hebt aangekondigd
deze vreezen wij niet, daar wij ons niets te
verwijten hebben.
Nadat Bonnevay vervolgens verklaard had,
dat zoolang den rechter niet gebleken is, dat
de parti social francais een nieuwe vorm te
van den ouden strijdhond „Crolx du Feu”, deze
Partij haar volkomen vrijheid binnen de gren
zen van het recht moet behouden, beklom mi
nister-president Blum het spreekgestoelte.
VATICAANSTAD, 23 Maart.
(Havas). Z. H. de Paus zal bin
nenkort een derde Encycliek het
licht doen zien, die zal handelen
over den toestand der Katholieke
Kerk in Mexico. Zij zal den da
tum van Paschen dragen en
slechts korten tijd later gepubli
ceerd worden.
Tegen vier uur was het moment van af
scheid aangebroken.
Nog een laatste handdruk, nog een laat
ste afscheidskus van vrouw en kinderen en
de bemanning ging aan boord; ieder wist
zijn plaats.
Het commando: voor-los en achter-los
weerklonk over het mistige water, waar
boven honderden meeuwen krijschend
scheerden.
De sirene van de 0.-13 liet driemaal haar
Tot slot spoorde hij het Fransche volk aan,
zich tegen de tyrannic te verzetten, en waar
schuwde de afgevaardigden, dat het volk
zelf wel een „negenden Thermldor” (den
dag van den val van Robespierre) kon begin
nen.
Ook Delaunay en Poitou Duplessy, die daarna
spraken, becritiseerden de regeering. Laatstge
noemde beschuldigde Blum, cüe toch verklaard
had, In republlkelnschen
ren, ervan, een aantal Fri
heden te willen berooven
bultenlandsche vrijwilligers, die In Spanje strij
den. Men meent te weten, dat Italië ernstige
bezwaren maakte tegen de bespreking van dit
probleém op dit oogenblik.
Reuter meldt in dit verband nog, dat Italië
weigert de kwestie van het terugtrekken der
vrijwilligers te bespreken, zoolang het goud van
de Spaansche regeering In het buitenland niet
gemobiliseerd ia Reuter meent te weten, dat
de ondercommlssie overeengekomen is deze
aangelegenheid te doen bestudeeren door een
technische ondercommlssie van deskundigen.
Minister-president Blum constateerde in de
eerste plaats, dat de botsing te Clichy zich heeft
Voorgedaan op het oogenblik, dat de leenlng
was gedekt en de kapitaalstroom gekeerd was,
het oogenblik, waarop de salarls-aanpasslng in
kalmte werd voltrokken. Hij keerde zich tegen
de overdrijving in de bultenlandsche pers, welke
sprak over een „vernieuwing der commune". De
orde werd niet bedreigd en Frankrijk kent deze
baarheid. Het zou volgens Blum tegen het be-
'ang van de natie zijn, te speculeeren op het
«tragische incident van Clichy”.
Indien de PJ3 F. legaal te. aldus spr., was der
vergadering legaal, zegt aien. De zaak te volgens
Blum minder eenvoudig. De strijdhonden wer-
Het drama te Tilburg: lijken van vermiste
vrouw en zesjarig dochtertje opgehaald.
De Itallaansche regeering heeft de Britsche
regeering medegedeeld, dat de zoogenaamde
ontscheping van Itallaansche troepen op 5
Maart alleen bestond uit medisch materiaal en
vrijwillig geneeskundig personeel, zooals doc
toren en verplegers. Er is geen sprake van wa
penen. noch van vrijwillige strijders.
In Britsche kringen wordt medegedeeld, dat
inlichtingen, welke van andere zijde werden ont
vangen, deze Itallaansche verklaring schijnen
te bevestigen.
BERLIJN, 23 Mrt. (Havas). Het schijnt, dat
aan de Duitsche autoriteiten was medegedeeld,
dat een Pauselijk schrijven Inzake de Katho
lieke Kerk in Duitschland in alle Katholieke
kerken zou worden voorgelezen, want einde
van de afgeloopen week werd een onderzoek
ingesteld in de drukkerij en de bureaux van
het katholieke dagblad „Germania”. Geen
spoor van het schrijven werd hier gevonden.
Het schijnt, dat bet document in de provin
cie werd gedrukt en met de meeste vooroor;;
in de bisdommen werd bezorgd. Te Berlijn
werd het rondgebracht door motorrijders.
Het gerucht ging eveneens, dat huiszoeking
werd verricht bij den Bteschop van Berlijn, Mgr.
von Preysing. Dit gerucht wordt evenwel niet
bevestigd.
Het was een koude, mistige middag en de
ijzige Noordenwind stond dwars op de Buiten
haven, waar vele belangstellenden het vertrek
gadesloegen.
Het was weer het gewone schouwspel, dat de
Buitenhaven van Den Helder door de marine
mannen het Zeemansparadijs genoemd te
zien geeft, als er oorlogsbodems vertrekken. Tus
schen de honderden belangstellenden vallen de
vele kinderwagens op met de vrouwen of familie
leden der bemannlnge. De fotofrafen weten
hiervan steeds een dankbaar gebruik te maken,
om een afschelds-momentje in scène te zetten.
Een harmonicaspeler en een banjo-dito pro
beerden een vroolijk bedje te spelen; zij ontbre
ken nimmer, als er schepen vertrekken, want
dit brengt veel volk op de been.
Een groepje officieren stond vroolijk en ge
moedelijk de situatie te bespreken; ze hadden
het over Franco, over Malaga, over sinaasappe
len, enfin over alles wat maar met Spanje In
verband gebracht kan worden.
„Als Jullie het niet af kunnen, zei er
een tot de officieren van de vertrekkende boo
ten dan komen we Je gauw een handje hel
pen."
Familieleden van de bemanning kwamen nog
gauw even een laatste pakje of koffertje bren
gen met goede gaven, die de herinnering aan
thuis nog lang levendig moeten houden.
Steeds dichter werd de groep van wachtende
belangstellenden, waaronder vele marine-men-
schen.
Van de 0-13 woei de gele vlag van den divi-
siecommandant; de beide booten stonden n.l.
onder commando van den groepscommandant,
den It. ter zee ie klasse A.-Molenaar; comman
dant van
Zooals reeds gemeld, zijn Dinsdagmiddag
Hr. Ms. onderzeebooten 013 en 015 uit de
haven van Nieuwediep naar de Spaansche wa
teren vertrokken.
Om twee uur nam de commandant van den
onderzeedienst, kapitein ter zee L. A. C. M
Doorman, afscheid in een toespraak, waarin hij
van zijn waardeering getuigde voor de vlotte
wijze, waarop men de schepen gereed had ge
maakt.
Namens den commandant, die verhinderd was.
wenschte hij den opvarenden een behouden te
rugkeer in het vaderland.
Vervolgens had een Inspectie plaats.
Als eerste nam Tixler Vignancourt van
de féd. rép. het woord, om de Interpellatie
te verdedigen over de maatregelen, die de
regeering denkt te nemen tegen het ver
bond van vakvereenigingen van de Seine,
dat de algemeene staking op 18 Maart op
touw heeft gezet.
Spr. maakt bezwaar tegen de motie
de délégation des gauches, omdat deze
slechts algemeenheid inhoudt, en hjj be
schuldigde de regeering er van, niets gedaan
te hebben om de algemeene staking op 18
Maart te voorkomen.
VATICAANSTAD. 23 Mrt. (Havas)
De Duitsche ambassadeur bjj den H.
Stoel ontving instructies om te pro-
testeeren in verband met het ver
schijnen en voorlezen der Encycliek
over den toestand der Katholieke
Kerk in Duitschland.
Volgens inlichtingen uit politieke
kringen te Berlijn xou de mogelijk
heid worden overwogen het Concor
daat op te zeggen.
Punctueel, om klokslag 4 uur. had het ver
trek plaats gehad; om tien over 4 kozen de
belde O -booten het ruime sop. om in een
grooten bocht het Marsdiep op te varen naar
het warme Zuiden.
Naar ons ter oore komt, hebben de autori
teiten in Spaansch Marokko er onzen verte
genwoordiger te Tanger op gewezen, dat de ac
tiviteit van de Hertog Hendrik moeilijkheden
zou kunnen opleveren, met name indien be
doelde oorlogsbodem bescherming zou verlee-
uen aan schepen, van welke bekend is dat zij
zich met oorlogsvervoer bezighouden.
In verband hiermede vernemen wij, dat onze
regeering aan den gezant te Tanger medege
deeld heeft, dat de Hertog Hendrik van den
aanvang af de Instructie had geen schepen be
scherming te verleenen. die wapenen, munitie
of vrijwilligers naar Spanje vervoeren.
Hebben uw minister van Oorlog en uw
minister van Bultenlandsche Zaken u niet
gezegd, dat de vrede voor Frankrijk af
hangt van de orde in het binnenland?
Duitschland blijft een mysterie. Wij ve
ten, dat het een geweldig leger heeft ge
vormd en niet zou dulden, dat zich aan zijn
grenzen nog een communistische Mogend
heid nestelt.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Tuleloon Administratis 4330, Redactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar e f2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
PARIJS, 23 Mrt. (Havas) De belang
stelling van het publiek voor 1 groote debat
ever de Binnenlandzche politiek, dat heden
In de Fransche Kamer werd gehouden naar
aanleiding van de droevige gebeurtenissen
in Clichy van Dinsdag 16 dezer, en de daar
op volgende algemeene staking, was enorm.
De publieke tribunes waren direct n^ de
opening overvol. Een negental ministers had
op de regeeringsbanken plaats genomen;
onder hen waren Blum, Daladier en d’Or-
moy.
de 0.-15 was de lult, ter zee le iil.
B. C. M. Schouten; commandant van de 0.-16 f
de luit, ter zee 2e kl. M. A. J. Derksema.
r-Lj
i—n
70
