Alkmaarsche Hanze dertig jaar
1
EERST NIET GEACHT, NU
VOLLEDIG ERKEND
I
I
I
VRIJDAG 2 APRIL 1937
WARMENHUIZEN
W y interviewen
J*
•*P
De toekomst hoopvol
BERGEN
HE1LOO
OUDORP
EGMOND-BINNEN
NOORD-SCHARWO^DE
Dat ging zóó maar niet
Tegén verstopping.
TUITJENHORN
Het Provenhuis
van
Nordingen
Ook genoemd het Hui» van Achten
Er ia veel gedaan
’T ZAND
I
De Hanze heeft de middenstan
ders verlost van een slaaf -
schen toestand
EGMOND AAN DEN HOEF
Dat is het nou
Werkzaamheden te Versailles in verband met de komende Wereld
tentoonstelling 1937
L
i
De
over onze wekel^ksche
rekent
Centraal-Praeses
het
viertal
algemeene opleving In
een
H. VAN DRUNEN
,.t)ie zijn goed en heel leerzaam" luidde 't ant
woord, waarmee wy natuurlijk tevreden waren.
j
dageiyksche van onze «tad.
Het ledental ging gestadig omhoog.
leening en al werd het met groote liefde ge
daan: geld weggooien deed men niet.
ir jaar zeker een
in den onder-
VERGADBRING BOERENLEENBANK,
TEVENS 25-JARIG BESTAAN
ons
pu-
Tengevolge ven een zittend leven lijden veel
menschen een verstopping en slechte spijsver
tering. Hun levensgeluk lijdt er onder. Verhelp
het euvel voordat het chronisch wordt, met
Leo-Pillen, het zuiver plenteerdlge, zocht wer
kende laxeermiddel. In doosjes venei 20 cent.
v. Nordingen werd begraven In de Groote
Kerk in een dubbelgraf, waarin later ook de
In het gesticht overleden proveniers werden be
graven. v. Nordingen had verder al zjjn bezit
tingen geschonken aan de stichting, maar wat
hij precies bezat was niet zoo direct te be
palen. omdat er geen staat van bezittingen was.
Het duurde 3 maanden eer alles was uitge
zócht. Behalve een perceel in de Langestraat
en dat aan de Lombardsteeg waren er lan
derijen In Weesp. Weespercarspel, Mulden.
Groet. Scheorl, Ursem, St. Maarten. Eenigen
burg, Hensbroek en in de Zljpe en Schermeer.
Aan de Gedempte Nieuwesloot vinden wij in
een
De Kiezerslijst Blijkens de door B. en W.
vastgestelde kiezerslijst voor 1937 bedraagt het
aantal kiezers in deze gemeente voor de Twee
de Kamer 3578, voor de Provinciale Staten 3501
en voor den Raad 3323.
De Bank werd opgericht met 37 leden, thans
heeft zij 110 leden. In het eerste jaar werden 34
spaarboekjes uitgegeven, thans zyn 164 boekjes
in omloop.
In 1918 bedroeg het tegoed bij de Centrale
Bank 55.000; de spaargelden waren opgeloopen
tot 126.000.
In 1923 bedroeg de schuld aan de Centrale
Bank 103.000 en waren de spaargelden gedaald
tot 55.000.
In 1928 liepen de spaargelden weer op tot
111.000, terwijl in 1929 de schuld aan de Cen
trale Bank weer veranderd was in een tegoed
van 10.000.
In 1933 bedroeg de schuld aan de Centrale
Bank ruim 108.000. Doordat in de laatste jaren
zeer weinig voorschotten zijn verleend is deze
schuld inmiddels weer met .50.000 verminderd.
Een teeken van vermeerderde welvaart is dit
laatste echter niet. Dank zy het voorzichtige
beheer en de reserve, welke inmiddels gevormd
is. is de bank in staat aan de ongunst der tijden
het hoofd te bieden. Spreker beval dan ookde
bank in aller medewerking aan.
komst van de Hanze zelf en het antwoord op
die vraag was heel wat hoopvoller van toon.
Men gaat inzien, dat van jongsaf belangstel
ling voor middenstandszaken moet worden ge
kweekt en vooral belangstelling voor de organi
satie. Daarom is het zoo verheugend, dat voor
al de K.J.M.V. die belangstelling opwekt en
krachtig stuwt in de richting van stands- en
vakorganisatie. Vroeger kwamen de menschen
van een liberalen patroon of van een katholie
ken maar in de practyk even liberalen baas,
zoodat ze over het algemeen het besef van de
noodzakelijkheid van organisatie, laat staan
van katholieke organisatie, geheel misten.
De Jongelui van tegenwoordig zijn heel wat
meer sociaal opgevoed en hebben heel wat meer
kyk op de zaak, terwijl ze ook cultureel heel
wat hooger staan dan de jonge zakenmenschen
van vroeger. Dit alles moet tenslotte op de
Hanze een goeden invloed hebben, waar heel wat
van verwacht kan worden. En dit is zeer ge-
wensCht, want, wil iets bereikt worden, dan is
het een eisch, dat men aanvoelt, dat samenwer
king noodig is om de ordeningsgedachte in de
practyk te brengen.
Hiermee was het interview afgeloopen.
Benoemd Aan de R. K Jongensschool St.
Adelbertus is de heer M. E. Wentink te Alk
maar tot kweekeling met akte benoemd.
kon, omdat men van liberale
stamden uit de allerliberaalste
anders had geleerd. Het eigenbelang ging
kost te winnen, om daarin, met een vrouw tot j By ffc verloting Og 25 October 1635 had de
oude v. Nordingen in de Schermeer 15 morgen
bekomen. Behalve effecten waren er schilde
rijen. waaronder os geschilderd door Cesar
v. Everdingen en Honthorst.
Het inwendige van dit huis bevat veel fraai
beeldhouwwerk. Voor lederen provenier is er een
kamer, terwijl behalve een eigen kamer voor
de moeder, er een regentenkamer en een ge
meenschappelijke kamer voor de proveniers is.
De eerste rekening was een misrekening, want
tegenover een uitgaaf van f 43231:8:stond
een ontvangst van f 42651:10:2, en reeds spoe
dig begon men met verkoop van landerijen-om
aan de verplichtingen te kunnen voldoen.
To^n in 1672 het „wij willen Holland houden”
weerzonk. was het de stichting die daar de
nadeëlen van ondervond.
Om „Holland” te houden werden de landerijen
om en hij Mulden onder water gezet en tot
overmaat van ramp kwamen bjj den watersnood
van 45 November 1675 nog dijkbreuken een
verdere deuk In de financiën brengen.
De oorlogsleeningen vroegen per jaar f 600
meer, huur werd niet ontvangen en er moest
worden bijgedragen in het herstel van de dijken.
De positie werd tenslotte zoo, dat de prove
niers uitbesteed werden en de huishouding op
gebroken.
Dat het niet altijd opgaat dat geld bij den
Staat belegd veilig is, bleek o a. in 1809 en 1810,
toen van de Landsobligaties geen rente werd
betaald, terwijl Napoleon de rente tot een
derde verminderde. Om de stichting in stand
te houden werd in 1835 een reglement gemaakt
waarin nader omschreven werd de mogelijkheid
voor plaatsing in het huis. Men moest min
stens 50 jaar zjjn, jaarlijks f 15Q, Inkomen
hebben, f 2 kostgeld per week voor de moeder,
waschgeld en enkele andere kleine bedragen
storten, terwijl de bij overlijden aanwezige
eigendommen aan het huls vervielen.
Mede door deze maatregelen is het gelukt,
zij het dan’ niet geheel naar den wensch van
v. Nordingen, de stichting in stand te houden.
Als bijzonderheid vermelden wjj nog dat de
boekhouding ettelijke jaren door de familie de
Lange is gevoerd.
De heer J. de Lange CJz. nam deze over
van zün vader, die daarvoor de boekhouding
overnam van den grootvader van dezen wel
bekenden Alkmaarder.
Katholieke Kring Het winterseizoen loopt
ten einde. Tot sluiting heeft de .Katholieke
Kring" haar leden Woensdagavond een echt
vroolljken en prettigen avond bereid, door het
„Haarlemsch Klein Cabaret” te lat£n optreden
Het was een welverzorgde en goed geslaagde
avond welken dit cabaret gaf. Wegens afwezig
heid van den voorzitter opende de heer Joh.
Kroon den avond.
Het „Haarlemsch Klein Cabaret” is voor den
Katholieken Kring geen onbekende. Vorig jaar
mochten de leden er reeds kennis mee maken.
De opkomst was vrij goed, doen had veel be
ter kunnen zijn. *t Is jammer dat niet meer
deren dezen avond tegenwoordig waren. Voor
al in dezen allerdroevigsten tijd is een harte
lijke lach zoo goed, doet vroollJkheld de voor
velen zoo zware zorgen eenlgszins vergeten. En
gelachen Is er, genoten heeft men van dit en
semble.
Het was een waardig slot van alles wat de
Katholieke Kring dezen winter aan zijn leden
heeft geboden en ongetwijfeld zal het voor ve
len een aansporing zijn om het volgend jaar
den Kring te steunen met het lidmaatschap
De Katholieke Kring doet steeds zijn best
om zijn leden wat goeds en moois aan te ble-
I den, door veel leden te hebbeh moet hij de ge
legenheid hebben hiermede te kunnen door
gaan.
Goed afgeloopen De heer J. de O. begaf
zich dezer dagen met echtgenoote en kind per
rijtuig naar een familielid, den heer H. in den
Speketerpolder. Met hen ging ook mee het vijf
jarig dochtertje van den heer Meyer. Nabij de
Stolpen kwam het paard door de gladheid van
den weg te vallen. De vijfjarige Gré Meijer
viel door den schok uit den wagen. Het kind
bleef schreiend op den weg liggen, doch spoedig
bleek, dat, hoewel baar manteltje gescheurd en
een vinger geblesseerd was, de kleine er toch
zonder ernstig letsel was afgekomen. Toen het
paard op de been was geholpen, werd de reis
voortgezet.
Mededeelingen: De voorzitter deelde mede,
dat de rente is bepaald als volgt: rente voor
schotten 4% spaargelden en deposito 3 3/4
bedragen van 1000 of meer 3
Uit het jaarverslag stippen we aan, dat in 1936
31 bestuursvergaderingen hebben plaats gehad.
Dat een paar leden van het bestuur een bezoek
aan Utrecht hebben gebracht om daar den plaat-
seiyken toestand eens duidelijk uiteen te zetten
in verband met het wel eens te krachtdadig op
treden van de Centr. Bank. Volgens den heer
Gutker is deze reis niet tevergeefsch geweest.
Tevens memoreerde spreker onzen voormallgen
kassier en de ramp die onze secretaris met
Kerstmis j.l. heeft Ondervonden.
De heer P. Mink als voorzitter van den R. v.T.
verklaarde, dat bij de gehouden contróle steeds
boeken en bescheiden in orde waren bevonden.
Rekening en verantwoording.
Ontvangen spaargelden 26391.38, terugbe
taalde spaargelden 26793.40, terug ontvangen
voorschotten 8242.26, uitgegeven voorschotten
560, ontvangsten loopende rekening 96375.56,
uitgaven idem 106047.75, ontvangen rente
6667.31, uitgaven rente 4704.12.
Het activa en passiva der balans bedroeg
151.576.75 met als winstsaldo 678.40. Reke
ning, balans en verlies- en winstrekening werden
door de vergadering goedgekeurd.
Aan de orde was een voorstel van het bestuur
en den A. v. T. om het wlnst-saldo aan te wen
den voor afschrijving dubieuze debiteuren. Deze
post wordt gedeeltelijk gedekt door het fonds
voor bijzondere doeleinden, maar ook onze bank
zelf behoort er wat aan bij te dragen. Dit
werd goedgevonden.
De heer W. Gutker werd met algemeens
stemmen tot lid van het bestuur herkozen.
Verkiezing van twee leden van den R. v. T.
wegens periodieke aftreding van den heer P.
Mink en wegens vacature A. Kroon. De heer P.
Mink werd wederom herkozen en de heer Jn.
Kuiper gekozen.
De heeren P. Barsingerhom en Jb. Swan Jr.
werden tot plaatsvervangende bestuursleden ge
kozen.
Rondvraag: De kassier Kroon sprak nog enkele
woorden tot bestuur en leden, en zei, dat voor
hem een moeilijke taak was weggelegd. Om een
voorganger als wijlen den heer Slot op te volgen
is niet gemakkeljjk. Gesteund door het bestuur
en leden hoopte hij zijn plaats waardig te
blijven.
De heeren Gutker en de Groot dankten den voor
zitter voor de vriendelijke woorden tot hen ge
richt en hoopte nog vele jaren de belangen der
bank te behartigen.
richt en hoopten nog vele jaren in afwijking
van het gewone, het presentiegeld voor deze ver
gadering was verdubbeld. Niemand tegen. Hierna
volgdey sluiting.
R. K. Tooneelvereeniging St. Adalbertus.
Zondag 4 en 11 April a.s. zal de Tooneelver
eeniging St Adalbertus een uitvoering geven
in de zaal van den heer P. Mooy te Egmond
aan den Hoef.
Opgevoerd zal worden: .De ziekte van Oom
Chris”, schitterend blijspel in drie bedrijven,
dat u voortdurend doet gieren van het lachen.
En tot slot een schitterende klucht In twee
bedrijven „De gefopte professor.”
Het lijkt ons overbodig tot een bezoek aan te
sporen. Wij verklappen, dat de hoofdrollen weer
In handen rjjn van het bekende tweetal Kuiper
en Leyen. die ons al zoovele malen hebben doen
gieren van het lachen. Men verzulme dus niet
deze schitterende kluchten te komen zien.
De tooneelvereeniging St. Adalbertus
als altijd weer op een overvolle zaal.
De Coöp. Boerenleenbank alhier hield Woens
dagavond zjjn algemeene jaarvergadering in
de zaal van den heer Slikker. Aanwezig waren
62 leden.
De vice-voorzitter, den heer P. Klant heette
de aanwezigen welkom en verklaarde, dat deze
vergadering eigenlijk een feestvergadering moest
zijn. Op 1 Maart J.L was het n.l. 25 jaar geleden,
dat de Boerenleenbank werd opgericht. Ver
schillende” oorzaken hebben er echter toe geleid,
dat wjj er niet toe konden komen aan deze ver
gadering een bijzonder feestelijk karakter to
verleenen. De voornaamste oorzaak Is wel, dat
onze Bank in 1936 een zeer groot verlies heeft
geleden door het overlijden van haar kassier,
den heer P. Slot, die tevens een van haar op
richters was. De heer Slot is ons ontvallen op
een leeftijd, waarop wjj nog veel van hem konden
verwachten. Met dankbaarheid herinneren w|j
ons, dat hy gedurende 20 jaren als kassier en
daarvóór als directeur steeds zjjn beste krachten
aan onze Bank heeft gewijd. Wjj weten, dat de
belangen der Bank In al dien tjjd door hem met
groote toewijding zijn behartigd. Zijn nagedach
tenis zal dan ook bfj ons steeds in hooge eere
blijven.
Het ledental ging gestadig omhoog, zoodat
het vandaag aan den dag ongeveer 250 Is, een
alleszins bevredigend aantal, al moet worden
erkend, dat er nog Katholieke winkeliers zijn in
Alkmaar, die liever op hun eigen houtje blijven
worstelen en om moeilijk te verdedigen redenen
zich afzijdig houden van een organisatie, die
niet anders dan via het algemeen, het indivi
dueel belang wil dienen.
ZIJ, de vereenlglng, werd trouw gediend door
vele van haar leden. Twaalf van dezen zjjn er.
die met de vereenlglng een dertigjarig Hanze-
jublleum vieren, de helft dus van de eerste
vier en twintig. En er zijn er meerderen, die
vele jaren, soms vyf en twintig, deel uit,maken
Van de vereenlglng; we noemen slechts namen
van de bestuursleden B. Goes, van Kessel, Kue-
ter en Fejjen. We zjjn geen bewonderaars van
persoons-adoratie, maar dat belet ons niet 'deze
oude garde, waartoe natuurlijk op de eerste
plaats ook de voorzitter, de heer Endel behoort,
hulde te betuigen voor hun voorbeeldige trouw
aan hun organisatie en voor de vele diensten
aan de gemeenschap bewezen.
En nu we toch namen aan het noemen zijn,
Vermelden we nog even de vjjf voorzitters, die
de afdeeling gedurende de dertig jaren gehad
heeft. De eerste was de heer Jacobse, de tweede
de heer Th. v. d. Kiel, de derde de heer D. Geels
en de vierde de heer C. Kejjsper, terwijl de
vijfde, de heer J. Endel. thans reeds tien Jaar
lang deze functie waarneemt.
hulp, gehuisvest en gevoed te worden.
De executeurs-testementair konden het be
heer zelf voeren of daarvoor Iemand aanstellen
echter met de verplichting erbij dat alle Jaren
rekening moest worden gedaan ten overstaan
van 2 burgemeesteren en eventueel een^an de
vrientjen van v. Nordingen.
Evenals door Helena v. Oost hoorn, werd ook
hier bepaald, dat de langstlevende executeur
de macht zou hebben om een of twee personen
voor den overleden executeur aan te wijzen.
Als eerste executeurs werden aangewezen de
burgemeester Jacob van der Nieuwstadt en de
oud Schepen Adriaen Comelisz Sevenhuysen,
die leder f 75, om iets ter gedachtenis te koo-
pen, ontvingen. Een Mr. Hendrick Hejjckens of
diens afstammeling zouden echter nooit mogen
worden aangewezen als beheerders. Mr Helj-
ckens was familie van de moeder van v. Nor
dingen en kon dus niet proflteeren van
en ander.
Nóch de geboorteplaats, nóch de godsdienst,
mochten aanleiding zjjn om een voor plaatsing
In aanmerking komenden man, te weren. Be
halve zijn zwagers, die elk f 4000 kregen, be
kwam Juff. Valcks f 1000 en zijn barbier, die
'getuige was bij het maken,van zjjn testament
f 1000 en al zijn jachtgereedschap en de. 2
dienstmeisjes die bjj zijn overlijden bij hem
thuis zouden zijn elk f 300. Ook wees hjj den-
zelfden dag nog 2 executeurs aan die R. K.
waren. De eerstgenoemden waren gereformeerd
Financleele redenen waren vermoedelljk oor
zaak dat Mr. Hejjckens verre werd gehouden en
de 4 eerste executeurs hebben daarvan nog
heel wat moeilijkheden ondervonden. Het ging
om land In de Schermeer. een tuin bulten de
stad, een rentebrief van f 1000 en de Juweelen
enz.
Toestand gewond knaapje H< zoontje van
den heer S. J. de Wit, alhier, datep den twee
den Paaschdag (zooals in het nummer van 30
Maart werd gemeld) levensgevaarlijk werd ge
wond ten gevolge van een aanrijding op den
Rijksweg te Stolpervlotbrug. maakt het naar
omstandigheden redelijk wel, zoodat het ventje
zeer waarschijnlijk het leven zal houden.
Voetbal. Voorwaarts IZeevogels I 21.
Het is Voorw. gelukt belde punten op het
bezoekende Zeevogels uit Egmond te veroveren
door een alleszins verdiende 21 overwinning
en indien vrouwe Fortuna iets meer aan den
kant van Voorwaarts had gestaan, dan zou de
overwinning zeker grooter door V. zjjn geweest.
Over het spel het volgende: Zeevogels trapt
af en is direcj In den aanval. Zeevogels zit ge
weldig op den bal en reeds na ongeveer 10 mln.
scoort de Z.-voorhoede onhoudbaar voor den
V„-keeper.
Het hooge tempo houdt Z. echter niet vol
en nu komt V. los. Eenige aanvallen worden
afgeslagen, maar dan maakt de V.-mldvoor den
gelijkmaker. Het spel golft dan eenlgen tijd op
en neer, waarbij V. Iets meer In de meerderheid
blijft.
Na de rust is V. het meest In den aanval. Zee
vogels brengt het gewoonljjk niet verder dan
de backs, terwijl last not least de keeper met
enkele verre schoten wel raad weet en afdoen
de verwerkt. Verschillende malen heeft nu Z.
niet over pech te klagen als èn deklat èn zlj-
palen zekere doelpunten voorkomen.
Tenslotte komt het einde met een verdiende
overwinning voor Voorwaarts.
gevel vermeld
Provenhuys van den
E. Heer Johan van
Nordingen, gesticht
in den jare 1656.
Over dit Provenhuls schreef W. B.(rulnvis)
in 1906 een en ander In de Alkmaarsche Cou
rant en dit Is vrijwel het eenige wat er over
bekend Is. Het bevat echter nog zoo veel dat
wij er een en ander voor de lezers uit kunnen
balen.
Allereerst Is dit Provenhuis mede eigendom
geweest van een R. K. Geestelijke. Deze kocht
het met hulp van apotheker Willem Stoop
voor t 3900. Dirk Harmensz, die Dominicaan
was, mocht echter geen vaste goederen bezitten
en zoo kwam het op naam van den vader van
den stichter van het Provenhuis en Pieter Cujjk
van Mierop, heer van ter Coulster.
Voor v. Mierop. die naar Brussel vertrok,
kwam als z.g. mede-eigenares van het huis
Juffrouw Jacomina Valcks.
„Deze”, zegt Bruinvis, „raakte overhoop met
den vroeger door haar zeer vereerden pries
ter en het gevolg was dat hij in Mei 1645 moest
vertrekken en v. Nordingen in het op zijn
naam staande, maar door den geestelijke be
taalde, huls baas bleef.”
De oude v. Nordingen liet zijn zoon. Johan
den jongen, een aanzienlijke erfenis na. De jon
ge van Nordingen was niet heel erg gelukkig.
Gehuwd m Februari 1648, verloor hjj zijn vrouw
reeds een maand daarna en na een langdurige
ziekte overleed de Jonge v. Nordingen op 29
Januari 1656. Den Hen November 1655 had hU
by testament, verleden voor notaris Heems
kerk. als volgt over zyn bezittingen beschikt.
Het huls aan de Lombardsteeg en Lange
Nieuwesloot moest ingericht of verbouwd wor
den tot een provenhuis voor 6. 7 of 8 oude en
vervallen manspersonen, niet in staat om hun
„Dat is het nou. Je hebt zoo dikwijls als ze Je
vragen, wat Je nu elgeniyk aan de Hanze hebt
dat je niet direct van die grootsche feiten op
kunt noemen. Er is natuuriyk veel, waar de le
den voordeel van hebben, al moeten zy zich In
de eerste plaats organlseeren om het algemeen
belang te dienen en niet om direct persoonlijk
voordeel, maar het Is toch niet gemakkeljjk Iets
te noemen, wat onmiddeliyk een overtuigenden
Indruk maakt. Je hebt de verzekeringen, het
voorllchtingslnstituut, de behartiging van vak
belangen, de acties die ondernomen worden en
het hulpverleeningsinstltuut. En nu vind Ik het
wel van belang, al zullen anderen er misschien
anders over denken, dat dank zij het optreden
van de Hanze, de laatatg paar ji
tiental kleine middenstan8ëW Vai
gang is gered, hetzy door een klein voorschot,
hetzy door een reorganisatie van het bedrijf.
Veel kosten doet het niet; zelf wisten we een
keer een zeker faillissement met f 100.te
voorkomen. De betrokkene Is er nu weer een
beetje bovenop en heeft het geld terugbetaald.
In een ander geval ging het ongeveer ook zoo,
maar die man bedankte voor de Hanze, toen
hy er weer wat bovenop was. Ondank Is nu
eenmaal ’s werelds loon.”
.Hoe vindt U den toestand van den Midden
stand op het oogenblik?”
„Over het algemeen slecht. Zonder te zeggen,
dat ’t anderen vakken beter gaat moet in con-
stateeren, dat het vandaag aan den dag vooral
met de bakkers weinig rooskleurig Is gesteld.
Vooral in Noord Hdlland boven het IJ Is de
positie van den middenstand zeer ongunstig."
„En de toekomst?"
.Dat hangt van de
deze streken af. De crisis Is hier later begonnen
dan elders en zal dus ook wel later eindigen.
De meeste zakenmenschen hebben hun reserves
volkomen opgeteerd."
Het bleek, dat de geïnterviewde, die zoo tus-
schen de verschillende vragen en antwoorden
door ook nog allerlei nevenbeschouwingen hield
over de verschillende vraagstukken, die den
middenstand beroeren, den toestand van den
tuinbouw, waarvan voor den Alkmaarschen
middenstand zooveel afhangt, tamelijk somber
Inzag.
We vroegen hem. hoe hy dacht over de toe-
Dat de nieuwe Hanzeafdeellng niet zoo
maar burgerrecht kreeg In het oerllberale Alk
maar ligt voor de hand. Ten eerste was het
jghde der winkeliers niet bepaald hqpg in aan-
wen zie de hierboven gegeven karakteristiek
en ten tweede die Hanze beleed een Katho
liek sociaal program, waarvan een der leuzen
was: Door allen voor allen”; wat yad je daar
nu aan? „Ieder voor zich en God voor
allen" paste beter in de kraam van den
blieken gedachtengang.
Maar de Alkmaarsche Hanze versaagde niet
en breidde haar werkzaamheden voortdurend
Uit en wrocht uit de aanvankelijke negatie in
den loop der jaren een grooten invloed op het
De Hanze De plaatseljjke afdeeling hield
een ledepmrgadering in café DuUves, waarin de
voorzitter begon met een lezing te houden over
„Sociale organisaties en Katholieke Actie.”
Hierin werd een duideiyk beeld gegeven van
den strijd die den katholieken Middenstanders
wacht en hoe deze strijd gestreden zal moeten
worden.
Naar aanleiding van de Bondaclrculalre werd
gesproken over de vestiglngseischen en de ves
tigingswet.
Besloten werd, een spreker uit te noodlgen, die
zal -behandelen Borgstelllngsfonds en Voorschot
fonds, terwijl aan het parochiaal armbestuur zal
worden verzocht in plaats van contanten, voor,
taan waardebonnen te verstrekken, die alleen
kunnen worden Ingewisseld by georganiseerden.
Getracht zal worden, de georganiseerde slagers
in aanmerking te doen komen voor het dlstri-
bueeren van bak- en braadvet.
De vergadering vond het een eigenaardige
regeling, dat thans de melkboeren de vet-leve-
ranciers zyn.
De Jaarvergadering zal worden gehouden Za
terdag 10 April in café Tiebie.
De voorzitter, de heer N. Wester, zag zich
wegens drukke organlsatlewerkzaamheden ge
noodzaakt als zoodanig te bedanken. In zyn
plaats werd gekozen de heer Joh. Bes.
Bij de rondvraag werd het ventverbod ter
sprake gebracht, waarby de meening werd ge-
uit, dat hieraan niet erg de hand wordt ge
houden, of dat dit verbod eenlgszins soepel
wordt toegepast. De voorzitter zou gaarne zien,
dat de jonge middenstanders wat meer belang
stelling toonden voor de vereenlglng, en hoopte
dat dezen In het vervolg ook trouwe vergade-
rlngbezoekers zouden zyn.
Zanguitvoering. Woensdagavond gaf het
.Hoever Gemengd Koor”, dat onder leiding
staat van den heer D. Koeman, een uitvoering
in de zaal van ,De Drie Egmonden."
De opkomst van belangstellenden overtrof de
verwachtingen.
Het programma bestond uit een aantal met
zorg gekozen en Ingestudeerde liederen, vrooiy-
ke frissche nummers, die mooi en duldeiyk wer
den weergegeven.
Het koor werd afgewisseld door een
nummers voor viool en piano.
Als zyn opvolger is door het bestuur benoemd
de heer A. Kroon. De voorzitter uitte den
wensch, dat het den heer Kroon zal mogen
gelukken de achting onzer leden in dezelfde
groote mate te verwerven, als zyn voorganger
mocht genieten. Hoewel spreker de vergadering
niet met cyfers wilde vermoeien, zou hy toch
naar aanleiding van het 25-jarlg bestaan der
Bank enkele cyfers en feiten memoreeren. De
geestelijke vader van onze Bank was de toen
malige gemeentesecretaris, de heer P. Tromp.
Deze is de eerste geweest, die in een vergade
ring van de tulnbouwvereenlging .De Noord"
de oprichting van een Boerenleenbank be
pleitte, waarvan personen van alle richtingen
lid konden worden. De andere Boerenleenbank
bestond toen al, waarvan slechts personen van
een bepaalde confessie lid konden worden, zyn
betoog vond direct krachtige ondersteuning van
de heeren P. Slot, W. Gutker. P. Vlam Sr. en
Jb. de Groot Pz., zoodat deze heeren als de
eigenlijke oprichters kunnen worden beschouwd.
Een woord van hulde aan deze heeren vond
spreker wel op zyn plaats.
Zooals vermeld, werd de Boerenleenbank 1
Maart 1911 opgericht. De heer Tromp werd be
noemd tot kassier en bleef dit tot 31 Maart 1916
en werd opgevolgd door den heer P. Slot Tot
bestuurleden werden gekozen de heeren P. Slot,
voorzitter-dlrecteur, W. Gulker, secretaris en
Jb. de Groot Pz., vlce-voorzitter. De R. v. T.
werd samengesteld als volgt: P. Vlam Sr., voor
zitter; A. Mienes, secretaris en dr. H. Mulder,
vlce-voorzitter. Van al deze heeren hebben nog
slechts de heeren Gutker en de Groot zitting,
zoodat tegens deze heeren hun 25-jarlg jubi
leum vieren. Zij werden door spreker gefelici
teerd en gehuldigd voor wat zy In al die jaren
voor de Bank hebben gedaan. Spreker hoopte,
dat zy nog vele Jaren in het belang der Bank
werkzaam zouden mogen zyn. liefst onder om
standigheden van toenemende welvaart onzer
leden.
In de pauze kwam de groote verrassing, be
halve het gratis ronddeelen van lootjes werd
n.l. een tooneelspel ten gehoore gebracht door
leden van de zangvereeniging, een grappig stuk
je in één bedryf, dat veel byval oogstte.
Dit zyn zoon beetje de voornaamste histo
rische feiten uit het dertigjarige leven van de
Alkmaarsche Hanze. Maar we meenden niet
volledig te zyn met de opsomming hiervan, wes
halve wy een bezoek brachten aan den man.
die zoozeer met de Hanze vereenzelvigd is. dat
men hem niet zonder de vereenlglng en de ver-
eeniging niet zonder hem kan denken: den heer
J Endel. den voorzitter, om hem te Interviewen.
Wc troffen hem In zyn kantoortje achter zyn
moolen galanteriewinkel in de Langestraat, met
het onafscheidelyke eindje sigaar In den mond,
den bolhoed op en In alle bereidheid om op alle
vragen van den lastigen reporter te antwoorden.
Na een algemeen praatje over de geschiede
nis van de Hanze. waarover we hierboven
reeds het een en ander vertelden en na een
beschouwing over de mlddenstandspolltlek van
de Regeerlng, die het volgens den Voorzitter
wel goed meent, maar ultelndeiyk toch maar
weer het kapitaal bevoordeelt boven den klei
nen. zelfstandigen man. getuige de het behoefte-
element missende vestigingswet, de acht-uur-
sluiting en de uitverkoopwet. vroegen we hem:
„Wat vindt U het belangrykste van de afgeloo
pen dertig jaar?”
„Wel, dat de middenstand, die vroeger door
de anderen gladweg voorby geloopen werd en
voor iedereen slaafs had te buigen, zichzelf is
geworden, zoodat nu iedereen met hem reke
ning houdt. Nu buigt de winkelier ook wel voor
zyn klanten, maar alleen uit beleefdheid."
„Hoe staan de anderen, b.v. het stadsbestuur,
tegenover de Hanze?”
.Heel waardeerend. Het stadsbestuur erkent
de Hanze volledig, houdt rekening met de be
langen van den middenstand en in het alge
meen kan men zeggen, dat geen actie, den mid
denstand rakend, wordt ondernomen, zonder
advies of medewerking van onze vereenlglng.
„Wat zyn de byzondere hoogtepunten geweest
in het bestaan van de Alkmaarsche afdeeling.
Zyn er voorvallen te noemen, die de bewëging
een plotselingen schok vooruit gaven, of die een
geweldigen terugslag veroorzaakten?"
„Tja, het noemen van byzondere successen is
niet gemakkeiyk. Over het algemeen is alles
langs de lynen van geleideiykheid gegaan. Na
tuuriyk waren er ups and downs, maar dingen
die de zaak met een schok vooruit brachten of
felle tegenslagen, die je deden afvragen: hoe
moet het nu in 's hemelsnaam, zyn er nagenoeg
niet geweest. De Hanze heeft den Katholieken
middenstanders het besef van een eigen per-
sooniykheid bygebracht en hen verlost van een
slaafschen toestand en dat is een ommekeer die
geleideiyk is teweeggebracht.”
„Maar is er dan niet een bepaald feitje te
noemen, dat U een byzondere voldoening heeft
gegeven?”
Uitvoering. De R.K. Gemengde tooneel
vereeniging „Elqk wat wils” heeft In hotel „de
Brug” "n zeer goed geslaagde uitvoering gege
ven voor 'n gehéel bezette zaal.
Opgevoerd werd het uit het Duitsch ver
taalde biyspel „MUnheer de Senator". De tal-
ryke aanwezigen hebben kunnen genieten van
het zeer goede spel en de uitstekende vertol
king van het stuk.
Wanneer we ’n oogenblik de verschillende
rollen de revue laten passeeren, dan komt op de
eerste plaats aan den heer St. Koopman in de
rol van Mlttelbach hulde toe, voor de fraaie
wyze, waarop hy zich van zyn dubbele taak,
nl ondergeschikt dienaar van den senator en
aan den anderen kant de „baas” ten opzichte
van zyn vriend Gehring heeft gekweten en
waardoor telkens de meest komische tafereelen
zich afspeelden. Daarnaast piogen we echter
zeker noemen den heer A. Beemsterboer en
mej. A. Vader, resp. voor de goede vertolking
van de rollen van Gehring, vriend van Mittel-
bach en Agatha, dochter van den Senator en
vrouw van Mlttelbach.
Ook de andere rollen waren zeer goed ver
tolkt. zoodat de tooneelvereeniging met haar
regisseur, den heer Th. A. Magielse, 'n harte-
Wk woord van felicitatie toekomt.
*n Gezellig bal besloot den avond.
der Molen tusschen Vroej
de Hoogmis tot 12 uur, 4
uur In het Patronaat. Ledi
plngskaart meebrengen en bV 1
vakjes zwart maken, vijf opNj
vyf rechtsch. Daarby mogen lii
d.i. voor afgevaardigde en voor plaatsvervanger,
niet dezelfde namen gestemd worden.
Vrydag 16 April zal de weleerw. heer Henri
de Greeve voor de afdeeling een rede houden
in de zaal van de wed. Swart. De propagandis
ten zullen den leden een persoonlyke toegangs
kaart komen aanbieden tegen betaling van
tien cent, vóór as. Woensdag. Zoolang er
plaatsruimte is. zullen na 8 April voor nlet-
leden toegangsbewyzen verkrijgbaar zyn by
den penningmeester R. Beukers, tegen betaling
van twintig cent.
Veel deed de afdeeling in de periode van
haar bestaan voor haar leden. Allerlei vakaf-
deellngen werden opgericht, waardoor een juis
tere manier van werken werd verkregen en een
grootere invloed op het maatschappeiyke bestel,
er werd zorgvuldig gewaakt over de belangen
der leden en van den middenstand in het alge
meen, dikwyis in samenwerking met anderen,
en, zonder al te zeer op het gebied der verzeke-
ringsmenschen te treden, werden de leden in
de gelegenheid gesteld zich door middel van
de Hanze op degelijke wyze tegen alle moge-
lyke zaken te verzekeren.
In Alkmaar kwam een informatiebureau,
waar ieder lid kosteloos adviezen kan bekomen
op zakeiyk, financieel en belastinggebied en
tenslotte werd een plaatseiyk instituut gescha
pen, hetwelk hulp biedt aan leden, die in fi-
nancieele moeiiykheden verkeeren. Deze laatste
hulp is prachtig en verdient aandacht. Leden,
die met hun zaken vast zitten zonder veel eigen
schuld en dat komt veel voor tegenwoordig
wordt, nadat men uitvoerig onderzoek heeft
gedaan, door middel van een voorschot maar
nog meer door een kleine of grootere reorga
nisatie van het bedryf, hulp verleend. Veel
kostte het niet, want vaak kon met een klein
voorschot zonder rente worden volstaan.
Vóór de oprichting van dit Instituut, hetwelk
nog niet zoo lang bestaat, werd deze hulp door
het bestuur verleend. Natuuriyk geschiedde
alles heel zakeiyk, want al was het Aulpver-
Maandag 12 April zal de afdeeling Alkmaar
van de R. K. Middenstandsvereenlging
Hanze haar dertigjarig bestaansfeest vieren.
Elgeniyk is 12 April niet de Juiste datum
want de afdeeling werd op 29 Januari 1907 op
gericht, maar aangezien men dan in de Vasten
feest had moeten vieren, bewaarde men de
feestvreugde tot een geschikten dag na Paschen
en tenslotte: wat maakt het op dertig jaar uit.
of men met de viering van den dertigsten ver
jaardag nog een paar maandjes wacht of niet?
Dertig jaar is, gezien tegen den achtergrond
van de eeuwigheid minder dan een minimale
fractie van een seconde, maar in verhouding tot
het gewoon-menscheiyk begrip van tyd, een
lange periode, waarin veel kan gebeuren. Er is
ook veel gebeurd in dien tyd,of liever: veel
veranderd. Die verandering ging wel niet schok
kend, al kwamen kleinere schokjes wel zeker
voor, maar wanneer men den toestand van 1907
plaatst naast dien van nu, dan ontwaart men
een ommekeer in velerlei zaken.
In dien ouden tyd van voor dén oorlog was
de middenstand voor het grootste deel niet an
ders dan een groote schare, voor hooggeachte
dames- en heerenklanten knippende en afjak
kerende menschen. wien het hebben van een
eigen meening op straffe van klandlzieverlles
verboden was De mentaliteit was liberaal, ook
al was men Katholiek, hetgeen al niet anders
patroons, die
19e eeuw, nooit
-oj voor
alles, zelfs voor het behoud van een eigen per-
Hiermee was het interview afgeloopen. We
praatten nog wat na over het a.s. feest, dat in
geleld wordt met een triduum en besloten met
een feestavond op 12 April, waarop een oor-
spronkeiyk blijspel zal worden opgevoerd met
een leerzame strekking en natuuriyk ook nog
even over de politiek, terwyi ons ook de vraag
van de lippen kwam, hoe de Hanze-voorzitter
Schynwerpers dacht.”
sooniykheld.
Maar toen kwam, evenals daarvoor In de ar-
beiders be weging, de ommekeer, heel schuchter
weliswaar, maar ze kwam toch. Hier in Alk
maar werd ongeveer in 1904 een wlnkeliersver-
eenlglng opgericht, waar iedere winkelier, on
geacht van welke richting hy was, lid kon wor
den. Dat was de eerste, plaatselyke poging om
door samenwerking iets ten bate van den veel-
gesmaden en door hoogere standen met den nek
aangezienen middenstand te bereiken. In 1907
werd echter door de Katholieke Sociale Actie
die toen nog bestond, een vergadering belegd
waarop vele winkeliers, ook nlet-katholleke.
aanwezig waren en op welke vergadering door
Mr. Regout z.g. een rede werd gehouden over
het middenstandsprobleem. Staande de verga
dering werd meteen een afdeeling van de Hanze
opgericht. Het ledental was zoo iets als 24
leden.
Om deze katholieke orienteering van de ka
tholieke winkeliers voor de niet-katholieke en
oudere w— keliersvereenlging (die later tot een
afdeeling van den Koninkiyken Middenstands
bond werd) niet al te schrynend te maken, ble-
%ven de Hanzeleden ook lid van de laatstge
noemde organisatie, terwyi de heer J. F. M.
Endel, de tegenwoordige voorzitter van de
Hanze, toentertyd van beide secretaris was
Zoo van lieverlede raakte dit soort van contact
verloren, maar tot vandaag op den dag bestaat
tusschen de twee vereenlglngen een vriend-
schappeiyke verhouding, die wederzydsche be
ginselen respecteert.
Gezellennieuws Woensdagavond werd in
het R. K. Vereenigingsgebouw een algemeene
byeenkomst gehouden, waarby als spreker op
trad Rector H. A. J. Drost, Centraal-Praeses
van de St. Josephs Gezellen Vereenlglngen in
Nederland.
De Vice-President, kapelaan Th. J. M. Ruiter,
opende de bijeenkomst met den Gezellengroet
en sprak zyn leedwezen uit over de betrekke
lijk weinige belangstelling, vooral van de
ouders.
Hierna verkreeg de
woord.
Spr. begon met te zeggen, dat er heden een
nieuwe tyd is aangebroken, zoodat de Jonge
mannen bewust moeten zyn van de taak dleJJeg,
wacht. Zy moeten worden gevormd tot degelyke
katholieke mannen, teneinde later hun gezin
voor God te bewaren. In de tegenwoordige we
reld vol ellende, zorg en armoede is er zooveel
noodig om moed te houden, vooral voor hen
die reeds langen tyd zonder werk loopen. Alles
wordt gedaan om de menschen van God af te
houden. Er heeft een geestelyke aardbeving
plaats, alles wordt onderste boven geworpen. De
moderne stroomingen trachten de grondslagen
van de christelyke samenleving radicaal te ver
nietigen én hiervoor een maatschappy zonder
God in de plaats te stellen, zoodat een maat
schappelijke ruïne ontstaat zonder geluk, voor
spoed en tevredenheid. Nu moeten de katholie
ke jonge mannen zorgen dat ook hun geslacht
niet verloren gaat voor de Kerk. Juist als zy
nog jong zyn moet hun geloof sterk en levend
zyn, opdat zy het bewaren voor het nageslacht.
Immers: gaat één geslacht voor de Kerk ver
loren, dan gaat ook het nageslacht hiervoor
verloren. By de moderne stroomingen staat als
eerste punt op het program: vernietiging van
den godsdienst. Dat er allerlei wantoestanden
in de wereld zyn, ligt niet aan God, zooals de
godloozen zeggen, doch dit is de schuld van de
menschen.
Ten einde aan alles weerstand te kunnen
bieden, moet een nieuw geslacht worden opge
kweekt met een sterk en vurig geloof. Hiervoor
Is juist de Gezellenvereeniglng opgericht, zy wil
vooral aankweeken den echten godsdienstzin als
grondslag van de geheele vorming van den Jon-
geman. Ook wil zy een sterken band doen ont
staan tusschen de jongemannen en den priester.
Dit en nog meer noodzakeiykheden geeft de
Gezellenvereeniglng.
Nadat spr. de redevoering, welke ongeveer
anderhalf uur in beslag had genomen, had be
ëindigd, bedankte de kapelaan den Centraal-
Praeses voor zyn duldelyke en aangename rede
en sprak tevens den wensch uit, dat het ver-
eenigingsleven in Oudorp weer tot hoogen bloei
mocht komen.
Afd. Bergen der R. K. Staatsparty Zooals
bekend, zal op Zondag 4 April In alle afdeelln-
gen van de R. K. Staatsparty de stemming wor
den gehouden over de samenstelling van de of-
ficiecle candidatenlyst.
Ook de afd. Bergen stelt hare leden daarvoor
in de gelegenheid en wel in St. Jan van 8 uur
v.m. tot 5 uur n.m. De oproepingskaarten zul
len dezer dagen worden bezorgd door de goede
zorgen van de propagandaclub.
Het bestuur noodigt de leden dringend uit
gebruik te riiaken van hun medezeggenschap
(Joor hun stem uit te brengen.
De verelschte toelichtingen worden Indien
noodig gaarne gegeven ter voorkoming van het
ongeldig maken van het stembiljet.
R.K. Staatsparty Het bestuur der R.K
Staatsparty, afdeeling RinnegomEgmond-
Blnnen, besloot in zyn jongste vergadering, den
leden der Klesvereeniging gelegenheid te geven
tot 't stemmen over de grosiyst van candldaten
voor de Tweede Kamer a.s. Zondag in café Van
en Hoogmis en na
Jjolgens van 3 tot 4
loeten hun oproe-
het stempien tien
jgn^fhkerkant en
InMn en rechtsch,
