STAD
S
Waar de filmband rolt
I
J.
IP
Tweetal eervolle
opdrachten
„De opgaande zon”
F
ZATERDAG 3 APRIL 1937
OFFICIEELE MEDEDEEL1NGEN
'Siil
VICTORIA-TH EATER
geprolongeerd
Drankwet
Bioscoop Harmonie
COVOTO
„Burgtheater”
DE PARTIJSTEMMING
Zilveren jubileum
De wereld der poppen
A.F.C.-nieuws
Wandversiering en een
poppen«collectie
ONDER HET ASPHALT VAN
EEN WERELDSTAD
JAMBOREE-ACT IE WORDT
INGELUID
-yr»
CITY-THEATER 1
I
1
Ken ingenieur onderzoekt de installatie, tengevolge waarvan vermoedelijk
Toelating van leerlingen tot de
openbare scholen voor gewoon
lager onderwijs
Onze oud-st ad genoot, Piet Worm,
schildert voor de wereldten
toonstelling te Parys
STERKER KUIKENS, IDEALE LEGSTERS
BERTELS'
opfokvoeder
volledig voeder voor kip
fe-
(Comité Tooneel
[uitvoeringen)
Vrouwelijke Jeugdbeweging voor
Katholieke Actie de Graal
f. 5.20
A'DAM
1 CëO.
BERTELS'
kunstkorrel"
Een stuk sociale geschiedenis en
een brok menschelykheid
fl»-*—
IM
WSF f
A
t
j»
er
de gas-erplosie in de school van Texas is ontstaan
(Staatsblad 193L ar. 47c)
sterk speelstuk
den
een
Maasbode:
Alg. Handelsblad:
Missleclub
Telegraaf:
WJ
1 reeds vele poppen van gips, sommi-
’eschllderd. andere wachten nog op de
5 Read visser de candidates bovenaan en onder
streept.
Wie andere namen wil, vindt die daaronder
staan In alfabetische volgorde.
Het kan nog voorkomen, dat iemand, die
meent lid der R. K. Staatsparty te sjjn, door
een of andere omstandigheid geen oproepinga-
kaart heeft ontvangen. Hy kan gerust naar het
stembureau gaan, waar het kaartsysteem aan
wezig is. dat alle gegevens bevat.
En nu nogmaals: allen Zondag ter stemming
in het Gulden Vlies.
de
Mei geopend zal
geven. Alles zooals het wezen moest:
voortreffelijke bezetting van alle rollen.
Den «en April herdenkt de heer Z. Donker
den dag dat hy voor 25 Jaar in dienst trad by
de Fa. P. J. van Kessel, RloemenmegerijnLen
testraat, Alkmaar.
staat
Dam,
Dan moet er nog degelijk op Iets anders ge
let worden- Onder de lyst van plaatsvervangers
staan ook de namen dergenen, die zich als
lid beschikbaar stelden (links). Nu is het op
passen, dat men niet tegelijk een zelf
den naam aanwUst als lid in als
plaatsvervanger. Wie dat doet, maakt
daardoor zijn biljet ongeldig.
Ten slotte dit. Wie het geheel eens is met
het advies, In de gecombineerde Kringvergade
ring opgesteld. vindt rechts zoowel als links, de
Wij hebben in den loop van deze week reeds
geweten op het groote gewicht der partijstem
ming, welke Zondag as. wordt gehouden. Dit
is nu het moment, dat de georganiseerde R. K.
kiezer invloed kan uitoefenen op de perso
nen, die hem in de Kamer zullen vertegen
woordigen. Bij de officieele stemming op 36
Mei gaat het enkel over het aantal katho
lieken, dat in de Kamer zal komen. Het behoeft
dus geen betoog, dat wjj met de meeste klem
aandringen, dat ieder lid der R. K. Staats
partij van zijn recht tot stemmen ook werkelijk
gebruik maakt.
Om het den kiezer (óók de klezeressen wor
den echter allen verwacht) wat gemakkelijk te
maken, willen we hier een paar practlsche wen
ken voor de stemming geven. Dat wil natuur
lijk niet aeggen, dat wjj ons mengen in de
kwestie, of men de geadviseerde candidaten
moet stemmen dan wel een of meer der an
deren. Dat is een zaak, die ieder na ernstig
beraad met zich zelf moet uitmaken.
Het gaat hier slechts over enkele technl-
s c h e raadgevingen, om het aantal geldige
stemmen zoo groot mogeiyk te maken.
Op de eerste plaats dan dit: te Alkmaar
houdt het stembureau zitting enkel In het
Gulden Vlies (de garderobe in de gang).
Er is niet zooals voorheen, óók een stembureau
in het Gezellenhuls. Dus geen vergeefsche gang
naar het Verdronkenoord I Het bureau is ge
opend van 8.30 tot 4 uur.
Ten tweede: Men verge te de oproeplngskaart
niet, welke deze week is thuisbezorgd. Tegen
overgave hiervan ontvangt men zijn stembiljet.
Dit is er een van flink formaat. Rechts staat
een lijst met de 19 candidaten, links een met
de 33 plaatsvervangers. Zoowel rechts als links
moeten de hokjes vóór 5 namen rood ge
maakt worden. Dit moeten er beslist 5 zijn;
wie er meer of minder rood maakt,
maakt daardoor zijn biljet ongel-
Déze appreciatie van Heyermans laten wjj
geheel voor rekening van den schrijver. Red.
N.HD.
Zondag: Na de Hoogmis contributie betalen.
13 uur Repetitie van de dansjes voor de
Operette.
Maandag: Missleclub Wlegendub Rei
dansen.
Dinsdag: Operetteclub.
Woensdag Turnen Zang.
Donderdag: Handenarbeid
Tooneel (Laurentius-clrkel).
Vrijdag: Geestelijk uur voor alle leidsters en
leden door den hoogeerw. Deken.
Zaterdag: Contributie betalen van 7930 uur.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
zij. die na afloop van de sa. zomervacantle
hunne kinderen een der openbare scholen voor
gewoon lager onderwijs wenschen te doen be
zoeken. daarvan aangifte kunnen doen ter ge-
meente-eecretarie, afdeeUng OnderwtK onder
overlegging van het geboortebewijs van het kind
(of het trouwboekje der ouders), en. voor zoover
het kind de koepokinenting heeft ondergaan,
van het raccinebewjjs.
De aandacht wordt erop gevestigd, dat de
Tesselschadeschool aan de Oudegracht (voor
heen aan de Laat) in bet bijzonder bestemd Ie
voor opleiding van leerlingen, 'die na het af-
loopen der school waarschijnlijk gymnasiaal,
«üddelbaar. handels- of uitgebreid lager on
derwijs zullen genieten.
De kinderen moeten voor toelating op de
scholen vóór 1 October as. den leeftijd van zes
jaar hebben bereikt (derhalve geboren sftta vóór
of op 30 september 1931).
De gelegenheid tot het doen van aangifte te
opengesteld voor hen, wier geslachtsnamen aan
vangen met de letters:
A t/m F bij voorkeur op Maandag 5 April el.
G t/m K bij voorkeur op Dinsdag 8 April eX
L t/m S by voorkeur op Woensdag 7 April ek.
T t/m Z bU voorkeur op Donderdag 8 April eX
telkens des namiddags van 2.305 eer.
De ouders of verzorgers van leerlingen uit
andere gemeenten zijn verplicht de aanvragen
tot toelating te richten tot het gemeentebestuur
van hun woonplaats.
Alkmaar. 31 Maart 1937.
Burgemeester en Wethouders voomoemd.
F. H. van Kinschot, Burgemeester.
A. Koelma. Secretaris.
e
lijke leven kan concurreeren en dat zijn leven
geleefd moet worden tusschen coulissen van de
schijnwereld, terwijl de jonge man beschaamd
terugkeert tot het jonge geluk, waarvan bet
meisje al den tijd gedroomd heeft, om voor de
rest geduldig te wachten tot fortune hem ook
materieel gewin zal schenken.
In Werner Krauss en Olga Tsjechowa vond
Willl Forst uitstekende en gevoelige fllmsujet-
ten, terwijl de onbekenden Hortense Raky en
Willy Eichberger eveneens geschikte typen zijn.
Aan allen, en in het bijzonder aan filmlief
hebbers, zy Burgtheater van harte aanbevolen.
A. F. C. speelt morgen een vriendschappe-
Ijjken wedstrijd tegen 8. V. W. 1 van Heer
Hugowaard, dat in de afgeloopen competitie
uitkwam in de 3e klasse A van den DJi.VB,
De laatste ontmoetingen tegen S.V.W. eindig
den steeds in een overwinning voor S.V.W.
AF.C.-ers maakt hieraan nu eens een eind
door te trachten het tot een overwinning te
brengen. Dat de trouwe supporters allen weder
om een bezoek brengen aan het A F C -terrein
om hun club aan «te moedigen en getuige te zijn
van een aardige ontmoeting.
Voor het tweede elftal staat een lastige uit
wedstrijd op bet programma. Dit elftal gaat
nJ. op bezoek by G.V.O. II te Krommenie. De
thuiswedstrijd eindigde In een gelijk spel en
wanneer dat morgen wederom bet resultaat zal
zijn, dan zijn wij al tevreden. Dus. jongens, allen
flink aangepakt.
Voor de asp. zijn vastgesteld Oranje-Wlt a—
AFC. a: AF.C. b—SV.W. a; AF.C. o—Voor
waarts b: A.F.C. e—8.08 b en Rood-Wlt a—
AF.C. c. Dit is een heel programma, maar nu
AF.C. de beschikking heeft gekregen over een
tweede terrein, n.l. voor de junioren, zal alles
morgen een vlot verloop hebben.
De belangrijkste wedstrijd van de junioren te
AF.C. b—S.V.W. a- Mocht AF.C. het tot een
overwinning brengen, dan stijgt zijn kans aan
merkelijk voor het behalen van het kampioen
schap. Dus boys, opgepast
De spelers van het tweede elftal worden ver
zocht op tijd bjj den trein te zijn; ulterUjk half
twee.
....Het Centraal Tooneel heeft van dit al
leraardigste blijspel een perfecte vertolking ge-
een
een
samenspel zoo licht en fijn, dat het een voort
durend genot was er haar te zien en te luiste
ren.... kortom een van de beste en meest gave
voorstellingen van dit seizoen....
Over het op Woensdag 7 April door het Cen
traal Tooneel als laatste abonnementsvoorstel-
Ilhg op te voeren blijspel ..Lorelei 1937”, oor
deelt de grooff pers als volgt:
Piet Worm heeft nog een tweede opdracht
en wel van het Rijk, welke eveneens bestemd
is voor het Nederlandsch paviljoen in de zaal,
gewijd aan het verkeer en toerisme. Langs de
matglazen ruiten komen op een smailen band
allerlei poppen in typische kleederdrachten,
welke ons land karakteriseeren van de zee tot
Limburg, toe.
In zijn atelier In de Amstellaan te Amster
dam staan
ge al tesc
naaister, die haar rokjes en broeken moet ge
ven. De Volendammers. de boeren uit Zeeland
en Noord-Brabant, de kaasdragers, de Staphor-
sters en andere leuke gipsen figuurtjes worden
geflankeerd door molens, scheepjes of geveltjes
van oude gebouwen, of door boerenkarren.
De veertig centimeter hooge veelal dansende
poppen worden eerst van gips vervaardigd en
daarna geschilderd. De strakke lijfjes der vrou
wen met bloemenmotieven zijn reeds gekleurd
in frissche tinten, maar de rokken moeten nog
bevestigd worden over het Ijzerdraad, dat nu
uit het gips steekt. Ook eenlge karakteristieke
Hollandsche attributen, als een lange pijp, ta
bakspot, kruikje jenever, worden rondom deae
poppenwereld gerangschikt.
Met veel animo Is de heer Worm bezig met
zijn opdracht, welke veel werk kost, want elk
poppenpaar moet weer anders geschilderd wor
den en de kleederdrachten moeten juist zijn,
terwijl hU met veel fantasie aardige entourages
weet te bedenken voor zijn vroolyke voorstel
lingen, welke wel de aandacht zullen trekken
als versiering der wanden van de afdeeiing
toerisme.
De groote wandschildering zal in kleinere
vierkante platen naar de wereldtentoonstelling
gezonden worden, welke daar weer aan elkaar
worden gezet. De poppen zullen met zorg moe
ten worden Ingepakt.
Het was wel te voorzien, dat een film als
Vlctorla-theater in de Paaschweek gedraald j
heeft, die zooveel streelends voor oog en oor
bevat, geprolongeerd zou worden. Duizenden
hebben er reeds van genoten, en andere dui
zenden willen ze eveneens gaarne zien. Daar
is de komende dagen dus nog gelegenheid
voor en wij twijfelen er niet aan. dat het leven
en het werken van ’s werelds grootsten Show
man Ziegfeld door allen interessant gevonden
zal worden.
Een nieuw en fraai voorprogramma Is In-
gezet, zoodat wjj een 1 bezoek aan Vlctorla-
theater voor volwassenen kunnen aanbevelen.
tegenwoordlger van het grootkapitaal, de niets
ontziende, geslepen zakenman. Wij ontmoeten
hem ten huize van Mathijs wiens zaak hij, na
haar eerst stelselmatig kapot geconcurreerd te
hebben, voor een geringe vergoeding tracht op
te koopen. Thijs weigert daarop in te gaan, niet
uit eigenzinnigheid, doch omdat hij zfch niet
vrijwillig wenscht over te geven aan een zijns
inziens immoreele macht. Zoo vinden wij bij
Heijermans steeds de zedelljke overtuiging als
de drijfveer onze rlchtgevende handelingen.
Het is opvallend tot hoeveel elementair christe
lijke waarheden Hejjermans (die Inderdaad zeer
dicht nabij het katholicisme moet hebben ge
staan) komt. Daar is het geloof In de waarde
van de schuldbelijdenis die aan de vergeving moet
voorafgaan (eenmotief dat wij ook fn „Schuld
en Boete” van Dostojewsky vinden) daar is
het pleldoof voor de kracht van het geweten
en meerdere uitingen die voor de zooveelste
maal bewijzen dat de ziel van nature christelijk
is.
.De opgaande zon” vond enkele maanden na
zjjn voltooiing, in December 1908 zjjn Neder-
landsche première te Amsterdam met Alex Post
als Mathijs de Sterke en Mevrouw, v. d. Horst
als Sonja. De persstemmen liepen (gelijk meer
gebeurt) sterk uiteen. De sociale en ook de ar
tistieke tendensen vonden vóór en tegenstan
ders. Eenzelfde rumoer ontstond In het buiten
land bU de opvoering van het spel. Zoo gaat
„Dfe neue Sonne" twee jaar later (in 1910) te
Berlijn en ontketent een waren persoorlog tus
schen vóór en tegenstanders van het naturalis
tische theater. Maar onderwijl wordt het stuk
een Internationaal succes. In 1913 gaat het te
Weenen in het Neues Theater, maar nog altijd
blijken de meeningen verdeeld. Eerst In 1929
nadat reeds drie jaar daarvoor de Engelsche
vertaling was verschenen had de opvoering
te Londen In het Klngsway-theater een over
weldigend succes en een onverdeeld geestdriftige
pers. Nadien maakte „The rising Sun” een
trlompftocht door Engeland en Amerfka. Het
stuk werd nu gespeeld tn alle landen van Eu
ropa en stond op het repertoire van leder voor
aanstaand gezelschap. Ook In Nederland werd
het telkens weer met succes opgevoerd, zoo
herinner Ik mij uitstekende opvoeringen onder
Rooyaards, metJacquellne Rooyaards-Sandberg
als de moeder en Magda Jansens als Sonja. De
eerst aarzelend erkende kwaliteiten en de nieu
we tooneelstljl hadden het gewonnen. Wat die
tooneelstljl betreft, leven wij alweer in een an
dere periode en zjjn daardoor In staat de be
perkingen van dezen stijl te overzien en te
begrijpen, leder .Jsme” heetf zijn natuurlijke
begrenzingen. Doch hoe men vandaag ook cyer
het realisme als tooneelvorm denkt, men dient
toe te geven dat een waarachtig kunstenaar
steeds boven de beperkingen van het „Isme"
uit weet te stijgen. Zoekend naar de werkelijk
heid, vonden de beste realisten steeds méér dan
de werkelijkheid, namelijk: de waartield, of al
thans een brokje daarvan.
,De opgaande zon" Is een
maar ook een zwaar speelstuk en men kan
vragen of de leek het ,jun" kan. ik geloof van
wel. Ik meen dat het algemeen menschelljke dat
de tooneelflguren kenmerkt, ook voor den lee-
kenspeler gemakkelijk te benaderen is. Natuur
lijk moet men geen virtuositeit eiachen, geen
haarfijne, psychologische ontledingen. Hetgeen
men verlangen mag, is zuiverheid, overgave en
ontroeringskracht.
Mijn arbeid als regisseur Is er dan ook op
j^n-lcMt gelvèest,' dléfl klkHk van innerlijke waar-'
achtigheidtos te zlaap. Het ulterjljke effect
komt altijd op de tweede plaats, vóór allés dient
naar mijn meenlng gestreefd naar geestelijke
spanning en belangelooee overgave aan het spel
zonder effectbejag of persoonlijke tjdelheldjes.
Samen dient de idee uitgedragen welke in het
drama vervat Is. De kerngedachte van „De
opgaande zon” Is een bemoedigende, want Heij
ermans schreef dit spel van ondergang tot een
troost. „Blijf innerlijk een vrjj mensch, ga niet
onder in bet kleine, het leven is ondanks zorgen
en verdriet groot en goed, en waard om geleefd
te worden." Deae idee moet het spel beheer-
schen.
Het stuk zal worden opgevoerd in den reeds
historisch geworden .stijl” van ongeveer negen
tien honderd, het zal spelen in de kleedlng van
dfen tijd, tusschen de meubels van dien tijd.
Het sociale conflict wijkt daardoor meer terug,
terwijl het eeuwig menschelljke op den voor
grond komt.
Of hetgeen beoogd wordt, ook bereikt zal
worden, is niet aan mij om op deze plaats te
beoordeelen. Wel mag. dunkt mij gezegd worden,
dat door de medespelenden hard en eerlijk is
gewerkt. JAN BEERENDS.
Ingekomen Is een verzoek van F. Eppinga,
alhier, om een verlof A verlof voor den ver
koop van zwak-alcoholischen drank In het klein
zoowel voor gebruik ter plaatse, voor welke het
verlof geldt, als voor gebruik elders in het
perceel St Annastraat nr. 23.
Binnen twee weken na dagteekening dezer
kan een leder schriftelijk bezwaren tegen het
verleenen van dit verlof Indienen.
Alkmaar, 2 April 1937.
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar,
F. H. VAN KINSCHOT, Burgemeester.
A. KOELMA, Secretaris.
Een eensatloneele en spannende film, zooals
we er In den regel maar weinig te zien krijgen.
De sensatie Is hier niet van de goedkoope soort,
maar zal zelfs de meest verwende bioscoop
bezoekers boeien. De geschiedenis die zich groo-
tcndeels afspeelt in de Berljjnsche „Onder-
grondsche” Is als volgt.
Hans Scheffer en zijn vader zjjn belden in
dienst van den Berljjnschen Ondergrondschen
Spoorweg.
Hans doet dienst als perronchef en redt een
jonge dame, die zich onder een btnnenrollen-
Alle foutief voederen wordt hierdoor
opgeheven. Eenvoudiger, voordeeli-
ger en betere voeding I Betere be
vruchting; lagere productiekosten van
het ei.
Indien niet ter plaatse verkrijgbaar,
geschiedt de levering door de fabriek
Het is mln of meer een merkwaardig feit, dat
de zwierige, glimlachende figuur uit de Dult-
sche operettefilms. Willl Forst, degene moet
zijn, die de filmmakende en genietende wereld
toont, hoe een film tot stand kan komen die
doqr het groote publiek geaccepteerd wordt en
toch de wetten der filmkunst niet tot een aan
fluiting maakt. Na de middelmatige „Maske
rade" verraste Forst de wereld met „Mazurka”,
een film met een banaal gegeven weliswaar,
maar die door haar bewonderenswaardlge com
positie en door reeksen van filmisch zuivere
accenten, dat banale gegeven zelfs aanvaardbaar
maakte en werd tot een respectabel werkstuk.
Natuurlijk kon het bjj deze film niet blijven
en na zich en-passant nog te hebben opgehou
den met hetwnaken van de operettefilm .AHo-
tria", schiep Forst ..Burgtheater”, waarin hij
den geest van dit eerwaardig Weensch tooneel-
centrum maakte tot een bestanddeel van zijn
film. Het gegeven van deze jongste film is
evenmin origineel als dat van Mazurka, maar
staat er toch vrij ver boven verheven; het is
voornamer van toon en gedachte en het is
alsof deze gewaardeerde eigenschappen op de
film, die ook minder tragisch en meer roman
tisch is dan „Mazurka", zjjn overgegaan. Trekt
men de vergelijking tusschen beide films ver
der door, dan is het moeilijk te bepalen, aan
welke van de twee als film de voorkeur moet
worden gegeven, maar toch kan de veronder
stelling. dat .Mazurka" feller aangreep, niet
zonder grond worden beschouwd, al moet ook
worden toegegeven, dat het eenigszins sensa
tioneel gegeven op de bewogenheid van deze
film 'n zekeren invloed kan hebben uitgeoefend,
althans op den indruk, dien een beschouwing
van de reeks beelden nalaat.
Laten we de vergelijking tusschen de belde
scheppingen van Forst varen, ten einde ons te
bepalen tot „Burgtheater", dan moet ook nu
weer erkend worden, dat Forst toont een film
maker te zijn met zeer veel goeden smaak en
gevoel voor fijnen humor, maar ook iemand
en dat is het voornaamste die de film weet
te gebruiken als een zelfstandig uitdrukkings
middel, al ontkomt ook hij niet aan meer dan
een zwak moment. De beweeglijkheid van de
camera, die de menschelljke figuren nauw
keurig bespiedt om hun kleinere en grootere
emoties weer te geven, de beeldmontage, die
soms een geestige, soms een navrant effect te
weeg brengt, de meesterlijke verbeelding van
het geroddel in de stad, de felle scène aan de
kaarttafel en de respectabele verantwoorde
verwerkklng van het tooneelgebeuren in het
fllmgeheel, doen de meesterhand herkennen.
Niet altijd weet die hand even strak te regee-
ren; er zUn oogenblikken, die aan de gaafheid
van het geheel afbreuk doen, maar gelukkig is
er altijd nog zooveel goede smaak aanwezig, dat
ook die onderbrekingen van het fllmrhythme
tegen het zakken tot een te laag niveau worden
behoed. Jammer is het, dat Forst het geluid
minder beheerscht dan het beeld, al wordt bet
vrij sober toegepast: tamelijk klakkeloos Is het
toch we] verwerkt, zoodat de constructieve
functie, die het kan hebben, wel eenigermate
afwezig is.
Het verhaal te in weinig woorden te vertellen:
een vrU oude tooneelspeler van groote beroemd
heid wil eenmaal werkelijk leven en de schijn
wereld van achter het voetlicht ontvluchten.
Hjj vat liefde op voor een Jonge vrouw, meent
dat die liefde wordt beantwoord, terwijl in wer
kelijkheid de jonge vrouw met haar gedachten
verwijlt bU een jongen man. wiens gedachten
juist weer meer bij het tooneel en het behalen
van eer en roem zijn, dan bij het meisje. Het
noodzakelijke conflict te natuurlijk onvermijde
lijk. Het dreigt noodlottige gevolgen te hebben.
>maar ten slotte leert de oude tooneelspeler,
dat hU niet meer met de jeugd in bet werke-
kippen-, kal
koenen’ en eendenkuikens van 2-30
dagen oud, gevolgd door de voeding
met uitsluitend;
(<«bitte<U» ün>») f-0.90 1.50 5.75
tsta Sspcntonéwé
Kundkwrel
(losiropwd* kies»)
N. DCDTEI C’ OllEFAIRIEKEH
y. DCKI CU AfD KUNSTKORHEL
Vrijdagavond hebben de gezamenlijke Alk-
maarsc*he Verkenners, voortrekkers en wel
pen de jamboree-actle Ingeluid met het aan
bieden der brochure aan burgemeester jhr. F.
H. v. Kinschot en den Hoogeerw. Deken E. F.
Rengs.
Te kwart voor 8 stelde de stoet Van 230
jongelieden met leidsters en leiders zich op
b(j het Oude Ziekenhuls-terreln. Vandaar ging
de tocht naar het woonhuis van den burge
meester aan den NleuwlandersingeL Vrooiyk
wapperden vlaggen en vaandels in den fris-
schen avondwind, dapper sloegen de tromme
laars, terwijl Soli Deo Gloria een paar pittige
marschen speelde. Het geheel werd door een
groot aantal fakkels fantastisch verlicht.
Toen de stoet bjj het huls van den burge
meester aankwam, kwam deze met mevrouw
v. Kinschot naar buiten. Ook mevr. Koelmn
bevond zich bij het gezelschap. 1
Een fiksche welp klom op de schouders van
een grootêren broeder en fungeerde op die
hooge zitplaats als dirigent en voorzanger.
Geestdriftig werd de „yell” aangeheven,
waarna een paar frissche padvindersliederen
werden gezongen.
Dat hierin het onderwerp jamboree 1937 te
Vogelenzang nog al eens aan de orde kwam
spreekt vanzelf.
Toen kwam het plechtige, officieele moment.
Twee welpen, een uit de André de Thaye-groep
en een uit de Geuzen-groep traden naar voren
en boden den burgemeester de brochure aan,
welke door de leden zelf héél smaakvol In leer
was gebonden.
Burgemeester van Kinschot dankte voor de
mooie en juiste wijze, waarop deze brochure
werd aangeboden. Mijn hart, aldus spr„ klopt
voor de padvinderij, waaraan Ik vol vertrou
wen mijn drie jongens heb gegeven, om het
mooie doel door Baden Powell aangegeven,
te bereiken, en de saamhoorlgheld. waaraan
de wereld zoo groote behoefte heeft, te be
oefenen.
Het Is een groote eer dat ons land is uitge
kozen voor de groote jamboree, en spr. hoopt,
dat zü volkomen moge slagen, opdat daardoor
de mooie padvlndersgedachte nog meer ingang
mag vinden.
Na een driemaal herhaald cheer voor bur-
Kinschot werd het Wll-
Te midden van de torens en huizen
groot en forsch de poppenkast op den
welke elke vreemdeling bjj een bezoek aan de
hoofdstad ziet als een typisch verschijnsel in
het stadsbeeld, evenals het draaiorgel.
Verschillende gedeelten van deze kleurige
montage van het karakteristieke van Amster
dam zjjn reeds op de triplex-platen opgezet.
Hier en daar moeten de kleuren nog verzacht
worden of details worden bijgewerkt. De wand
schildering komt in de hal in het paviljoen
boven den toegang van de afdeeiing van de
Holland-Amerika Lijn.
gemeester en mevr,
helmus gezongen.
Verder trok toen de stoet, bewonderd door
drommen belangstellenden naar het Verdron
kenoord. Op de trappen van de pastorie stond
hier de Hoogeerw. Deken E. P. Rengs, met
de Weleerw. kapelaans M. O. van Stijn en A.
C. van Rooyen.
Hetzelfde ceremonieel als bfj den burgemees
ter werd hier herhaald, waarna de Deken een
kort woord sprak. De hoogeerw. spreker seide
zeer gevoelig en dankbaar te zijn voor de hul
de, hem hier gebracht, al besefte hjj, dat deze
niet zijn persoon betrof, maar den drager van
het geestelijk gezag. Het is zoo juist gezien,
naast het wereldlijk gezag, óók het geestelijk
gezag te erkennen, want het eerste wordt ge
schraagd door het tweede.
Dat de katholieke verkenners by deze hukje
aAB hun geestelijke leiders, ook hun
broeders konden meekrijgend verheugde
Deken ten zeerste. Hjj hoopt, flat deze onver
wacht schoone avond een voorteeken mag zijn
van het welslagen der jamboree, en dat alle
Alkmaarsche padvinders aan dit succes zou
den meewerken.
Na de gebruikelijke cheers op den Daken
trok de stoet weer het Smalle Verdronken
oord af, om de wandeling door de stad voort
te zetten.
Op het Waagpiein werd ten slotte de op
tocht ontbonden.
....Terence Rattigan's blijspel Is als zijn hel
din; het heeft even weinig inhoud en even
veel charme. Men vermaakt er zich kostelijk
mee..., en de rollen zijn uitnemend bezet....
Mary Dresselhuys bezit alle eigenschappen om
deze Diana tot in haar vingertoppen volmaakt
uit te beelden.... Zjj speelt zulke rollen vol
maakt....
Onze oud-stadgenoot. de heer Piet Worm,
heeft van de gemeente Amsterdam en van het
Rijk de opdracht ontvangen, respectievelijk een
wandschildering en een illustratie voor de af
deeiing verkeer en toerisme van het Nederland-
sche Paviljoen op de Wereldtentoonstelling te
te vervaardigen.
Naar aanleiding hiervan lezen wij in .De Te
legraaf":
De Oudekerkatoren. de achtergevels, die in ’t
Damrakwater weerspiegelen, de massieve
Beurstoren, de Palelskoepel, de poppenkast op
den Dam, de meeuwen, en het draaiorgel niet
te vergeten.... dit alles Is karakteristiek voor
Amsterdam en valt den vreemdeling op bij zjjn
binnenkomen.
En deze beelden vormen met het fraaie sil
houet van de kathedraalachtige Sint Nicolaas-
kerk en van den spitsen „Telegraaf ’-toren en
de machtige kranen aan de Handelskade de
voornaamste onderdeelen van een groote wand
schildering. welke de Illustrator Plet Worm be
zig is te vervaardigen voor dé hal van het Ne-
derlandsche paviljoen op de Parjjsche We
reldtentoonstelling, welke in
worden.
Een dergelijke schildering van meer dan vijf
meter breed en zes meter hoog neemt veel
plaats In. Daarom heeft de jeugdige kunstenaar
de beschikking gekregen over een leegstaande
school in den voormaligen Stadstimmertuln
in de hoofdstad, waar hjj thans reeds een heel
eind gevorderd is met zjjn werk, dat een op
dracht is van de gemeente Amsterdam.
ongefrankeerd onder rembours of
na bestelling per postwissel.
SKO 10X0 50 xa
Bntek' Opfolvwéw CO. f. 1.05 1.50 7.45
Beith' Kundkorrtl B
den trein wil werpen. Het meisje Gerda Volk
mann Is tot deze daad gekomen uit overspan
ning en schaamte, omdat haar broeder juist
wegens diefstal werd veroordeeld. Een collega
Ziegfeld de Revuekoning ran Hans, Fritz Buchholz, is verloofd met een
zekere Lotte Kröger die aan het station clga-
retten verkoopt.
Fritz en zijn meisje dringen er bij Hans op
aan. dat hij nog eens nader met Gerda zal
kennismaken. Hans slaagt hierin en het ge
volg is, dat ze met z*n vieren uitgalm. Bet blijft
echter niet by één avond.
Zooals gewoonrijk in dergelyke gevallen komt
Amor er by te pas.
Hans en Gerda worden het eens en beslui
ten te gaan trouwen.
Hans stuit echter op het verzet van zyn ra
der, die niet toestemt in een huwehjk met een
mannequin en zuster van een dief. Hierdoor
ontstaat een verwydering tusschen vader en
zoon. Max. de broer van Gerda, komt intus-
schen uit de gevangenis. Opnieuw In aanraking
komende met vrienden uit de onderwereld, gaat
Max wederom den verkeerden weg op en werkt
met de anderen een plan uit, om van uit een
luchtschacht van de ondergrondsche een gre„
slag te slaan. Max weet een belangrijk bedrag
te bemachtigen, dat Hans van zyn vereeniging
in bewaring heeft en wil hem zoo dwingen, den
sleutel der luchtschacht te leveren. Hans doet
dit ten slotte, doch niet dan nadat hy de po
litie op de hoogte heeft gesteld. Op deze wyze
wordt na veel moeite en emotlevolle verwikke
lingen de bende gesnapt, en als Gerda bewyst
een goed en eeriyk meisje te zyn, dan gaat ook
Scheffer Sr. met de plannen van zyn zoon ac
toord. De hoofdrollen worden vertolkt door
Gustav Fröhlich en Heli Tinkenzeller. Van het
keurig verzorgde voorprogramma waarin ac-
tueele en uitgebeelde journaals voorkomen zy
voornameiyk vermeld de prachtig gekleurde
teekenfllm, die bewondering doet wekken.
In dit 'groote programma is ook de note co-
mique niet vergeten met de komische film „Ge
dienstige geest", waarby niemand zyn lachlust
zal kunnen beheerschen.
De bloscoopllefhebbers doen dus met een
bezoek aan de Harmonie deze week een zeer
goede keuze.
Naar aanleiding van de opvoering van „De
opgaande zon” hier ter stede, verleenen Wij
gaarne plaatsruimte aan de volgende bijdrage.
Het belangrijkste tooneel van de negentiende
begin twintigste eeuw wordt gevormd door
het zoogenaamde naturalistisch-
drama, waaruit meer of minder sterk een so
ciale ideologie pleegt te spreken. Dat sociale
element en die realistische schildering vinden
wU o.a. by den grooten Dultschen dramaturg
Gerard Hauptmann wiens spel „Die Weber”
groote bekendheid verwierf en diepe ontroering
verwekte. Hoezeer het realistisch drama de
geesten beroerde, lezen wy os. uit de aantee-
keningen van de beroemde teekenares KAthe
Colwltz die op het thema van .Die Weber" een
prachtige serie gravures schiep, wy kunnen
die diepe werking van dit tooneel eerst goed
verstaan, wanneer wy bedenken hoe het realis
tische drama ontstond in een tydperk dat den
ondergang zag van een uitgebloelde romantiek,
een romantiek welke niet meer paste in een
tjjd vol sociale, ‘maatschappelyke en staatkun
dige woelingen en revolutionnalre stroomingen.
In ons land wordt het realistische drama het
sterkst vertegenwoordigd door den uitmunten
den tooneelschryver Herman Heijermans. wy
behoeven slechts enkele van zyn spelen te noe
men, zooals „Op hoop van zegen”, ,Dva Bon-
neur", „Uitkomst", ..Schakels”, ,De opgaande
zon” om de reallstisch-soclale sfeer in herin
nering te roepen.
wy dienen daarby echter niet te vergeten, dat
Heijermans meer is dan enkel realist, hy be
paalde zich er nimmer toe de realiteit louter
en alleen te constateeren, gelyk byvoorobeeld
een koel-lntellectueel waarnemer als Marcel
Emants deed. Heyermans is vóór alles een strij
dend idealist, zyn wapenspreuk is: mensche-
Hjkheld. Het socialisme dat hy aanhangt., is
geen socialisme in klein-poUtieken zin, het be-
teekent voor hem een strijd om rechtvaardig
heid. De opstandigheid welke zoo menig van
zyn figuren kenmerkt, is de opstandigheid tegen
onrecht en onwaarachtigheid. In al zyn stukken
voert hy een pleidooi voor menscheiyke goed
heid en mededoogen, voor inneriyke
penheid en rechtvaardigheidszin, hy is een ver
woed vechter tegen de zyn tyd overheerschende
„burgeriykheld”, dat wil in de terminologie van
dat tydperk zeggen: de schijnheilige, oppervlak
kige en inneriyk-vermolmde levenshouding.
Dat Heyermans zich in dien strijd wel eens
vergiste, dat hy zyn voorbeelden niet altyd met
de noodlge distinctie koes, dat zyn maatsta
ven wel eens te subjectief waren, dat weten
wy uit zyn werk (men denke maar aan „Aller
zielen") maar aan zyn goede, eeriyke intenties
behoeft men daarby, meen ik, nooit te twyfelen.
Heijermans was niet alleen een knap schrijver,
maar ook een goed en nobel mensch.
Niet in zyn realisme maar in zyn idealisme
schuilt de diepste kracht van zyn tooneelwer-
ken, leder stuk is een belydenis en een stryd-
kreet. Daarom juist meende ik 1 verantwoord,
een zyner werken met leeken te gaan spe
len. Het leekenspel toch behoeft, althans vol
gens myn overtuiging, gedragen te worden 'detot
actieve geesteshouding welke zfch in het
spel wil demonstreeren. Het leekenspel in zyn
beste beteekenis, is steeds een belydenis. een
credo. De vorm waarin het leekentooneel zich
in de toekomst zal uiten zal weliswaar niet
gaan in de richting van het reallstlsch-natura-
llstische theater, (tenminste, dat valt niet te
verwachten) doch primair is de getuigenis als
zoodanig, primair is het karakter van beiydend,
van strydend, van getuigend tooneel.
„De opgaande ton” het spel dat voor uitvoe
ring gekozen werd, behoort met „Op hoop van
Zegen" tot de best gebouwde en sterkste speel
stukken die Heyermans schreef. Het stuk dat
door den schrijver tijdens diens verbiyf te Ber
lijn in 1908 voltooid werd, verplaatst ons' in de
overgangsperiode van de negentiende tot de
twintigste eeuw en brengt ons de geschiedenis
van een middenstandsgezin dat door het dan
alom opkomend grootbedrijf tot den ondergang
wordt gebracht. Ook om dit gegeven acht ik
„De opgaande zon" een tooneelwerk dat nog
heden de aandacht ten volle verdient. Immers
als schildering van de toenmalige conflicten
beteekent het een brok sociale geschiedenis, een
zeer karakteristieke bladzijde uit de historie
van den middenstand, van een middenstand die
toenmaals hoofdzakelyk bestond uit aan zich
zelf overgelaten personen die door geen enkelen
organischen band met hun standgemeenschap
verbanden waren. De middenstander stond in de
maatschappij van zjjn dagen als een geïsoleerde
enkeling, gekneld tusschen de ontwakende ar
beidersmassa en een georganiseerd grootkapi
taal. De ondergang leek voor de deur te staan.
Over die noodlotstemming is men nu gelukkig
heen, de economische moefiykheden van dit
oogenblik worden momenteel door middenstand
en grootbedryf gelijkeiyk gevoeld, zy liggen niet
meer uitsluitend in het vlak der sociale verhou
dingen. De middenstand heeft als standsgroe-
peering zyn eigen weerbaar organisme gekregen
en daarmede is de toestand gewyzigd Maar
juist daarom is het interessant, terug te
zien op den moeliyken weg die werd afgelegd.
Heyermans beschryft echter niet allereerst be
paalde sociale conflicten al neemt hy deze
geregeld tot uitgangspunt zyner werken maar
teekent vooral sociale milieu’s, hy beschryft de
zeden en gewoonten van zyn tyd. Het sociale
gegeven is hem steeds aanleiding tot het schep
pen van conflicten van diep-menscheiyken
aard. Het gaat by Heyermans altyd om den
mensch en om diens gekneusde menschelykheid.
Daar is Thys de Sterke, de eigenaar van de
tot ondergang gedoemde middenstandszaad een
mensch vol droomen en onuitgesproken, kinder-
lyke verlangens, een mensch die zich vry zoekt
te vechten uit de benauwende sfeer van het
kleln-burgeriyke waarin hy leven moet, een
mensch die de kracht vindt, z*n zorgen te
verbergen onder een mom van vroolykheid De
moeder, Anna Marie, is daarentegen vereen
zaamd en verbitterd, haar geesteiyke horizon,
die nftnmer wyd lag, is met de jaren ingekrom
pen, haar hart is verkild onder de zorgen van
allen dag, zy handhaaft zich slechts in verbe
tenheid en zelfbeklag. Tusschen deze belden
staat Sonja, de-dochter die allen kommer lachend
draagt, sterk in haar verbond met den vader
en in haar, aanvankeiyk verzwegen, liefde voor
NaptaJie. den schuchteren, nobelen „school
meester”. Maar de dappere Sonja wordt als de
ondergang voor de deur staat door mededoogen
met den vader één moment zwak, in een wan
hopig oogenblik laat zy de petroleumlamp ral
len waardoor ^en hevige brand ontstaat. In
den brand komt het zwakzinnige dochtertje van
de buurvrouw om. Doch van dit dieptepunt af
begint by Heyermans de opgang naar de be-
vrydlng, naar de geesteiyke vrywording. In een
ontroerende belydenis zegt Sonja haar schuld
uit en aanvaardt zy haar straf, bygestaan door
den vader en door Naptalie wiens liefde sterk
genoeg biykt om te kunnen vergeven. Naast
deze vier menschen: vader, moeder, Sonja, Nap
talie, staan de anderen en spelen hun rol in
dit drama van sociale strekking en algemeen
Luchtig en voortreffelyk amusement in
het Centraal Theater.... Voortreffelyk samen
spel, met vele koeteiyke scènes.men weet
hoe het Centraal Tooneel zulk licht tooneel In
de puntjes kan spelen, en dit lichte tooneel is
zoo gespeeld, zonder eenlge pretentie, in zyn
soort vol geest en goede vondsten, jong, iro
nisch, fyn en boeiend....
Nw. Rotterd. Courant:
een glanzend spel, waarmee een stamp
volle zaal zich uitstekend heeft geamuseerd
