Merkwaardige Pinkstergebruiken
Wv
en
HAAR MOOISTE PINKSTERFEEST
I
f.
op
Feestelijkheden en baldadigheid
Luilakdag
j
i
en Dauwtrappen
Het Pinksterbruidje
A
Beruchte Pinkster-Drie
.'I
L\
V
I
K5
Typisch Pinkstergebruik
Pinkstervuren
Mexicaansche wonderplant
Zangwedstrijden
Pinkster-Roggebrooden
Kleurrijke stadsdeelen
NM
KORT VERHAAL
Duiven in de kerk
JfS
MS1
W
K/L, 1
-
Ï3T
„Questenfeest"
xi
I Ik zoek
mijn moeder
De man, die zijn geheugen verloor
in den Harz
-
De traditioneele bloemenmarkt op Luilak-dag te Haarlem
Nederdaling
van
den H. Geest over
de Apostelen.
(Houtsnede
van
L. Schaufelein)
Te Cuyk in Noord-Brabant zingt men:
Het dansen om den Meiboom, 300 jaar geleden. (Oude houtsnede)
juist op
poëtische
zong dan ook:
Am-
Pinksterbloem, slechte roem,
OU hebt zoolang geslapen;
Waart gij vroeger opgestaan
Dan waart gU mijn kameraadje.
Schande, wie niet vóór den dag
Op rees uit de veeren.
Om de schoone Pinksterbloemen,
Zingend te vereeren
Met dauw, die op den meidoorn ligt,
Mooi meisje, wasch uw aangezicht;
Wie het doet en weer doet eiken keer
Verliest haar schoonheid nimmer meer.
Dan volgt een plechtigheid in de
een vroolUke jaarmarkt besluit het
Luilak!
Slaapzak!
HU is te laat opgestaan.
HU mag wel weer naar bed toe gaan!
De Pinksterbloem op de berrie, met de
silver en bel in de linkerhand
Het
slechts
het
kerk
feest.
Ben je met je Moeder naar de Meer geweest.
Vort Jou leelekert. vort jou leelekert.
Ben je met je Moeder naar de Meer geweest.
Vort jou leelUk Beest!
en
Z£o
caansch/'bevolking gebruiken deze vrucht sedert
eeuwen volgens heilige voorschriften en komen
daarvoor op bepaalde punten bij elkaar, waar
zU om een groot vuur dansen. De feesten vin
den in den nacht van Zaterdag plaats. Wan
neer een nieuw lid opgenomen wordt, is de ce
remonie buitengewoon plechtig. De nieuweling
krUgt een dronk vervaardigd uit de peyotl. en
terwUl hU deze opdrinkt, waait een ander hem
met een adelaarsvleugel in het gezicht. Merk
waardig is het, dat de deelnemers, na afloop
der plechtigheid, beginnen te huilen. ZU be
weren. dat door het vloeien der tranen hun
oogen gereinigd worden, terwUl dan tevens de
bedwelmende Invloeden verdwijnen.
Het spelevaren was verworden tot een bras
partij voor Jan Rap en zUn maat en wel geen
enkele Amsterdammer zal het spUtlg vinden,
dat de tram naar het Gooi en de bebouwing
van de Watergraafsmeer dit weerzinwekkende
vermaak hebben verdreven.
Op Walcheren viert men nog heden ten dage
.Jhnkster-drle" met .het rienkrien", waarbU de
.Bükerkom" In het rond gaat en als de kermls-
vrUers niet direct het geld voor de tractaties be
zitten, dan trekken de meisjes haar beurs en
wordt er toch gefeest Op de Pinksterdagen zelf
steekt men op Walcheren den neus niet buiten
de deur, maar op Plnkster-drie wordt de schade
dubbel en dwars ingehaald
Op de hoogvlakten van het NoordelUke Mexi
co groeit een plant, die door de inboorlingen
.Peyotl” genoemd wordt en waaraan boven-
natuurlUke kracht wordt toegeschreven en als
een godheid vereerd wordt. Wanneer men de
Vierge, viörge Pinksterbloem.
Daar komt zü aangegangen
Met een krans al om het hoofd.
En twee gebloemde wangen.
Vrouwtje, als gü niet deugen wilt.
Dan zullen wU u gaan verkoopen.
Dan gaan wü naar het groene woud
Daar zingen de vogeltjes, jong en oud.
Keert u eens om
Draalt u eens om
Vierge, vierge Plnksterblom.
Luilak.
Slaapzak.
Beddezak,
Kermispop.
Staat om negen uren op!
Het was in ene Sinxendage
Dat beide, bosch ende hage,
Met groene loveren waren bevaen.
Nobel, die Conlnc, hadde gedaen
Byn hof craieren overal.
de Pinkstervreugde nog te verhoogen. gaven ook
de Rederijkers op de markten voorstellingen
Het echte ..Pinkster houden" heeft naar oud
gebruik plaats op Plnksterdrie of Pinkster-
Maandag. De stadsbewoners trekken In drom
men naar buiten, om te genieten van het jonge
groen, de dorpelingen trekken naar de naaste
stad, om zich daar naar hartelust te vermaken
Zoo als bU de meeste volksfeesten, wü her
inneren aan het Paaschvuur. werd en wordt op
sommige plaatsen een Pinkstervuur gebrand,
waaromheen wordt gedanst en gesprongen Zoo
als we echter zien, is het meerendeel der oude
Pinkstergebruiken verdrongen door het moder
ne leven.
gevoel, alsof men in een wonderbaarlüke wereld
komt. Alles is kleurrUk en mooi en men heeft
de wonderlUkste visioenen. Tevens hoort men
heerlüke muziek. Bepaalde deelen van de Mexj-
De leuyelak
De groote slaapzak
HU is opgestaan.
HU mag weer naar bed toe gaan!
AluUn. aluUn!
Een dief in den tuin.
Een dief in je arm.
Al schoon, al schoon.
De roze boom.
De eglantier.
Tenslotte ontaardde het Lullakfeest in
sterdam zoodanig, dat men op Luilakdag de
poorten gesloten hield, om het vernielen
schenden van gebouwen tegen te gaan.
iets geheimzinnigs in legde en de dauw In het
bUgeloof een rol ging spelen.
Nü eens ziet men In den dauw de tranen door
Aurora geschreid, dan weer laaf men hem
neerdruppelen van de manen der paarden, waar
op Walkuren rUden. Den dauw werd ook gene
zende kracht toegeschreven; men achtte het
dauwwater goed voor de oogen en ving het
daarom in doeken op en bewaarde het uitge
wrongen water in flesschen. Ook tegen allerlei
huidzeer achtte men het een uitstekend middel.
Onder het Engelsche landvolk bestaat het
geloof, dat de dauw van den eersten Meimorgen
gezondheid niet slechts, maar ook onverganke
lijke schoonheid geeft. Inzonderheid de dauw
droppels, die op de twUgen van den Meidoorn
liggen, zun een kostbaar tooverwater. dat meer
nog dan de andere dauwparels verjongende
kracht befit Een oud rUmpje zegt dan ook:
Volgens een zeer oud gebruik komen telken-
jare een aantal boeren van de boerenschappen
groot en klein Angerlo op den Maandag na
Pinksteren In den Angeler Esch nabü Ootmarsum
bUeen. om aldaar den armen, voor zoover deze
persoon!Uk aanwezig zUn, roggebrooden van
circa 20 pond uit te deelen. Dit oude gebruik
dateert reeds uit het begin van de 18de eeuw.
Met de brooden op een eigenaardige manier aan
een stok geheschen. gaan de boeren huiswaarts.
In de meeste plaatsen van ons land schaft
men zich tegen Pinksteren nieuwe kleeren
aan. doch op het eiland Marken is het precies
andersom- Daar draagt men op dien dag de
kleeren van rij*1 voorouders, die soms meer dan
300 Jaar oud zUn. Deze kleeren worden zeer
zorgvuldig bewaard en gaan van ouder op kind
over.
Ook landdagen en volksverzamelingen werden
en worden veelal op Pinksteren gehouden. Ook
schuttersfeesten hadden op Pinksteren plaats. Om
In de kleine stad D. zat de kruidenier John
Smith in den kring van zün gezin en luisterde
naar de radio. Er beerschte een weldadige stem
ming in de kamer. ZUn vrouw, beide dochters
en de verloofde van een dezer praatten zacht,
om het genoegen van vader in de muziek niet
te bederven. Midden in hun gesprek klonk plot
seling de stem van den omroeper: „We vragen
Uw aandacht voor een bUzonder S.O.S.-bericht
De heer Theodoor Brill, die uit Marokko In onze
stad Is aangekomen, verzoekt zUn moeder. Me
vrouw Marla BrillDown, die destUds in onze
stad. Oxfordstreet 56, woonde, zich telefonisch
bU ons aan te melden.” Secondenlang was het
doodstil in de kamer. Dan sloeg mevrouw Smith
haar handen in elkaar! ..Misschien is het wel
de oude Maria Brill”, die op het hofje hier
vlakbU woont en die ik wel eens wat levensmid
delen stuur. Ze heeft me wel eens verteld, dat
ze een zoon heeft, die op avontuur naar Afrika
is gegaan! Daar moet Ik dadelük het mUne van
weten." Maar de heer Smith belette haar dit.
die wist, dat ook een schrik van vreugde scha-
delUke gevolgen voor een mensch kan hebben.
En daarom klopten een kwartier later de beide
dochters voorzien van boter, kaas, koek enz.
bU de oude vrouw Brill aan. Het arme
s-n oude en vroeger de HefelUkste verschü-
nlng op de Pinksterfeesten was de Pinkster-
blomme of Pinksterbruld, een herinnering
aan de Oud-Heidensche feesten ter eere van
Flora, de godin der bloemen, waarop ook in het
wit gekleede meisjes met bloemen getooid wer
den rondgedragen, onder het zingen van plech
tige en opgewekte liederen.
In Noord-Holland bUvoorbeeld, te Schermer
horn, was in de 16e en 17de eeuw de Plnkster-
blomme een mooi meisje, dat staande op een
berrie, door vier andere jonge meisjes gedra
gen werd. Het meisje was getooid met: twintig
zilveren tuigen, tien zilveren bellen, drie beu-
geltasschen en vUf-en-twintig kettingen van
barnsteen en van bloedkoraal; in de rechter
hand hield zU een zilveren kommetje, waarin
zü giften ontving; in de linker een zilveren bel.
waarmede zü geluld maakte.
In Den Haag gingen vier met kransen opge*
smukte meisjes rond. Twee droegen samen een
duif op een schaal; de derde ging om giften
rond, de vierde droeg aan een lint een pen
ning op de borst en in de hand een degen
met een oranje-appel op de spits; zü Scheen
den omgang te beschermen. De duif, was een
herinnering aan de nederdaling van den Hei
ligen Geest In de gedaante van een duif.
Op het eind van de 17de eeuw was dit feest
reeds tot een kinderspel geworden. De Plnkster
blom zakte meer en meer af tot een bedelares
en tot diep in de 19de eeuw bleef deze bedel-
partU bestsin. De politie maakte er tenslotte
een eind aan. Het is overigens merkwaardig, dat
herhaalde malen de zoogenaamde Luilak en de
Plnksterblom als het ware in elkaar overgaan
In sommige streken worden ze zelfs verwisseld
DikwUls zün ze identiek. Dit merkt men bU
voorbeeld uit het versje:
lekkers uit en voerden zeer diplomatiek het ge
sprek op het onderwerp, dat ze behandeld
wenschte te hebben. Zoo kwamen zU te weten,
dat de zoon van de oude vrouw Inderdaad Theo
door heette en dat zü vroeger in de stad woon
de. waar het omroepbedrUf gevestigd is. Toen
vertelde zU haar behoedzaam van 't S.O.S.-be
richt, wikkelden dan
de over a» haar le
den bevende vrouw
in haar mantel en
brachten haar In
triomf naar het va-
derlUk huls en daar
meteen naar de
telefoon.
het huis van mUn moeder, maar durfde niet
bümengaan. om haar niet te doen schrikken.
Vandaag kwam ik tot de ontdekking, dat er
een vreemd naambordje op de deur stond. Vier
jaar geleden is zü weggegaan. Ik vroeg bü de bu
ren, madr geen mensch kon mU zeggen, waar zü
is gaan wonen.
En rnu loop ik door deze wereldstad,
zoek en vraag en kan haar niet vinden. Daarom,
vraag ik U: helpt U me, mün moeder op te
sporen. Roept u het door de microfoon om, dat
ik. Theodoor Brill, teruggekeerd uit Marokko,
mün moeder Maria BrillDown zoek.” De man
hief zün bevende handen smeekend op; dan
zocht hU in zün zakken naar documenten om
den omroeper van de waarheid van zün woor
den te overtuigen.
Uit de liefde van de bevolking van den Harz
voor de vogels zUn de zoogenaamde „Vinken-
manoeuvres" ontstaan. ZU worden gehouden te
Hohegeisz en te Thale. In deze gemeenten be
staan van ouds „Vlnteenclubs". vereenlgingen
van mannen, die het zangtalent der vinken stel
selmatig trachten te ontwikkelen. Op den
ochtend van den tweeden Pinksterdag komen
de leden van de clubs met hun vogels bUeen en
dan wordt een groote zangwedstrUd gebonden
De beste zanger is overwinnaar. ZUn kooi wordt
getooid met een krans. Het feest wordt besloten
met een gezellig samenzUn. waarbij oude volks
liederen van den Harz worden gezongen.
Ter herinnering aan de eerst» nederdaling
van den H. Geest in de gedaante van een duif,
liet men in de Middeleeuwen duiven in de
kerken vliegen. terwUl men op sommige plaat
sen uit de gewelven van het kerkgebouw ro
zenblaadjes onder de geloovlgen liet neer
strooien onder het zingen van de hymne Venl
Creator.
Plnkster-drie werd te Amsterdam vroeger tot
een beruchten dag In geheel Nederland. In de
vorige eeuw trokken dan de Jordaners met de
Jan Plezier.* met de destUds zoo gezochte aan
hangsels van versierde ..Kattebakkles" naar de
Watergraafsmeer. Waar zü zich overgaven aan
weerzinwekkende braspartijen en uitspattingen*
onder het zingen van het weinig verheffende
Ifed:
onder de kameraden te kronen, en zelfs dit ia
thans reeds zoo goed als uitgestorven. Alleen
op afgelegen plaatsjes wordt het nog gehand
haafd.
Toch Is het in sommige gemeenten nog wel
de gewoonte, dat Zaterdag voor Pinksteren.
welken dag men aan de Zaan Loolelak noemt,
de jongens zeer vroeg, meestal reeds om een
uur of twee, opstaan en in troepjes langs de
straten trekken. terwUl ze dan niet zelden bal
dadigheden uitvoeren, als brandnetels en kik-
vorschen aan deurknoppen binden. Ook gaan ze
nog wel naar een naburig dorp om daar met de
jongens een gevecht te leveren. waarbU wel
geen dooden vallen, maar toch flinke knuppel
slagen uitgedeeld Worden. Op den terugtocht
worden de bruggen en de huizen van de lang
slapers voorzien van loolelakken of meitakken.
terwUl men de langslapers zelf begroet met het-,
eentonig gezang van:
Looielak. sleepzak. alle dag weeran.
Over het algemeen kunnen we echter zeggen,
dat vooral In de groote steden het Lullak-vle-
ren zoo goed als geheel verdwenen ia 's Morgens
in alle vroegte, tenminste voor een groote-stada-
bewoner. hoort men een troep kinderen nog wel
met rinkelende voorwerpen, zooals deksels en
oude blikken, over straat loopen. om de langsla
pers te wekken. Verder zUn er nog wel men-
schen. die dien dag warme bollen eten, ter her
innering aan het vroegere Lullakfeest.
HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIHIH
TlltlIltlIlllllllllllllIHdlIlllllltlIllltlIlff
Dit was nog een van de meest
uitingen. Het volksbegrip, waaruit dit gebruik
is voortgesproten, is eenvoudig, dat het schan
de is. op Pinksterdag lang te slapen. Een dich
ter
Het Is den winkeliers In Konstantlnopel
voortaan verboden, uithangborden met schreeu
wende kleuren te gebruiken; deze moeten ver
vangen worden door uithangborden in de Turk-
sche kleuren rood en wit. Witte letters dp een
rooden ondergrond. Tevens moeten de uithang
borden alle het zelfde formaat hebben. Deze
maatregelen beboeren tot het programma van
het stadsbestuur, om Konstantlnopel in enkele,
door bepaalde kleuren gekenmerkte zónes in te
deelen. die niet meer door de vroegere schreeu
wende kleuren geschandvlekt mogen worden.
Zoo worden bUvoorbeeld alle openbare gebou
wen, zooals kiosken, trams en stations In de
hoofdstraten van Pera. het Europeesche ge
deelte. HchtgrUs geschilderd. terwUl de gebou
wen in de zijstraten iets donkerder geschilderd
worden. Het Oostersche deel van de stad, het
oude Stamboel, zal bruin geschilderd worden.
Dit feest, dat te Questenberg in den Harz ge
vierd Wordt, is een overblUfsel van een Ger-
maansAi lentefeest. In den nacht van den
eersten op den tweeden Pinksterdag verschUnen.
getrouw aan een oud gebruik, de mannen uit
het nabUgelegen dorp Rothe en brengen .zout
en brood”. In den daarop volgenden nacht
trekken de mannen van Questenberg met fak
kels naar den Questenberg Op den top van den
berg verheft zleh een tien meter höoge. dikke
eikenstam. waaraan een krans van berken-
twUgen hangt. Voor zonsopgang wordt de oude
krans verbrand en een nieuwe aan den boom
gehangen,
en
Over den oorsprong van den feestdag, of het
een goaneia vereero worm, wanneer menue het „rieden - een
Joodsch of een ChristelUk feest is. en of het
..Luilakke" of ..Leilach" feest genoemd moet
worden, is men het niet eens WaarschUnlijk
is het van Germaanschen oorsprong. want
evenals bu de optochten der oude Germanen
de blauwe schuit of het narrenschip, bemand
met drinkende gezellen, hiervan het glanspunt
vormde, Is dit bU de optochten der kinderen
het geval met de korrie, die ook meestal de
gedaante van ieen schuit heeft. terwUl er door
de kinderen ook braaf dropwater gedronken
wordt
Van het brandnetelsplukken zelf werd nog
wat vroeger ook al een soort feestje gemaakt.
Vrüdags heel vroeg ging het jonge volkje er
reeds op uit. om ze te verzamelen. BU het te
rugkomen werden de netels in de hand rond
gedraaid onder het zingen van:
In het jaar 1935 werd de stad Quetta door
een aardbeving geteisterd. waarbU veel men-
schenlevenz te betreuren waren. Onder de ver
misten bevond zich ook een Indiër. Dinah Rath
genaamd. Zün familieleden namen aan. dat hU
verongelukt was onder de puinhoopen van een
gebouw. Een familielid ondernam eenigen tijd
geleden een reis. waarbU hU ook in een klein
dorpje Sihala terecht kwam. Tot zün grooten
schrik zag hU daar een Mohammedaanschen
boer, die zeer veel geleek op zUn familielid, dat
twee jaar geleden omgekomen was. HU won bU
de bewoners van het dorp inlichtingen In en
vernam, dat men den man twee jaar geleden
onder de puinhoopen van de stad Quetta gevon
den had. De man moest uitgegraven worden en
hoewel hu geen ernstige verwondingen opge-
loopen had. duurde het toch vrU lang eer hU
weer volkomen hersteld was. De Mohammeda
nen. die den Indiër gevonden hadden, namen
hem mee. waarna hU In hun dorp geheel her
stelde. maar zich van zUn vroeger leven niet»
herinneren kon. Ook zUn familielid kon hü niet
herkennen De boer verklaarde, dat hU zeer ge
lukkig en tevreden was en dat hü niet van plan
was, om Sihala te verlaten.
Een ander, oud en veel verbreid gebruik op
Pinksteren Is het ..dauwtrappen”, dat samen
hangt met de plaats, die de dauw in het volks
geloof innam. De „dauw” vervangt In den hee-
ten zomertUd den regen, waar hU welde en
planten bevochtigt. Inzonderheid in het Oosten
was de dauw dan ook van groote beteekenls.
Daar die dauw voor hen, die lang voor ons
leefden, een onverklaarbaar verschünsel was,
kon het niet uitblUven, dat het volksgeloof er
Dan werden 's Zaterdagsmorgens, alweder
heel vroeg en onder het luid zingen van het
zelfde lied, de deuren van de brave burgers toe
gebonden. met touwen, gevlochten uit schillen
van wilgetakken. Daarna werden de bewoners
opgepord door stompen en steenworpen op de
deur. De rustig slapenden. door het rumoer ge
wekt. verschenen dan aan het venster. en
smeekten den eersten den besten voorbügan-
ger, die er een beetje goedgezind uitzag. de
deur los te maken en hen aldus te bevrüden.
Had men In de stad zün lust botgevierd, dan
ging het naar bulten, om allerlei onzin te ple
gen aan graan- en houtzaagmolens en der-
gelUke.
Het spreekt van zelf, dat zulk een soort ge
bruiken op den duur ontaardden in moedwil
en baldadigheid. Luilak werd in vele streken
een volks- en kwajongensfeest. waar de ..Bol
lenbakkers en slokjestappers" het beste bij voe
ren. HU. die dien ochtend het laatst uit ..De
Witte Doelen" kwam, de Ipilak. moest op war
me bollen tracteeren De werkman, die het
laatst in de werkplaats verscheen, tracteerde
zün collega's op een hartigen dronk. Ook de
schooljongens hadden hun luilak, en wilde de
ze niet van de school weggeranseld worden,
dan tracteerde hü op „driedultkorstjes”.
Maar in de 15de en 16e eeuw ging het op
Luilakdag nog heel wat rumoeriger toe. Troe
pen Jongens en mannen trokken dan met
- -vaandels op en leverden op bruggen en pleinen
menschje lag al te bed. De meisjes pakten het vooral in Amsterdam was dit gebruik In
zwang een waren slag. Deze begon toen zelfs
al op Vrijdag en ging Zaterdag den geheeien
dag voort. De regeerlng maakte er zelfs keu
ren. polltie-verordeningen zouden we thans zeg
gen. tegen In die van 22 Mei 1597 en van
5 April 1600 komt de naam Luilak met voor,
maar werd er gesproken van „toecomende
Pinxternacht"
In die dagen schenen vooral de weesjongens
tamelük lastige elementen te zun, die moei-
lük onder appèl gehouden konden worden.
Waar iets kwaads, maar ook waar iets goeds
gedaan werd, waren zü haantje de voorste.
De oude liedjes, die ter eere van de lang
slapers werden gezongen, waren weinig hoffe-
lUk:
n de vertrekken van het omroepgebouw was
niet te bemerken, dat het de avond voor
Pinksteren was. De technische ambtenaren
hadden volop werk, alleen de omroeper maakte
van een korte pauze gebruik om in zün kamer
een beetje uit te rusten. Juist toen hü een siga
ret opgestoken had en in een stoel was neerge
vallen. diende de portier een laten bezoeker aan.
Er was een man gekomen, die absoluut en dade
lUk den dienstdoenden omroeper wenschte te
spreken. Het was een norsch uitziende en scha
mel gekleede, betrekkeUjk nog jonge man, die
zich tot geen prijs liet afschepen. Met een zucht
ging de omroeper staan en op hetzelfde oogen-
blik trad de bezoeker binnen, terwUl hü den
portier terzüde duwde. Toen hü den omroeper
zag. begon hü verlegen zün hoed in de handen
rond te draaien, en stotterde, dat hü noodza-
kelük de hulp van de radio noodlg had. Er was
iets aan den „indringer", dat den omroeper ont
roerde en dat hem den man een stoel deed aan
bieden. En nu begon de vreemdeling langzaam,
stokkend te vertellen: „Zeven jaar geleden was
het ik was toen 24 jaar dat ik mün ouder-
lüke woning verliet, om waar ter wereld ook
avonturen te beleven. Zes jaar diende ik in het
vreemdelingenlegioen in Marokko, dan werd ik
ontslagen en probeerde ergens anders mün
geluk. Ik wilde niet eerder naar huls gaan,
wilde mün oude moeder zelfs geen teeken van
leven geven, voor ik het groote geluk gevonden
had. Maar het is anders uitgekomen. Ik had
geen geluk. En het heimwee was in me en werd
steeds grooter. Zoo ben ik langs velden en we
gen getrokken, sloop aan boord van schepen als
verstekeling, ging dan weer te voet verder om
eindelük in mün vaderstad aan te komen. Nu
ben ik vier dagen .hier. Urenlang stond ik voor
-g—s en paar honderd jaar geleden was de I werd langzamerhand het gebruik teruggebracht
M Zaterdag voor Pinksteren ook in ons land tot het meer onschuldig gebruik, den Luilak
.LullakfeestDien morgen, bü het krie
ken van den dag. kwam uit een dorp of stads
buurt de heele jeugd büeen. O wee. wie zich
het laatst bü het gezelschap voegde. Die was
de .Luilak!” HU kreeg een kroon van brand
netels op het hoofd en werd door den joelen
den stoet dorp of buurt vondgeleid. onder het
geroep: „De leuielak. de leuielak!” Op sommi
ge plaatsen maakte men er vroeger zelfs een
rümpje van:
naar
En geen uur na de bekendmaking
werd het omroepbedrUf opgebeld,
het oogenblik, dat de vreemdeling bedroefd
heen wilde gaan. Het was een zeer kort
gesprek tusschen moeder en zoon. „Theodoor",
zei zü met bevende stem. „Theodoor. ben JU
het?” En de man aan de telefoon van het zend
station kon er niets anders uitbrengen dan
.Moeder!” het overige werd besproken tus
schen den heer Smith en den omroeper.
Het gevolg van dit gesprek was, dat een half
uur later de verloren zoon In den sneltrein zat
en nog een uur later werd hü door den a.s.
schoonzoon van den heer Smith per auto van
het station te D. afgehaald. Spoedig zaten toen
een oneindig verheugde, oude vrouw en een ge
lukkige man in den familiekring van den krui
denier. De stemming was zeer feestelük.
zóó feestelük zelfs, dat de heer Smith een korte
toespraak hield, welke hierop neerkwam, dat
moeder Brill nu de mooiste Pinksterdagen van
haar leven zou gaan meemaken.
In ieder geval was het ëën van de beste
speeches, welke ooit aan een tafel gehouden
werden.
De Meidoorntakken zelf zouden een heilzaam
middel zün. waar het betreft een jongeman,
die zün meisje verlaten heeft, tot haar terug te
brengen, welk doel zeker bereikt werd, wanneer
de verlatene een door haar zelf ge plukten mel-
doorntak in zün kamer wist te brengen. Wilde
zij temeer kans hebben, dat haar toeleg ge
lukte. dan mocht zü het „dauwwasschen" niet
verzuimen. Voorts beschermde het dauwwater
ook tegen hekserij.
In verband met het voorgaande ia te
grüpen, hoe het oude gebruik ontstond, op de
zomerfeestdagen, met Pinksteren, te gaan dauw
trappen of dauwslaan, hier en daar ook wel
„hemelvaren" genoemd. Zooals eenmaal onze
heidensche voorouders in den vroegen morgen
stond uitgingen naar de heilige wouden of bron
nen, zoo trok men in lateren tüd en in
verschillende streken nog voor dag en dauw
naar bulten in het bedauwde gras, om een
„oauwbad" te nemen, waarbU, vroeger althans,
de drankflesch niet ontbrak.
Op de Pinkster, of, zooals men in de Middel
eeuwen schreef „in Sinxendagen” waren de
vorsten gewoon, hofdag te houden: alle oude
romans getuigen hier nog van. In het bekende
dleren-epoe „Van den Vos Reinaerde” lezen wü
stoken van Pinkstervuren bestaat nog
in eenige plaatsen, waaraan vroeger
planten van den Meiboom voorafging.
Menschen van alle standen, rükdorn en
ouderdom dansten er vroolük omheen, den
dans afwisselend met het ledigen van het glas,
in den regel met Melwün gevuld. De schutters
ontbraken natuurlük ook niet op het appèl
integendeel, vaak stonden zü in het middel
punt der belangstelling. Zü vierden hun Pink
sterfeest door het schieten op houten vogels,
welke op lange staken werden gestoken en
het doortrekken van de stad met oüpers en
trommels achter een Wapperend vaandel.
