1
1
I
ONS BLAD
Stoombarkas uit
een
elkaar gesprongen
Negrin vormt
Spaansch kabinet
Philip Snowden
overleden
Opstandelingen in
Zuid-Albanië
i
Het nieuws van heden
Overeenkomsten
van Hollywood
DE BAROMETER
De gezondheid van
Z.H. den Paus
De strijd om het
Spaansche ijzer
Het jubileum van
Koning Christiaan
Minister Darré
treedt op
LUCHTRACE NEW-YORK-
PARIJS TWIJFELACHTIG
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BUIKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
ij
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
JAARGANG
Radioluisteraars
veroordeeld
een oorlog
e,
fl
r
Na een kort verzet in
wanorde gevlucht
De filmacteurs beloven in tien jaar
niet te zullen staken
Vreemde vogels landen
in Frankrijk
Amerika weigert startver gunnin
gen voor „sensatievluchten”
De verovering van Bilbao zou een
ontwrichting zyn der Brit-
sche bewapening
De kosten van de verovering
van Abessinië
DINSDAG 18 MEI 1937
191
De leider van den nat. soc. boeren
bond uit rancune ontslagen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
De trans-Atlantische lucht
verbinding
Bekend Britsch staatsman
plotseling heengegaan
Het verblyf Castel Gandolfo
schynt niet de verwachte ver
betering te brengen
u.
en
>1.
&1XE kamers met ontbijt
f 3.- F. F.
Het huwelijk van den
hertog van Windsor
Onder leiding van oud-minister
Etem Toto had zich een revo-
lationnaire beweging
gevormd
Geweldige ketelexplosie aan een
kade te Honkong veroorzaakt
een ontstellende ramp
Koningen spreken elkander toe in
vriendschap en samenwerking
Zeventien Spaansche vliegtuigen
raakten in den mist verdwaald
Largo Caballero, die de opdracht
weigerde, thans buiten
de regeering
DERTIGSTE
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
iJftOTEL-CAFE-RESTAURANT
DIJJERS
Mogelyke oorsprong
11.350 millioen voor
^v\\\\\\\uuiiiiiii/r//z/////z^
No.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
B
KB
H. Ms. Java naar Spithead vertrokken.
Pastoor W. H. Polder te Ursem overleden.
■36
werd door de-
Albanië heerschte overigen*
O O
belemmeren."
en
it
t
a
f»
Stand op Dinsdag 1» aar vJW.: 7S8.4
Vorige stand: 754A
in
de
Koning George VI slaat van Buckingham Palace het défilé der troepen gade, die
bij de kroningsplechtigheden hebben dienst gedaan
Inval in een speelhol te Rotterdam: verschei
dene arrestaties verricht.
De filmacteurs te Hollywood hebben een over
eenkomst met de producenten geteekend; om.
sullen zU in tien Jaar niet in staking gaan.
te overschrijden.
De revolutionnaire beweging waa hiermede
geheel en volledig gebroken.
Asana heeft daarop den socialist Negrin,
minister van Financiën In het demission-
naire kabinet belast met de vorming eener
nieuwe regeering.
VALENCIA, 17 Mei (Havas). Om kwart
over tien gisteravond deelde Largo Cabal
lero officieel aan Asana mede, dat hij wei
gerde een ministerie te vormen.
„De tegenwoordige toestand reeds,’’ zoo ver
volgt het blad, „kan moeilijkheden veroorzaken
aan de Brltsche bewapeningslndustrle bij het
verwerven van grondstoffen. Een blijvend te
kort aan ertsuitvoer uit Bilbao, Juist nu een
toenemende aanvoer dringend noodzakelijk is.
nancieele aangelegenheden.
Kanselier van de schatkist
De zevende Nederlandsehe Katholiekendag te
Utrecht.
Sts—Ibarkas, gemeerd aan een kade te Hong
kong. door een ketelexplosto uit elkaar gespron
gen en volkomen vernield^ de opvarenden ge
dood of zwaar gewond.
De Ned. Zuivelcentrale verdedigt haar houding
La-v. de melkprUsverlaging van 25 April.
werden
vangen.
Dc acteurs zeggen in deze overeenkomst toe,
gedurende den tijd van geldigheid niet in sta
king te zullen gaan. Dertien groote ondernemin
gen hebben deze overeenkomst reeds geteekend.
De organisatie der artisten wijst in een verkla
ring de verwijten der technici, als zou zij de
saak der werknemers verraden hebben, van de
hand.
Midden tn de stad en toch rustig gelegen
HAMBURG, 15 Mei (DK.B.) De Ham-
burgsche strafsenaat heeft verschillende vroe
gere leden der K. P. D. of der strijdorganisaties
dezer partij, die hadden geluisterd naar uiteen
dingen van Radio-Moskou, tot tuchthuisstraf
fen van twee tot zes Jaar veroordeeld, wegens
voorbereiding tot hoogverraad.
Ernstig auto-ongeluk bti Breda-, een doode, twee
zwaargewonden.
ad
m.
ns-
8M
m.
In.
or
XB.
ire
Ier
Te
bil
bq
>n.
8,
38
De Daily Herald meent hierin een aan
wijzing te zien, dat de verovering van Bilbao
door Duitaehe wapenen In Dultschland of
ficieel beschouwd wordt om de Brltsche
verdedigingspolitiek te ontwrichten.
De luchtrace New YorkParijs door weigering
van startvergunning door Amerika twijfelachtig
geworden.
Indien de „Hltler-Francotroepen Bilbao
veroveren, zal Franco een groote schuld aan
ROME, 18 Mei (Reuter). Het officieuze
persbureau van het Vaticaan heeft medege
deeld, dat het verblijf van Z. H. den Paus
in zijn zomerresidentie te Castel Gandolfo,
niet, zooals de geneesheeren hadden gehoopt,
een verbetering in den toestand van den
H. Vader tengevolge heeft gehad. Er heb
ben zich evenwel geen nieuwe ziektever
schijnselen voorgedaan en er is dan ook
geen direct gevaar.
ministerie van Luchtvaart zijn de vliegtulgbe.
stuurders uitgenoodigd naar Spanje terug te
keeren. Zij zullen onder geleide van een
Fransch militair toestel opstijgen, zoodra de
weersomstandigheden dat toelaten.
Om negen uur landde een Spaansch vliegtuig
met twee inzittenden op een veld in de nabil-
heid van Langon. Het Werd, doordat het in aan
raking met boomen kwam, beschadigd. De in
zittenden verklaarden van Santander te »ome.i
en door het slechte weer te zijn verdwaald.
Te Mirande Is een tweedekker van Russiscben
oorsprong, voorzien van twee mitrailleurs en
een bombardementsinstallatie geland. Het toe
stel werd bestuurd door twee Spaansche offl-
eieren. Zij verklaarden door slecht weer uit den
koers te zijn geraakt. By de landing is het toe
stel eenigszins beschadigd.
Nadat Caballero de opdracht tot vorming van
een kabinet had teruggegeven, heeft president
Arana verscheidene politieke persoonlijkheden
bij zich ontboden.
De Duftsche Invoer aan Spaansch ijzer
erts is toegenomen van 37.210 ton In De
cember tot 306.707 ton in Januari.
leider der beweging, Ismet Toto, is gesneuveld.
De regeeringstroepen hebben de steden Pepe-
l»1 en Argyrocastro zonder op tegenstand der
Ingenomen en
ont-
HOLLYWOOD, 17 Mei (Havas) De ai-
gemeene vergadering der organisatie van
filmacteurs heeft den tekst van de overeen
komst, die voor tien Jaar met de producen
ten moet worden gesloten, goedgekeurd.
Dr. Schacht, de Duitaehe minister van eco
nomische zaken en president van de rijksbank,
heeft volgens de Daily Herald thans openlijk
toegegeven, dat de Dultsche oogmerken in
Noord-Spanje tegen de Brltsche belangen in
gaan.
Dan nam Koning Christiaan zelf bet
woord voor een kort antwoord, waarin hy
bewogen zijn dank uitte jegens de Ko
ningen van Zweden en Noorwegen voor hun
aanwezigheid en den wensch uitspra* <kx>-
practische samenwerking een saamhoorlg-
held in het Noorden tot stand te kunnen
brengen, die in de toekomst bindend zou
moeten blijven
wy trachten aldus Johnson een
transatlantischen dienst in te stellen en wil
len dezen niet In gevaar brengen Wy heb
ben belangstelling voor de handelsluchtvaart,
doch dit heeft niets uitstaande met sen
satievluchten.
TIRANA, 17 Mei (Havas) Het Alba-
neeoche persagentschap meldde, dat in den
nacht van Zaterdag op Zondag een groep
revolutionnairen onder leiding van oud-
minizter Etem Toto, een officier der gen
darmerie en een oud-kapiteta de stad Argy-
rocZstro bezet en de teiefoonleidingen met
Tepeleni, Kurvelshl en Libohova doorge
sneden hadden.
Volgens officieuze inlichtingen uit Canada,
zou de Canadeesche regeering zich verzetten
tegen een vertrek voor de wedvlucht uit Canada.
ROME, 15 Mei (Havas) Binnenkort zullen
de cyfers van het Itallaansche Ministerie van
Landsverdediging over het afgeloopen be-
grootlngsjaar worden gepubliceerd. Er zou uit
blijken, dat de oorlog in Abessinië 11.350 mll-
lioen heeft gekost.
Hetzelfde is het geval met de koper-
pyrietmynen van Rlo Tinto en elders in Spanje.
Zooals het verslag der maatschappy Rlo Tinto
onlangs toegaf, betaalt Franco voor de pro
ducten dezer maatschappy in gedeprecieerde
peseta's, waardoor de Brltsche aandeelhouders
van de opbrengst verstoken biyven, terwyi de
delfstoffen naar Dultschland verscheept worden.
Tot dusver is de Brltsche invoer uit het Bas
kenland vla Bilbao toegenomen, daar de Spaan
sche regeering dit gebied beheerscht. Dienten
gevolge Is de totale Brltsche Invoer aan Spaansch
Ijzererts van een gemiddelde per maand van
75000 pond sterling in de eerste drie maanden
van 1935 opgeloopen tot 80.000 pond sterling in
1936 en tot 100.000 pond sterling in 1937.
Het Baskenland, zoo voegt de Daily Herald
hieraan toe, produceert minstens 70 procent
van Spanje's export aan yzererts en vele
mynen zyn Britsch eigendom. Het yzer uit dit
gebied is bijzonder waardevol wegens zyn zeer
laag gehalte phosphor. Tot voor kort kwam een
stijgend aandeel van Engelands invoer aan
yzererts uit Afrika, meerendeels uit Spaansch
Marokko. Het ertsgebled van Marokko wordt
geschat op 25 mlllloen ton. De bezetting van
dit gebied door de rechtschen heeft den Brit-
schen ertsbelangen reeds ernstige schade toe
gebracht. Franco heeft de belangrVkste mynen
in het rif nabij Mellllaln in beslag genomen en
zendt het erts naar Dultschland, in uitwisseling
voor wapenen en anderen steun, welken hy van
Beriyn ontvangt.
Largo Caballero weigert de formatie eener
nieuwe Spaansche regeering; Negrin stelt een
nieuw kabinet samen.
Na een kort verzet vluchtten de rebellen
volledige wanorde, zonder ophouden door
regeeringstroepen vervolgd. De broeder van den
Het Is evenwel voor niemand een geheim,
dat tusschen Darré en Meinberg ernstige
persoonlijke geschillen bestonden.
De president van de Pan American Airways.
Trippa, heeft medegedeeld, dat voor I Juni een
begin zal worden gemaakt met proefvluchten
tusschen de Vereenigde Staten en de Bermuda-
etlanden door vliegtuigen van de Pan Ajnerl-
c»n Airways en de Imperial Airways. Op deze
vluchten zullen geen passagier» of lading ver
voerd worden.
talen met het ijzererts, waarvan de uit
voering van het Brltsche bewapenings-
program grootendeels afhangt.
KOPENHAGEN, 18 Mel (D.N.B.). Met
een banket in de Christiansborg zyn de
feestelijkheden ter gelegenheid van het ne-
geerlngsjublleum van den Koning besloten.
Een opstand in Zuid-Albanië, onder leiding van
oud-minister Toto, na kort verzet volledig on
derdrukt.
BUITENHOF <2DEN haag
LONDEN, 17 Mei (Havas) De Sunday Re
feree bericht, dat de hertog van Kent en zijn
zuster tegenwoordig zullen zyn by het huwe-
Hjk van den hertog van Windsor met mevrouw
Warfield.
Het blad voegt hieraan toe, dat de mogelijk
heid niet uitgesloten Is, dat ook Winston Chur-
Chill en Lloyd George aanwezig zullen zyn. Ook
Lord en Lady Louis Mountbatten zouden zyn
uitgenoodigd, doch het blad weet niet, of zy
de ultnoodlglngen hebben aangenomen.
Het blad bericht verder, dat Koning George
VI Donderdag as. officieel de verloving van
den hertog van Windsor In de London Gazette
bekend zal maken.
De gastheer van den hertog van Windsor,
Rogers, heeft tegenover de journalisten beves
tigd, dat Dinsdag aanstaande om half drie een
communiqué omtrent de huwelijksplannen van
den hertog zal worden uitgegeven.
BERLIJN. 15 Mel (Havas) Wilhelm
Meinberg. de leider van den nationaal -soci-
allstischen boerenbond, is zoo Juist door den
rijksminlster voor de levensmiddelenvoor
ziening van zUn functie ontheven.
Om voor X publiek dezen maatregel te ver
helen. aldus Havas, verklaart een officieel com
muniqué, dat Meinberg met voorbereidende
werkzaamheden op het gebied der landbouw-
credleten is belast.
De vermisten zyn op vier na landverhuizerz
naar Zuid-Amerika; er zijn vrouwen en kinderen
by. De oorzaak der ontploffing is niet bekend.
De lyken werden langs den boulevard en op de
daken van gebouwen geslingerd. Een der slacht
offers vlei op eenige meters afstand van het
Reuterbureau, een ander kwam terecht op de
veranda van de club van Hongkong. Ook in de
haven zijn lijken gevonden. De slachtoffers
waren voor een deel eerste klas passagiers voor
Sjanghai of Japan, maar het meerendeel be
stond uit Japansche derde klas-passagiers. Op
het moment van de ontploffing lag de barkas
gemeerd.
HONGKONG. 17 Mei (Rebter).
Tengevolge van een ontploffing aan
boord van een stoombarkas van de
maatschappij Osaka Sjozen Kaisja,
die passagiers vervoerde, zyn drie
en dertig menschen om het leven ge
komen en acht zeer ernstig gewond,
terwjjl een tiental opvarenden nog
vermist worden. Het schip werd vol
komen vernield.
Men beschikt nog over weinig inlichtingen be
treffende den oorsprong der opstandige bewe
ging in Zuid-Albanië. Men brengt intusschen
Jrerband tusschen deze beweging en die, welke
tn Augustus 1935 in Fiarl ontstond en met niets
ontziende gestrengheid onderdrukt werd. Een
Speciale rechtbank sprak toen 30 doodvonnissen
uit. De bewogenheid, die de strenge onderdruk
king in het land veroorzaakte, leidde er toe,
dat het ministerie Pandell Evangheli, waarin
Moessa Joeka de portefeuille van binnenland-
sche zaken hield, vervangen werd door het ka
binet Mendi Frasheri van gematigd liberaal
karakter. Etem Toto, de leider van den nieu
wen opstand was Minister van Onderwijs. Een
jaar later moest dit kabinet, dat wegens zyn
liberalen aard door de nationalisten werd aan
gevallen, het veld ruimen en Kotsjo Kotta, die
thans nog aan het bewind is, vormde een re
geering, waarin Moessa Joeka weer Minister
Van Binnenlandsche Zaken werd. Hoewel Koning
Zogoe ter wille van de pacificatie een nieuw-
Jaarsamnestie voor de veroordeelden van Fiarl
liet afkondigen, sloeg Kotta onder den krach-
tlgen invloed van Moessa Joeka den weg van
strenge maatregelen in: hy kondigde den oorlog
tegen het communisme af, dat, naar een mi
nister verklaarde, in Albanië niet bestaat. Er
ontstond vooral onder de jeugd in Zuid-Albanië
een groote ontevredenheid, die de oorzaak der
tegenwoordige opstandige beweging schijnt te
Vin.
Havas bericht over den gezondheidstoestand
van den Paus het volgende:
De werkzaamheden, die Z. H. de Paus vrij
willig op zich genomen heeft, sinds hy voldoen
de hersteld was, hebben Hem klaarbiykeiyk
vermoeid. By wyien wordt zyn ademhaling
moeilijk. Voor het oogenblik doet zich geen en
kel ernstiger symptoom voor, doch men volgt
niet zonder ongerustheid de ontwikkeling van
Zyn gezondheidstoestand, waaraan de waak
zaamste zorgen besteed worden.
Minister Staunlng sprak by deze gelegenheid
een redevoering uit, waarin hy den koning na
mens het volk dank zei voor al het goede en
groote, dat ouder zyn leiding in 25 Jaar tot
stand was gebracht.
Ook Koning Oustaaf van Zweden richtte n.*t
woord tot Koning Christiaan, waarbij hy her-
innerde aan de bijeenkomst der Noordsche Ko
ningen in Malrnoe in 1914, benevens aan de
gedachte, dat het Noorden aaneengesloten
moet zijn.
Vervolgens bracht ook de Koning van Noor
wegen een dronk uit op het «*Uyn van den
Deenschen Koning.
LONDEN, 15 MeL Volgens de Daily
Herald is de Duitaehe regeering voornemens
pogingen in het werk te stellen om voor
haar eigen militaire doeleinden zich te ver
zekeren van de tjaerertovoorraden In Noord-
Spanje, waarop Groot-BrittannH voor zyn
verdedigingz- en industriedoeleinden ver
trouwt.
Een officier der gendarmerie
opstandelingen gedood.
De onmlddeliyk door de regeering gezonden
tropen marcheerden op naar Argyrocastro
zonder tegenstand te ontmoeten. In alle deelen’
van Albanië heerschte overigens volmaakte
rust.
LAKEHURST, 17 Mei (Reuter) John
son, toegevoegd secretaris van het Depwte-
ment van Handel, heeft medegedeeld, dat
zyn departement geen vergunningen zal ver
strekken voor de voorgenomen wedvlucht
New-Yorit—Partjo.
Johnson voegde aan zyn verklaring toe, dat
de Amerikaansche regeering trans atlantlsche
vluchten Beer ge-««gd acht, Beriyn te betalen hebben, en hy aal bet bo-
„Daar het erts van Bilbao minstens
7 pet van het geheele Engelsche erta-
verbrulk uftmaakt,” zoo schrijft de Deut
sche Volkswlrt, welk blad de spreekbuis van
dr. Schacht genoemd kan worden. _Ver-
keeren de economische behoeften van
Engelands bewapenlngsprogram in gevaar".
Het kabinet besloot uit negen leden, allen
beboorende tot de partyen. wier eerste doel
het ia, den burgeroorlog te «tanen en pas
daarna Spanje’s toekomstigen bewtadsronn
ook op economisch gebied vast te
stellen.
Negrin heeft zeer spoedig een nieuw Kabinet
samengesteld. De mlnlsterslijst ziet er als volgt
ultiMinister-president en minister van Fi
nanciën en Economie Negrin, Bultenlandsche
Zaken José Glral, Nationale verdediging Prieto, *>u het Brltsche bewapenlngsprogram ernstig
Justitie Manuel de Irujo, Binnenlandsche Za
ken Julian Zugazajoltla, Onderwijs en Gezond
heid Hernandez, Landbouw* Vicente Iribe,
Openbare werken en Verkeerswezen, Bernardo
Giner de los Rios, Sociale Bijstand Jaime
Ayguade.
Negrin, Prieto en Zugazagoitla zyn socialis
ten; Hernandez en Iribe communisten; Glral,
linksch republikein; Giner de los Rios is lid van
de republlkeinsche ftnie; De Irujo is Basklsch
nationalist en Ayguade is linksch Catalaan.
PAU, 17 Mel. (Havas) Zeventien vliegtuigen
der Spaansche regeering, twaalf jagers van
Amerikaansch type en vyf verkenners van
Spaansch fabrikaat, die vanmorgen tegen vyf
uur van Santander waren opgestegen om over
de linies der rechtschen by Bilbao te vliegen,
zyn in den mist verdwaald en tegen half negen
op een terrein by Pontlong gedaald.
Kapitein Gyllenam, administrateur van het
internationale toezicht, is onverwyid van de
landing in kennis gesteld. De speciale commis
saris der mobiele politie en de Spaansche con.
sul begaven zich naar de plaats der landing. In
overeenstemming met de voorschriften van het
Snowden is geboren te Cowling in Yorkshire
in 1864. Hy werd klerk op een rljksdouane- en
accynskantoor en trad in 1894 toe tot de In
dependent Labour Party, waarvan hy in 1903
en in 1917 het voorzitterschap bekleedde.
In 1927 trad hy uit de party, omdat hy een
afzonderiyke arbeiderspartij naast de Labour
Party ongewenscht en onnoodlg vond. Als lid
van het Lagerhuis uitte hy zich vooral over fl-
In 1934 werd hy
In het kabinet-
MacDonald. Hy was een vurig pleiter voor den
vrijhandel. In Juni 1929 beheerde hy opnieuw
het departement van Financiën.
Vervolgens werd ook Delvino bezet, een
plaatsje, dat in handen der opstandelingen
was. Ze achtervolgden daarop Toto, die met
de laatste opstandelingen poogde de grens
Een telegram uit Valencia meldt, dat êe
anarchistische syndicalistische unie geweigerd
heeft samen te werken tot de vorming van een
kabinet, zooals dit ontworpen is door Negrin.
De troepen bleven echter de rebellen achter
volgen. Uit documenten, gevonden op gevangen
genomen of gesneuvelde opstandelingen, biykt
duidelijk, dat communistische drijverijen de
ooi zaak van den opstand der beweging zyn
LONDEN, 15 Mei (Reuter) De Brit-
“zche ztaataman Philip Snowden. Iz heden
morgen aan een hartverlamming gestor
ven.
De regeeringstroepen hebben de steden Pepe-
opstandelingen te zyn gestuit,
door de bevolking geestdriftig
Een overzicht van de geweldige menschenmenigte, die de Zevende Katholiekendag te Utrecht bijwoonde