ONS BLAD
van
ZIJ STAAN NUMMER EEN
VAN LUST EEN
Ti
Pogingen tot oplossing
de vrijwilligerskwestie
I
DE LIJSTAANVOERDERS
DER R.K. STAATSPARTIJ
Mr. C. GOSELING
Prof. AALBERSE
Dr. BEAUFORT
Dr. DECKERS
Dr. MOLLER
HENRI HERMANS
Het nieuws van heden
van
Het aftreden
Baldwin
Bouwman staakt
zijn actie niet
JL
Stemt het allereerste hokje van Uw stembiljet
Vliegtuig stort
op fabriek
Overstrooming in
Polen
VON RIBBENTROP NAAR
HET VATICAAN?
VLAMINGEN BETOOGEN
TE BRUSSEL
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 24 MEI 1937
196
JAARGANG
No.
DERTIGSTE
Britsche voorbereiding
z
oogst eenig succes
Italië beschuldigt
March weet van niets
1
Trein grijpt autobus
Liberaal verzet
Critiek van Italië
John Rockefeller
overleden
Mola 13 K.M. van Bilbao
De Hindenburg-ramp
Kngelsche en Duitsche afgevaardigden met hun nationale vlaggen
-
Geen telegram aan
Een doode en vijf gewonden bij
ongeluk te Tokio
De autobusstaking in
Londen
Hy zou de opvolger van
Von Bergen worden
Zeker dertig slachtoffers te be
treuren; men vreest echter
voor nog meer dooden
Duitsche zusters naar
Zuid-Amerika
De kerkstrijd in het
Derde Rijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
advertentieprijzen.
Per lossen regel 20 c., ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag. één 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek. Telefoonnummer 4330
Men verwacht geen belangrijke
kabinetsreorganisatie
BRILLEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Zaterdag heeft hij zyn beslissing
aan den weleerw. heer De
Greeve medegedeeld
Plotseling einde van den olie-
magnaat en liefdadig
heid s-organ isator
De amnestie-demonstratie gehou
den zonder incidenten in
af gezette straten
Slechts Ai Italië wordt critiek uit
geoefend op het plan tot een
tydelijken wapenstilstand
Toch een incident
Brazilië neemt verdreven reli
gieuzen uit Beieren op
4 -1
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
t
Froef-texUel-bedrUf op Tefal geopend.
I
O o
Mr. C GOSELINC
PROF. AALBERSE
Dr BEAUFORT
i
Dr. DECKERS
Dr. MOLLER
HENRI HERMANS
i
in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam
in de Kringen Den Bosch
I
in den Kring Tilburg
Langdurige beraadslagingen zyn reeds ge
in Limburg
Zon-
i
in Gelderland, Overijsel, Drente, Gro
ningen en Friesland
Stead ep Maandag «w vjb.: 7443
Vorige stand: 7943
BERLIJN, 33 Mel. (Havas.) Volgens aan
wijzingen, verkregen In zekere nationaal-
sociallstische kringen te Berlijn, zou tot op
volger van den huldigen Duitschen ambas
sadeur bij den H Stoel. Von Bergen, de te
genwoordige Duitsche ambassadeur te Lon
den, Von Ribbentrop, worden benoemd. In
offlcieele kringen weigert men hieromtrent
iets naders mede te deelen.
Aan het front van AinareMeta s^n de
nationalisten thans tot Lemona, dat op U
K.M. van Bilbao ligt, genaderd.
Het linksche bataljon Chucarrleta is geheel
door de rechtschen gevangen genomen. Dank
zij het goede dekklngsvuur der artillerie hebben
de troepen van Franco slechts uiterst
verliezen geleden.
Amerikaanse he
Rockefeller
overleden
WARSCHAU, 24 Mei. (Havas.) Tengevol
ge van de hevige slagregens in het gebied
van Kielce hebben zich ernstige overstroo-
mingen voorgedaan, waarby een dertigtal
personen om het leven is gekomen.
De gedelegeerden der autobusarbeidere zijn
hedet» ter conferentie bijeengeroepen. Alge
meen ziet men hierin een aanwijzing, dat
het einde van de staking in zicht sou kun
nen zijn.
Vanmorgen zijn de 15 vliegtuigen der Spaan
sche regeering, die sedert Maandag op bet Fran
sche vliegveld te Pont Long waren vastgehou
den, In Oostelijke richting vertrokken, om naa
Spanje terug te vliegen. Vijf Fransche vlieg
tuigen stegen ter begeleiding op. Aan boord vai
een dezer toestellen bevonden zich de admlni
Volgens te Berlijn uit bevoegde kringen ver
kregen inlichtingen is tot dusver te Berlijn niet
bekend van een telegram, dat Aquirre, de pres!
dent der regeering van het Baskenland, gerich
zou hebben aan Adolf Hitler.
Aan het front van Bilbao hebben de recht
schen vanmorgen een aanval op de bergketens
bjj Amorebleta ontketend. De infanterie bestorm
de om 10 uur het temidden van hooge bergen
gelegen plaatsje Beraagoita en nam hiervan
bezit.
De dood kwam geheel onverwacht. Aangezien
hij Vrijdag nog een goede gezondheid genoot,
was van de familie niemand aanwezig.
John Davison Rockefeller werd 8 Juli 1839
te Richmond in den staat New-York geboren.
Toen hy veertien jaar oud was, verhuisde zijn
familie naar Cleveland, waar hij een betrekking
kreeg als asslstent-boekhouder tegen een salaris
van 50 dollar in drie maanden. In 1858 had hij
voldoende overgespaard om deelgenoot te wor
den In een commissiehandel. In 1862 investeer
den Rockefeller en zijn compagnon 4000 dollar
in een onderneming van Samuel Andrews, die
de cellen In het achterschip en het omhulsel
van het luchtschip gevuld en is tenslotte door
een statische vonk ontbrand. Deze is blijkbaar
afkomstig geweest uit de luchtmassa's boven de
..Hindenburg", die ten gevolge van een on weder
hooger geladen waren dan het luchtschip.
Ondervraagd over de mogelijkheid van sabo
tage. haalde dr. Eckener de schouders op. Er is,
zoo zeide hU. geen enkele aanwijzing, die deze
veronderstelling sou wettigen, en ik kan sabotage
dan ook slechts onder de theoretische moge
lijkheden rangschikken.
j
F
liberal
dissejf
verjfla
Vooral de districten Jezow, Olkus en Pinczow
werden geteisterd. De bewoners werden door
dc overstrooming verrast en hadden dikwijls
geen tijd zich in veiligheid te brengen. Vele
kleine riviertjes zijn aanzienlijk In omvang toe
genomen. De verbindingsmiddelen met het ge
troffen gebied zijn verstoord, zoodat het moei
lijk Is nauwkeurige berichten te ontvangen.
Militairen zijn gezonden om te helpen.
Te Mleckow is de gevangenis overstroomd,
waardoor een paniek uitbrak en een bewaker
om het leven is gekomen. Nabij Ojcow is een
lokaaltreln door het water tegengehouden, en
men weet niet wat met de passagiers is ge
schied.
LONDEN, 22 Mei (Havas) De techni
sche commissie van deskundigen, die belast
Is diet de opstelling van een ontwerp voor
de terugtrekking der buitenlandsche vrijwil-
ligers uit Spanje, heeft vanmorgen in- het
Foreign Office vergaderd, waarbij de laat
ste hand werd gelegd aan een rapport, dat
Maandag aan het subcomité der non-ln-
terventiecommissie zal worden voorgelegd.
in de Kringen Haarlem, Den Helder,
Leiden, Dordrecht en Middelburg
Anderhalf uur lang trok de stoet door het
Centrum der Belgische hoofdstad, met wap
perende vaandels en onder het zingen van
Vlaamsche liederen, van tjjd tot tyd afgewis
seld met den kreet: .Amnestie!” Aan het hoofd
van den stoet liep het bestuur van den Vlaam-
schen Oud-strydersbond, het Yzesbedevaart-
comité en talrijke parlementsleden.
De politie had van te voren scherpe maat
regelen getroffen; de straten, waar de betoogers
langs kwamen, waren geheel afgezet, en nie
mand mocht tijdens den optocht deze verlaten
of zich erbij voegen. Zoodoende was het slechts
in de zijstraten. waar de betoogers werden toe
gejuicht of, in een enkel geval, ultgefloten.
Na afloop werd de stoet ontbonden en zonder
opvallende Incidenten verspreidden de betoo
gers zich over de stad.
Bijeenkomst te Haarlem van de Hoüaadsche
Mij. der Wetenschappen. J
Wetsontwerp ingediend tot oprichting van da
N.V. Vereenigde Nederlandseh-Indische Tinbe-
drtjven.
Mis een algemeene vergadering van de
federatie van het Brusselsche arron-
nent is een motie aangenomen, waarin
lard wordt, dat wanneer het amnestie-
qdtwerp aangenomen zou worden, de liberale
party den plicht zou hebben zich terug te trek
ken uit de tegenwoordige regeering, en het volk
te laten oordeelen.
zich f(
litle en\z,de Brusselaren,
trachtte
vangen
schen;
Na een
stoelen
verkeer
tleversU
srrestat
ten wer
Na het onderhoud hebben de heer Bouw
man en de zijnen aan den Weleerw. heer de
Greeve toegezegd zich te zullen beraden, of
zij alsnog bun politieke actie zouden staken.
NEW-YORK, 24 Met. (DH3.) Dr. Ecke
ner heeft voor de commissie, die een onderzoek
instelt naar de oorzaak van de ramp van de
„Hindenburg”, verklaard, dat naar zijn over
tuiging door een nog niet opgehelderde oorzaak
in het achterschip een lek is ontstaan, waardoor
zich gas heeft kunnen ophoopen. Het gas is
naar boven ontsnapt, heeft de ruimte tusschen
voerd tusschen Baldwin en Chamberlain, ten»'
einde de reconstructie zoo snel mogelijk van
stapel te doen loopen.
Reuter verneemt, dat Baldwin tot Earl zal
worden benoemd, en dat zijn zoon, het Labour-
lid Oliver Baldwin, Viscount zal worden. Sir
Jotm Simon sou in plaats van Neville Cham
berlain het departement van Financiën gaan
teheeren. terwijl Kingsley Wood volger» zeer
velen dan in de plaats zou komen van Simon.
Het is niet waarschijnlijk, dat er eenlge wijzi
ging zal komen in het beheer van het departe
ment van Buitenlandsche Zaken. Wel Is het
waarschijnlijk, dat onder de jongere ministers
wijzigingen sullen wordëh aangebracht.
BERLIJN, 24 Mei. (Havas). Tien Duitsche
predikanten zijn, naar Zondag van den preek
stoel aan de getrouwen van de Confessioneels
Kerk bekend is gemaakt, kortelings tn de ge
vangenis opgesloten. Acht hunner werden go-
arresteert „ter verzekering van hun veiligheid’'.
o.a. de zeer bekende de Jonasch.
Veertien andere predikanten hebben een ver
bod tot preeken ontvangen; 15 werden uit hun
gemeente gesloten.
Op uitnoodiglng van den Weleerw. Heer H.
de Greeve hebben mr. Teulings en mr. Kolf
schoten, respect. Ie en 2e secretaris der R. K.
Staatsparty, namens die Party Woensdag 19
Mei een onderhoud gehad met den heer Bouw
man, die vergezeld was van de hoeren Van
Roosmalen. Wlgman en Hulsman.
Dit onderhoud stond onder leiding van den
Weleerw. heer De Greeve.
De bedoeling van dit onderhoud was, het
inzicht van den heer Bouwman en de zijnen
omtrent de houding der R. K. Staatsparty te
genover het probleem der kleine boeren te ver
helderen. hun de gelegenheid te bieden zich
over hun grieven uit te spreken en hun dui
delijk voor te houden, hoe de door hen ge
voerde politieke actie volstrekt het door hen
gestelde doel het belang der kleinë boeren
niet dienen kan, hoe integendeel dat doel
In ernstige mate door hun politieke actie wordt
geschaad.
Van onderhandelingen In den zin van con
cessies of van het doen van fusie-voorstellen,
Is in geen enkel opzicht sprake geweest en
kon van de zijde der R. K. Staatsparty geen
sprake zyn.
Des middags Is een relletje ontstaan tusschen
de politie en een groep Vlamingen, die deel
genomen hadden aan de betooging. Op het
terras van een café had een der betoogers ge
poogd ^zyn makkers toe te spreken, waarbij
uitllet over burgemeester Max, de po-
Polltieagenten, die
de orde te herstellen, werden ont-
et naar hen geworpen glazen en fles-
n agent werd in het gelaat gewond,
gemeene verwarring, waarin tafels en
I den weg geworpen werden, zoodat het
tstremd werd, kon de orde door poli-
lingen hersteld worden. Veracbeidene’
i werden verricht, doch de arrestan-
n later weer op vrije voeten gesteld.
By het onderhoud van 19 Mei jX is na
mens de R. K. Staatsparty uitdrukkelijk
medegedeeld, dat van het opnemen in de
R. K. Tweede Kamerfractie van een geko
zene op een dissidente lijst nooit of nim
mer sprake kan zijn. Hierop zy met nadruk
de aandacht gevestigd, omdat, naar ge
meld wordt, 11) sommige plaatsen de on
juiste Indruk wordt gevestigd, als sou na
26 Mei as. die mogelijkheid wel nog open
staan.
Van de zyde der R. K. Staatsparty wordt
over het gesprokene gezien het uitdruk-
kelyk overeengekomen vertrouwelyke ka
rakter van het onderhoud verder niets
medegedeeld.
De Britsche'- regeering zet haar raadple
gingen met de regeeringen te Berlijn,
Parijs, Rome, Moskou en Lissabon voort,
teneinde te geraken tot een wapenstilstand
der twee partyen In Spanje en een terug
trekking der buitenlandsche vrijwilligers.
Tot dusver heeft alleen nog slechts Frank
rijk geantwoord, en wel in gunstigen zin.
Primeiyk paar aft Engeland in Nederland te-
raggekherd.
Ridder Huywn van Kattendyke volgt ridder
Van Rapport op als Nederlandach gezant in
Kopenhagen.
De pogingen, het Spaansche vrijwilligersvraag-
stak op te lemen, gaan voort, en. naar het
schijnt, niet sender eenig swcces.
Bouwman beeft medegedeeld zjjn actie niet te
rallen staken.
toestellen In de Hooge Pyreneeën gesignaleerd.
Zy moesten de grens overschrijden op het punt,
waar zy, naar men aanneemt, zyn binnengeko
men.
strateur der contróle. Gylleman, en zyn assis
tent Kort na het vertrek werden de Spaansche
Het water trekt langzaam terug. Men
vreest, dat in totaal meer dan vyftig slacht
offers te betreuren sullen zijn.
SXXWWWUVUIII HH/f////////Z/X
BELÖRADO, 23 Mei (DJJ.B.) Op de lyn
Warnasdln-Golubowez in Kroatië is Zaterdag
op een spooroverweg een personentrein op een
autobus ingereden. Twintig personen werden,*
deels ernstig, gewond, een persoon werd gedood.
De Duitsche regeering heeft, naar men
meent, eveneens gunstig geantwoord op het
voorstel der Britsche regeering inzake een
tijdelijke staking der vijandelijkheden in
Spanje, teneinde de gelegenheid te bieden
tot het terugtrekken der vrijwilligers.
LONDK^i, 24 MeL (Reuter.) Wanneer
Neville Chamberlain Baldwin opvolgt als
eerste minister, wordt geen grooie reeon-
structie van de Britsche regeering verwacht,
aangezien daardoor de uitvoering van het
regeeringsprognm ernstig zou worden be
lemmerd.
Dit ontwerp is volkomen onafhankelijk van
de pogingen, welke de Britsche regeering on
derneemt, om door terugtrekking der vrywllli-
gers een wapenstilstand te vergemakkelijken.
en Utrecht
TOKIO. 34 Mei (Domei) Een bombarde-
mentevliegtulg van het Japansche leger is
neergestort op het dak van een fabriek in het
drukste gedeelte van de stad. Een electrische
draad brak door en viel op de schouders van
een jongen man. die geelectrocuteerd werd. Een
van de drie inzittenden van het toestel werd
ligt gewond, de vrouw van den fabriekseigenaar
en drie arbeiders moesten echter met zware
verwondingen naar het ziekenhuis worden ge
bracht. De tanks van het vliegtuig sloegen
stuk en de benzine stroomde over het belen
dende terrein. Twee compagnieën infanterie
zijn voor het verleenen van hulp naar de plaats
van het ongeluk gezonden.
De Britsche regeering wil hiermede het ter
rein effenen, teneinde terstond te kunnen han
delen, wanneer het subcomité der niet-inmen-
gingscommlssie het eens zou worden over een
plan tot terugtrekking der vrijwilligers.
BRUSSEL. 24 MeL Meer dan twintig
duizend Vlaamsch- sprekende Belgen van alle
rangen en standen hebben Zondag in de
straten van Brussel een grootachen optocht
gehouden om te demonstreeren voor een
algemeene en onvoorwaardeiyke toepassing
van de amnestie.
De „Giomale dTtalia” publiceert een uitvoe
rige documentatie, waarin het aantoont, hoe
van de zUde van Frankrijk en Sovjet-Rusland
sinds het begin der contróle aan de Spaansche
grenzen, de non-interventie-verplichtingen in
Spanje worden geschonden. Ter staving van
zijn beweringen komt het blad met een reeks
feiten, welke het zegt niet te publiceeren met
de bedoeling een polemiek uit te lokken, maar
uitsluitend by wVie van documentatie. O. a.
wordt aangevoerd, dat de prefect van het Fran
sche departement der Pyreneeën zijn ambte
naren zou hebben opgedragen verboden oor
logsmateriaal te laten posseeren. 5 Mei zouden
19 tankwagens den Perthus-pas zyn gepasseerd
met benzine voor de regeeringstroepen, welke
transporten zich herhaald hebben. In de tlleg-
haven van Bourges zouden 49 nieuwe Spaan-
sche vliegtuigbestuurders zyn opgeleid. In de
Spaansche havens, welke onder toezicht der
autoriteiten van Valencia zijn, komen vol
gens het blad voortdurend groote schepen
met vliegtuigen en oorlogsmateriaal aan.
IZJNDEN, 34 Mei. (Havas). De secretaris-ge-
neraal van den Brltschen bond van transport
arbeiders. Bevin, heeft Zondag een vergadering
var. het bestuur van den bond bijeengeroepen.
Het bestuur heeft gedurende drie uur de kwes
tie van het al of niet staken van het personeel
van de trams en trolleybussen besproken. Na de
vergadering werd medegedeeld, dat geen be
slissing was genomen. Men meent evenwel, dat
het bestuur afwijzend staat tegenover een uit
breiding van de staking.
De financier Juan March heeft te Napels
op vragen van journalisten verklaard, dat zijn
reis geen politiek karakter draagt. HU zal zich
te Rome, dat hy tot woonplaats heeft gekoeen,
bü zyn gezin voegen. Van een eventueel terug
trekken der Italiaansche troepen In Spanje
wist hy niets.
Het denkbeeld van een wapenstilstand In
Spanje voor het terugtrekken der buitenland
sche vrywilligers, dat in Italië met een voorzich
tige terughoudendheid werd ontvangen, wordt
er thans openlyk gecrltiseerd. Het meerendeel
der bladen bepaalt zich er toe, de ongunstige
commentaren'’ van het buitenland op het plan
te verzamelen. Het blad ^Regime Fasciste”
schrUft op eigen verantwoortelykheid; „WU
z(jn er zeker van, dat generaal Franco den op
de vlucht zynden vyand geen minuut pauze
sal toestaan.”
Men ziet In het plan voor een wapenstilstand
een manoeuvre, die ten doel heeft, den recht
schen te beletten, de vruchten te plukken van
hun overwinning, die men naby acht.
Politieke kringen te Beriyn nemen een gun
stige houding aan tegenover de pogingen, on
dernomen door de Britsche regeêring om alle
thans in Spanje strijdande buitenlandsche
vrywllligers terug te trekken. Genoemde krin
gen verklaren zich tevens in beginsel goed ge
zind ten opzichte van een wapenstilstand, welke
de uitvoering van dezen maatregel zou mogelyk
f maken.
NEW-YORK, 34 Mei (Reuter.)
dagochtend, vijf minuten over vier, is de
bekende
Davison
leeftyd
een methode tot het zuiveren van ruwe petro
leum had uitgevonden.
In 1870 beheerschte deze firma een vyfde van
de petroleum-raffinaderyen van Cleveland. In
hetzelfde jaar richtte John D.' de Standard Oil
Company op. waarvan hy president werd. De
levensdroom van Rockefeller was de geheele pe
troleum-industrie onder een leiding te bren
gen, en zoo de productie te controleeren en de
pryzen te regelen, waarby hy herhaaldeiyk
stuitte op verzet van de autoriteiten.
Tot 4 December 1911. was John D. president
van de Standard Oil Company. Hierna trok hU
zich terug, ten gunste van zyn zoon. Men rgam-
de het vermogen van John D., na zyn terug
trekken uit het zakenleven, op duizend mlllioen
dollar.
In 1890 was John D. begonnen met een ult-
gebrelde organisatie van weldadigheid. Men schat
het bedrag, dat hy tot 1927 had uitgegeven aan
liefdadige doelefn<jen. op vyfhonderd mlllioen
dollar.
De voornaamste stichtingen op charitatief ge
bied zyn de ..Rockefeller Foundation”, een stich
ting tot bevordering van de medische wetenschap
ten dienste der menschheidr-de „General Edu
cation Board”, tot bevordering van het onder-
wys in de Vereenigde Staten, de „Laura Spelman-
Rockefeller Memorial”, een stichting tot alge
meene liefdadigheid, opgericht ter herdenking
van zyn overleden echtgenoote, de ..Rockefeller
Institute for Medical Research" en de „Spelman
Fund ot New-York“.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Tahfoon Administratie 4330, Redacti* 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar J J 2.50
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
financier John
op byna 98-jarigen
In zyn winterverbiyf
Daytona Beach" In Florida, tengevolge van
een hartverlamming.
RIO DE JANEIRO, 33 Mei De „Osserva
tore Romano” meldt, dat hier 65 Duitschi
zusters verwacht worden van de Congregat.1
van het H. Hart van Jezus, die tengevolge vai
de bepaling van de Duitsche regeering uit he
onderwijs verdreven werden, na jaren lani
hieraan in Beieren werkzaam te zUn geweest.
Blijkens Zaterdag bjj de R. K.
Staatspartij ingekomen bericht van
den Weleerw. heer de Greeve, is aan
dezen medegedeeld, dat de heer
Bouwman zjjn politieke actie niet zou
staken.