2Cet ucïAaal aan den dag
De avonturen van Stan en Pol
i
ien
Wanneer de „Hindenburg” met helium
gevuld was geweest
DE GEHEIMZINNIGE
Hl KAMERS Hl
door sven elvestad
1
De onderwereld
DE VRIJGEZEL ONDER DE
ELEMENTEN
WOENSDAG 26 MEI 1937
rBAL
rfen-
en
i
VEN
»en
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
71e jaargang no. 35
IS
E
t
Onttroning van het
goud
Kostbaar winnings-
procédé
X
:e
de .zaal Begin en einde
hiernaast te be- I
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UIT ER LIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
geven^^Aan ^jf i van een carrière i
hunner zal de ..„......„.„..J
Doordat dit ga» zich niet of aiterat
langzaam mengt, Urandt
ontploft het niet
-----
5.
4
be-
journalisten
4
bedoelen.
X
Daar zaten ze thans. aan lederen kant van den sikkel een
Dus Het de Maan een van haar stralen, naar beneden, waar
Ze zagen heel wat huizen en kamertjes. In sommige brandde
de kaboutertjes vlug langs omhoog klauterden. Ze hadden dit
been en keken naar omlaag.
In X begin waren ae wel een
al eens meer gedaan, als ze eens op een plaats wilden kijken
beetje duizelig, want het was zulk een groote hoogte, maar
langzamerhand wenden ze wel daaraan.
waar ze anders moeilijk konden komen.
je zag, hooren. ook al waren de ruien dicht. Beiden zegden
thans de spreuk op.
op dit blad zijn Ingevolge de veraekenngsvoorwaarden tegen
bjj levenslange geneele ongeschiktheid tot werken door
i
B
t
dan 't
inmiddels iedere
op mijn vraag." zei hij.
spiegel." mompelde hij.
beste
iWordt vervolgd)
licht, anderen waren reeds donker. Pol wist nog een spreuk.
Als Je die opoel. dan kon Je alle geluiden in de kamertjes die
woorden stond de dokter op en
detective ontzet en met groote
te
meer
van
het A
nyk
al
m
te
het be-
professor
ilddags
verwel-
m heer
llendetr
de
duizenden
de onder-
de
lig
de
in
geheel
betreft.
Maar
schot-
Hler-
>e doel
cregen.
i-Lim-
■n alle
eelden
emen-
tech-
rlngen
eikens
dat
r. In-
I bad
enrij-
:he
or
en
idt
ut.
he
ik-
te
na
en
-0,
werd
tus-
il en
onze
I
..Nog zoo laat op jacht?” vroeg Krag.
het
wees
plaats
bij verlies van een hand,
een voet of een oog.
Neen daar houd
Ik niet vanzijn
gooten zjjn te kort.
Maar, hoe kunt
a dat zeggen ut-
vrouw, ze komen
toch alle vier op den
grond.
(Rol. Humour)
de menschen niet meer; hij vergat, dat mlllioe-
nen aan den luidspreker nu zijn stem hoorden;
hij liet zijn gepijnigde ziel spreken. Ademloos
luisterde het publiek en toen hy klaar was. bleef
het secondenlang heel stil; maar dan brak een
storm, een orkaan van bijvalsbetuigingen los.
Mechanisch boog Conny telkens. HU Was ver
baasd. mateloos verbaasd. Dat zoo iets mogeluk
was. dat men in New-York zijn gedichten
begeesterd kon aanhooren? HU hield dat alles
voor een droom. -
Pas. toen hjj met de jury in een hotel aan
een rUteelUk voorzienen disch. zat, drong het tot
Conny door, dat alles geen droom, doch werke
lijkheid was
De voorzitter van de jury- hield een toespraak:
„In onzen tUd van onrust hebben wU ons tot
taak gesteld, te zoeken naar de begenadigden,
die wezeniyk dichters zijn. Gy.’ beste vriend.
zUt uitverkoren, in onzen donkeren. moeiiyken
tUd licht te brengen aan.de menschen."
En hij liep op Conny toe En met hem de
anderen Allen hielden de glazen In de hand.
Conny wilde ópstaan, spreken, danken, maar
hU kon niet. Zyn oogen verduisterden. Gloeien
de. vurige kringen draalden voor hem hij
hoorde muziek dan werd het stil.
Veertien dagen later werd de beroemde, niet
meer onbekende Conny Newton begraven. ZUn
verzwakt lichaam had de emoties en ontberin
gen niet langer kunnen weerstaan. Onder de
bergen bloemen was een groote krans van de
jury, die hem ontdekt had, een ontdekking,
die zoowel het begin als het einde van zijn
carrière beteekende.
Aan
zal
lit a °p 011 blad fnK*!01»0 de veraekenngsvoorwaarden tegen p 7^0 bjJ levenslange geneele ongeschiktheid tot werken door p 7^0 bW een ongeval met j-t
/A Al F*. O on8eTallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen vV» verlies van belde armen, belde beenen of belde oogen doodelijken afloop «W8
voornamelijk aan in Brazilië en op Ceylon. En
geland, dat zelf geen luchtschepen meer bezit
of bouwt, doch dat niettemin niet afhankelijk
schUnt te willen wezen van Amerika, heeft ern
stige plannen om uit het monaxiet-iand op
Ceylon helium te gaan winnen.
Dr. Eckener, de bekende Duitsche luchtvaar
der, heeft er steeds voor gestreden om de Zep
pelins met helium en niet met waterstofgas te
vullen. HU diende indertijd een plan in. dat be
oogde, de Duitsche luchtschepen, telkens wan
neer zij een tocht over den Oceaan maakten,
zoo veel mogelUk helium mee te laten nemen
naar Duitschland. waar het dan in speciale hou
ders kon worden bewaard. VermoedelUk vóór
zag hy. wat later ook gebeurd Is, dat Amerika
vroeg of laat den uitvoer van helium, waarvan
het maar een kleinen, snel verminderenden voor
raad heeft, zou gaan belemmeren. Dr Eckener
vond echter weinig steun. Naar aanleiding van
de Hindenburg-ramp verschuilen zfch wel-ls-
waar vele Instanties achter zyn officieel oor
deel, dat de vulling met waterstofgas bU de
proefvluchten uitstekend voldaan heeft, doch
men mg» gerust aannemen, dat dr. Eckener dit
oordeel pas uitsprak, toen hu ook wei Inzag,
dat er van een vulling met helium niets komen
zou en hu dus tusschen twee kwaden het min
ste moest kiezen: opstUgen met waterstofgas of
de „Hindenburg" in haar hangar laten.
Intusschen wordt er in Duitschland hard ge
werkt om een surrogaat te vinden voor helium.
OnafhankelUk zUn van het buitenland, dat is
het groote Ideaal aan gene zijde onzer Ooster-
grenzen En het valt niet te ontkennen, dat de
Duitsche chemici al dikwijls het onmogeiyke
mogeluk maakten.
Of dit nog eens lukken zal....f
gebouw binnen te treden. Auto na auto reed
voor. Deftige heeren, elegante dames gingen
hem voorbU Niemand scheen hem te zien. Het
was, alsof hy lucht was. Zelfs de polltie-agent
op den hoek Interesseerde zich niet voor hem.
Maar in een plotselinge opwelling van trots
ging hü naar binnen. Ongehinderd kwam hjj In
de studlozaal; de voorzitter van de jury sprak
juist een begroetingswoord. Conny hoorde ech
ter niet, wat hU zei. Applaus wekte Conny uit
zyn apathie. Nu betrad een andere heer het
podium en Conny, thans geheel wakker gewor
den. luisterde met gespannen zenuwen toe:
Ladles en gentlemen. Ik verzoek mün onbe
den laatsten kende-collegae
zich met hun
manuscripten
naar de .zaal
gelegenheid wor-
Wat ons bu het doorbladeren van dit nieuws
nummer herhaaldelUk opvalt, Is de bUaondere
sierlUkheld van de met foto's verluchte blad-
zUden Wellicht hebben de onderwerpen meege
werkt. Het begint, na een aquarel van Ris
Cramer: Op het hobbelpaard, met een pracht-
serle afbeeldingen van Marokkaansche kin
deren. Een film levert verbolgens mooie blad
zijden op Een aantal actualiteiten en dan. vol
aantrekkelljken eenvoud, toto's van het beken
de kapelletje van Küssnacht. Op de midden
pagina's: Zigeunervolk en Zigeunerleven; weer
een fraaie weergave van kostelijke typen Ver
volgens en dat moet wel elegant «un een
groep uitgezóchte beelden van zwanen: Aristo
craten uit de dierenwereld. Naast series.
waarbU de verluchting hoofdzaak is. nog weer
andere artikelen, zooals een stuk leven van
Don Bosco. het 500-jarig kerkjubileum
Oemert, en verschillende opstellen, die
in het bijzonder voor de dameswereld zyn be
stemd.
Gelijke verscheidenheid ontmoeten wy.by de
verhalen. Gruut van OoUen heeft een -Maria-
vertelllng vol Vlaamschen humor: Het licht op
den hoek; Charles C. Leavitt een aardig
vliegenlersgevalDe lUn naar het Westen; F.
Crawl een schetsje: Initiatief en daarby
hebben we de twee romans, die beide ongemeen
boeiend zUn.
In de voomame'-Uk humoristische bijlage De
Narrenkap treedt deaen keer het spook op den
voorgrond, doch daarnevens is er nog zooveel
aardigs en goeds, dat men graag enkele uurtjes
met het tijdschriftje soek brengt Zoo is het
ook met Okki. het blaadx voor de kinderen: zy
vinden er uitstekende lectuur en prettig knut
selwerk in. Voor het katholieke gezin is aoo'n
illustratie werkelijk een weldaad!
.MUn studie neemt me zoozeer In beslag
verklaarde hU. ..dat ik op reis steeds boeken bu
me heb."
HU liet het kistje direct naar zUn kamer bren
gen.
De dokter had by deze cocnedte stil toegezien
innerluk ten aeerste verbaasd HU wist, dat
Asbjöm Krag zich met geen andere lectuur
bezighield, dan voor t uitoefenen van zUn be
roep strikt noodzakelUk was. Er moest dus iets
anders achter zitten en zoodra de detective
zich naar zun kamer begaf, volgde hu hem
Toen hy binnentrad, had Krag het kistje reeds
geopend.
..Sluit de deur achter je," riep hU den dokter
toe.
„Wat ben Je nu weer van plan?" vroeg deze
nieuwsgierig
„Ik breng 'n beetje orde in m'n boeken." ant
woordde Krag
De dokter trad naderbU De kist bevatte niets
anders dan glasscherven. Krag haalde het eene
stuk glas na X andere te voorschijn en legde
ze voorzichtig voor zich neer, als was 't h kost
bare schat.
„Zie Je niet, wat t is?” vroeg hy en zuchtte
van inspanning HU nam een nieuwe scherf uit
de kist en onderzocht die nauwkeurig. ..Het zyn
de scherven van den spiegel, dien Aakerholm
stukgesmeten heeft."
„Allemachtig! Waar heb je die toch vandaan
gehaald?"
„Dezen morgen vroeg trok ik al op onderzoek
uit en een der gewichtigste vragen voor mU was.
of alle stukken van den spiegel nog aanwezig
onny had er ten langen laatste geen zin
meer in. te vechten om een slaapplaats in
de gangen van de Subway Conny wilde
weer werken, verdienen en bovenal in een bed,
een echt bed slapen. Wat was dat voor 'n leven,
dat hU nu al sinds maanden in New York leid
de? Er moest wat gebeuren. Wat. dat wist de
goede Conny absoluut niet; maar het was nu
pas 8 uur Op de gewone manier een .Job” te
vinden, was zoo goed als buitengesloten En als
hU er al een vond, dan werd hU na zes dagen
Een pewioedelü*
praatje van een
onderwijzer ‘-tot
de leerlingen, als
ze 't morgens het
schoollokaal
treden
Bengt beet zich van woede de lippen stuk,
begon met den trekker van «Ti geweer te spelen
en wendde den loop dreigend Krag's kant uit.
..Als men iemand in den nacht zoo door 't
huis ziet sluipen,” zei hu, ..dan is X alleszins
redelUk .te veronderstellen, dat» zoo n man 'n
misdadiger is. Het scheelde niet veel, of ik had
van m'n wapen gebruik gemaakt."
„1 Is niet de eerste maal, dat ik den loop
van 'n geweer voor me zie."
„Och. ik zeg t u maar, opdat u In de toe
komst wat voorzichtiger zult syn."
Krag lachte weer
„Wilt u daarmee zeggen, dat ik den volgenden
keer den kogel niet aal ontloopen?"
„Ik meen, dat u wel ooren zult hebben naar
"n goeden raad Wilt u zoo goed zUn den hond
weer vrü te laten? Welle rusten
Bengt wierp het geweer over den schouder en
stapte het park in. De harde sneeuw kraakte
onder zUn voeten.
Krag keerde terug naar zUn kamer.
De dokter lag reeds in spanning op hem te
wachten.
,Jk hoorde stemmen. Met wien sprak je?”
Met Bengt
„Ging hU uit?”
Krak knikte.
„Waarheen?”
De detective wees in de richting van ’n groot
bosch. dat zich als 'n groot zwart meer achter
het park uitstrekte.
..Heb Je iets ontdekt?”
.Ja."
„Iets gewichtigs?”
keek de
schudde het hoofd.
„Een eigenaardige
„een eigenaardige spiegel.”
Toen in de huiskamer beneden de lampen
aangestoken waren en de koffie en sigaren op
tafel stonden, scheen Aakerholm weer de oude
te zun. Asbjöm Krag liet hem met den dokter
alleen praten. HU zelf had tntusschen met Bengt
een interessant gesprek onder vier oogen. Krag
vroeg den pleegzoon, wie de dame was. met wie
zun vader in X huwelUk wilde treden.
Bengt gaf van haar een beschrUving. die vrij
wel overeen kwam met wat de dokter hem ver
teld had.
De wereld onder het plaveisel, waarop
wereldstads-menschen dagelUks
voetstappen zetten, kan met recht
wereld worden genoemd.
De onderwereld, welke wU hier
heeft niets te maken met die soort wereld, aan
welke men gewoonlUk denkt, als men dit woorn
hoort. Die onderwereld in de groote steden
hebben wij. moderne, verwende menschen, zeer
noodtg Het stadsleven zou uit zUn voegen ge
raken. wanneer zU haar plichten niet meer
deed. ZU zorgt voor de kanallseering, voor de
^leidingen, voor het telefoon- en electrlschc
net en nktuurlUk ook de waterleidingen loe
pen door deze onderwereld. Een leek zou in
deze warnetten geen weg weten; dat moet
men dan ook aan de vaklieden overlaten.
In menige wereldstad kan de vreemdeling,
en natuurlijk ook de stadsbewoner «elf. zulk
"n wereld onder den grond, tegen betaling van
entreegeld, bezichtigen.
In Parijs b v. vinden in de „egouts",
reusachtige kanalennet, tweemaal per
rondvaarten voor de vreemdelingen
Men stapt in een daarvoor bestemde boot en
laat zich door de gidsen, die in deze wereld
even zoo goed thuis zUn als in de wereld bo
ven onze hoofden, rondleiden. NatuurlUk word*
er voor de noodlge belichting gezorgd.
Ook in Weenen kon men vroeger dergelU^e
felUk. Toch was hU gisteren danig in de war
Wil je misschien weten, waarom hU zoo opge
ruimd is? Wel. omdat ik 't geheim van de drie
kamers ontdekt heb."
..Dat is niet moge!ijk! Wanneer gelukte Je
dat?"
„Dezen nacht. Toen Je lekker lag te slaperf:"
„Is er dan vannacht nog lets gebeurd?"
„Neen. Maar ik heb in dezen gemakkelUken
fauteuil gezeten en over de zaak nagedacht. Ik
rookte en dacht en ik dacht en rookte. En
plotseling stond het geheele geval me klaar en
helder voor den geest."
.Je tergt me. Krag. waarin bestaal
geheim?"
X>at kan Ik Je nu nog niet zeggen; Je zult
dus nog 'n tüdje langer getergd worden
„En de misdaad?”
„Wordt voorbereid Doch deze heeft niets met
de drie kamers te maken. Dat raadsel is opge
lost. maar met die oplossing ben ik weer voor
■n ander probleem komen te staan Maar laten
We nu naar beneden gaan voor 't ontbUt."
De detective en de dokter ontbeten gesamen-
lUk met den ouden Aakerholm en diens pleeg
zoon. Asbjörn Krag scheen bUzonder geneigd te
zun. allerlei grapjes uit te halen en sun vrooluk-
heid werkte aanstekeluk op den ouden heer
Alleen Bengt bleef norsch en zwUgzaam voor
zich uit zitten staren.
De dag verliep, zonder dat er let» bUzonders
voorviel. Even na X ontbUt belde een besteller
aan. die naar Asbjöm Krag vroeg en hem ‘n
klein kistje overhandigde. De detective zei. dat
hu zich enkele boeken had laten zenden.
.toch beslist weer ontslagen HU kende dat al;
in de laatste maanden had hU een menigte be
roepen uitgeoefend. „ultgeoefend" in de ware
beteekenis van het woord Maar CZ
tUd leek het wel. alsof heel New-York tegen
hem aan het samenzweren was. Waar hU zich
ook aandiende, overal klonk hem: „We zUn al
voorzien" als antwoord tegemoet. „Keep smiling",
noemden het de Yankees. HU voelde er zich te
goed voor, maar anders had hij zich bU de
.gangsters" aangesloten. Doch Conny kon nie
mand leed doen, zelfs geen dier, laat staan, dat
hU op menschen zou kunnen schieten. Zelfs
niet, al werd hU nog zoo- erg geplaagd door heel
New-York. honger en koude. HU bleef een
.greenhorn”.
Met deze diepzinnige beschouwingen was zijn
geest bezig, toen hU *Un dagelUkschen gang
door de straten van de steenen woestUn begon.
Minutenlang stond hU voor een half verrotte
banaan, die de een of ander had verloren. Door
honger gemarteld, greep hu toe en peuzelde,
hoeveel afkeer hu er ook tegen had. de vrucht
op. Dan werd hu door den menzehenstroom
verder gedreven En «Un gedachten bepaalden
zich tot eten, drinken en slapen Zoo kwam
Conny in de buurt, waar het 60 verdiepingen
hooge paleis van de Radio-Electric-Company,
boven alle omliggende gebouwen uitstekend,
den toon aangaf. Juist werden de nieuwsbe
richten uitgezonden, zooals zesmaal per dag
door middel van zes reuaen-luldsprekers ge
schiedde.
Onverschillig luisterde Conny Maar meer ge
ïnteresseerd was hu. toen de omroeper bekend
maakte, dat 's avonds om acht uur in de groote
studlozaal onbekende 'dichters en schrUvers zou
den optreden, die bU dezen tot deelname werden
opgeroepen. Hoorde hU goed of droomde hU?
Conny bleef nog even staan en de oproep werd
herhMld. HU had dus goed geluisterd, maar
wat baatte het hem nog? Ooit hoe lang was
dat alweer geleden? had hy gedacht, een
dichter te zyn. Maar de uitgevers hadden steeds
beweerd, dat hU niets was en zou blUven. Toen
had hU alles, wat hU geschreven had. verbrand,
en was geworden. Wat hu nu was. Een misluk
keling. zooals duizenden anderen. Alleen een
paar kleine gedichtjes had hU bewaard. Maar
wie las er nu nog gedichten, en dan nog wel
gedichten van een onbekende? /-
Niettemin besloot hü naar de studlozaal te
gaan; hU kon het toch probeeren. Er kon hem
niets anders gebeuren, dan dat men hem op
straat zou zetten en daar was hU wel aan ge
wend In een koortsachtigen toestand, welke
hem den anders zoo plagenden honger deed
vergeten, bleef hu voor het radiogebouw staan.
In hoop en vreeze kropen de minuten tergend
langzaam voorbU Maar elndelUk was het dan
toch acht uur. Een groote angst, dat hu toch
niet toegelaten zou worden, belette Conny het
rondvaarten maken Het Weensche kanalen-
net is al even uitgebreid als dat van de Fran-
sche hoofdstad, maar de stad beeft haar toe
gangen tot deze onderwereld voor de leeken
versperd, omdat het zoo vaak voorkwam, dat
misdadigers hun heil zochten onder den aard
bodem.
New York spant natuur! yk weer de kroon
Dat bezit de meest uitgebreide onderwereld. De
ze wereldstad bezit onder de elgenlUke city de
dimensies van een wezenlijke onderaardsche
stad, waarin slechts een klein aantal insiders
den weg kent. Men kan er urenlang ronddwa
len. meermalen slechts gebukt, soms zelfs krui
pend. doch vaak komt men er nevennissen
bochten en hooge ruimten tegen, zoo groot
als woonvertrekken. Wanneer men als vreem
deling zonder hulp van een gids de onderwe
reld van New York bezoekt, kan men er ho
peloos verdwalen, doch voor de misdadigers,
die zich door de politie achtervolgd weten, is
de onderwereld van deze grootstad vaak een
uitkomst geweest.
Geweest, zeggen we, want, zooals onlangs in
de New Yorksche bladen te lezen stond, heeft
de politie zich genoodzaakt gezien in de nog
voor vele Inwoners van de stad onbekende on
derwereld een razzia te houden en dat deze
noodlg bleek, hebben de resultaten van de
Jacht uitgewezen. Talrijke dakloozen heeft
men in deze onderwereld gevonden, die het
zich onder de stad, daar, waar de booten niet
komen en waar het te duister is om er vreem
delingen rond te lelden, zoo huiselUk mogeluk
hadden gemaakt. Deze menschen waren zeer
verontwaardigd, toen de politie hen som
meerde naar de wereld boven hun hoofd te
rug te keeren; zU leidden een rustig bestaan
en waren tenslotte niemand tot last.
Sommigen dezer crisisslachtoffers hadden
hun woonvertrekken zoo comfortabel Ingericht,
dat men er zelfs electrisch licht en frisch wa
ter bezat. In deze moderne catacomben
heerscht gewoonlUk een goede temperatuur:
hiervoor zorgen de warmwaterleidingen onder
den grond. Bovendien hadden de onderwereld-
bewoners over te weinig frissche lucht niet te
klagen. Degenen, die door de politie op het
spoor gekomen zyn. zun lang niet allen men-
achen van verdacht allooi. Misdadigers maak
ten het zich niet zoo gemakkeluk. Het mee-
rendeel der uitgestootenen waren werkloozen.
die de hooge woninghuren, de belastingen enz.
trachtten te ontloopen.
De New Yorksche politie is voornemens der-
gelUke tochten onder den aardbodem meer
dere malen te houden. Bovendien wil men de
bU de politie bekende toegangen tot de on
derwereld versperren; slechts aan arbeiders,
die aan de ondergrondsche leidingen moeten
werken, zal in het vervolg toestemming wor
den gegeven naar de moderne catacomben af
ommander Roeendahl, die over verschil-
f lende Amerikaansche luchtschepen het be-
vel voerde en die als commandant der
luchthaven te Lakehurst den ondergang var?
de „Hindenburg" beleefde zelde, toen hy door
Amerikaansche journalisten met vrggen be
stormd werd:
„Wat er gebeurd Is. weet 4k niet. Ik weet
alleen, dat het niét gebeurd zou zyn. wanneer
liet luchtschip met helium gevuld was geweest!”
En terwUl commander Rosendahl zyn ouden
yjiend. kapitein Lehmann, kort voordat deze
aan zUn verwondingen stierf, voor het laatst de
band drukte, beloofde hy:
„Dat mag nooit meer voorkomen, jullie krij
gen helium. Reken erop!"
Eenige uren nadat een verterende gloed de
LZ 129 .Hindenburg" in minder dan een minuut
tot een vormloos wrak had gemaakt, drong een
goed deel der Amerikaansche pers er by de re-
geering van Washington op aan. dat zy ten
behoeve der Duitsche luchtscheepvaart het uit
voerverbod van helium ten minste gedeelteiyk
sou opheffen. Een dag later beraadslaagde een
senaatscommissie hierover. Nóg een dag later
besloot de „Zeppelin Reederei” de LZ 127
„Graf Zeppelin" uit den dienst te nemen en
de LZ 130 voortaan „Ersatz-Hindenburg"
na haar voltooiing niet de lucht in te sturen, alles
in afwachting van het oogenblik, dat de gas
kamers der beide luchtreuzen met helium ge
vuld kunnen worden.
Of Duitschland dan zelf geen helium heeft?
Ja en neen. Duitschland heeft helium, omdat
het lucht heeft. Helium is een bestanddeel van
de lucht, welke ons omgeeft. De wetenschap
heeft uitgemaakt, dat er ongeveer honderd kilo
meter boven de aardkorst niets anders dan
helium bestaat. Doch het is ontzaglyk moeilyk
en ongeloofiyk kostbaar om het helium uit de
lucht af te scheiden. Practlsch valt daaraan
niet te denken.
Helium treedt voorts overal op, waar aardolie
aangetroffen wordt. Doch gewoonlUk ook hier
in heel kleine hoeveelheden. In heel Duitsch
land zou men aan de verschillende aardolie-
bronnen niet voldoende helium kunnen onttrek
ken om twee Zeppelins te vullen. Veel rykere
hellum-houdende aardoliebronnen in Canada,
Japan en Noord-Afrika worden nog steeds na
genoeg niet geëxploiteerd, omdat niemand er
zyn kapitaal in durft te steken.
Aardoliebronnen. die een loonende exploitatie
mogeluk maken, vindt men alleen in de Ver-
eenlgde Staten van Noord-Amerlka, namelyk In
Texas, Kansas. Colorado en Utah. Ook hier Is
de productie echter zeer beperkt, terwyl er geen
twijfel aan bestaat, of binnen enkele tientallen
Jaren is de voorraad uitgeput.
De Amerikanen onttrekken het zuivere helium
aan de uitwasemingen van aardoliebronnen door
middel van een koude-proeëdé, waarbij tempe
raturen tot zeventienhonderd graden Celsius
onder nul verwekt worden. De kosten zyn zeer
9 hoog, ook al heeft men ze in den loop der jaren
seer sterk weten te drukken In 1920 kostte een
kubieke meter helium honderd-en-tlen gulden,
thans ongeveer een daalder! Ook dit laatste be
drag is nog niet zoo gering als het misschien
lijkt. Berekent men, dat een luchtschip als de
.Hindenburg" een kleine vyf mlllioen gulden
kost en dat er rond twee-honderd-dulzend ku
bieke meter helium noodlg zUn om het de hoogte
in te dragen, dan kan men nagaan, dat een
hellum-vulling een grooten Invloed heeft op den
totalen prys en dus op de exploitatie van zoon
luchtreus
Het helium, dat te zatnen niet het neon, het
argon, het xenon en het krytton tot de edel
gassen behoort, werd ontdekt door den Fran-
achen astronoom Janssen. Tijdens de totale zons
verduistering van 1868 stelde hü in het spec
trum der protuberanties» eè?i licht-gele streep
vast, wat het bestaan bewees van een nog on
bekend soort gas. HU doopte zyn geesteskind
met den naam van den zonnegod Helios Dertig
jaren later slaagde de Engelsche geleerde sir
William Ramsay er in. zuiver helium te pro-
duceeren.
Voor het „lichter dan de lucht” heeft helium
dezelfde goede eigenschappen als lichtgas en
waterstofgas, het weegt even veel en heeft
een draagvermogen van 1.05 kilo per kubieken
meter tegen waterstofgas 1.1 kilo terwUl het
bovendien het belangrUkste nadeel mist, door
dat het onbrandbaar is. Helium, „de vrygezel
onder de elementen”, vermengt zich niet, of
althans uiterst en uiterst langzaam. Deze che
mische traagheid heeft tengevolge, dat de zuur-
«tof nagenoeg geen invloed op het helium beeft,
waardoor brand en ontploffing onmogelUk wor- i
den.
„X Is dus maar goed, dat ik Je ben wezen
roepen.”
„Ik ben Je er dankbaar voor.”
„Het zyn dus niet enkel hallucinaties van den
ouden heer?”
„Absoluut niet."
Krag was volkomen kalm. Niemand kon X
hem aanzien, dat hij zooeven in groote spanning
geleefd had. Hy stond met den rug naar den
haard en warmde zich de handen.
,JHer wordt 'n afscliuwelyke misdaad voor-
■bereid.” zei hU. „En alleen de Hemel weet, of
ik de uitvoering daarvan nog verhinderen kan.”
BU deze
staarde den
oogen aan.
„Wie is dan de misdadiger?"
.Dat weet ik nu nog niet, maar ik denk wel,
dat ik morgen meer zal weten Overigens kunnen
we nu niets beters doen, dan gaan slapen, maar
maak eerst den hond even los
Toen de dokter den volgenden ochtend om
negen uur ontwaakte, kwam Asbjóm Krag reeds
van zyn morgenwandeling terug. De detective
schertste en lachte en was in de beste stem-
ming
„Wat h prachtig winterweer.” riep hy uit,
„en wat 'n heerlyk landschap
De dokter sprong vlug uit X bed.
^Je ziet er zoo opgeruimd uit." zei hy „Is
alles in orde?”
„Alles loopt uitstekend De oude heer is weer
wat op verhaal gekomen en maakt X voortref-
WW et goud is een gestadige verwekker van
I onrust in onze toch al niet zoo heel rus-
A x tlge wereld.
Van tyd tot tyd brengt het zoo eens alle
beurzen in rep en roer wy hooren dan. dat een
of ander land .het goud heeft losgelaten" of
dat het een of ander ..met den goudprys van
plan zou zyn". Een groep menschen wordt ar
mer. een andere rijker. en de wereld draait
verder.
In het financleele kamp zUn er daarom men
schen. die vóór het goud «Un en die er te
gen zyn. Deze laatsten willen het goud „ont
tronen". ZU zyn dus vyanden van het goud.
Ook in het wetenschappelijke kamp zUn er
belagers van het goud.
En zoo hoort men by tusschenpoosen van den
een of ander, die beweert naar believen goud te
kunnen maken. Dat is dan een alchimist van
den modernen tyd.
Het is echter nog nooit waarheid gebleken.
Gelukkig maar het is zeer sterk de vraag,
of de wereld er maar iets mee vooruit zou zün.
Het verhaal van konlng Mldas is niet zoo gek
als het lUkt!
Engelsche bladen brachten onlangs
richt, dat een Japansche geleerde.
Tjutoma Kasa er in geslaagd was een nieuwe
metaallegeering samen te stellen, welke in elk
opzicht de eigenschappen en toepassingsmoge
lijkheden van gobd zou hebben.
Maar vooral, zoo luidden de berichten, zyn
de vervaardiglngskosten van deze nieuwe stof
zóó gering, dat het goud daardoor -volledig zyn
waarde zal verliezen.
Deze veronderstelling nu wUst op een volsla
gen gemis aan psychologische scholing by het
brein waaraan zU ontsproot.
Nog nooit Immers, was er een goedkoope jurk,
die even mooi was als een durevraag het
uw vrouw maar
Bovendien bevestiging van wetenschappe-
lUke zude ontbreekt nog.
Het goud zal dus wel duur blUven.
En het zal wel weer met een sisser afloopen
Ing D.
Doch Bengt antwoordde niet. HU stond In de
open deur en nam Krag hoonend op.
„U bent mij nog altyd X antwoord schuldig
op mUn vraag." zei hU- „Wat doet u zoo laat
in den nacht nog buiten, dokter? Het is toch
hiet X paviljoen, dat u zoo interesseert?"
Asjorn Krag greep dit uitgangspunt met beide
banden vast.
.Juist. X was X paviljoen." zei hij. „Ik geloof
nog altyd. dat X een levend wezen was. dat
op uw vader schoot. En toen ik naar bed wilde
Kaan, viel me in, dat er misschien in de fun
damenten van X paviljoen nog 'n schuilplaats
kon zyn Die werden immers door de arbeiders
niet onderzocht?”
■Maar was X dan wel noodlg om dat midden
in den nacht te doen?”
„Ik kon m'n nieuwsgierigheid niet langer be
dwingen."
„U sluipt door X huis als 'n dief, dokter
••Of als 'n detective,'' antwoordde Krag, luid
lachend.
lagne,
Uderz
*ran-
Jaar
1 het
Jaar.
its in
met
wln-
fa-
le te
>nln”
ische
sluit
niet
inen
heb-
voor
ven-
een
had.’6
aind
In 1930 heeft men een nieuwe methode ont
dekt om helium te winnen. Men stelde namelyk
vast, dat zich uit monaziet-zand vroeger een
zeer waardevol mineraal, omdat men het noo-
dig had bu de fabricatie van gaskousjes, doch
sinds den triomftocht van de electrlsche gloei
lamp sterk op den achtergrond geraakt wan
neer men dit sterk verhit, helium afscheidt. Be
paald eenvoudig is intuskchen ook dit procédé
niet. Om één. enkele Zeppelin te vuUen toch zou
men..., honderd-vijftig -duizend ton monaziet-
zand moeten bewerken.
te dalen. Maar da werkloosheidsellende in
New-York is groot en ondanks Rooaevelt's
„new deal '-plannen zal het nog lang duren,
tot het crislsspook, dat zoovele menschen van
den arbeidersstand treft, voorbU gegaan is. De
onderwereld van New York zal voorloopig nog
wel een veilige toevlucht voor menig crisis
slachtoffer blUven.
waren En waarachtlg. ze waren er nog. *n Stal
knecht had alles op Xi vuilnishoop gesmeten, heel
achter in n verlaten hoekje van X park. Ik
kwam met 'n rondtrekkend voddenkoopman
overeen, dat hy X heele zaakje zou opkoopen
en mU de scherven, netjes verpakt in 'n kistje,
zou doen bezorgen. Het arrangeeren van der-
geiyke trucjes is myn fort. begrUp je. Ik kon
toch be^Faariyk aan den knecht vragen of ik
die glasscherven mocht hebben, zonder daar
door opzien en vermoedens op te wekken.
Daarom had ik de hulp noodlg van dien koop
man."
De detective onderzocht
scherf nauwkeurig
.Ja. ze zyn er allemaal." zei hy. ,Jk zou den
spiegel weer compleet kunnen maken." Hy be-
scherven telkens weer opnieuw en
gelegenheid wor-
den geboden, leder 25 minuten uit eigen wer
ken voor te lezen. In den tusschentyd zullen
wU onze gasten met muziek bezig houden."
Conny voelde zich nu zeer rustig Mechanisch
ging hU staan en begaf zich naar de andere
zaal, waar aan een groote tafel de Jury gezeten
was Stotterend en stamelend stelde Conny zleh
voor en bood zyn gedichten aan. De voorzitter
keek hem even onderzoekend aan en begon
glimlachend te lezen. Maar buitengewoon zacht
klonk zUn stem, toen hU het manuscript neer
legde en zei: „Gaat u in de studlozaal uw ge
dichten voorlezen Wees niet bang en zet uw
bescheidenheid opzU Wat u ons gebracht hebt,
is waard, door de menschen aangehoord te
worden."
De omroeper stelde hem aan het auditorium
voor. ZUn keel 'eek wel toegesnoerd. Het liefst
zou hy weggeloopen zijn, maar eensklaps had
hij zyn zelfbeheerschlng teruggevonden. Hü zag
