<KctuttAaal
De avonturen
Stan en Pol
van
I
wm den dag
I
F 250.-
Moedige piloten
DE GEHEIMZINNIGE
Hl KAMERS Hl
In het hooge Noorden
Het huis van den
zaligen Walpole
De wraak van
Emmy Merton
De Odessée van een
Hollander
Pinksterverbljjf van Print
en Prinses
bij verlies van een band,
een voet
Olivier van Noort*s reis
om de wereld
ATT T? A n/^KTATf1 op dit blad zjjn Ingevolge de verzekenngsvoorwaarden tegen bij levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door p 6611 ongeval met
I «I lil,1111 w l« ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen I Uv» verlies van belde armen, belde beenen of beide oogen A «JKJa doodelijken afloop
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
DOOR SVEN ELVESTAD
Een luchtvaartmaatschappij, die
uit niets dan jeugdigen over
moed ontstond
WOENSDAG 9 JUNI 1937
drie
>t w<
haar.
di
er 45
ruw
ds
Al spoedig kwamen er meerdere menschen, die vol ongeloof
de menschen, in vieren gesneden.
„Ga
U
nu kunnen zijn?" vroeg de
dat
en kraakte niet meer onder zyn
(Wordt vervolgd)
al
De jongen kwam met groote oogen naderbij. Doch Stan en
Pol bleven op een afstand. Daar kwam de moedervan den
jongen aan. „Hé Piet, waar blijf Je toch.” riep ze. Toen ze hem
had ingehaald, wees haar zoontje op het wonder dat daar ging
en ook zij bleef verbaasd staan kijken.
Pol, die honger begon te krijgen, tooverde een kabouter-
broodje. Ieder namen ze een stuk. „Een paraplu, een broodje
en een wandelstok, die zoo maar in de lucht zweven, wel heb
ik van mijn leven, riep de Moeder en ze sloeg van verbazing
de handen in elkaar. Daar wou ze het hare van hebben. Ze
stapte vlug in de richting van de voorwerpen, gi&ax deze bleven
op gelijken afstand van baar.
De jeugd weet zich op warme dagen
wel de noodige opfrissching te bezorgen
f
gewikkeld om haar
Prins Maurits
J. C. Mollema: De reis om de wereld van
Olivier van Noort. Uitg. P. N. van Kampen en
Zoon N.V., Amsterdam, 1937.
,4e
blok aan m’n
In Maart 1599
kon
Indianen
eigenlijk
December
schepen
in de
den
be-
begon
Dl
pers
klaa
reed
feest
Dt
Orai
zoek
li
z
C
dan
hoo
H.
Ujkl
Ora
«Ij
ont’
verl
M
die
men
mee
hl
H.
1
OVi
an
ka
rai
cor
dal
vai
rer
Pa
vat
He
C.
R.
I
aut
aan
Eer
bléi
van
ora
bui
dat
dergaan en werd ten slotte in 1595 in het oude
York ter dood gebracht.
Ofschoon Anmer Hall naderhand sterk werd
verbouwd, zfjn toch nog vele herinneringen uit
den tijd van Henry Walpole aan te wijzen. Het
is nu een zomerverblijf van Sir John Maffey,
den Onder-Staatssecretarls voor Koloniën.
Het eenlge Vat nog ontbreekt is de verrekijker."
Maar mmy deed alsof ze die opmerking niet
laiiiiiiililliiltiiltiiiui
n naam van het belang van onze volks
gemeenschap vraag ik U voort te
gaan met in uw kringen gelegenheid
te bieden tot beginselvaste, godvreezende
scholing en vorming.
Jhr. Ruys de Beerenbrouck bij het
gouden feest der Vrije Unlversltelt 1930.
schepen op te vangen. Maar op 14
.vielep. de Spanjaarden hem met twee
aan, het werd een verwoed zeegevecht
baal van Manilla, waarbij Van Noort
Spaanschen admiraal wel in den grond boorde,
maar zelf ook een schip verloor. Het was een
verbitterd gevecht; zelfs toen het Spaansche
schip was ondergegaan werden de schepelingen,
die in het water lagen, met pieken afgemaakt
de bemanping van het Nederlandsche schip
dat veroverd werd kwam er overigens niet beter
af. Bijzonder interessant is, dat de schrijver
schenpoozen zacht op de deur geklopt en Krag
riep:
.Hinnen I”
Het was de jonge rechercheur. Hij droeg bur-
gerkeeding en had een electrlschen lantaarn in
de hand.
„In orde,” zei de detective. „Doe het licht uit,
dokter, opdat niemand van buiten af onze
schaduwen kan zien."
De dokter draalde het licht uit en het was vol
komen donker in de kamer, behalve een flauw,
rossig schijnsel van het haardvuur.
„Ik heb uw briefje ontvangen," begon de
rechercheur. „Ik hoop dat ik op tijd ben.”
„Stipt op tijd."
„Kunnen we al aan den slag?”
X „Nog niet.”
>Pe drie heeren zaten een poosje zwijgend bij
elkaar. Eindelijk zei de rechercheur:
,Jk was zeer verbaasd u hier te zien en toen
begreep ik direct, dat er op Kvamberg iets niet
in orde was. Toen had ik ook meteen een ver
klaring voor de geheimzinnige opdracht van de
Centrale uit Oslo.”
,4a. Met dien ouden bitterneus, den commis
saris van politie hier, wilde ik niet samenwer
ken,” zei Krag. ,Hij moest gepasseerd worden,
en dat kon alleen door een beslissing in hoogste
instantie."
„Hoe staan de zaken eigenlijk? De oude heer
is zeker vermoord?”
,4a, "n schot in X hart."
„Dat dacht ik wel. Door zijn pleegzoon?”
„Neen, maar die is toch medeplichtig."
„Dan zal hy ons niet ontsnappen. Hjj is
naar de zwevende voorwerpen kekerf. Pol tooverde nog een
appel en een mesje te voorschijn. Hij schilde de appel en een
prachtige krul viel op straat. De appel werd ohzfthtbaar voor
te kunnen gebruiken op de avontuurlijke lucht-
reizen. Het duurde niet lang, of er meldden
zich vliegers aan by Peter Troup, die zich in
zijn dienst wilden stellen. „Ik kan slechts ke
rels. die betrouwbaar en moedig zijn, gebrui
ken,” placht Troup dan te zeggen en velen dro-
42gn^f. nadat zij aan een hartige proef waren
'orpen. Peter Troup vormde in den loop
eens!”
„Hier is een lied, dat ik geschreven
heb. Ik zal het je voorspelen. Het is precies
geschikt voor je stem en voor jou."
In dat lied lagen z’n drie jaren vol leed, z’n
liefde voor die vrouw en z’n berouw. En die
vrouw stond nu vlak naast hem. Aan X einde
zei hjj: „Ik schreef dat voor Jou, Emmy."
„Het is buitengewoon goed, Jack,” antwoord
de ze zacht.
„Wanneer wil Je, dat ik beginnen zal?" vroeg
de componist. „Ik neem met elk salaris genoe
gen, hoe bescheiden ook.”
Al sprekend was hij opgestaan en had haar
hand genomen. ,4ij en ik, opnieuw, te
zamen
Maar toen hij opkeek, staarde hij in een paar
oogen, die van toom fonkelden.
,4e schijnt wel heel erg zeker van Je zelf te
zjjn, Jack Hatfield!” barstte ze los. ,4e schijnt
er van overtuigd, dat Je deze betrekking al
hebt, alleen omdat we eens samen gewerkt heb
ben en ik dwaas genoeg was van je te houden."
„Emmy!” Het klonk als een kreet van pijn.
,Nu is het m ij n beurt om te spreken," zei ze
met trillende stem. ,4iJ stond zóó ver boven
me, niet waar? Jij had-me niet meer noodig.
Herinner Je je nog wat je gezegd hebt?
bent nu al een paar Jaar een
been geweest. Je zult je- nooit boven het mid
delmatige kunnen verheffen.” Nu heb ik Je
niet meer noodig.”
Hoe hij in de hall gekomen was, wist Jack
zich niet te herinneren, maar hij stond een
oogenblik later by de lift en belde mechanisch.
Juist wilde hij instappen, toen Emmy hem ach
terna kwam, d*r hand zacht op z’n schouder
legde en riep:
„Het is een leugen. Jack. Ik ben Maud Wol
sey niet. Ik ben maar d’r secretaresseI Ik....
ik kan je niet laten gaan. Ik houd innig veel
van Je en Je lied was zoo mooi. Ga nooit meer
van me weg. Jack.... neen.... nooit meer!”
Jack boog zich „jjflgrover en kuste
.Hooit meer, lieveling,” fluisterde hij.
(Nadruk verboden)
slotte vertrok hij naar Baltimore. Na weken
lang daar alle theater-agenten te zijn afge-
loopen, kreeg hij eindelijk een plaats als pianist
in een café voor 25 dollars in de week. Toen
hjj ook dit baantje kwijt raakte, schreef hjj op
z’n eenzaam zolderkamertje de muziek en de
woorden van: Uit oude tijden. Een vleugje ge
luk bracht hem by de Radio-Association als
pianist om zangers te accompagneeren. En nu...
na eindeloos zoeken, stond hij tegenover Emmy,
de beroemde Maud Wolsey, de eenlge vrouw
die hy werkelijk had liefgehad, en die hy moed
willig uit z’n leven had gestooten.
„Ik zou graag willen weten, wat Je al dien
tyd gedaan hebt. Jack,” vroeg Emmy Merton
opnieuw.
En hy vertelde haar eeriyk en oprecht sn
treurig wedervaren.
„En nu.” eindigde hy droevig, „nu is het pre
cies zoo uitgekomen als Je gezegd hebt, Emmy.
en ik voel me nog zoo zwak, dat jullie me wel
kunt omblazen."
De Hamllton-Rlver heeft al eens eerder een
rol gespeeld In de geschiedenis van de „Labra
dor Luchtvaart-My.” Troup was eens met vyf
mount les, Canadeesche polltie-beambten, on
derweg. toen zyn machine, door onbekende
oorzaak, lager zakte, tenslotte geheel vrywllllg
daalde en op het dunne ysvlak van de Hamil-
ton-Rlver terecht kwam. De beambten konden
allen tijdig uit het toestel klimmen, doch aan
een yskoud bad ontkwam geen van hen. In de
enkele minuten, dat hun door wollen truien
en leeren vesten verwarmd lichaam met het
ijskoude water van de rivier had kennis ge
maakt, waren hun ledematen byna bevroren
Het avontuur van de vyf mounties vormde in
de eerste dagen na het ongeval het gesprek
van den dag onder hun collega's.
dame glimlachend.
De componist voelde z’n knieën knikken en
viel in den eersten den besten stoel neer. Het
kwam hem ongeloofelyk voor, dat Emmy Mer
ton en Maud Wolsey dezelfde persoon waren.
„Vertel me nu eens alles van Je zelf,” ver
zocht Emmy, terwyi ze in een lagen fauteuil
tegenover hem plaats nam.
Jack Hatfield schaamde zich diep, to^n hy er
aan dacht, hoe hy dit meisje indertijd behan
deld had. Het was nog geen drie jaren geleden
sinds hun afscheid, dien avond in de kleed
kamer van X Browley-theater.
,4e denkt. Jack, dat je op de bovenste sport
van de ladder staat,” had Emmy hem gezegd,
„en ik op de onderste, X Is mogeiyk. Maar er
zal een dag komen dat ik op Jou neerzie en
misschien een verrekyker zal noodig hebben
om Je op te merken."
,,’t Is een heelen tyd geleden, niet, Jack,” her
nam ze. .Sindsdien is er veel gebeurd.”
Zou ze werkeiyk weten, hoe het hem sinds
dien avond in Browley gegaan was, nadat hy
tegen haar gezegd had: „We gaan uit elkaar,
Emmy. Eens moet het toch gebeuren. Ik ga met
Packer en z’n revue mee, maar alleen."
„Ben Je soms gek geworden. Jack?” had het
meisje gevraagd. „Maar waarom?”
„Omdat ik zonder Jou beter vooruit kan ko
men,” antwoordde hy wreed, ,4e bent nu al
een paar Jaar een blok aan m'n been geweest.
Je zult Je nooit boven het middelmatige kun
nen verheffen. Maar ik wel. Onze wegen schei
den zich dus.”
Ze had niets meer gezegd, hem d’r hand tot
afscheid gereikt en hem stil laten vertrekken.
Dit was nu de eerste maal sedert dien avohu,
dat ze elkaar terug zagen. Maar Emmy Merton
was opgeklommen. Juist zooals ze dat voorspeld
had. „De Leeuwerik van dë Radio” werd ze ge
noemd. Hy had hooren zeggen, dat ze voor elke
uitzending 2500 dollar verdiende. En hy....
Hy was met Packer’s revue ,De bleek- vrouw"
begonnen. Hy zelf eyhter had z’n revue-rol moe
ten opstellen. Dag aan dag, nacht na nacht,
had hy er aan gewerkt, maar hy was niet ge
slaagd. Sindsdien was het bergafwaarts met
hem gegaan. Packer had hem z’n congé ge
geven. Toen was Jack Hatfield begonnen te
drinken; z’n middelen raakten uitgeput en ten
hoorde. Ze werd
eensklaps zake
lijk
„En nu wat de
ze positie
treft
ze.
„Wacht
riep Jack.
eow
mo^
zom
Noort?
Eerst begin Maart 1600 bereikte men den uit
gang der zeestraat. Toen volgde een kapertocht
langs de Westkust van Z.-Amerika, waar de
Spanjaarden hun nederzettingen hadden. Van
Noort maakte gevangenen en eenigen bult,
maar verloor in een storm een van zyn schepen,
de Hendrick Frederick. Met de twee overgeble
ven schepen stak hy den Oceaan over naar de
Filippijnen.
Hier deed hy zich tegenover de Spanjaarden
eerst voor als was hy zelf In dienst van den
Spaanschen koning, hy stak, om de comedle
goed te spelen zelfs een matroos in monnikspy
en wist op die manier heel wat victualiën los
te krygen. Toen het bedrog uitkwam, begon hy
weer schepen te kapen en blokkeerde hy de ha
ven van Manilla om de aldaar binnenkomende
-j-» rinses Juliana en Prins Bernhard besloten
I-* hun bezoek, aan Engeland gedurende de
Kronlngsdagen gebracht, met een verbiyf
te Anmer Hall. Dit ligt niet ver van Sandring
ham, de bekende residentie der Engelsche ko-
ningen in het Graafschap Norfolk. Op Anmer
Hall, waar onze Kroonprinses en haar gemaal
de Pinksterdagen doorbrachten, woonde eens de
Jezuïet Henry Walpole, die als martelaar voor
het vaderiyk geloof in 1595 den dood onder
ging.
De zalige Walpole werd geboren te Docking,
dat ook in deze streek ligt. Onder Katholieken
is dit land vooral bekend door de aanwezigheid
te Walsingham van een der oudste en beroemd
ste bedevaartsoorden van Engeland. Het was
dit „Engelsche Lourdes” dat reeds vroeg in de
Middeleeuwen vele pelgrims naar zich toe trok,
en aan Engeland den titel van „de bruidsschat
van Onze Lieve Vrouw” schonk. Walsingham
werd vóór de hervorming ook bezocht door rei
zigers, die van het vasteland kwamen. Zoo
heeft Erasmus er eenigen tyd gewoond, en het
i» zeker merkwaardig dat de kamer, waar hy
jïjn reisverhaal te boek stelde, als een krypte
deel zal uitmaken van het nieuwe heiligdom dat
hier zal worden opgetrokken.
Over den bovengenoemden Jezuïet-martelaar
vonden wy in de Universe nog de volgerfUe ge
gevens. Zyn vader trok naar Anmer Hall in
1575, het Jaar waarin Henry zelf een leerling
werd van Peterhouse te Camtjridge. zyn vooraf
gaande opleiding had hy Ontvangen te Nor
wich.
De marteldood van den Zaligen Edmund
Campion, een der grootste missionarissen uit
de hervormingsjaren, die eveneens tot de So
ciëteit van Jezus behoorde, schjjnt op den Jeug
digen Walpole een diepen indruk te hebben ge
maakt. Het bericht daarvan werd in alle geheim
naar Anmer House overgebracht, en het is wel
geen toeval dat niet lang daarna, in het Jaar
1584, Henry het kleed der Jezuïeten aannam.
Na werkzaam te zyn geweest in Italië, België en
Spanje, vroeg hy verlof aan zyn oversten om
in zyn vaderland het werk van gemartelde me
debroeders te mogen voortzetten. Het schip, dat
ham in alle stilte op de kust van Norfolk zou
hebben doen landen, leed schipbreuk, en hij
werd gevangen genomen op de kust van York»-. Hojianr
hire, te Flamborough Head. De laatstgenoemde |zrn5?um
plaats is welbekend aan allen, die wel eens
langs de Engelsche kust voeren: een vooruit
springende kaap, waar hoog op de rotsen een
vuurtoren verryst, die aan de schepen den weg
wyst door deze gevaariyke kustwateren.
Pater Walpole werd naar Londen gevoerd,
moest in den Tower allerlei martelingen on
direct met je gezicht naar den haard
staan, of je bent een kind des doods."
Dokter Rasch aarzelde.
„Direct," beet de onbekende hem toe.
Er bleef hem niets'anders over dan zich om
te draaien; hy voelde, dat de revolver midden
op zyn hals gericht bleef, *t kleine ronde plekje
brandde als vuur.
Zoo stond hy zeker enkele minuten. Toen
hoorde hy achter zich een lachje, dat hy meende
te herkennen. Hy wendde het hoofd om. In een
der fauteuils zat lachend Asbjöm Krag. Op
tafel lagen een roode pruik en een roode baard.
Het duurde eenlge oogenblikken, voor de dokter
van zyn angst bekomen was.
„Ben Je nou gek!” riep hy eindeiyk. „Zulke
scherts is nu toch wel wat al te grof.”
,4e wist toch, dat ik precies om elf uur zou
komen? Je wist ook. dat ik vermomd zou komen.
Er is zelfs van scherts heelemaal geen sprake."
„Enfin.... ik dank den hemel, dat jy X bent.
Ik dacht werkeiyk met een ander te doen te
hebben.”
„Wie dan?”
„Wel. met den moordenaar, den man uit het
paviljoen."
,Die veronderstelling was er nog zoo ver niet
naast. Als ik die pruik en dien baard draag,
gelyk ik veel op hem.”
.Hebt u hem dan gezien?"
.Neen. Maar mevrouw Hjelm heeft me een
en ander van hem verteld, zy kent hem.”
„Aha! zy is misschien wel medeplichtig aan
den moord."
.Neen, absoluut niet, zy heeft met deze mls-
,Nog niet.”
Even klonk het klikken van een veer en de
beide heeren begrepen, dat Krag in de donkerte
zyn revolver beproefde.
De schaduwbeelden op het gordyn stonden nu
vlak by elkaar.
„zy nemen afscheid van elkaar,” fluisterde de
dokter.
De man in heKJachtcostuum keerde zich om
en verliet de kamer. Bengt volgde hem en droeg
in de rechterhand een petroleumlamp. De drie
bespieders zagen, hoe in de lange corridor
beneden, het eene venster na t andere verlicht
werd. Eindeiyk werd de deur geopend en een
donkere gestalte liep het park in. Bengt keerde
met de lamp terug naar zyn kamer.”
„Bewaak hem,” fluisterde Asbjörn Krag. ..Maak
niet X minste leven. Staat u er voor in, dat hij
X huls niet verlaat?”8
„U kunt op my rekenen. Hy zal....”
Maar Krag had de kamer reeds verlaten.
Geruischloos sloop hy de trap af en de gang
door. Op X oogenblik, dat hy X huis verliet, zag
hy den man in Jachtcostuum in X donkere park
verdwynen.
De detective wierp even ’n blik naar Bengt's
vensters. Ja, de schaduw zat weer rustig voor de
tafel.
Krag kroop onder langs den gevel, onhoorbaar
als een kat. Hy constateerde met vreugde, dat
de dool Ingetreden was; de sneeuw was
geworden ---- --
voeten.
onaWworpen Peter Troup vormde in den loop
van den tyd de .Xabrador-Luchtvaart-My”. die
uit niets dan uit jeugdigen overmoed ontstond.
Thans is de maatschappd in het bezit van tien
goede vliegtuigen en acht, voortdurend met el
kaar in verbinding staande, radiostations. De
Canadeesche meteorologische instituten staan
eveneens in verbinding met deze radiostations,
die Troup heeft doen bouwen. De weerberichten
van de Hudsonbaal en van de uiterste hoeken
van Labrador Hebben er veel toe bijgedragen,
dat tegenwoordig de weervoorspellingen ook
voor het meer Zuldeiyk deel van Canada safer
zyn dan ooit vroeger het geval Is geweest.
Wat presteeren deze machines, die op de
Noordelykste route van Amerika vliegen en op
regelmatige tyden over anders nauweiyks toe-
gankeiyke gebieden?
Peter Troup vertelde: ..Er is nauweiyks een
afstand, dien onze piloten afleggen korter dan
2000 K.M Meestal gaat de reis dwars over het
bevroren Labradorgebied heen, langs de kust van
de Hudson-baai en dan, van een of anderen
eenzamen goudgraverspost uit, weer terug naar
de bewoonde wereld. Ieder goudtransport, dat
van het Noorden naar het Zuiden moet worden
gebracht, levert voor ons een waarde van 10
pct. van het vrachtgoed op. En die waarde is
meestal 3000 8 4000 pond. Wanneer wy pelzen
halen, is de winst voor ons niet zoo groot, om
dat deze transporten vaker voorkomen.
Wy vliegen nooit met leege machines naar
de trappers, de Eskimo’s of de Indianen; er zyn
byna altyd bestellingen. Hebben ze In het Noor
den ons dadeiyk noodig, ,dan gaan de berichten
via de radiostations. In die gevallen moeten wy
meestal medlcynen of serum meebrengen. In
sommige gevallen, wanneer het gaat om het
leven van een arm mensch, doen wy onze bood
schappen gratis. Hulp te bieden aan onze naas
ten, al zitten die ook myien van ons vandaan,
is tenslotte de plicht van ieder, die daartoe in
staat Is!”
Peter Troup heeft niets van een Mynheer de
Directeur”, als hy daar zoo rustig in zyn ouden
kantoorstoel zit, de armen over elkaar gesla
gen, nu en dan met een ruwe hand in zyn
stoppelbaard graaiend. Enkele weken geleden
hebben Troup’s mannen hem uit een woud aan
de Hamllton-Rlver moeten halen. Hy was met
dlamantboorders naar een myn in het Noorden
van Canada gevlogen Op de terugreis kreeg hy
pech; de motor van de machine sloeg af en een
noodlanding in de binnenlanden van Labrador
kon alleen hulp brengen. Ruw geschat vond het
ongeval plaats op 700 K.M. afstand van de
eerstvolgende nederzetting, waar radio te vin-
- den was. Te voet door het gevaarlijk gebied
gaan was onmogeiyk. Troup, die alleen was, had
maar weinig mondvoorraad by zich. Hy zocht
onder de sneeuw alle stukken hout by elkaar,
die hy kon vinden, en hield daarmee een vuur
aan, om de aandacht van de zoekers te trekken.
De rook steeg lynrecht omhoog en hierdoor
vonden zyn makkers hem. Geheel uitgeput door
een 14-daagsche vasten, nam men den leider op
en sleepte hem naar het vliegtuig, terwyi zyn
machine ter plaatse moest worden hersteld,
wilde men het „thuis brengen."
et Jaarverslag van de Laprador-Lucht-
vaart-My. meldt, dat de gfvaariykste en
meest avontuuriyke van alle luchtverbin
dingen. welke dooj genoemde maatschappy
wordt onderhouden, zichzelf geheel financieel
kan bedruipeq.
Aan dit verslag hebben enkele aan de onder
neming verbonden piloten iets van hun erva
ringen, opgedaan gedurende hun loopbaan, toe
gevoegd, welke artikelen Interessant genoeg zyn
om te worden gepubliceerd.
Acht of negen jaar geleden deden de moe
dige piloten, die thans regelmatig naar de
noordelykste streken van Canada vliegen, nog
dlenst_ in een afdeellng van de ..Royal Air
Force" in Engeland Op een dag nam één van
hen, de luchtvaartofficier Peter Troup, het be
sluit, iets geheel nieuws op touw te zetten.
Hy had een kleine erfenis van een oudoom
gekregen en vond een vriend, die. evenals hyf
In het bezit was van duizend pond. Zy kochten
samen een oud, slecht onderhouden vliegveld
en een goedkoofie machine, die zy zelf opknap
ten. evenals de vlleghaven. Toen begon hun
avontuuriyk leven in het noorden van Canada.
Aanvankeiyk vlogen zy slechts by byzondere
opdrachten, voor pelsjagers of trappers of rtjke
Amerikanen, die een tochtje naar het Noorden
wilden meemaken. Allengs begon men aan de
Hudsonbaal aandacht te schenken aan deze
beide vliegers, die zooveel gevaren dorsten trot-
seeren en in Labrador, waar men koene vlie
gers kan gebruiken, gaf men den mannen be-
langryke opdrachten. Aldus werd hun naam
bekend.
Wanneer het seizoen in het hooge Noorden
slecht was, werden de machines In den hangar
gezet en de mannen stelden zich weer In dienst
der groote luchtvaart-maatachappyen op het
Noord-Amerikaansche vasteland. Het geld, dat
zy hiermee verdienden, werd gespaard, om het
JBts stU,” beval de ander, op een eigenaardl-
gen toon. Het klonk, als kwamen de woorden
heel uit de verte.
En nu zag de dokter, dat een revolverloop In
zyn hand flitste. Met knikkende knieën bleef hy
staan. Wat wilde deze vreemdeling van hem?
Wilde hy hem dooden? Zocht hy misschien
Asbjörn Krag? Hy raapte al zyn moed by
elkaar en vroeg, zoo barsch als X hem op dat
oogenblik mogeiyk was:
.Hoe durft u het wagen, om op deze manier
m’n kamer binnen te déingen?”
De andere antwoordde niet; hy speelde on
verschillig met zyn revolver, zyn oogen lichtten
onheilspellend.
,Nr is politie in huls," ging dokter Rasch ver
der, ^en als je niet gauw maakt, dat je wegkomt,
roep Ik om hulp."
De onbekende lachte.
Plotseling hief hy de revolver en mikte op
het voorhoofd van den dokter, terwyi hy, op
denselfden eigenaardlgen toon zei;
’n heele poos op zyn kamer bezig en zit in
papieren te snuffelen."
De rechercheur trad op het openstaande ven
ster toe, van waaruit men Bengt’s kamer kon
zien.
Asbjöm Krag en de dokter volgden.
Op Bengt’s kamer brandde licht. Op het gor
dyn bewoog zich ’n schaduw.
.Dat is Bengt,” zei de dokter.
,4a, hy moet X zyn," meende Krag.
Aan het schaduwbeeld zagen zy, dat Bengt
aan een tafel zat. Plotseling kwam er meer be
weging In het beeld; zy zagen een arm op en
neer gaan als van iemand die druk gesticuleert.
,Hy spreekt met iemand," zeiden de detective
en de rechercheur tegeiyk.
De drie heeren staarden met groote oogen
naar het verlichte venster, zy waren het vpl-
komen met elkaar eens, dat Bengt niet alleen
was; zeker sprak hy met iemand, die aan den
anderen kant van de tafel zat
Bengt sfcond op en nu teekende ook de
schaduw van een tweeden persoon zich op het
gordyn af. Krag zag, dat het een lange man was
met een baard, gekleed in jachtcostuum en een
bontmuits op X hoofd. Aan een lederen riem hing
een weitasch.
„Wie zou
rechercheur.
„Dat zal ik u zeggen,” antwoordde de detective
en zyn oogen vonkelden, „dat is de moordenaar,
de man, die Aakerholm neergeschoten heeft.”
„Moeten we hem dan niet direct arrestee ren?
Ik heb twee agenten by me, die klaar staan om
op een wenk toe te springen."
jarig was, in kloosters gevangen gezet De ver
overing van de hecrschappy ter zee kostte
schepen en bloed
Van de avontuuriyke reis van OU vier van
Noort vertelt ons een boekje van de hand van
den bekenden zeevaart-historicus J. O. Mollema,
eveneens verschenen in de Patria-reeks. Het
onderstaande moge voldoende zyn om een In
druk te geven van het grootsche en leerzame
stuk vaderlandsche historie, dat hier voor een
talryk publiek ontsloten wordt
In dien tyd was ons oorlogvoerend volk aan
geraakt door de goudkoorts en In Indië dacht
men dien hartstocht te kunnen bevredigen. In
1597 was Cornells Houtman terug gekomen van
zyn eersten tocht naar die geheimzinnige landen,
waarop tot dan toe de Portugëezen een handels-
monopolle hadden. In 1598 zeilden drie vloten
om de Kaap teneinde den tocht van Houtman,
maar dan met méér commercieel succes, te
herhalen. Maar die route was geheel In handen
van de Portugeezen, en daarom zocht'men in
Holland tegeiykertyd naar een anderen zeeweg.
De weg om de Noord was by de poging van
Jacob van HgBpjskerck onbegaanbaar gebleken,
maar in 1577 Hid Francis Drake en in 1586
Thomas Cavendish den tocht gemaakt om Zuid-
Amerika heer\ door de straat van Magelhaen.
Dat lokte den Hollanders zeer, want dan kon
men tegeiyk eens zien wat er op de kusten van
Zuid-Amerika te halen was, waar de Spanjaar
den vloten met zilver en goud vandaan haal
den. Een compagnie van Rotterdamsche en
Amsterdamsche kooplieden rustte de schepen
uit waarmee Van Noort in Juli 1598 van Rot
terdam vertrok. De vloot voer langs de Afrl-
kaansche kust tot Ilho do Principe (een eiland
vóór Kameroen) waar zij door de Portugeesche
bezetting vyandelyk ontvangen werd. maar
niettemin er in slaagde, versch water in te ne
men. Vandaar staken de schepen, het was in-
tusschen het Jaar 1599 geworden, den oceaan
over naar Brazilië. In Rio de Janeiro waren de
Portugeezen evenmin bereid, de schepelingen
van het noodige te voorzien, en toen de vloot
op San Sebastiaan landde om water in te ne
men, werden zes matrozen door de
gevangen en afgeslacht. Dan vangt
eerst goed de reeks rampen aan. waarmee de
zeelieden sindsdien voortdurend te kampen
hadden. Eerst een geweldige storm onder de
onherbergzame Brazlliaansche kust, waardoor
een der schepen tot zinkens toe lek werd gesla
gen. daarna scheurbuik onder de bemanning en
gebrek aan water.
Zóó kon Van Noort niet naar straat Magel
haen gaan zoeken hy zeilde
terug naar St. Helena. Maar St. Helena
men niet vinden, men keerde weer om en zeilde
weer naar het Westen om het eiland Ascension
te vinden. Toen men dacht dat men het had.
bleek men weer op de Brazlliaansche kust te
zitten, doch thans kwam men terecht op een
eilandje waar drinkwater en een beschutte lan
dingsplaats te vinden waren. Daar Met van
Noort zijn bemanningen wat op verhaal komen
en liet hy het lekke schip de Eendracht in
brand steken. Toen ging het weer zuidwaarts
en na veel avonturen, verkenningen op de kust,
gevechten met inboorUngen e.a. kwam hy 4 No
vember 1599 aan den ingang van straat Magel-
haes. Tegenwind, gevechten met Inboorlingen,
die vanaf de rotsen de landlngsdetachementen
met pyien beschoten en met.... pinguïns be
kogelden. maakten den doortocht tot een wor
steling. terwyi bovendien de vice-admiraal Ja-
4^^Claesz van üpendam aan het muiten sloeg
>p een onherbergzame kust aan wal gezet
fl. Een baal, waarin hy by-
ongemak ondervond, noemde Van
"fel protestant, uit nyd Paplste-baai
daadUotaal niets uitstaande. Maar toch kent zy
toevalligerwyze den moordenaar.”
Houdt hy zich nog steeds hier in de buurt
op?”
,4a. En naar verschillende omstandigheden te
oordeelen, moet hy heel dicht by ons zyn. Is er
tydens myn afwezigheid nog iets verdachts ge
beurd?"
.Neen, heelemaal niet. Bengt is al dien tyd
op zyn kamer gebleven.”
„En de jonge rechercheur?”
,4a, dat is een grappige kerel. Als ik me
maar dorst vertoonen, fladderde hy rond me en
trachtte een gesprek uit te lokken. Hy dacht
zeker, dat ik hem wel X een en ander te ver
tellen zou hebben."
Krag knikte.
,£n, je hebt toch niets losgelaten?"
.Heen. Integendeel, hy wist my te vertellen,
dat Bengt getelefoneerd heeft met alle naburige
spoorwegstations."
„Wat heb je daarop geantwoord?"
„Wat moest ik antwoorden? Ik begreep zelfs
niet, wat de bedoeling van zyn vertrouweiykheid
wel kon zyn?"
Krag knikte weer en mompelde voldaan:
,4a, hy is een flinke, waakzame jongen.”
De detective legde plots zyn vinger op den
mond en beide heeren luisterden met gespan
nen aandacht.
zy hoorden voetstappen op de gang.
De dokter nam vlug de revolver, doch Krag
greep hem by den pols.
.Dat is hy,” zeide hy fluisterend.
Even later werd er met regelmatige tus-
-j-^lndeiyk scheen Hatfleld’s kans gekomen.
H Hy had nu 22 maanden lang voor een
-*-• heel klein salaris beginnelingen voor de
radio geaccompagneerd, toen de directeur hem
Uet roepen.
.Maud Wolsey heeft je om drie uur ont
boden,” zei hy tegen Jack Hatfield. ,^e zoekt
iemand die haar kan begeleiden.”
S De jonge man begaf zich bp weg naar Red-
lane, waar Maud Wolsey woonde. Zou hy de
betrekking krygen? In elk geval deed zich nu
de. gelegenheid voor, die beroemde vrouw z’n
nleift'e melodie voor te spelen: „Uit oude
tydq^". In Red-lane gaf hy z’n naam op aan
den concierge. Op de 9de verdieping sprong hy
uit de lift en belde by de appartementen van
Maud Wolsey.
.Mynheer Hatfield I” kondigde het in X zwart
gekleede dienstmeisje aan en Jack trad in een
ryk gemeubeld vertrek, waar een Jonge dame
hem ontving.
,Zoo Jack!” zei ze.
De aangesprokene wist niet hoe hy X had en
riep verbaasd: „Emmy!”
„Wil Je niet gaan zitten?” vroeg de jonge
'j_'v e slag by Nleuwpoort vormt voor de
1 meeste Nederlanders een lichtend punt
in de duisternis van hun historiekennis,
omdat hy in het jaar 1600 viel. Dit moge een
vingerwUzing zyn voor menschen met groote
aspiraties om hun belangryke daden by voor
keur in jaren met gemakkelyke jaartallen te
stellen, omdat ze dan aanzieniyk beter by het
dankbare nageslacht blyven voortleven.
De republiek der Vereenigde Nederlanden was
toen nog in vollen oorlog
onafhankeiykheid. al had Prins Maurits het
terrein van den stryd naar het Zuiden weten te
verleggen. De steden van Holland echter leg
den, thans in het genot van hun vryheld en
gewekt tot het besef van eigen kunnen, zulk
een vitaliteit aan den dag dat zy zich niet kon
den beperken tot de slepende oorlogvoering.
Het is haast wonderbaariyk hoe de burgeryen
van onze steden, die toch in vergeiyking met de
cultuurcentra van midden- en zuld-Europa
slechts als groote dorpen konden gelden, een
expansiedrang ontwikkeld hebben waardoor de
wereldrijken van Spanje en Portugal in de ko
mende eeuw in alle werelddeelen overvleugeld
zyn.
In het jaar dat de slag bij Nieuwpoort gele
verd werd, zwierven op den Stillen Oceaan twee
kleine schepen, onder ccmmando van den ad
miraal Olivier van Noort. Het waren de eerste
idsche schepen die den geheelen aardbol
-ontzeilen. Het was het overbiyfsel van
een vloot van vier schepen, die In Juli van het
Jaar 1598 uit het vaderland verzeild was en van
deze twee overgeblevene zou er nog slechts
één een jaar later behouden thuisvaren. Het
andere zou by Manilla door een Spaansche
vloot gevangen worden, de bemanning voor het
meerendeel gewurgd en, voor zoover zij mlnder-
naast het sobere journaal van Van Noort ook
de Spaansche lezing van den stryd geeft aoo
krijgt men een verrassenden blik óp de psycho
logie der oorlogvoerenden in dien tijd.
Van Noort had na den slag nog maar één
schip over, en dat deeriyk gehavend. Hy was
nu in het lang begeerde Indië, maar hy had
geen scheepsruimte meer om lading in te ne
men. Ook in den Archipel had hy last genoeg
van inlandsche zeeroovers, terwyi de handel
met de Portugeezen niet vlotte. In Februari
zette Van Noort koers naar het Westen de
thuisreis om Kaap de Goede Hoop was voor
spoediger dan de heenreis en 26 Augustus kwam
hy met zyn .Mauritius" te Rotterdam voor an
ker. Van de 248 schepelingen kwamen
terug.
Dit is. zeer in het kort, het verhaal van één
der tochten, van welks moeliykheden wy in
onze eeuw geen begrip meer hebben. Het was
zeemansvolk dat deze bovenmenscheiyke
daden volbracht en veel wat er gebeurde is al
lerminst lofwaardig. Maar in groot verband ge
zien legden deze ondernemingen het fundament
van onze koloniale macht zy geven ons daar-
by een indruk van de energie en den helden
moed, die het Hollandsche zeevolk in die da
gen bezielden, en zij laten ons zien tot welks
grootsche resultaten het door koppig volhouden
ondanks alle moeliykheden kwam. Alleen om
deze lessen reeds zyn boekjes als deze het lezen
overwaard.
Toen Troup na een heet bad en een fllnken
maaltyd weer eenigszins „by” kwam, waren zyn
eerste woorden: „Wel boys, dat was op X kan-
E
VI
VI
A
VÉ
vt
d<
g<
K
te
J.
