ONS BLAD
Basken bieden nog slechts
geringen tegenstand
WASHINGTON WENSCHT
BESPREKINGEN
Een schrijven van
Karei. Van Roey?
Ds. Niemoeller is
gearresteerd
Uitbreiding van
handelsvrijheid
Het accoord der
3 mogendheden
OP DE 0 16
Het incident op de
Amoer
Meer bevoegdheid
voor Horthy
DE ONDERWIJSSTRIJD IN
DUITSCHLAND
DE BAROMETER
Delbos over de
controle
M
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
BREUKBANDEN
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Het nieuws van heden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 2 JULI 1937
geheel verlaten
Sevilla gebombardeerd
De strijd tegen de Kerk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
BLADZIJDEN
12
Bij Madrid
I
x
4
r
Italiaansch schip bij
Cornwall gestrand
Koning Carol vertrok
uit Polen
Vroegere stellingen
-
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Q
I.
t>
1
B
tegen de Vlaamsch-nationalisten.
J.
NUverheidsraad ten aansten
Weliswaar stond nog omtrent geen enkel be-
en
Een grensincident
onmlddellljk
Het financieele decreet
1
men
Zuid-Amerika en Franco
1
A
K -
OANkWWUUllll IIII//J//Z0ZAM
üddelen hebben In de eer-
o*ge-
kracht door de machine
kamer geslingerd
Stand op vrijdag 1* oor TJm: 7MA
Vorige stand: 742.1
Frankryk zal vastberaden zyn
standpunt handhaven
De toestand nog gespannen; Rus-
land rekent op diplomatieke
oplossing
Ook de leider der Duitsche Bely-
deniskerk thans gevangen
Geestely ken-leeraar moeten de
gelofte van trouw aan
Hitler afleggen
By Granada zijn de regeerings-
troepen zeven kilometer
vooruit gerukt
Huil meent aldus de internationale
samenwerking te kunnen
bevorderen
De Canadeesche minister-president dr. W- L. MacKenzie King bracht een bezoek
aan rijkskanselier Hitler
a
a
2
a
a
TOKIO, 1 Juli (Domei) Volgens de
laatste berichten uit Hslnklng Is de toestand
bij de Amoer nog steeds gespannen. Er zijn
nog vijf Russische kanonneerbooten versche
nen, die ter hoogte van het eiland Sen-
noefa kruisen.
De toestand, ontstaan door het Amoer-Incident,
is nog gespannen: Rusland rekent echter op
een diplomatieke oplossing.
De Indische land:
•te vijf maanden f 42 mlllioen meer
bracht.
De commissie sprak met algemeene stemmen
haar vertrouwen uit In de voorzetting van de
actie ten behoeve van de Frarische veiligheid
en den vrede.
De socialist Grumbach stelde de vraag, welk
san de regeering van generaal Franco te er
kennen.
4
n
1
i
Mededelingen in sake de levering van garna
len uit Den Helder aan Amsterdam.
Het prinseltjk Jacht Plet Hein nadert sfjn vol
tooiing.
Verbod verwacht tegen *t Verbond
van Vlaamsch-nationalisten
i
dat er
voort-
’PARIJS, 1 Juli (Havas). De Fransche Ka
mercommissie van Buitenlandsche Zaken heeft
vanmiddag kennis genomen van een rapport
van Delbos over den buljenlandschen polltieken
toestand.
In het communiqué, dat na afloop der bijeen
komst werd gepubliceerd, wordt om. medege
deeld:
De minister wees met nadruk op de hechte
solidariteit van Frankrijk en Engeland bij de
thans hangende onderhandelingen, en herinner
de er aan, dat deze solidariteit slechts mogelljk
werd door de aanneming der politiek van nlet-
inmenging.
1 f
Reuter seint nog uit Lund*», dat men in
Britsche kringen het standpunt, dat te Ber
lijn en Rome verdedigd wordt en volgens
hetwelk de controle in de Spaansche wate
ren soa worden afgeschaft, onaanvaard
baar acht.
Eventueel «nu slechts in gemeenschappe
lijk overleg met de Vereenigde Staten en
de andere landen van Zuld-Amerika opge
treden worden.
LONDEN,
wordt, dat
Washington
By Granada zijn de regeeringstroepen ze
ven kilometer opgerukt tot voorbij de Sierra
de Cogollo, ten Oosten van de stad.
De minister gaf te kennen, dat Frankrijk
met vastberadenheid zijn standpunt inzake
een effectieve controle der niet-inmenging
zal handhaven.
Franklin D. Roosevelt, de derde zoon
van den president der Vereenigde
Staten, huwde met miss Ethel du Pont,
de dochter van een groot-industrieel te
Wilmington (Delaware).
Men hoopt dan ook, dat de Duitsche en Ita-
liaansche vertegenwoordigers van hun regee-
ringeri Instructies van meer verzoenenden aard
voor de vergadering der commissie van morgen
zullen ontvangen.
Men vestigt er de aandacht op. dat een alge-
heele afschaffing van het controlestelsel de
Pyreneeën-grens zou openen voor oorlogstuig,
bestemd voor de Spaansche regeering. hetgeen
zou op wegen tegen het voordeel, dat Franco
uit de afschaffing zou kunnen trekken.
De offlcler-machlnlst 2e kL bij de M. 8.
D. J. Lugten werd echter met verwondin
gen aan het gelaat, en waarschijnlijk met
een zware hersenschudding, naar het zie
kenhuis ..Bethesda” overgebracht.
NEW YORK, 1 Juli. (Havas.) Naar de ..New
York Times” uit Washington verneemt, heeft
de Amerikaansche minister van Buitenlandsche
Zaken. Huil, verklaard, dat het bezoek van Van
Zeeland slechts het begin vormt van een reeks
voorgenomen conferenties tusschen de regeering
van de Vereenigde Staten en vertegenwoordi
gers van buitenlandsche regeeringen, met het
'loei de Internationale economische samenwer
king te vergemakkelijken en duurzame grond
slagen voor den vrede te vormen.
LONDEN. 1 Juli (D.N.B.) Vannacht Is het
Italiaansche stoomschip „Aida Luro" (4500 ton)
aan de kust van Cornwall op een rots geloo-
pen. Om 2 uur zond het vaartuig S.O.S.-selnen
uit en om 3 uur meldde het, dat de machine
kamer onder water stond.
De reddingboot van St. Yves heeft dertig
opvarenden van het schip, w.o. 15 leden der
bemanning, aan boord genomen. Twee leden
zoek tets vast, doch de kwestie werd bestudeerd.
De correspondent van de „New York Times”
echt het niet uitgesloten, dat Léon Blum bin
nenkort een bezoek zal brengen aan New York,
doch naar hij zegt is hiervoor nog niets offi
cieel geregeld.
Huil gaf te kennen, dat de regeering der
Vereenigde Staten niet zoo zeer een inter
nationale economische conferentie op het
oog heeft, doch veeleer besprekingen met
diplomaten en leden van buitenlandsche
regeeringen.
Naar aanleiding van berichten, volgens welke
het bewind van Franco binnenkort door de
Zuid-Amerikaansche Republieken zou worden
«.rkend, wordt te Santiago medegedeeld, dat er
wat Chili betreft, slechts eenlge officieuze docb
geen officieele stappen zijn gedaan
Uit goede bron wordt vernomen, dat de Bra-
zzlaanschc regeering zou overwegen Franco te
erkennen, doch dat zij geen enkele beslissing
zal nemen, welke niet eveneens door de andere
Xuid-Amerlkaansche staten zal worden goed
gekeurd.
Op de onderzeeboot 014 beeft zich gis
ter een ernstig ongeval voorgedaan. De
O 14 ligt op het oogenblik op de werf der
N. V. Kon. Mij. „De Schelde" te Vllmingen
voor de gebruikelijke revisie. Gister
men in de machinekamer aan het I
draaien, toen plotseling een hevige explo
sie plaats vond.
In den sector Aravaca werd een vijandelijke
aanval spoedig tot staan gebracht. De kanonnen
der regeeringstroepen legden het geschut der
nationalisten, dat het vuur had geopend op
de stellingen der loyale troepen, het zwijgen op.
Een aanval der rechtschen op de stellingen
Li) Argallanes ten Zuiden van den Taag Is af
geslagen, waarbij de aanvallers aanzienlijke
verliezen leden. De vijandelijke troepenbewe
gingen in den Jarama-sector werden verlamd
door het geschutvuur der regeeringstroepen.
Verder werden nog gewond de offlder-ma-
chinist 2e kl. btf de M.S. D. S. Pluim en ma-
joor-machlnlst A. van Soest. Hun verwondin
gen waren echter van dien aard dat zij, na
verbonden te zijn, naar Den Helder konden
vertrekken voor onderzoek.
De overige aanwezigen bekwamen allen snij-
er schaafwonden.
De oorzaak van de explode is nog onbekend.
BOEDAPEST, 1 Juli (D.N.B.) De Hon-
gaarsche Rijksdag heeft in een plechtige
zitting met algemeene stemmen het wets
ontwerp betreffende de verkiezing en de
uitbreiding van de bevoegdheden van den
Rjjksregent aangenomen.
Aangezien hieronder ook de geestelijken
vallen, die In openbare scholen onderwijs
geven, heeft de WUrttembergsche minister
van eeredlenst de Katholieke en Evangeli
sche geestelijken, die de gelofte van trouw
niet hebben afgelegd of slechts onder voor-
behoud hebben willen afleggen, uit het on
derwijs aan openbare scholen gesloten en
voor deze geestelijken de staatssubsidies
voor hun salarissen opgeheven.
BAYONNE. 1 Juli. (Havas.) De „Diarlo
Vasco" te Bilbao meldt, dat de rechtsche
optnarsch in de richting van Santander
voortduurt, zonder dat de troepen van
Franco veel tegenstand ondervinden. Men
gelooft, dat de llnkschen weinig verzet kun
nen bieden. De rechtsche llniën strekken
zich uit van Valmaseda tot bij Castro Ur-
diales. De stellingen, die aanvankelijk door
de llnkschen verdedigd werden, zijn thans
geheel verlaten
BRUSSEL, 1 Juli (Havas) -L, Uit .goede
bron wordt bevestigd, dat België' de voor-
deelen van het Oslo-accoord. ten aanzien
van de aligneering van een zeker aantal
contingenten, zal uitstrekken tot verschil
lende landen, onder welke. Frankrijk, En
geland en de Vereenigde Staten. Zeer spoe
dig zal officieel van dit besluit kennis wor
den gegeven.
WARSCHAU, 1 Juli. (P.A.T.) Woensdag
avond is op het slot Wawel te Krakau een diner
aangericht ter eere van Koning Carol van Roe
menië. Na het diner bezichtigde de koning de
koninklijke zalen van het kasteel. Vanmorgen
heeft de koning nog een aantal bezienswaardig
heden van de stad bezocht, waarna hij om
half twaalf met zijn gevolg In een specialen
trein uit Krakau naar Boekarest vertrok.
De Spaansche militaire autoriteiten hebben
grenspaaltjes, welke op de grens van het Fran-
sehe en Spaansche grondgebied waren geplaatst
'ten behoeve van buitenlandsche touristen, ver
wijderd en in de plaats daarvan de Spaansche
monarchlstenvlag geplant. Zij verklaren, dat de
paaltjes op Spaansch grondgebied waren ge
plaatst. en dat zij dus het recht hadden, ze te
verwijderen.
België strekt de voordeelen der
Oslo-conferentie uit tot Frank
ryk, Engeland en de V.S.
Het hospitaalschip „Helouan", dat 467 aan
hei front van Madrid of bij Bilbao gewonde
Italianen vervoerde heeft 400 man aan wal
gezet te Gaeta en de 67 anderen te Napels
Deze laatsten zijn naar een ziekenhuis overge
bracht. De meeste gewonden zijn reeds herstel
lende.
BERLIJN, 1 JulL (Havas). Ds. Nie
moeller, die tijdens den wereldoorlog com
mandant van een duikboot was, en thans
de leider van de Duitsche Belijdeniskerk,
is vandaag gearresteerd.
•an deelneming aan de Wereldtentoonstelling
te New York in 1939.
BRUSSEL, 1 JulL <D. N. B.) In Vlaamsch-
nationallstlsche kringen verwacht men een
herderlijk schrijven van den Kardinaal-
Aartsbisschop van Mechelen tegen het
verbond van Vlaamsch-nationalisten.
In het Britsche Lagerhuis heeft Simon ver
klaard aan den Franschen minister van Finan
ciën een boodschap te hebben gezonden van den
volgenden Inhoud; „Nu gij de volmachten hebt
gekregen, die gjj verlangde, om te voorzien in
den tegenwoordigen toestand, verheug ik mjj
van te voren de nauwe samenwerking te zien
soortgezet tusschen onze schatkisten, krach
tens de drlemogendhedenovereenkomst. Ik wil
oe oprechte hoop tot uitdrukking brengen, dat
frankrijk weldra uit de tjjdeljjke moeilijkheden,
waarvoor het geplaatst Is, zal geraken.”
De Amerikaansche minister van Financiën,
Morgenthau, heeft zjjn Franschen collega. Bon
net, een boodschap gezonden, ‘die geheel den-
zelfden inhoud heeft als die, welke Simon Bon
net heeft doen toekomen.
Het decreet, dat door den Franschen minister
raad is uitgevaardigd, laat ’t egalisatiefonds van
tien milliard frank verder opereeren. Uit de
debatten in de Kamer is gebleken, dat het
londs niet meer over deze tien milliard beschikt,
coch volgens de wet kan het fonds goud af staan
aan de Bank van Frankrijk. Hierdoor zal het
mogelljk zijn, dat ’t fonds weer wordt vergroot,
hetgeen tot uiting zal komen op den volgentféft*'
oankstaat van de Bank van Frankrijk. Verder
zal de Bank voor het oogenblik goud blijven koo-
pen tegen den koers van de wereldmarkt.
BERLIJN, 1 Juli (Havas). De arrestatie van
ds. Niemoeller wercKverwacht. lederen dag heeft
de predikant, die zich had opgeworpen tot kam
pioen van de belijdeniskerk, voor een talrijk en
aandachtig gehoor gepredikt en voor de kerk de
vrijheid geëischt zelfs In den natlonaal-socialis-
tischen staat het Evangelie en de geboden Gods
te volgen.
Eenlge dagen geleden nog heeft Niemoeller
van den kansel de vraag gesteld, of het woord
van den Fuehrer nog waarde had. gezien de ver
volgingen en arrestaties van predikanten der be
lijdeniskerk. Niemoeller Is de bekendste en meest
populaire leider deser kerk. Tijdens den wereld
oorlog was hjj commandant van de duikboot
J 151, welke op de Mlddellandsche Zee tal van
transporten der geallieerden tot zinken heeft
gebracht.
In 1919 was Niemoeller 27 jaar oud. Na den
oorlog werd hjj boer, en vervolgens ging hjj the
ologie studeeren. In 1931 werd hij predikant te
Dahlem.
Het Argentljnsche ministerie van Buitenland-
•che Zaken denkt er voor het oogenblik niet
De Kardinaal heeft zooals bekend reeds
In April van dit jaar Ingegrepen toen hij In
den verkiezingsstrijd tusschen Van Zeeland en
Degrelle op het laatste oogenblik zich scherp
uitllet over de politiek der Rexisten.
Hongaarsche Ryksdag neemt des
betreffend wetsontwerp aan
De compressor van een diesel-motor was ge
ëxplodeerd, waardoor een stuk metaal met
groote kracht door de beperkte huimtevan du
machinekamer werd geslingerd. In deze ma
chinekamer bevond zich een groot aantal ma-
rinemenschen, zoodat het ergste werd gevreesd.
Van alle zijden kwam hulp toesnellen. De com
mandant, luik ter zee le kl.. C. J. W. van
Waning, nam onmiddellijk alle gewenschte
maatregelen.
Na de eerste opwinding bleek dat dit onge
val betrekkelijk goed was afgeloopen.
De commissie was het er over eens, dat er
geen sprake van kan zijn Franco als oorlog
voerende te erkennen, daar ook Engeland
niet geneigd Is tot deze erkenning
Felle brand te Rotterdam, waarbij xolderver-
dleping van cartonnagefabriek geheel
brandde.
STUTTGART, 1 Juli (DUB.) De Duitsche
minister van Opvoeding heeft reeds gerulmen
tijd geleden Instructie gegeven, dat de employé’s
in zijn ressort, die in openbaren dienst van het
rijk of van de landen zijn, een gelofte van
trouw aan den „Fuehrer” moeten afleggen.
Handhaving bevestigd door ver
klaringen van Simon
Morgenthau
Te Portsmouth werd met militaire eer begraven admiraal Sir W. Fisher, die in
leven commandant was van de Britsche vlootbasis te Portsmouth. In den wereld
oorlog voerde de admiraal tijdens den zeeslag in het Skagerrak het bevel over het
slagschip St. Vincent
Voor den krijgsraad te Sevilla is het proces
begonnen tegen Agaplto Garcia Atadell, die
president van de „Tsjeka” te Madrid is ge
weest en commandant van de brigade „Ama-
neger”. Hü is nabij de Canarlsche eilanden aan
boord van het sa. „Mexique”, waarmede hü
gevlucht was, gearresteerd. Hem wordt plun-
oering eu moord ten laste gelegd!
In den afgeloopen nacht heeft Stomonjakof
den Japanschen ambassadeur te Moskou. Sjige-
mitsoe. op het commissariaat van Buitenland
sche Zaken ontboden, ten einde hem een ener
giek protest te overhandigen tegen het feit, dat
Japansche troepen op 29 Juni het vuur hebben
geopend op Russische kanonneerbooten bij het
eiland Sennoefa, een der tusschen Mandsjoekwo
en Rusland omstreden eilanden op 120 K.M.
stroomopwaarts van Blagowestsjensk.
Sjigenutsoe arriveerde op het commissariaat
van Buitenlandsche Zaken met een Japansch
protest tegen de aanwezigheid van Russische
schepen in de omstreden zone. Stomonjakof ver
wierp het Japansche protest, op grond van de
overweging, dat de JapanschMandsjoerljsche
troepen het Incident hebben uitgelokt. Het on
derhoud duurde van middernacht tot drie uur
des morgens.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
r«l«foon Administratie 4330, Radactie 4220
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal voor Alkmaar t 12.—
Voor büiten Alkmaar f 2:50
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 booger
De „Voz de Espana” meldt, dat duizenden
scldaten, die aan het front van Biscaye gevan
gen waren genomen en niet te Bilbao of te
Vittoria onderdak gebracht konden worden,
naar Logrone getransporteerd zijn.
In antwoord op een vraag van Attlee heeft
Cranborne, de onderstaatssecretaris van Bui-
tenlandsche Zaken, in het Britsche Lagerhuis
medegedeeld van den Franschen ambassadeur
bericht Xe hebben ontvangen, dat de Fransche
regeerfag maatregelen heeft genomen voor het
overbrengen van vrouwen, kinderen en andere
vluchtelingen uit Santander naar het door de
regeering beheerschte Spaansche gebied vla
Franschen grond, gr zijn verschillende voor
zorgsmaatregelen genomen om te vermijden,
dat mannen, die de wapens kunnen dragen, op
deze wijze naar Valencia zouden kunnen wor
den gebracht.
De Fransche regeering heeft zich ten aan
zien van dit vraagstuk met de Spaansche re
geering in verbinding gesteld.
Voor den aanvang van de behandeling van X
ontwerp hadden de soclaal-democraten de zaal
verlaten.
Deze wet verleent den Rijksregent staatsrech
telijk de bevoegdheden van het nationale Hon-
gaarsche koningschap, met uitzondering van
het opperste patronaat over de Kerk en het
recht tot verleening van adellijke titels.
Vanochtend hebben twaalf regeeringz-
vUegtidgen Sevilla gebombardeerd. Er x(Jn
wracheidene slachtoffers onder de borger-
bevoMnc gevallen.
standpunt Frankrijk zou innemen, indien
Duitschland en Italië in de commissie der nlet-
inmenglng zouden blijven bij hun dubbele wei
gering Frankrijk en Engeland de neutrale waar
nemen op de schepen te laien vervangen en
zich aan te sluiten bij het besluit Inzake de
terugroeping van vrijwilligers.^.
De minister reide hierop geen nauwkeurig
antwoord te kunnen geven, om niet de hangende
besprekingen te hinderen.
Advies van den
der bemanning, die inwendige kneuzingen had
den opgeloopen, werden naar het ziekenhuis te
Penzance vervoerd.
Later werd gemeld, dat het vrachtschip
„Aida Luro” als verloren moest worden be
schouwd. De bemanning is aan land gebracht.
In den sector van den weg naar Estra-
madura hebben de regeeringsbatterijen de
tweede linie der nationalisten gebombar
deerd. om te verhinderen, dat de voorhoe
de. die met het oog op de steeds moellijker
wordende positie de Unie begint t« verlaten,
versterking krijgt.
In Russische kringen bewaart men de
grootste kalmte en is men van opvatting,
dat, al is het incident ernstig, het toch niet
bulten het kader valt van de gebruikelijke
grensincidenten. Men vreest niet,
ernstige consequenties uit zullen
vloeien.
Nu Havas het bericht van deze arrestatie
heeft bekend gemaakt, meldt het D.N.B. het
volgende:
Belijdeniskerk. ds. Niemoeller, gearresteerd ERNSTIGE ONTPLOFFING
Berlijn-Dahlem en hem voor den rechter ge
bracht. die een inhechtcnisbevel tegen hem had
uitgevaardigd
Niemoeller heeft gedurende langen tijd bij
godsdienstoefeningen en voordrachten ophit
sende redevoeringen gehouden, leidende perso
nen in den staat en de beweging in een kwaad
daglicht gesteld en leugenachtige beweringen
gedaan over door den staat te nemen maat-
regeleri; dit alles om onrust te verwekken on
der de bevolking. Bovendien heeft hij op verzet
tegen staatswetten en -verordeningen aange
drongen.
Zijn beweringen behoorden tot de soort, die
de aan Duitschland vijandige buitenlandsche
pers in haar kolommen bevat.”
1 Juli. (Havaa.) Bevestigd
tusschen Parijs, Londen en
overeenstemming bereikt Is
over handhaving van de monetaire overeen
komst tusschen de drie mogendheden.
DERTIGSTE JAARGANG No. 231
De geestelijken-leeraar in Duitechland.
geen onvoorwaardelijke belofte van trouw
Hitler wilden afleggen, zijn ontslagen.
Blijkens verklaringen van Simon en Morgen-
than, blijft de driemogendheden-overeenkom»!
gehandhaafd, f
Te Washington acht men oe<fc keerige bo-
preklngen gunstiger voor het wereldherstel dan
een Internationale conferentie.
Koning Carol van Roemenië heeft z|jn bennek
aan Polen beëindigd.
De Hongaarrehe RUasregent Horthy zag Ml»
bevoegdheden uitgebeeld.
Belgie strekt de voordeelen der Oslo-convenUe
uit tot Frankrijk, Engeland en de V. 8.
In Noord-«Spanje gaat de reehtaehe opmarsck
voort, terwijl ‘n hrt lalden de regeeringxtroe-
pen winnen.
