Orang Linggoe op het eiland
Halmaheira
TWEE AUTOROUTES NAAR DE
FRANSCHE HOOFDSTAD
gezinnen
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
ZEER MERKWAARDIGE
VOLKSSTAM
DE KORTSTE WEG VIA
BRUSSEL
H
EU r
i Plaats dan een ,/Dmroeper”
voor 80.
Hef vliegveld in het hooge
Noorden
en voor een huis
BOEK EN BLAD
Wereldttadiverkeer
Cricketprogramma
De mooiste route
o. J.
Het rijden in Parijs
valt mee!
Mooiste weg door het Maasdal
en via Reims
voor Zondag
Angst voor de zee
Midden door het oerwoud gaan
prachtige voetpaden, die
plotseling doodloopen
na
1
ju
^miiiininiiitiiiiiintiiiinnmiiiinnninnnnnniiiiiiiiniininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii
far1
Pech tijdens den .Tour de France
Le Greves moet Inderhaast de ketting
zijn rijwiel repareeren
in
het
schier*-
in
2e klasse Oost
dat
Se klasse
De heropening der rarijsche beurs, die twee dagen gesloten was geweest, ging met de te
de openstelling
Voor de uitbreiding
do Zaan zijn nieuwe Ijzeren tanks aangevoerd van ongeveer
20 ton, welke volledig gemonteerd naar do plaats van be
stemming werden getransporteerd
hun een huisje ter bewoning aangewezen.
Onder het afdak van de voorgalerij wilden
ze nog wel even zitten, maar bij voorkeur
bleven ze toch bulten onder de dakgoot.
Slapen durfden ze alleen voor hun woning;
zelfs de hevigste regen kon daar geen ver
andering in brengen. Ze aten uitsluitend
sago en vooral klappers. Dikwijls vroegen
ze om de wilde sago, waarmede zij zich in
hun boaschen voedden en die hier niet te
krijgen was.
Kaartje van de toegangswegen naar de
officieele terreinen
OCA—TCO
PW 3-UD
Quick 3— Nfjm.
3« klssse
Hercule*SCH 3
ACC 3H lem 3
VVV 3VRA 3
RIO UVV
LarenKampong
ASV
Overgangsklasse
SCHCAC»
HBS CVH
ExcelsiorSparta
HCC 3—
Quick (H.)
Benige jaren geleden speelde zich tusschen
een troepje Orang Linggoe en Inwoners van de
groote Mohammedaansche kampong Wajamli,
op de kust van Maba, een ernstig incident af.
Laatstgenoemden waren het gebergte ingetrok
ken, om de damarboaschen te bewerken. Zooals
gewoonlijk hadden zjj op enkele dagmarschen
van de kampong een bivak je ingericht. Van
daaruit beklommen zjj dagelijks de bergtoppen
in den omtrek, om het product te verzamelen.
Op zekeren avond vonden zij bjj terugkegr m
dit kamp alle voorraden gestolen. Diefstal van
Hcrmes-DVS 3
VOC 3—
Quick (H.)
VCC -HBS 3
WCHCC 3
CVH 3 -KNSM
Ajax (A.)—ACC 3
LCC-NLCC
Quick 3 -HCC S
Sparta 3—
Her me*-D VS 3
HBS 3—ASV 3
Leonidas—AC
la klasse
HCC 3 HCC 1
VRA VOC
Haarlem—VW
Her me*-D VS
R en W.
Hun boechlooperslnstlnct en speurzin zijn bij
zonder sterk ontwikkeld. Daardoor bemerken zij
onmlddellljk de nadering van vreemden. Hoogst
zelden heeft men het geluk de Orang Linggoe
te ontmoeten. Maar wie zich door het woud een
weg kapt, stoot soms onverwacht op een prach
tig begaanbaar voetpad. Enkele kilometers ver
der loopt dit echter plotseling dood in een on-
ontwarbaren wirwar van lianen en doornige rot
ton. Blijkbaar zijn dit verblnoingen, die de
Orang Linggoe gebruikten, maar die zjj telkens
weer verbergen, om hun verblijfplaatsen niet te
verraden.
Het heimwee naar hun bergen en wouden
scheen hun echter toch,te machtig te worden.
Merkbaar kwijnden ze weg. In de hoop, dat zij
zich in een Alfoersche omgeving beter tehuis
zouden gevoelen, dan onder de Mohammedanen
van Weda. bracht de gezaghebber hen over
naar de naburige kampong Noeslikoe. De reis
ging per motorboot over de zee. Het kostte
groote moeite de Orang Linggoe aan boord te
krijgen. Angstig hokten ze tenslotte bijeen op
het voordek.
Ook in de nieuwe omgeving konden zU zich
niet volkomen aanpassen. Een hunner stierf al
spoedig van heimwee. Aan een der anderen, den
echtgenoot van de eveneens gevangen vrouw,
gelukte het te ontsnappen. Daarop werd de
vrouw al spoedig naar Maba teruggebracht en
daar vrijgelaten. Merkwaardigerwijze begon de
u cenlg overgeblevene zich van nu af aan onder
de dorpelingen hoe langer hoe meer op zijn
gemak te voelen. Zij ging met hen mede naar
hun tuinen of op jacht en fleurde merkbaar
op. De kennismaking met de beschaving scheen
haar alleszins goed te bevallen.
trom» en begrafenisstoeten
hebben - ongeacht of zij op
voorrangswegen rijden of
niet - ook voorrang al
naderen zij van llnktl
De afstand van Parijs naar de meeste plaat
sen in Nederland is niet zóó groot, dat men
meer dan één dag noodig heeft om de reis
te maken. De wegen verkeeren over het alge
meen in goeden toestand, zoodat iedereen, die
over een behoorlijken’ automobiel beschikt in
derdaad avonds de Fransche hoofdstad zal
kunnen* bereiken, mits hU niet te laat vertrekt.
Daarnevens echter bedenke men, dat afstan
den van ruim 500 kilometer „heele lange ein
den" zijn, vooral voor menschen, die niet her-
haaldeljjk zoolang achter het stuur zitten.
Daarbij komt nog, dat de meeste routes naar
Parijs niet uitmunten door afwisseling, wat
zoon langen dag nog extra lang doet schijnen.
Onderbreken is mitsdien voor velen aangewe
zen en in dat geval advlseeren wU om den
tocht niet via BrusselSt. Quentin te maken,
doch om het interessantere tracé door de
Maasvallei te kiezen.
Men heeft dan tevens een geschikte aan
leiding om in het zuidelijk deel van ons land
wat langzamer te rijden. Noord-Brabant en
Zuld-Llmburg herbergen vooral langs de
minder belangrijke wegen een schat van na
tuurschoon, zóó verrassend dikwijls, dat me
nigeen, die veel in het buitenland heeft ge
reisd. er versteld van staat! Men kan van Eind
hoven uit direct via Hasselt de omgeving van
Luik bereiken, maar ofschoon dit korter is dan
via RoermondMaastricht, is deze route uit
een toeristisch oogpunt niet aan te bevelen.
Tusschen Luik en Namen rijdt men door een
•rij afwisselend stuk van het Maasdal, doch
voorbij laatstgenoemde plaats krijgt men tot de
Fransche grens een buitengewoon mooi ge-
Ofschoon de wereldtentoonstelling te
Parijs al kort geleden officieel geopend is,
■uilen de meeste menschen er wel de voor
keur aan geven, hun bezoek 'nog eenigen
tijd uit te stellen, totdat namelijk alles ge
reed zal zijn. Het ligt voor de hand, dat
menigeen zijn aomervacantle-uitstapje met
een bezoek aan deze, expositie zal willen
comblneeren en daarom gelooven wij. aldus
schrijft ons de AK.W.B.. dat onderstaande
autoroutes naar de Ville Lumière bU het
ontwerpen van die plannen van nut zullen
kunnen zijn.
Het waren zeer goedmoedige Heden, die
zich kostelijk amuseerden met alles wat
vreemd voor hen was. Ofschoon zij veel
geleken op de gewone Alfoeren, hadden zij
ietwat Mongoolsche trekken. Natuurlijk was
deelte, waarvan vooral de omgeving van
Dinant bekend is. Hooge. stelte rotsen naderen
den weg tot op enkele tientallen meters, her-
haaldelUk passeert men stroomversnellingen en
telkens weer wordt het oog geboeid door aan
trekkelijke panorama's.
Op Fransch gebied doorsnijden beide aange*-
geven routes een golvend gebied, waar helaas
vele bosschee, door den oorlog z|jn verwoest.
Talrijke trieste overblijfselen van het krijgs
geweld zijn hier nog te vinden.
OostelUk van onze route, die via St. Quentin
loopt, ligt in de nabijheid van Leon, de be
ruchte Chemln des Dames, waar een enorm
hoog kruis aan de verwoede gevechten her
innert. Nabij Compiègne staat in het gelijk
namige „Forêt" de slaapwagen, waarin het wa-
penstilstandsverdrag werd onderteekend.
Om nog even op de oostelijke route terug te
komen, zU vermeld, dat Reims als centrum van
de champagne beroemd is, alsmede, dat .men
voorbij ChAtoau-Thlerry nog vele pittoreske
plekjes passeert in het dal van de kleine zij
riviertjes van de Seine, welke hier stroomen
Als rustpunt voor den eersten dag kan zoo
wel Brussel als Namen of Dinant dienen
in Noord-FrankrUk daarentegen passeert men
weinig plaatsen met geriefelijke hotels In
Parijs is het tijdens de expositie zeer aan te
bevelen om een kamer te reserveeren, aange
zien de hotels daar allicht zeer vol zullen zijn.
Een bijzondere medewerker schrijft
v. d. D. v. N. L:
bewijs van Nederlanderschap voldoende is, zoo
wel voor den chauffeur als voor de inzittenden.
Voor de autodocumenten wende men zich tot
den A N W B., die ook nadere inlichtingen geeft
over de faciliteiten, welke in verband met de
tentoonstelling aan de toeristen worden ge
geven.
Gedurende de tentoonstelling te Parijs, voor
Frankrijk ook slechts bewijs van Nederlander
schap voldoende.
Volgens de auteurs is men in dit werk afge
weken van de tot nu toe gebruikelijke volgorde
doordien men in deel I de meer physlsche
hoofdstukken naar voren heeft gebracht, waar
door men heeft bereft:
lo. dat de leerlingen in het begin stof krij
gen, die meer in overeenstemming is met hun
bevattingsvermogen;
3o. dat vele Interessante proeven uit dit ge
deelte bij de leerlingen een blijvende belangstel
ling zullen wekken.
De deelen I en II behandelen de stof voor
dlpl. A, terwijl deel m de voorbereiding geeft
voor dlpl. B van de Mulo-examens.
Het werk ziet er degelijk uit: overal uit
gaande van proeven, en waar de natuurkunde
toepassing vindt in het dagelUksch leven, aller
lei onderwerpen dienaangaande besprekend,
hebben de auteurs een leerboek bezorgd, dat
voor de betrokken candldaten èn voor hun
leeraren, wier intense hulp bij de moeilijke
stof onophoudelijk noodig is, mag worden aan
bevolen. Een flinke voorraad teekeningen ver
duidelijkt den ietwat stroeven tekst, en de
vragen en opgaven achter elk hoofdstuk, niet
uitsluitend als repetitie bedoeld, maar ook om
tot nadenken en eigen onderzoek te prikkelen,
dragen het hare ruimschoots bij tot het aan
brengen van de noodlge kennis en het voorbe
reiden tot een goed succes bij het Mulo-examen.
NIEVW LEERBOEK DER NA-
TUURKUNDE VOOR MULO.,
door L. Dorsman Czn., L. A. Oe-
letjnse en Q.'J. H. Hulsing.
Uitg.: J. B. Wolters Qro-
ningen-Batavia.
levensmiddelen is een ernstige schending van
de strenge wetten van het oerbosch. Ook de
Wajamllërs zUn geboren boschloopers en spoor
zoekers; bU het aanbreken van den dag be
gonnen zU de achtervolging der dieven. Het
gelukte hun de pleisterplaats der Orang Linggoe,
die den roof hadden gepleegd, te ontdekken en
ongemerkt te naderen. Verrast sprongen de
overrompelde boschmenschen op de been; in
zjjn schrik wierp hun aanvoerder zijn speer naar
de toestormende. Wajamliërs. Door een onge
lukkig toeval struikelde een der aanvallers over
een boomwortel. Zijn metgezellen dachten, dat
het wapen hem peergeveld had. Vol woede wier
pen zjj zich met opgeheven peda (kapmes) op
het kleine troepje Orang Linggoe en slachtten
dit volkomen af.
Sindsdien durfden de kustbewoners nog slechts
in groote troepen en welbewapend het bosch
in te gaan.
De Orang Linggoe schenen echter de wijk ge
nomen te hebben naar het uiterste Noorden.
Daar deden zU weldra weer van zich hooren.
Ken der Orang Linggoe had den huwbaren leef
tijd bereikt; zijn eigen stam kon hem echter
geen passende levensgezellin bieden. Door een
tweetal mannelijke en een vrouwelijk familielid
geholpen, vatte hij daarom het plan op in de
kleine kustkampong Aye Lamo een bruid te
schaken. Het stoute plan mislukte door de on
verwachte terugkomst van de manlijke inge
zetenen. Dezen slaagden er in de vier vrouwen-
roovers te vatten; gebonden brachten zij hen
over naar het districtshoofd op Boell. Hier ver
toefde juist een militaire patrouille, die de ge
vangenen medenam naar de onderafdeellngs
hoofdplaats Weda.
Op den dagenlangen tocht door bet bosch
weigerden de Orang Linggoe al het eten, dat
men hun gaf. ZU voedden zich geheel met wat
het terrein opleverde. Af en toe zetten zU hun
tanden in een boom en verslonden de schors.
BU hun aankomst in Weda trokken zU veel
bekijks, want zelfs voor die streken was hun
F.eeding ongewoon summier. Eenlge Alfoeren
uit een naburige nederzetting konden zich
eenlgszins met hen verstaanbaar nufken; zij
moesten direct als tolk optreden. De gezagvoer
der kwam weldra met wat eenvoudige kleedlng-
stukken aanzetten. De vrouw, die zich te mid
den van zooveel gekleede seksegenooten scheen
te geneeren, maakte er onmiddellUk gebruik
van. Met de mannen deed zich echter een moei
lijkheid voor. ZU weigerden hardnekkig het
nieuwe broekje en hemd aan te trekken, alvo
rens zU zich gebaad hadden. Van een put wil
den zU geen gebruik maken. Ook in zee durf
den zU zich niet te wagen, omdat zU vreesden
dat deze geen bodem had en zU onmiddellUk in
de diepte zouden wegzinken.
De kalis in de omgeving van de kampong zün
alle ongeschikt voor een bad. Zoo zat er niets
anders op. dan aan de ündelUkheidsmanie der
boschbewoners tegemoet te komen, door hen
naar een op enkele kilometers afstand gelegen
bergbeekje te laten brengen, waar zU naar
hartelust konden baden.
Een paar woorden over het rijden in het
drukke wereldstadsverkeer mogen deze korte
opwekking besluiten. Het is in het geheel niet
moeilijk, aldus de A.N.W.B., om in ParUs zUn
eigen auto te besturen. Het is er natuurlijk zéér
druk (op sommige plaatsen is de autoflle
elke richting vier of vUf wagens breed), maar
iedereen kan er behoorlUk rijden en daarom
loopen zelfs oogenschUnlUk penibele situaties
in den regel zonder kleerscheuren (ie. sjfat-
borddeuken) af. RlchtingaanwUzers zijn In Pa
rUs rarae aves: de linkszittende taxichauffeur
gebruikt zUnr linkerarm voor alle teekens (als
hU die überhaupt geeft!) Rechtstandig omhoog
wil zeggen: stoppen horizontaal uitgestrekt
beteekent: ik ga linksaf, terwUl de schuin naar
beneden gestrekte arm beteekent, dat hU
rechtsaf gaat.
Van veel meer belang dan deze teekengeve-
rU is het echter, dat uit het gedrag van de
auto's blUkt, wat zU gaan doen: een chauffeur
die rechtsaf wil, begeeft zich zéér tUdig zooveel
mogelUk naar rechts wil hU naar links, dan
stuurt hU zUn auto met Fransche élégance lang
van te voren naar de linkerzUde van zUn rech
te rweghelft.
Tusschen elf uur des avonds en zes uur
's morgens zUn geluldsselnen absoluut verbo
den: men hoort er dan ook practisch geen
hoornslgnaal doch ziet alom met de koplampen
knipperen.
In FrankrUk en België gaat in 't algemeen
verkeer van rechts voor, slechts het verkeer
op voorrangswegen (om. kenbaar aan af-
standspalen met roode koppen) heeft te allen
tUde voorrang. In België zijn er ook binnen be
bouwde kommen hoofdwegen (dit zUn om. we
gen met meer dan één rUbaan en wegen met
tramsporen) in FrankrUk daarentegen geldt
binnen bebouwde kommen overal het ..rechts
gaat voor".
Tenslotte wijzen wU er nog even op, dat een
rransene luchtvaartautoriteiten onderzoeken da ruina
bij Sarrebourg neerjtortte on waarbij vijf perfonen om het leven kwamea
Op het Noord-Oosteljjke
eiland van Halmaheira leeft een volk
je, tot hetwelk de beschaving nog
niet is doorgedrongen. Deze wilden
staan bij de kustbevolking bekend
onder den naam van Orang Linggoe.
Zorgvuldig mijden zij elke aanraking
met meer beschaafde stammen; van
hun primitieve zeden en gewoonten
hebben zjj nog niets prijsgegeven. In
de altijd groene regenwouden, waar
mede het ontoegankelijk bergland op
de grens van Maba en Wasilé bedekt
is, leiden zij een nomadenbestaan.
Al» onderdeel
van de J. P.
Coen-fpesten
te Hoorn werd
Vrijdagmiddag
een groote
historische op
tocht gehou
den, waarvan
hierboven een
ddtail
i
ttll HAAI
?UHECHI
Naastridi!
IEIMS
Cs-H.iosch
1st
AEind hoven
lOIFTROAtinj
^^ordrechj
<_z"Breda
Compiègi
Stnlijy
la Capcllc
S* Pvsntin
Ham rfro 51
AHIWEtPEH
Hschslsn
HUSSEL A
Hal AT3
Aa
yïameh
^Dinant
Kéivst
f SA Thiorry
Meavx
'At'JS
'i-('•/-’VwrgW
tosrèonft)
.UIK
