mAaal aan eten da#
De avonturen van Stan en Pol
r
A
L
en
Petrus en Paulus
te Rome
1
E
ALLE ABONNÉ’S ongevallen verzekerd wor een der volgende uitkeeringen F 750.- verlies van belde armen, beide beenen of belde oogen 750s“ doodelljken afloop 25^)e"
HET RAADSEL VAN
DEN
AZEPOOT
De smaakzin der
visschen
e
WOENSDAG 1 JULI 1937
-
WW
Tentoonstelling in het Vaticaan
Proeven van samenleving
Zonnevlekken en
sterfgevallen
Ludendorff
*A
L
'h
DOOR THEO BLANKENSEE
'i
122
Begroeting van den
menschenvisscher
Inlandsche gewijde
kunst
75 jaar Katholieke Pers
in Hongarije
Iets van de blijmoedigheid der
eerste christenen leeft in
den barokbouw der
St. Pieterskerk
#7
De steekproef
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERUES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN'TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
123
121
T*
k.
B
cent.
Be-
(Nadruk verboden.)
Pol haastte zich naar de aangewezen plek. HU was erg bang
lukkig vond hj) Stan ongedeerd en een beetje geschrokken te
rug op de plaats, waar de Jongens hem hadden laten vallen.
o
s
t>U levenslange geneele ongeschiktheid tot werken door
wj-oe-
21
(Wordt vervolgd)
A
.««■wl
I
f
r
5
dat zijn vriendje iets overkómen was, want van den vogel had
hy gehoord wat een ondeugende jongens die twee waren. Ge-
ondervonden. Inmiddels was het donker geworden en ze zagen
aan de lucht, dat het helder weer was.
De beide kabouters waren wat blij dat ze weer bij elkander
kwamen. Stan beloofde Pol dat hy in het vervolg beter op zou
passen. Gelukkig had, hU geen verder nadeel van zijn avontuur
iland gekomen, vernamen
!r en Marietta een zeker
Moederweelde in de
paardenwereld
2%
70.
ien
xle
van
ge-
een
rende gebeur
de Erich had,
op weg ua»i uct iucv oigcopivacu
Hansie ontmoet en derhalve het afspraakje met
Olga totaal vergeten. Hansie was een alleraar
digst meisje, maar toevallig op dat moment
de vijandin van Suzie en Olga en dus klampte
0.00
i en
05.
een
ot-
1.70
500
roer
185,
en
A-—
xx>-
105,
slen
lers
tard-
ngen
450
“uln-
5.00,
is ter,
hot-
•r 25
tam-
cent,
55—
i kg
;ssen
tuks.
00—
An-
100
■nljn.
prijs
tien:
422
ort
r-
Ken
170
-24
7—
len
‘n
d.
n.
en
en
11-
Z- V-
bij verlies van een hand,
een voet of een oog.
De paviljoens van de Perstentoonstelling zui
den niet afgebroken worden, maar behouden blij
ven, om binnen afzlenbaren tijd een tentoonstel
ling van inlandsche gewijde kuhst in de Missie
landen te herbergen. Een tentoonstelling, die
zich uit zal strekken tot alle gebieden der kunst,
architectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst en
kunstnijverheid.
Ik weet alleen, dat hij met Rudolf
Semper de diefstallen en inbraken pleegde."
,Ihn staan we voor een hopeloos werk."
Kohier stond op en vroeg;
len
ibb.
.15,
100
aan-
run-
i. 99
:ent.
67—
cha-
:ent.
Prlj-
cren
12
cht-
00
,0 00
elen
Bij deze expositie zal niet alleen de Congre
gatie van de Uitbreiding des Oeloofs betrokken
zijn, maar ook die van de Oostersche kerken. Zoo
zullen niet alleen de kunstuitingen der primitieve
volkeren en van de Aziatische volkeren van
China en Japan geëxpouerd worden, maar ook
de wonderlijke kunstvoortbrengselen der chris-
ten-volken van den Oosterschen ritus.
Deze nieuwe Mlssietentoonstelllng zal een be
kroning worden van de tentoonstelling, die in
1925 gehouden Is en die gedeeltelijk bewaard is
gebleven in de zalen van het Ethnologisch Mtesle-
museum van Lateranen.
Nauwelijks heeft de schitterende Internationale
tentoonstelling der Katholieke Pen te Rome haar
poorten gesloten, of de H. ader heeft reeds
een nieuw initiatief genomen om den roem der
H. Kerk te vermeerderen, en een keer te meer
voor het forum der wereld te bewljsen, dat de
Katholieke Kerk te allen tijde de groote bevor
deraarster is geweest van kunsten en weten
schappen.
werden door deze beleedlgen-
Hansle weer elkanders beste
smeedden een nieuw plan:
waarover de verliefdheid van
Ui
X ten zyn van
verdrukten, de tijden en strijders,
als wQ te kort schoten tn bet laatste en
toch waarlijk niet bet zwaarste werk van
onze emancipatie: instandhouding en uit
bouw enaer eigen Unlveraltelt?
„Wilt u dan mevrouw Mary Hallstein aan
klagen als de moordenares van haar echtge
noot?"
Köhler, dien wy voortaan by den door hem
zelf aangenomen naam zullen noemen, schudde
heftig het hoofd.
„Neen, waarachtig niet! Ik wensch niemand
aan te klagen. Ik heb enkel feiten genoemd, en
laat X aan u over, daaruit de mogeiyke con
clusies te trekken.”
„Maar de overval in X bosch dan?"
„Daar weet ik niets van."
NU wendde zich Werner tot Harvey en vroeg
hem:
.Herkent u in dezen heer den persoon die u
aangevallen heeft?"
Harvey ontkende. r
.Neen, die was korter en breeder gebouwd."
„U weet X zeker?"
Harvey glimlachte.
,Ja, Ik zal me daarin werkeiyk niet vergis
sen."
„Tjamaar hy werd toch gearresteerd in de
villa ..Mon repos!”
„Meneer was X niet.”
„En hy Is in de logeerkamer van Hallstein
geweest."
Nu antwoordde Harvey op de hem eigen rus
tige. maar daarom niet minder besliste manier:
„U alleen hebt Xi verkeerde verdacht. De
moord werd noch door dezen heer, noch door
Mary Hallstein bedreven. Iemand, die zooveel
heeft moeten verduren als een Emlllo Alvaret.
wreekt zich niet door 'n laffen sluipmoord Hy
kende al de geheimen van z'n slachtoffer en zou
meisjes en mannequins: alles wat In de wereld
zee zwemt, alles wat het net van den men-
schenvlsscher heeft gevangen. De gladde bron
zen voet neemt al die vingerafdrukken op,
waarmee de bezoekers hun dankbare trouw be
zegelen; de zwarte hand zegent hen allen in
het eindeloos voorbygaan.
In den namiddag zwelt de menschenstroom
in één richting aan en stuwt de basiliek vol.
Het zyn de vespers en daarby de beroemde
hymne van Raimondi met de jubelende
strophe: „O felix Roma". Hoe zou een Ro-
bereiken. In Duitsqhl:
wy, dat Rudolf Sempei
slot Hallstein bewoonden.
Ons besluit was nu, dat Edith zich onder een
of ander voorwendsel toegang zou zien te ver
schaffen tot Hallstein. Rudolf Semper had een
broeder, die inmiddels reeds lang overleden Is.
gaf zich uit voor een zuster van diens weduwe
en werd zelfs uitgenoodigd eenlgen tyd op
Hallstein te blyven logeeren. Natuuriyk bleven
wy doorloopend schriftelijk met elkaar in con
tact. Daar vernam ik tot mijn groote ontsteltenis.
Zy ontdekte, dat Rudolf Semper 'n misdadiger
was, die met 'n landgenoot diefstallen pleegde
in Parijs en Londen. En Marietta, die zich
thans Mary noemt, wist X
Nu leefde zy als de vrouw van 'n misdadiger
in de eenzaamheid van ’n verlaten slot Dit
op zich zelf was al een gerechte straf voor haar
verleden. Doch Edith voegde daar nog andere
kwellingen aan toe.
Na enkele weken zou ik zelf op Hallstein ver
schijnen. Als in haar hart nog jilaats was voor
zulk een gevoel, wilde ik op die wyze de wroe
ging in haar wakker roepen en.... haar tevens
den angst voor 'n ontdekking op X lyf jagen. Dat
zou myn wraak zyn!
Voor ik my echter liet aandienen, wilde ik
my eerst door Edith nauwkeurig op de hoogte
laten brengen aan alles wat slot Hallstein betrof.
Ik kwam hier in de stad en op myn wandeling
naar Hallstein kreeg ik gezelschap van Frits
Langhalm, die my den weg wees. Edith wachtte
my reeds en bracht my onopgemerkt in de
logeerkamer; Daar heb ik ook den knoop ver-
Daar was ook hun vriendin de Maan. De beide vriendjes
vroegen haar hulp voor dien avond, maar de Maan keek een
beetje verstoord. Jullie moeten nog een paar uurtjes wachten
hoor, kleine ongedulds. Ik ben thans nog niet sterk genoeg om
jullie te kunnen dragen.
,X>at dacht ik wel."
„U deelt dus myn inzicht?"
„Neen, dat niet. X Is verre van my u te willen
beleedlgen.maar X komt me toch wel -n
beetje onverstandig voor."
Niemand wist, waarheen zy later gegaan was,
zy, met haar beminde en Femau. Voor my be
gon *n moeliyke jacht. Ik wist alleen, dat zy
Brazilië verlaten had. En ook m'n eenige zuster.
Edith Edith Beuth is myn zuster was ver
dwenen.
Na drie Jaar zoeken vond ik Edith terug, zy
was intusschen gehuwd en weer weduwe ge
worden. Ik was zoo veranderd, dat zy my niet
herkende. Ik moest zelfs hqel wat herinneringen
uit onze jeugd ophalen, alvorens Ik haar over
tuigd had. dat ik InderdEiad haar broeder was.
Nu zouden wy tezamen myn doel nastreven.
Zy bezat geld, was zelfs zeer ryk.... en kon
my nadere Inlichtingen verschaffen.
'n Jaar na myn verdwynen had Marietta haar
beminde getrouwd. Deze noemde zich Rudolf
Semper. Van Femau had zy nimmer iets ver
nomen. Wy moesten dus nasporen, waar Rudolf
Semper zich ophield. Het gelukte ons te ontdek
ken, dat hy uitgeweken was naar Duitschland.
Wy spaarden geld noch moeite om ons doel te
rondgezwommen had in zee, ergens tusachen
Tandjong en Yokohama, was toch waarlijk al
te dwaas! Maar oude wijsheden blijken dlkwyir
een kern van waarheid te bevatten. Hoezeer
ook bedekt met het spinrag van naïeve en on
volkomen wetenschap van vroeger dagen, ia
bet uitgangspunt soms juist en in overeen
stemming melt de werkelykbeld. De levensloop
van de oude ketterij over de eenheid van alle
materie is daar om dit aan te toonen.
Ook het volgende te uit dit oogpunt wel in
teressant.
De zonnevlekken, ware zonne-eruptles, wor
den statistisch In verband gebracht met sterf
gevallen. Er doet zich hier nameiyk bet zeer
merkwaardige verachynael voor, dat in tyden
van zulke erupties het aantal sterfgevallen
hooger te. dan gedurende de perioden waarin
nagenoeg geen zonnevlekken waargenomen
worden. Ook het aantal ongelukkeb. is In de
perioden van de zonnevlekken grooter.
Men brengt dit opvallende verschynsel in
verband met de sterke magnetische storingen,
die met het voorkomen van zonnevlekken ge
paard plegen te gaan. Bezorgde menschen zyn
er reeds voor, dat by het verrichten van ope
raties, welke niet al te dringend zyn, hiermee
rekening gehouden sou worden. In hoeverre
daarvoor inderdaad reden bestaat, laten wy
gaarne aan de chirurgen over om te beoordee-
len.
loren, die aan myn colbert daar ontbreekt. Nadat
wy afgesproken hadden, dat ik me zou voordoen
als 'n adsplrant kooper voor het slot, -bracht zy
my door het park naar den landweg terug,
waarna zij haar kamer weer opzocht.
Toen ik binnentrad, had Marietta my by den
eerste oogopslag reéhs herkend. Haar oogen,
haar houding verrieden het; haar lippen
beefden: Emlllo! Eerst dacht ik, dat ik by dien
aanblik mezelf niet meer meester sou zyn, maar
die vrouw was my totaal onverschillig geworden.
meln kunnen ontbreken, wanneer zyn stad of
ficieel en liturgisch, en bovendien restirn-
stemmlg. gelukkig geprezen wordt! Maar ook
de vreemdelingen wachten gaarne dezen dag
af. alvorens het zomer- en vacantieselzoen in
koeler Streken te gaan doorbrengen.
„O gelukkig Rome!" kweelen de knapen-so-
pranen en dreunen de befaamde bassen over de
opeengepakte Romeinen. ..gepurperd door het
bloed van zoovele en zoo groote martelaren!”
Rome Is gelukkig en het is een geluk om Ro
mein te zyn. De jubel vereenlgt zich met den
wapperenden barokstyi van de „glorie” en den
baldakyn, die voor één dag in het Jaar niet
te zwtmr-theatraal zyn voor ons op het ele
mentaire gerichte moderne gevoel, maar weer
vervuld worden door de geestdrift, die ze
schiep. Maar de klare grondtoon van dien Jubel
te, zooals toch altyd, de krtetaliyne en tegelijk
levensdlepe biydschap van de verloste mensch-
held, die de primitieve basilieken sierde met
symbolen van geluk en die nu het bolle vls-
schersnet laat wiegen In de avondzon in de
■strenge poortiyst van St. Pieter.
De geschiedenis van de katholieke pers in
Hongarye dateert eerst uit bet midden der
vorige eeuw, toen Anton Lonkay de katholieke
courant _Idök Tanuja” (Getuigen dee tydsi
stichtte, en spoedig daarop de .Magyar Allam”
(Hongaarsche Staat) verscheen, het eerste groo
te katholieke dagblad, dat tot 1910 bleef bestaan.
Een groote uitbreiding werd verhinderd doordat
het blad uitgesproken oppositioneel was.
Hierna kwam een periode van uitbloei tot de
revolutie na den wereldoorlog. Achter de ka
tholieke volksparty van het Parlement groeide
een organisatie, die voortdurend nieuwe cou
ranten en tydschriften stichtte.
Na den oorlog hadden de katholieken een
goede dagbladpers dringend noodig. In 1918
werd een katholieke Centrale Personderneming
gesticht, die in enkele maanden aandeelen uit
gaf voor een -totaal van 10 mlllioen kronen.
In 1929 verscheen door middel van deze ver-
eeniging de „Uj Nemzedek" (Nieuwe Generatie),
de „Nemzet! Ujsag” (Nationaal blad) en ver
schillende andere periodieken.
De „Nemzetl Ujsag” en de „UJ Nemzedek"
werden spoedig de leidende organen der Hon
gaarsche katholieken, die nu als de belangen
van Kerk en Staat het eischen, bet gebeele land
in beroering kunnen brengen.
Hun oplage bedraagt te samen meer dan
190.000 exemplaren, wat meer dan 30 procent
van alle dagbladen in Boedapest.
-r-A r te een tyd geneest, waarin de weten-
H schap meende, dat de mensch als ml-
krocosmos, kleine, zwakke afspiegeling
van het heelal rondom hem door geheimzin
nige draden verbonden was meu den kosmos,
het hem omringende geweldige universum,
waarin de Al wij ze Schepper alles by mate eu
11 bil gewicht geordend had en dat zyn levens-
oude» wy wranm *»en poch- }oap beInvloed door de hemellichamen.
de martelaren, de waarmee hy kosmisch verbonden was.
De levensbeschouwing van Kracht en Stof
had voor zulke overtuigingen geen plaats: het
denkbeeld, dat er een of andere geheimzinnige
invloed zou uitgaan van de planedt Mercurius
op meneer Pedant, kleinzoon van een aap
achterachterkleinzoon van een ééncellig wezen
dat voor eenige tienduizendmlllioenen jaren
e zintuigen der dieren zyn hulpmldde-
j 1 len waarmede het individu met de bul-
tenwereld gemeenschap onderhoudt. Hun
bouw en werking zyn dan ook steeds in over
eenstemming met de levenswyze. de mogeiyk-
heden der bewegingen, den aard van het voedsel
en het milieu, waarin het leven der soort ver
loopt.
Zeer duldelyk kan men aan de visschen de-
monstreeren hoe de zintuigen geheel aan de
levenswyze zyn aangepast. Zooals in de lucht
zich de geuren verbreiden, zoo bevat ook het
water opgeloste stoffen, van zeer verschillende
herkomst. Alle dieren van de laagste tot de
hoogste bezitten dan ook een gevoeligheid voor
chemische stoffen, die hun den aard van de
dingen der buitenwereld doen herkennen. Elke
vyand en bult heeft zyn eigen geur en smaak,
omdat elke diersoort en elke plan tensoort by-
zondere kenmerken heeft, ook wat de schei
kundige samenstelling betreft.
Ook in de stilte en in de duisternis verraadt
elk organisme zyn'aanwezigheid door de quali-
telt van zyn geur en smaak. Zoo te het ook in de
samenleving der dieren en planten In de ocea
nen, meren, rivieren en slooten.
By de visschen bestaat er dan ook een zeer
fyn ontwikkelde chemische zin, die tweeërlei
beteekente heeft, n.l. de herkenning van het ver
af zich bevindende en van het nabye, het con
tact. dus reuk en smaak.
Men heeft langen tyd gemeend, dat deze belde
zintuigen by de visschen niet onderscheiden
kunnen worden. In het water opgeloste stoffen
werken op de zlntulgcellen in en daarby te er
geen verschil ten aanzien van den afstand tus-
schen den ontvanger en voortbrenger der sub
stanties By de landdieren en de mensch te dit
anders. Alles wat ver weg is geeft zyn chemische
deeltjes aan de lucht af en het reukzintulg
neemt dit wur, het directe contact met de
monddeelen te de voorwaarde voor de smaak-
gewaarwordlngen.
Door proefnemingen is het echter gebleken,
dat by de visschen reuk en smaak wel degelyk
als verte-zlntuig en naby-zintuig te onderschei
den zyn. Wel geschiedt by beiden de-waarne
ming door middel van het water, maar elk der
zintuigen te op andere stoffen ingesteld. Dit
bleek reeds duldelyk uit de proeven van Strteck
Hy dresseerde n.1. blinde visschen om vleesch,
dat met een bepaalde reukstof of WiMdUMt
doordrenkt was te kiezen en *n wattenpropje, fn
vleescbmt gedrenkt en vooezien van een ander
toevoegsel, te vermijden. Eiken dag werden
meermalen de vleeschstukjes aangeboden en
daartusschen in de wattenpropjes.
Als de dressuur tot stand was gekomen, rea
geerde de vtech ook op een wattenpropje dat
dezelfde reuk- of smaakstof van het vleesch
bevatte. Het dier koos dus deze stof en ver
en ook kleinere gewetenskwesties.
Suzie bleef weg; rè had op het kantoor door
onverwachte drukte niet direct kunnen weg
gaan en een uurtje overwerken Itjlrt alleen een
slechte zakeiyk denkenden patroon niets ver
schrikkelijk. Toen Suzie elndeiyk „vry'-kwam
en onder de hevigste krygzverrlchtingen van
geloof en wantrouwen X mooie zonnige pleintje
voor het stadhuis bereikte, waren Olga en Erich
beiden reeds spoorloos verdwenen.
Den volgenden dag ontdekte Suzie, dat Olga
en Erich den ge-
heelen avond zich
gemeenschap-
peiyk en kostelyk
hadden vermaakt
.Jk kon hem
S wlUen verliefde. Jonge meisje» het graag, toch niet zóo
- - - maar alleen la-
ten? Die verantwoordelykheld mocht ik niet op
me nemen Overigens hebben we heel den avond
slechte over Jou gesproken", verzekerde Olga
met nadruk.
.Juist. Maar dat ,x>ver iemand spreken" ken
ik!” snikte Suzie van verbeten woede. Vervol
gens deelde zy haar beste vriendin mede, dat
deze een ..slang" en een ..geraffineerde bedrieg
ster" was.
Het gevolg was de meest onherstelbare breuk
tusachen Suzie en Olga.
Doch plotseling had een verbluffe
tente plaats. De flirtende, flaneerftidi
op weg naar het met Olga afgesproken plekje,
kooi en het formaat
en in plaats van touw te het vangroenë'ran-
ken gevlochten.. Toch ziet iedereen wel, dat
het een net is, het net van den vtescher, die
daarbinnen zit met een roodbrocaten mantel
om de bronzen schouders, de tiara een pun
tige berg van platina en edelsteenen boven
op het zwarte gezicht en den gouden bisschops
ring om den opgeheven vinger.
Hoe gestyleerd ook, is dit groene net toch
iets heeriyk naïefs en vrooiyks. Het is een
soort van hartjesdag-versiering. die de groote
basiliek vandaag, den dag van Petrus en Pau
lus, In haar poort duldt. Het herinnert niet al
leen eraan, dat Sint Pieter een echte vlsschers-
man was, die karpers en zeelt ving en vls-
scherslledjes zong op het meer van Genezareth
maar ook. dat het elgeniyk een bon mot was^
toen Christus hem zelde. dat hy voortaan men
schen zou visschen. Nu is het alsof de men-
schenvtescher zyn net te drogen heeft ge
hangen in de kerkdeur; en allen, die onder
de groene fuik doorgaan, die zachtJer'wiegelt
In den zomerwind, voelen een vage, maar leven
dige vreugde, omdat zy de gevangen visschen
zyn.
Iets van die biymoedlgheld, die men In de
kerken der eerste christeneeuwen vindt, leeft
vandaag ook In den pompeuzen barokbouw
van Sint Pleter. Het is de eenvoudige blyheld
van de primitieve symbolen, die men In het
mozaïek van de kerkbogen schreef: de pikken
de vogeltjes, den vroolyken wynoogst, toen de
.nieuwe boodschap der verlossing gebracht werd
aan een menschheid zonder hoop. Maar de
verlossing te altyd nieuw, zooals de schaduw
van den dood altyd oud te: want wie heden
.nieuw heidendom" zegt, bedoelt slechts oude
wanhoop.
De wyde beuken van de basiliek zyn een soort
van wandelhAl. waarboven in de verte de Duif
zweeft. Duizenden stroomen af en aan, kykend
en pratend, zooals dé Italianen dat nu eenmaal
doen en zooals de ruimte zelf schynt toe te
staan. Eerst in de zybeuken, by de altaren,
verstillen de groepen tot devote aandacht by
de opeenvolgende missen. Aan het hoogaltaar
celebreert de Aartspriester van St. Pieter,
kardinaal Pacelll, de hoogmis boven het apos
tel graf: aan den kardinaal-staatssecretaris zyn
deze laatste bewogen Jaren niet zonder spoor
voorbygegaan; hy is ouder geworden en zyn
geiykente met Paus Benedictus valt meer dan
ooit in het oog. De galm van de stemmen der
kanunniken in het feestkoor veryit in de hoog
te van de basiliek en bereikt niet eens de mu
ren. De wydte van deze koepelende ruimte is
altijd weer een wonder. Van de deur tot het
wywater is al een wandeling.
Den hqelen dag is de basiliek, behangen met
haar roode paramenten, als een gepavoiseerd
plein vol feesteWkj ]Mjk. Geen Romsja .vsxdlent
dien naam.-Ml^ftildaag niet, by het biy ge
lul der klokken, den Stlchtej jan den Stoel gaat
groeten. Vaderlyk goed en 'wys en heilig at
Petrus op zyn troon, het zwarte brons om
hangen met flonkerende paramenten, die de
wereld aan zyn opvolgers schonk: de juweelen
tiaar en den roodgouden mantel. met een
enorm blok geciseleerd goud als gesp. Het is
zeer hleratisch en het zou byna schrikwekkend
kunnen zyn, ware er niet de goede ernst van X
donkere gezicht en het wyzé gebaar van de
zegenende vingers. Vertrouweiyk schuift een
elndelooze file, door gelEiarsde gendarmen tot
geduld getemperd, voorby den bronzen Vte
scher. Honderdduizenden handen beroeren den
bronzen voet, die onder den zoom van den
mantel naar voren steekt en door ongetelde
mlllioenen van zulke aanrakingen is afgesle
pen. Deze indirecte handkus begint de aanra
king met de lippen meer en meer te vervangen;
misschien is het een modern hygiënisch over
leg. misschien is de voet voor velen ook te
hoog; in elk geval is dit streelende gebaar
even eerbiedig en nog vertrouwelijker dan het
andere. r
Het zyn vette handen van rykaards en no
tabelen, wier Imposante auto's bulten het plein
vullen; eeltige handen van arbeiders en oude
wyfjes. die van bulten gekomen zyn met een
goedkoopen Zondagstrelnflonkerend beringde
handen van geschminkte vrouwen; poezele
handjes van kinderen op den arm van hun
moeder; handen van boersche soldaten en ele
gante officieren, van marktvrouwen en dienst-
„In leder geval hoop ik toch, dat u me nu zult
laten gaan.... en Edith toch zeker."
„Daarover heb ik niet te beslissen. Vandaag
nog zult u voor den rechter van instructie ge
bracht worden en deze alleen heeft de bevoegd
heid het bevel tot arrestatie te herroepen.”
Wilhelm Köhler zou terug naar z‘n cel ge
voerd worden, doch eer hy X bureau verliet
vroeg Werner nog:
„Waarom ook hebt u uw adres niet achter
gelaten. Dan was X misschien heelemaal zoover
niet gekomen.”
„Dat had Ik gedaan. Fritz Langhalm wist X en
zou X zeker gezegd hebben, als er by hem geïn
formeerd was geworden.”
..Maar dat was toch warempel niet voldoende."
Nadat de agenten met Köhler vertrokken
waren, vroeg Harvey:
„Wat denljt u nu eerst te doen?"
„Om te beginnen zal ik natuuriyk Mary
Hallstein laten arresteeren.”
„Hm
.Het te toch zeer waarschyniyk, dat zy de
schuldige te.”
„Het is zeker uwe bedoeling Köhler en s*n
zuster voorloopig nog vast te houden?”
r hangt een fuik in de groote poort
Sint -Pieter. Het vischnet is nogal
styleerd; het heeft den vorm van
van een kleine hangmat,
- -1 van groene ran-
dat
dat in de korte spanne tyds tusachen het ver
laten en binnentreden van het slot, Rudolf
Semper vermoord was geworden.
Edith vertelde my later hoe zy hem gevonden
hadden.
Om vyf uur ging zy naar Marietta's kamer en
vond haar in een zeer geprikkelde stemming.
Toen gaf Edith te kennen, dat zy er dan de
voorkeur aan gaf, met Rudolf wat te praten.
Marietta verbood haar zulks heftig en wilde dat
zelfs verhinderen. Edith stoorde er zich niet aan
en toen zy de kamer van Rudolf Semper bin
nen wilde gaan, lag deze vermoord pp den
grond.
Maar wie was nu de moordenaar?
XV
Wilhelm Köhler, of liever Emlllo Alvarez
zweeg en keek de overigen vragend aan.
Allen hadden met klimmende spanning naar
hem geluisterd.
Werner was de eerste die zich hersteld had en
zelde:
Tot dusverre mocht de uitgevery van generaal
Ludendorff, die bekend te om haar antl-Chris-
teiyke geschriften, welke zich wel het scherpst
tegen de Roomsch-Katholleke Kerk keerden,
geen reclame maken. De Dultsche pers mocht
uit de tydschriften en boekwerken der boek
drukkerij niets overnemen. Al de manuscripten
der Uitgevery werden streng gecensureerd. Zoo
doende was de centrale uitgevery der heidensche
geschriften aan banden gelegd. Het ministerie
van propaganda heeft thans medegedeeld dat
deze beperkende bepalingen zyn opgeheven en
dat de Ludendorff-uitgeverij voortaan niet meer
by andere uitgeverijen zal wórden ten achter
gesteld.
Het verluidt dat de rede van kardinaal Mun
delein te Chicago, die door het Vaticaan niet
werd veroordeeld, terwyi ook de Dultsche bis
schoppen er geen protest tegen hebben laten
hooren, de onmiddeliyke aanleiding is tot de
ophefiing van de beperkingen die aan de Lu-
dendorff-uitgevery waren opgelegd.
meed andere substanties. Het gelukte zoo de
visschen op de menscheiyke smaakstoffen; sui
ker, zuur, zout en bitter (chlnine) te dressee-
ren en ook op %en aantal reukstoffen, zooals
scatol, kaneelgeur, bloemengeur. Werd nu bet
reukorgaan uitgeschakeld, dan verdween de dres
suur op die stoffen, die ook voor ons reukstoffen
zyn, terwyi de keuze der smaakstoffen bekou-
den bleef. Het schynt dus. dat tn de natuurlijke
levensomstandigheden het voedsel der visschen
bepaalde stoffen afgeeft, die zich snel In het
water verbreiden en in de zintuigen der neus-
groeve worden opgevangen, terwyi by X directe
contact met het voedsel anderere stoffen den
doorslag by de keuze bepalen. Nadat dus het
bestaan van twee chemische zintuigen, reuk en
smaak, by visschen is aangetoond, kan men zich
de vraag voorleggen, welke ontwikkeling deze
zintuigen by de verschillende vischsoorten ver-
toonen. Er bestaan n.l. by de visschen zeer uit-
eenloopende levenswyzen en voedingsgewoonten.
Er zyn onder de visschen roofdieren als de
snoek en de haal er zyn planteneters zooals de
karper, bodemvisschen, dlepeeedieren enz-
Over de zlntuig-functles dezer verschillende
soorten zyn wy nog lang niet volledig onder
richt. Wel weet men. dat byv. de haal en de
snoek uitstekend ruiken, zooals reeds biykt uit
de sterke ontwikkeling van de reukzenuw. De
smaak te, vooral by de planteneters. sterk ont
wikkeld. byv. by de karperachtige visschen. By
deze dieren te het hersendeel, dst met de
smaakzenuwen samenhangt, sterk vergroot. By
de meervallen kunnen stoffen door middel van
de mondaanhangsels worden waargenomen.
Zeer merkwaardig is het smaakorgaan van
den knorhaan, een vtech. die ook aan onze kus
ten veel voorkomt. Deze roofvlsch kan over den
zeebodem „loopen" en wel met drie vrije stralen
van de borstvinnen.
Zooals dr. Scharrer aantoonde zyn deze voort-
beweglngsorganen zeer gevoelig voor chemische
stoffen. De vrye vlnstralen doen hier dus den-
zelfden dienst als de voeldraden aan den kop by
sommige karperachtigen (b.v. de puitaal) en by
de meervallen. Het merkwaardige zintuig aan
de vlnstralen van den knorhaan, waarbij rugge-
mergzenuwen smaakindrukken opnemen, te een
goed voorbeeld van de aanpassing der organen
aan de levenswyze. De zintuigen zyn dan ook
evenmin, een star systeem van organen als
dit de bewegingsormnen zyn.
Elke diersoort heefTzyn eigen wyze van voort
beweging en van gewaarworden en belde func
ties staan steeds In harmonisch verband met
het milieu waarin het dier leeft, het voedsel,
waarop het aangewezen te en de vyanden, die
het bedreigen.
er mede volstaan hebben, angst en
ging over diens leven te brengen.”
De commissaris zette het verhoor voort:
„Waarom bent u zoo spoorloos uit uw hotel
verdwenen
„Ik hield en houd nog steeds de vrouw als de
moordenares van haar man. Zy heeft daardoor
het noodlot van hen belden voltrokken. Ieder
volgend uur kon het laatste zyn van Mary
Hallstein's vrijheid. Daarom trok ik my terug,
om het gerecht In z'n loop niet te belemmeren.
De angst en de onzekerheid zouden haar meer
kwellen dan wat ter wereld ook.”
Wanhopig en vertwyfeld wrong Werner zich
de handen.
.Maar wie is dan toch de moordenaar ge
weest?" vroeg hy kleintjes aan den Londenschen
detective
Deze lag achterover In z'n fauteuil geleund,
de beenen over elkaar geslagen en mompelde
slechts één naam:
.Femau."
.Maar van hem weten wy niets, totaal niets!
Geen naam, geen signalement, niets niets!”
„Ik ben vast overtuigd, dat die man nog in
de stad is en dat hy X was, aan wlen ik dit
cadeautje te danken heb."
,Maar hebt u dan nooit.... nooit meer iets
van dien Femau vernomen?" vroeg Werner aan
Köhler.
„Neen.
zy zich met een opvallende aanhankeiykheid
aan Erich.
Suzie en Olga
de houding van
vriendinnen, zy
Emmy was het.
Erich ditmaal zonder voel moeite struikelde en
die Hansie tot verwoede vijandin kreeg.
Hoe gaat bet in deze wereld; ook Hansie wist
zich te wreken en toen Suzie en Olga. gearmd
ate goeden vriendinnen betaamt, op een zonni
ger*, middag Erich zagen voorbygaan. die Greet-
chen een arm had gegeven en volmaakt geluk
kig scheen, raakten zy niet uitgepraat over
zooveel harteloosheid en onoprechtheid van
een aanligen jongeman als Erich.
o usle was hevig verliefd. Ze voelde, ze wist dat zy wachtten, dat er verplichtingen waren
zelfs, dat ze er verkeerd aan deed op Erich
verliefd te zyn. Erich was niet serieus, hij
meende van zyn verliefdheid niet veel. Erich
was het type, dat graag een avond ultglng met
een bekooriyk, goed gekleed meisje, om zich in
schouwburg, bioscoop of cabaret te amuseeren
By was een jongeman, die graag verliefd was
en flaneerde, doch er niet aan dacht, het
tot liefde te laten komen en een verloving aan
te gaan.
Doch Susie was nog zóó Jong en argeloos, «e
was nog niet eens twintig jaar. dat zy geloofde,
dat het nü anders zou zyn. Zooals zy van Erich
hield, zóóveelHet kon niet voorbygaand
zyn. dat zou Erich moeten merken en hy zou
vanzelf, langzaam, ook echt van haar gaan
houden.
Zöö - -
doch de werkeiykheid «telt altyd opnieuw te
leur. Vriendinnen hadden heel voorzichtig Suzie
enkele opmerkingen gemaakt over de trouw van
Erich; Suzie zet: „O! vroeger1” Maar Olga,
haar beste vriendin, zsl; „Nee heusch, Suzie,
mannen zyn zóó slecht; men kan nooit weten."
Suzie was heel verontwaardigd geweest maar
Olga had niet toegegeven ditmaal en zoo ont
stond tenslotte het plan om Erich's trouw te
beproeven.
Zy beraamden een sluwen overval, een geraf
fineerder! aanslag, die in elk geval resultaat
zou moeten opleveren.
Op de plaats, waar Suzie met
gesproken, sou de eerstvolgende
had af
niet Su
zie. doch haar vriendin Olga komen en Ench
ontmoeten; Suzie zelf zou een oogenblikje later
op het tooneel verschynen en gemakkeiyk kun
nen constateeren. hoe Erich zich gedragen had.
Suzie. die gaarne overtuigd was van Erich'»
trouw, maar inneriyk toch wat ongerust was.
meende, dat ze met deze proef_ nj^tv al te veel
riskeerde. Voor alle zekerheM z4ni 'in de on
middeliyke nabyhfld zyn en desnoods elk
oogenblik kunnen ingrypen.
Pech, die spellebreekster in zoovele mooie
plaanén, bemoeide zleh met Erich's aangelegen
heden Als afgesproken verscheen Olga „toeval
lig" op X pleintje van X stadhuis, waar Erlch
reeds wachtte in zyn beste costuum eir humeur
Olga groette en Erlch groette allerharteiykst
terug. Zonder eenlgen schroom of moeite begon
tusachen hen beiden terstond 'n levendig, aller
aangenaamst gesprek. De af gesproken „vyf mi
nuten wachten" verliepen en merkwaardlger-
wys was Suzie nog steeds niet verschenen. Dus
bleven plga en Erlch praten.' Ze lachten en
waren zoo geanimeerd, dat zy beiden vergaten.
