Oisterwijks natuurtheater
o
D
Sociale fabriek
DE ZWARTE KATER
De bandjir bij
Martapoera
’II
SPEL VAN ST. FRANS
Auto door politie
achtervolgd
Wol uit ondermelk
Kard. Pacelli uit
Rome vertrokken
Examen gedaan
en niet geslaagd
I
VRIJDAG 9 JULI 1937
I.
s
R.K. LOODGIETERSPATROONS
Audiëntie Aartsbisschop
na
I
W ateler-vredespri j
Graanvoorraden
r
Nieuwe restitutieregeling
Taxegedeelte consumptiemelk
Bonte tafereelen
dooreen
Minuter Steenberghe stelt nieuw
bedryf te Arnhem in werking
Arrestatie van den bestuurder
botsing met autobus
Het „Edelachtbaar”-sigarenbedryf
belicht een gtoot model-complex
Lode Sengers’ schilde
rijen
Burgerlijk Overheid*-
personeel
Minister Coljjn gaat
met verlof
fdR van Felix Tim-
ans en Hendrik
Caspeele
150 huizen weggespoeldverschil
lende kampongs nog niet
bereikbaar
R. K. Centrale dringt aan op in
trekking der 5 pCt. salaris
korting
i
n
I-
n
Pauselyk Legaat naar Lisieux
plechtig uitgeleide gedaan
Voor 1937 toegekend aan
Lord Baden Powell
De Ghesellen van den Spele bren
gen een st
I
Besloten tot oplichting van een
overlijdensfonds
Binnenkort vier fabrieken
te Leeuwarden in bedryf
I
t
-t
~9F
A
aangeslotenen
kunstzijdebedrijf te maken.
aal
lui-
Zijne Hoogwaardige Excellentie de Aartsbis
schop van Utrecht zal de volgende week alleen
Maandag en Woensdag audiëntie verleenen.
zullen plaats
verbeteringen
Contingenteeringen
Ingediend zijn wetsontwerpen inzake de by
K. B. voor den tijd van twaalf maanden (in
gaand 1 Juni 1937) verlengde contlngen teert n-
gen van den Invoer van zeevisch, van aal en
paling en van overhemden.
Onze
dd 8
Op deze overwegingen was de vergadering
van oordeel, dat er aanleiding is de salaris
verbetering concreet aan de orde te stellen.
Bjj de regeering zal met kracht worden
aangedrongen de korting k 5 pCt., welke
op het Rijkspersoneel met Ingang van 1
Jaduart 1936 werd toegepast, met Ingang
van 1 Januari 1938 ongedaan te maken.
Nadere bijzonderheden deser regeling worden
per publicatie bekend gemaakt.
Nederlandsche Zuivelcentrale. 11 tot en met
17 Juli 1937 consumptiemelk regeeringscontract.
taxegedeelte 6,25 cent, eventueel verhoogd met
premie at verminderd met kwaièeltsaf dracht.
Overmelk regeeringsmlnlmumprijs 4.90 cent.
Afdracht bij levering in consumptie van an
cien dan Uxemelk XM> cent.
gemaakt, laat
Zwart Front
Ir. Roebroeck, Directeur-Generaal van den
Landbouw, die hierbij eveneens tegenwoordig
sou zijn, was wegens een hem Donderdagmorgen
op het Departement overkomen ongeval, ver
hinderd te komen.
•Een zeer beperkte kring van gasten, die bij
de voorbereiding op de een of andere wijze
hun medewerking hadden verleend, was aan
wezig.
De Directeur der AKU, Prof. Ir. L P. de
Vooys, gaf een uiteenzetting van de redenen
waarom deze nieuwe fabricage was begonnen,
waarop de Minister een rede uitsprak.
L
De Wateler-vredesprijs voor 1937, ten be
drage van 2100 pond sterling, is toogekend
aan Lord Baden Powell, op grond van zijn
bijzondere verdiensten voor de bevordering
van de internationale verstandhouding door
middel van de padvindersbeweging.
Romelnsche correspondent seint ons
Juli:
Na gisteren door den H. Vader in audiën
tie ontvangen te zijn, ia Kardinaal Pacelli
met de Pauselijke Missie naar de plechtig
heden te Lisieux heden te elf uur uit Rome
vertrokken.
restant
nAdlg,
iaat te
sn voor
I'ersoncë^
lende ctr
In een
van de centn
r.ader worde»
Aan het el
voorzitter mede/*!
tan wijzing tot lid
ab voorzitter van
Uit de vergader!
voor hetgeen hfly
verricht
zich hooren
*n revolutlon-
is, welke zegt desnoods
De nieuwe regeling zal gelden voor tar
we waaronder begrepen vita-tarwe inge
val van wijziging van den prijs der vita-
tarwe-, rogge, maïs en gerst en voor zoover
het betreft tarwe en rogge mede voor het
uit die granen hier te lande bereide meel en
oloem en voor de .by die bereiding ontstane
tarwe- en rogge-afvallen.
Voor de in Nederland Ingevoerde tarwe
bloem zal eveneens zulk een overeenkomst
worden ontworpen.
De nieuwe regeling zal op 9 Augustus as.
in werking treden.
Het openluchtspel v£Sk, Oisterwyk burgert
zich in. Geleidelijk maar zeker. Twee jaar ge-
als
van
MMUC mr MM MCT
iH 10 MMUW
NML. O***- Mg S*y* *00. W 97099
leden was het als een nieuwigheid, als een
ernstige poging tot her-opwekking van het
vrome leeken-tooneel. Het werd met de op
voering van de „Sevenste BUscap" een suc
ces. Verleden jaar werd het eenmaal aange
vangen experiment voortgezet. Zou dit slagen?
Het slaagde met „De PUradyksvloek” En
nu klinkt' het haast vanzelfsprekend, dat er
wéér een spel komt. Men vraagt niet meer:
komt u weer met uw spelen, kapelaan? Doch
alleen: waarméé komt u dit jaar?
Dat was voor kapelaan Rovers, den moderator
die echter nooit modereert, doch altijd stuwt,
óók de groote kwestie. Twee jaar achter elkan
der had men louter ernstig, verheven spel ge
geven. Waarom nu niet een Brabantsch volks
stuk met watmeer levendigheid, vrat meer
humor, zoo men wil. Het religieuze in den opzet
hoefde daaronder niet te lijden. Er zijn blijde
Heiligen genoeg in den hemel^
Teneinde dit te bereiken, is voor de nieuwe
regeling de vorm gekozen van een overeen
komst. welke tusschen de Nederlandsche Akker-
bouw-centrale, eenerzjjds en de by die centrale
als georganiseerde aangeslotenen anderzijds
wordt aangegaan.
Uk kan U verzekeren,” zei hy, „dat een boek
over een Heilige schrijven, van gansch an
deren aard is dan over een ander mensch,
en zwaar. Men schrijft over NapoJjpn,
Rembrandt, Mussolini. Ieder van hen weet
voor zich of gelooft, dat hij een goede ge
neraal, goede schilder of krachtige polietlker
is. Een Heilige weet niet dat hij een Heilige
Is, anders is hij er geen. Een Heilige kan
niet zeggen: Heer ik dank U, omdat ik niet
ben als de anderen.
i Een fabriek, die goed gaat, die ultbreldt,
bezichtigt men gaarne en te meer gunt
men den ondernemers hun succes, wanneer
zij, zooals de heeren Wytenburg in de in
richting van hun „Edelachtbaar-slgaren-
fabrieken”. zoozeer blijk geven van een so
ciale gezindheid, die er naa* streeft overal
in hun hallen den arbeiders den Indruk te
geven, dat zy niet als deelen van de machi
ne, als nummers worden beschouwd.
Kennis voldoende, maar te nerveus geweest.
Waarom niet tijdig Mijnhardt's Zenuw-
tabletten gebruikt? Hierdoor blijft men
kalm en helder van geest^Ze zijn verkrijg
baar bij Apoth. en Drog. In kokers van 75 ct.
uur kwam
i Directeur-
Dr.
Naar wy vernemen, ligt het in het voor
nemen, de regeling voor de restitutie op
voorraden tarwe en andere granen alsmede
sommige derivaten ingeval van verlaging
van het monopolie-prijsverschil, te vervan
gen door een nieuwe.
Terwijl de bestaande regeling uitsluitend
voorziet in restitutie by verlaging der mono-
poliehefflng, zal de nieuwe regeling ook
voorzien in bijbetaling voor het geval bet
monopolleprijsverschil verhoogd wordt.
Na het sich tarnt ssnsit.ii, dat een pro
duct als het onderhavige economische le-
wi—Wrtggrtil» nol vertagnea. km k
Naar wy vernemen zal de Minister van
Staat. Dr. H. Colyn, Maandag'' 12 Juli aa.
voor zes weken met verlof gaan.
In deze weken zal het nieuwe departe
ment van Minister Colyn dat van Alge-
meene Zaken ingericht worden in het
voormalig Paleis aan den Kneuterdijk te
Den Haag, waarvoor op de eerste verdieping
aan de voorzyde van het gebouw, juist
boven den hoofdingang vier zalen bestemd
zyn.
Donderdagmiddag heeft zich te Amers
foort een ernstige botsing voorgedaan tus
schen een autobus van den stadsdienst en
een personenauto, bestuurd door een auto-
sloQDgr.
'Laatstgenoemde werd door de politie
achtervolgd, op vermoeden, dat hij /liet in
het bezit was van een rijbewijs.
Donderdagmiddag om
Minister Steenberghe met
Generaal van Handel en lAverheid,
Hirschfeld, aad - de kunstzijdefabriek té
Arnhem, om een nieuwe afdeeMng voor de
vervaardiging van de zg- melkwol te openen.
OI8TERWIJK, 4 Juli.
at niet alle plAnnen publiekelijk
geheel bekend zullen kunnen wor-
dei
aangeziei
naire be
niet voor geweld te zullen terugschrikken.
Het wachten is dus op den vooralsnog
ultbllj venden kater van de democratie.
Intusschen blijkt uit Arnold Meyer's per-
soon lijk woord, dat hij in het donker der
afzondering een geweldigen kater heeft
moeten verknljpen, en nog wel een zwar
ten. De Coué-methode, toegepast door
tegen alle zicht- en tastbare werkelijk
heid in zijn volgelingen te willen sugge-
reeren: Zwart Front komt tóch!, ver
raadt meer dan het puntje van zijn
staart. De democratie, die er al was, is
gebleven en heeft overwonnen, en zij is
gebleken een katje te zijn, dat men zelfs
niet met bokshandschoenen kan aanpak
ken zonder leelijk gehavend te worden.
Minister Steenberghe acht het'een geluk
kigen samenloop van omstandigheden, dat
hy reeds aanstonds na zyn optreden als
minister van Handel, Nyverheid en Scheep
vaart en als minister van Landbouw en
Viaschery al., getuige mag zyn van dit
initiatief van een Nederlandsche onder
neming, dat een eerste stap kan betee-
kenen op een weg, welke zoowel uit in
dustrieel als uit agrarisch oogpunt voor ons
land groote perspectieven in zich kan ber-
-
Uit industrieel oogpunt, omdat hier een nieu
we grondstof wordt vervaardigd volgens een
BANDJERMASIN, 8 Juli. (Aneta) Om
trent den hevigen bandjir, welke in de om
geving van Martapoera is voorgevallen, kan
nog 14t volgende wordengemeld
Gebleken is, dat op Martapoera nog
twee mannen verdronken zyn. De postweg
is over .vyfhonderd meter weggeslagen. In
zes kampongs zyn 150 huizen weggespoeld.
Verschillende kampongs zyn nog niet be
reikbaar. Te TaTnbak Anjar is een dijk over
600 meter lengte weggeslagen In den kam
pong Bel Alang is het water gezakt. De
kampong is echter niet watervry.
De grondslagen voor de ,J£delachtbaar”-slga-
renfabrieken werden in 1845 gelegd door den
ouden heer wytenburg, den vader van de tegen
woordige firmanten, wier zoons thans lang
zaamaan de leiding de tecbtiische leiding
vooral mee in handen'nemend Een energieke
stam dus, die biykbaar uitstekend de behoeften
verstond van het rookend publiek. Getuige
tenminste de voortdurende uitbreiding van het
bedrijf, dat momenteel 450 menseden werk biedt
en dat steeds harder de noodzaak voelde een
gebouw op te trekken, dat ook komende expan
sie kon opvangen.
Dit laatste gebeurt nu.
Een oud, zeer leeiyk. leegstaapd fabriekscom-
I plex kon worden aangekocht Architect Kolde-
wey werd in den arm genomen en herschiep
het geheel tot een fabriek, waar overal helder
licht valt, waar de muren en de omgeving zoo
warm mogeiyk aandoen door het gebruik niet
van de koude hypermoderne, doch van de zacht
ste. aangenaamste materialen. De schaftlokalen
liggen aan den Singel en straks langs de nieuwe
doorbraak en de groote brug. De menschen vin
den er dus altyd gezelligheid. De werkruimten
zelf werden opgefleurd door prachtige teekenin-
gen van Lode Sengers. Teekeningen, waarvan
ten deele een sterke opbeurende, opwekkende en
ten deele een zeer goed opvoedende kracht
uitgaat Werkeiyk een voortreffelyk gebouw.
Ook van zakelyk standpunt. Het product loopt
door zalen, die in een cirkel gegroepeerd om de
directie-centrale. van waaruit alles kan worden
overzien het hééle arbeidsproces, dat slechts
ten deele gemechaniseerd verloopt, waar men
het handwerk zooveel als mogelijk nog in eere
houdt.
Succes .Edelachtbaar”!
overtuigd, aldws besloot minister Steea-
bergbe zijn rede, dat deze ontwikkeling
zal strekken tot voordeel aoowel van den
Nederiandacben landbouw als van de Ne
derlandsche industrie en dm van het ge
heels Nederlandsche volk.
de Kardinaal-Legj
lag de grootsche sl'
i worden gehouden.
Kardinaal Pacelli weer
■kr Dinsdag een pon-
nr in de Notre Dame.
Met groote snelheid „nam” de vluchteling
diverse straten, totdat op een kruispunt een
aanryding met een stadsbus, die voorrang had
moeten hebben, onvermydeiyk werd. De per
sonenauto den avond tevoren op de auto
markt gekocht werd met kracht in ’de
flank aangereden. Het was voor de politie toen
een klein kunstje, den gestranden autobestuur
der, die in alleryl nog getracht had de num
merborden van den wagen te rukken, te arres
tee ren. By zyn overbrenging naar het politie-
posthuis zakte de man in elkaar, waarop men
hem een garage binnendroeg. Later is hij naar
bet politiebureau overgebracht.
Van de vyf Inzittenden van den autobus viel
er een flauw en liep een adder een hoofdwonde
op. X
In den personen-auto ware», behalve de be
stuurder, nog twee personen gezeten, van wie
een een bloedende neuswond opliep. De wagen
werd dusdanig beschadigd, dat hij moert wor
den weggesleept.
ok in de kringen van Zwart Front
stelt men na het aan duidelijk
heid niets te wenschen over laten
de échec bij de verkiezingen blijkbaar
de Ietwat pijnlijke vraag: „Wat na?**
*t Inleggeld, dat In tegenstelling met dat
van de K.DP. niet nagenoeg uitsluitend
uit de zakken van „kleine luyden” werd
geklopt, is verspeeld, doordat de poli-
tieke roulette voor Zwart Front evenals
voor de andere katholieke dissidenten
op zero (nul) is uitgedraaid. Wat nu? De
leider van Zwart Front, de heer Arnold
Meyer, heeft zich met een kort persoon
lijk woord In zijn blad tot het i
zijner getrouwen gericht. „Het is 1
meer dan ooit de tanden op elki
klemmen, te vechten en te strijden
een herboren Nederland”, schrijft hij.
Welnu, wat dat op elkaar klemmen der
tanden betreft, dat zal te gemakkelijker
gaan, naarmate ér minder tusschen zit.
Voor den leider zelf is dat; niet zoo ge
makkelijk, want ten eerst^ behoeft hij
niet als sommigen van zijn volgelingen
van de hand in de tand te leven en ten
tweede heeft hij zooveel haarop de
tanden, dat hij zijn mond niet kon hou
den en veroordeeld werd wegens beleedi-
ging Van regeeringspersonen. De verkie
zingen vormden volgens hem voor Zwart
Front slechts een episode van bijzakellj-
ken aard. Maar toch had hij een dag of
veertien noodig om op verhaal te komen,
dat hij ook nu nog niet, maar eerst
straks bij stukken en brokken zal gaan
vertellen. „Een dag of veertien zijn wij
afwezig geweest, om rustig en door nie
mand gestoord of afgeleid, de nieuwe
planneif voor den komenden tijd te ont
werpen”, aldus schrijft hij. „De weg.
dien wij hebben te begaan is voldoende
verkend. Veranderingen
vinden, die even groote
zullen blijken te zijn en die het Zwarte
Front zullen versterken. De beginselen
zijn-en blijven onze onveranderlijke be
ginselen. De tactiek zal naar wisselende
omstandigheden, zoo nu en dan gewij
zigd moeten worden. Zwart Front moet
er komen! Alvorens hierop verder in te
gaan wensch ik met mijn Raad en mijn
staf van medewerkers een en ander te
overleggen. Daarom werkers van Zwart
Front nog even geduld. Slechts na rijp
beraad en overleg zullen de plannen
w worden vastgesteld en door mij het bevel
(sic) tot doorvoering van die plannen
worden gegeven. Over veertien dagen zal
Ik in een reeks van artikelen onze actie
voor de naaste toekomst ontvouwen, voor
zoover publiekelijk bekend kan worden
gemaakt. Het kan niet uitblijven, dat na
den overwinningsroes, voor de democratic
de kater komt. Voor dien tijd moeten wt
klaar en voorbereid zijn."
in eigen lafioratorium uitgewerkte bereldings-
wijze, welke grondstof voor onze textielindus
trie van groot belang kan worden; uit agrarisch
gezichtspunt, omdat een welslagen van deze
pogingen de oplossing van een zeer belangryk
agrarisch probleem ten zeerste zal kunnen ver
eenvoudigen.
Z. Exc. wijst er verder op, dat hier in eigen
land de verwerkingsmogeiykheid wordt geo-
pendtvoor een grondstof, waarover Nederland in
ruime mate- beschikt, nj. voor de ondermelk.
Het industrieele aspect van de melkwol-fabri-
cage lykt spr. niet minder belangryk.
De ontwikkeling van de kunstzyde-industrie
bier te lande en in het buitenland wettigt de
verwachting, dat niets onbeproefd zal worden
gelaten om het nieuwe product een belangrijke
toekomst te verzekeren. Op grond van diezelfde
ontwikkeling meent de minister tevens als zyn
meenlng te mogen uitspreken, dat het hier niet
zal zyn de simpele vervanging van het eene
product door een ander, doch dat zich hlerby
weer nieuwe aanwendingsmogelykheden zullen
voordoen, welke ook voor onze textielindustrie
een belangrijke stimulans zullen vormen om
op den ingeslagen weg voort te gaan.
Hier doet zich ook de mogelykheid voor om
de grondstoffenbasis, welke de textlel-lndustrie
*in eigen land bezit te versterken. Men moge
het betreuren, dat in de abnormale tijden,
waarin wy thans leien, dergeljjke overwegin
gen een belangrhke rol moeten sjaelen, de fei
ten liggen nu eenmaal niet anders. Om een
enkel cyfer te noemen, herinnert spr. eraan,
dat in 1936 het invoer-surplus van ruwe wol
4.659.000 K.G. en van wollen garens 8.875.000
K.G. heeft bedragen.
Spr» is zich inlkomen ervan bewust, dat nog
zal moeten blyken of de bereiding van deze
nieuwe soort wol wel die groote beteekenis
voor ons land zal hebben als sommige, en ook
zyn optimistische beschouwingen zouden doep
gelooven Ook ons volk ziet zich echter door
de ontwikkeling’ der crisisjaren gedwongen de
economische mogelijkheden van eigen land
meer dan ooit te voren te onderzoeken.
Ook de positie van het personeel m dienst
der lagere bestuursorganen, zal de byzondere
aandacht hebben, evenals de maatregelen, die
net centraal gezag ten aanzien van genoemd
os door uitvaardiging van verschll-
6s, getroffen heeft.
-a te houden bestuursvergadering
tie zullen de plannen van actie
uitgewertrt.
der vergadering deelde de
it hy, als gevolg van zyn
Ier Tweede Kamer, bedankt
ie R. K. Centrale.
g werd hem dank gebracht
i deae laatste functie heeft
Ook die rol moet buitengejwoon natuuriyk
vertolkt worden, meer dan elk andere rol moet
die leven Het leven van Franciscus. Deze spe
ler moet in- en uitwendig het lyden en onbe
grepen genieten voelen van Franciscus, als zyn
toon zangerig wordt moet hy als het ware zelf
zyn zang spontaan componeeren steeds in de
meest goddelyke naïveteit. Van den grootsten
eenvoud gaat hy over in de meest suggestieve
bezieling, waarby zelfs het lichaam van den
speler de voorgespeelde pynen moet iyden.<
Van by het begin, wanneer hy van de zondige
jongelingsvreugde den „Godsklop” zooals
Felix Timmermans dat noemt den „Gods
klop” ondergaat, om jbo gedurende drie volle
uren te metamorphoseeren van lichaam en
ziel. Kortom, de rol van Franciscus is een op
gaaf zooals er vast geen tweede bestaat. Daar
om breng ik persoonlyk hulde aan den een-
voudigen jongen Jos. v. d. Brugge, die het aan
gedurfd heeft deze rol op zich te nemen en te
torsen. En dragen zal hy de rol, daar ben ik
zeker van.
Het spel zelf bestaat uit zeer veel tafereelen,
die echter een doorloopend gebeuren daarstel-
len, in den vorm van een film, een geleefde
film, vandaar ook de titel „Het filmspel van
Sint Franciscus".
De volgende week Zondag gaat de première
van het spel in het Oisterwyksch natuur
theater en daarna 'Wordt het nog zeven maal
opgevoerd. Twee uitvoeringen zyn reeds geheel
besproken. Het wordt wéér een succes!
Aan het Terminlstation waren talrijke Ita-
liaansche en Vatlcaansche hoogwaardigheldsbe-
kleeders en diplomaten aanwezig, om den
Kardinaal-Legaat te begroeten. Onder hen
merkten wy op den Nuntius in Italië en den
Italiaanschen ambassadeur by den H. Stoel, de
Fransche en Poolsche zaakgelastigden. Mgr.
Plzzardo, den Gouverneur van den Vatlcaan-
schen Staat, den prefect en den vlce-gouver-
neur van Rome.
Een afdeeling carabinieri bracht militaire
eerbewijzen en speelde den Italiaanschen Ko-
ningsmarsch en de Pauseiyke hymne.
De Kardinaal-Legaat zal Vrydagochtend te
9 uur te Parijs aankomen en zal daar officieel
worden ontvangen. De Fransche regeering
heeft omvangrijke maatregelen getrofferf.
Zaterdag zal Kardinaal Pacelli een H. Mis
opdragen in de Basiliek van het H. Hart op
Montmartre. t
’s Middags vertrekt
naar Lisieux, waar Zm
tlngsplechtlgheden zulle
Op den terugweg zal
naar Parys gaan, en
tificale Hoogmis opdrat
Z.Em. zal daarbij een toespraak houden.
In den namiddag zal de Kardinaal-Legaat een
officieel bezoek brengen aan President Lebrun
en aan den minister-president. Chautemps.
jaarna in den avond de terugreis naar Rome
zal worden aanvaard.
Om nu'in détails te treden moet ik er op
drukken, dat de rol van .Franciscus" verplet-
terend-overweldigend is. Ze br zonder einde Hl
vergt al de mogelyke schakeeringen, die men
van een tooneelspeler elschen kan. Jeugd
humor gevoel geloof liefde meevoe
len der lichamelyke pynen en zielesmart
transfusie, nu eens uiterst ree£l aardsch en dan
weer etherisch.
Nu heb ik getracht alles van en rond St.
Franciscus in dit boek te leggen en byzonder
me bezig gehouden met dit probleem van heilig
zyn. Niet door bespiegelingen en van lovende
uitroepen, maar door het inneriyk en uiteriyk
leven te beschrijven.
Dat heb ik geprobeerd. Hem laten le
ven. In zyn tragiek en zyn vreugde. En dit
zelfde heb ik met de krachtige hulp van den
heer Caspeele in het openluchtspel willen weer
geven, of beter nog, wy willen het boek laten
zien, illustreeren, zoover dit mogeiyk is met
tooneelspelende menschen.
Men komt hier naar het boek zien, wy heb
ben natuuriyk veel gevallen moeten opofferen,
verschillende citaten dooreenmengelen; men
kan toch geen acht dagen aan een stuk spelen.
Het stuk is dus geen lof van Franciscus, maar
het aanschouweiyk maken van enkele gevallen
uit zyn leven, in den geest van myn boek „De
Harp van Sint Franciscus”. Zelfs treden er
hier en daar figuren op, terwyi er anderen meer
op den voorgrond treden, zooals de ouders van
Sint Franciscus, die myns inziens tot hiertoe te
vernalatlgd, zelfs aanvechtbaar zyn geworden.
Wy hebben het een filmspel genoemd, al had
ik het persoonlyk liever clrcus-spel genoemd.
Clrcus-spel in den goeden zin. Het Oister
wyksch openluchttheater heeft reeds het voor
komen van een circus, circel, ronde. In een
tircusspel volgt alles ook snel opeen, kort en
zonder bykantlgheden van voorwerpen, décors
en andere fournituren. Daarby wordt er in dit
stuk gedanst, gezongen, te paard gereden:
Sranciscus noemde zichzelf toch den tuimelaar,
den danser van O. L. Heer. In een woord alles
deed my aan een circus denken. Maar ik dulo
erop in den verheven zin, in den katholieken
»in, zooals men de passie van ons Heer speelt.
Doch ar was kans, dat men het toch verkeerd
De heer Antonio Feretl, uitvinder van de
bereiding van kunstwol uit ondermelk, heeft
met enkele andere heeren van de directie der
Snla Viscosa N.V. Hlmca (Hollandsche Indus
trieele Maatschapy voor Caseïnebereldlng) een
bezoek gebracht aan de fabriek van de N.V.
Lyempf. Berlikum (Fr.), waar de textielcaseïne
bereid wordt volgens het patent Feretl, welke
caseïne de grondstof is voor de melkwolfabri-
cage.
De heer Feretl sprak zyn groote voldoening
uit over het bereikte resultaat; zoowel de aan
passing van het procédé aan Nederlandsche
toestanden als de kwaliteit van de hier bereide
textiel-caseïne worden volkomen bevredigend
gevonden.
Na deze inspectiereis zal nu naar de N. Rott.
Crt. verneemt, de bereiding van textiel-caseïne
op groote schaal binnen zeer korten tyd tot
stand gebracht worden. Reeds binnen een maand
zullen alleen reeds te Leeuwarden in vier fa
brieken groote hoeveelheden melk tot textiel-
caseïne verwerkt worden. In byna alle provin
cies zullen binnenkort belangryke suivelbe-
dryven met de fabricage beginnen,
zoude begrijpen; en daarom kon men gerust
film-spel schrijven. Of bet moeiiyk te spelen
1S? De regisseur zal wel weten, wat hy onder de
knie moet krijgen, want hy heeft het mee ge
schreven, daarom is dit een dubbele winst.
De vertolker van de figuur van Sint Fran
ciscus heeft een zware taak op zich genomen,
maar hy heeft de geestdrift en de liefde ervoor
en hy is ook omringd van de befaamde Ghe*t-
len van den Spele. die als ze iets aanpakken,
er °°'c schitterend mee voor de pinnen komen.
Aan hen zal het niet liggen, zy staan hun man.
Ik wensch, dat men het stuk ook kan zeggen.
Dan wordt het schoon. Ik dank hier byzonder
deze Ghesellen. deze overtuigde kerels, die dap
peren, dat zy my de eer aandoen myn boek
in openluchtspel weer te geven.”
De heer Hendrik paspeele, die met de regie
werd belast, lichtte zyn plannen dienaangaande
als volgt toe:
„In tegenstelling met die andere openlucht
spelen is „Het filmspel van Sint *Franciscus"
een brok proza, eenvoudig en natuuriyk, hele
maal op zyn FWix Timmermffizra^
Ook het spel moet aldus eenvoudig en na-
tuurlyk zyn, niet gespeeld maar geleefd.
Juist dat natuuriyk spelen echter, of beter
natuuriyk doen, is de moeiiykste. opgave. Na
tuuriyk sprekrn en leven op'het tooneel is wel
de grootste kunst van den tooneelspeler.
Het is zeer eigenaardig, de meeste spelers
denken, zoodra zy op een tooneel verschynen
dat Is zoo op de planken als op den open-
luchtgrond denken, dat ze anders moeten
spreken, gaan en zich bewegen dan in het ge-
wqne leven, beginnen onwillekeurig te decla-
meeren en onnatuuriyke gestes te maken. Dat
ondervond ik in Vlaanderen en dat heb ik ook
hier opgemerkt. Dit experiment bekrachtigt de
bewering dat, als de speler natuuriyk kan1 doen,
hy pas een tooneelspeler is.
Dit was een der groote moellykheden by het
instudeeren van Felix Timmermans' zyn „Fran
ciscus".
Nochtans kan ik nu verklaren, dat hier deze
opgave overbrugd is.
In de te Nymegen voortgezette vergadering
van den Ned. R. K. Bond van Loodgieters-, Flt-
terspatroons en Verwarmingsinstallateurs wer
den in het bestuur gekozen de heeren M. Poels
uit Heerlen en J. L. M. Rijbroek uit Haarlem.
De belde aftredende bestuursleden, die niet
herkiesbaar waren, de heeren L. G Bergman
en D. Haas-Jongen werden gehuldigd.
De heer L. G. Bergman, de nestor in de vak
beweging. werd tot eere-lld benoemd.
De tweede' dag werd begonnen met een
plechtige H. Mis. opgedragen in de 8t. Petrus
Canisluskerk door den bondsadvlseur, kap. Th.
Sinnige.
In de ochtendvergadering werd definitief be
sloten tot oprichting van een overlydensfonds
dat «ten doel heeft, na overiyden van een der
leden aan diens nagelaten betrekkingen een
uitkeering te geven. Alle leden van den bond
en hun echtgenooten kunnen hiervan lid wor
den.
Verschillende afdeelingsvoorstellen werden be
handeld.
Algemeene sympathie vond een voorstel der
afdeeling Arnhem om meer actie te voeren, ten
einde by de grossiers gedaan te krijgen dat geen
loodgietersartlkelen meer geleverd worden aan
nlet-vaklieden en beunhazen.
De voorzitter sloQfc het congres met een alge
meen dank woord
Des middags werd een rijtoer gemaakt door
de omgeving van Nymegen.
w -^elix Timmermans en kapelaan
I i Rovers hebben elkander gevon
den. Kapelaan Rovers zocht
voor zijn Ghesellen van den Spele
een stuk volkstooneel, dat zjjn Bra-
bantache menschen pakken zou; een
voudig en handelend om een-figuur,
die in dezen tijd van sociale ellende
den menschen iets zegt. En Felix
Timmermans bracht hem zjjn Fran
ciscus, die zooals hij zelf zei, niet
litterair werd geschreven, maar in
overleg met zjjnen biechtvader -
„voor arme menschen, in arme-
menschen-stjjl, zóó, dat ook onze
meid en onze melkboer er van zou
den kunnen genieten.*'
Oisterwyk zou een Franciscus-spel 'geven.
Maar welk? Indertyd hebben de Nymeegsche
studenten er een opgevoerd van 'n Engelschen
auteur. Dat bestond uit een aantal tafereelen.
Heel mooi en ook heel boeiend, maar weinig
geëigend voor het openlucht-theater in het
land van bosschen en vennen.
Het boek van Timmermans? ,J>e Harp van
Bint FfÈBciscus?” Maar viel daar een spel van
te maken?
Ja zeker, zei Felix Timmermans. Ge
hebt er de dialogen in voor het oprapen. Acht
dagen en er ligt een tooneelspel voor u.
Die acht dagen zyn wel wat langer geworden.
Een paar maanden zelfs. „Kapelaan Rovers
moest me het stuk waariyk uit myn pen komen
trekken en liet niet los vóór hy het had, want
Ik was ziek en overhoopt van werk.”
Maar het is er' toch gekomen. Hendrik Cas
peele, de eerste regisseur van de Kon. Vlaam-
ache Opera, die de regie op zich nam. hielp
een handje mee in het vervaardigen van den
tekst.
Timmermans zelf heeft over zyn boek een
en ander verteld in een gezelschap vertegen
woordigers van de Nederlandsche pers, door
burgemeester Verwlel officieel in zyn gemeente
ontvangen.
Sint Franciscus byvoorbeeld, die voor
enkel bezit niets anders meenam, dan zyn
harp, zyn ziel, waarmee hy God loofde, zyn
liefde tot God uitzong, meer muzikaal, meer
dichteriyk, poëtisch, dan ééne andere
Heilige. Sint Franciscus, tot wlen in dezen
tyd, die om sterke figuren vraagt, zóó velen,
van hoogere en lagere ontwikkeling, onder
katholieken en protestanten zoowel als
onder hen, die geen christendom meer
kennen, zich wenden.
Onder leiding van haar voorzitter, dr. Bweens,
hield te Hertogenbosch de R. K. Centrale
van burgeriyk overheidspersoneel haar jaar
vergadering, welke wordt gevormd door de ge
zamenlijke hoofdbesturen van de by de cen-
tale aangesloten organisaties.
Na goedkeuring van de verslagen van secre
taris en penningmeester, was de vergadering
vooral gewyd aan de behandeling van het rap
port van een uit het bestuur der Centrale ge
vormde studie-commissie terzake het vraagstuk
..prysstyglng en salarissen”.
Ernstig werd getwyfeld of de offlcleele statis
tische cyfers een juist beeld geven van den wer-
keiyken toestand, vooral zooals deze zich sedert
de muntcorrectie ontwikkeld heeft. Het cyfer-
hbeld werd te gunstig geacht.
Bovendien was de vergadering van oordeel,
dat de salarls-posltle niet afhankeiyk kan en
moet worden gesteld van indexcyfers, wyi deze
verstarrend werken, terwyi het leven zich voort
durend beweegt. Daarnaast moeten andere -fac
toren eveneens in overweging worden genomen.
Verwezen werd naar de opgaande conjunc
tuur, welke een ontwikkeling m dezelfde rich
ting doet verwachten, en die tot uiting komt,
zoowel in een belangryk ruimer toevloeien van
dc Ryksmiddelen als in een oplevenden be-
dryfstoestand.
Vervolgens werd de Minister uitgenoodigd
een bus ondermelk in het daarvoor bestemde
reservoir te gieten, waarmede de oommercleele
labricage een aanvang nam.
De aanwezigen bezichtigden de apparatuur,
waarmede de vervaardiging geschiedt en daar
na de verschillende producten, die door de
firma’s Van Dooren en Dams, Clos en Leem
bruggen. Van Schuppen en Willink uit het
nieuwe product vervaardigd waren.
Hierna werd de thee aangeboden en de ge
legenheid gegeven om een rondwandeling door
het
NAAR